Akciğer Röntgeni Bile Kansere Neden Olabilir

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-16-2012

Akciğer röntgeni bile kansere neden olabilir
Radyolojik incelemeler, yani röntgen ve tomografiler, son derece yararlı tanı yöntemleri

Buna kimsenin diyecek sözü olamaz, ama yerinde yapılmak şartıyla

Hiçbir zaman gerçekten gerekli değilse, gelişi-güzel röntgen çektirilmemesi lazım

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof

Ahmet rasim Küçükusta anlattı

Doktorlar hastalarını iyice dinleyip muayene etmeden onları hemen röntgene göndermemeliler

İngiltere gibi gelişmiş bir ülkede bile radyolojik incelemelerin %30'a yakın kısmının gereksiz istendiği sonucuna varılmış olduğunu söylersem olayın boyutları belki daha iyi anlaşılır

Hele de bizde olduğu gibi, hastaların kendiliklerinden gidip fotoğraf çektirir gibi röntgen ve tomografi çektirmeleri kesinlikle önlenmeli

Bu belki röntgenci arkadaşlarımızın işine gelmeyecek, ama bu iş gerçekten çok önemli

Çünkü, bu işlemler sırasında hastalar X-ışınlarına maruz kalıyorlar ve X-ışınlarının da kanser riskini artırıcı bir faktör olduğu yıllardır zaten bilinen bir gerçek

Geçen hafta yayınlanan bir araştırma, bu konuda biz doktorların çok daha dikkatli olmaları gerektiğini gösteren sonuçlar verdi

Fransa' da 1

600 kadın üzerinde gerçekleştirilen bu araştırmada, genetik olarak meme kanserine yatkınlığı olan kadınlarda 20 yaşından önce çekilen akciğer röntgeninin meme kanseri riskini %54 oranında artırdığını gösteren sonuçlar elde edildi

Araştırmaya göre, bu kadınların 40 yaşına geldiklerinde meme kanseri olma riskleri hiç röntgen çektirmemiş olan kadınlara göre de 2

5 kat fazla idi

HEMEN TELAŞLANMAYIN
Röntgen çektirmiş olan hanımlarımız hemen telaşlanmasınlar biz de kanser mi olacağız diye

Bu ihtimâl sadece meme kanseri için genetik olarak risk altında olan kadınlar için var

Genetik olarak risk altında olmak ne demek diye soracak olursanız, ona da cevabımız şudur:
Meme kanserlerinin sadece %10 kadarı genetik faktörlerle ilgilidir

Bu risk de BRCA1 ve 2 ismi verilen genlerdeki mutasyonlarla ilgilidir

BRCA1 ve 2, meme hücrelerinde DNA' da meydana gelen hasarların tamirinde gerekli olan proteinleri yapan genlerdir

Bu genlerde mutasyon olması hasarın tamirinde görev alan proteinlerin yapımını bozmak suretiyle meme kanseri riskini artırmaktadır

Araştırmalara göre, BRCA1 ve 2 mutasyonu olan kadınlarda, 70 yaşından önce meme kanseri riski %80 iken, bu mutasyon olmayan kadınlarda risk %10'dur

Bu mutasyonun varlığı gen testleri ile ortaya konabilir

Ailesinde en az 2 kadında meme kanseri olan veya ailede çok erken yaşta meme kanseri olan kadınlara gen testi yapılarak BRCA 1 ve 2 genlerinde mutasyon olup olmadığı belirlenmelidir

Mutasyon olan kadınların meme kanserine yakalanmamaları için radyasyondan ve X-ışınlarından ciddi şekilde korunmaları çok önemlidir

Bu araştırmanın eleştirilecek bazı yönleri olmakla beraber, ortaya çıkan gerçek şu: Gerek röntgenin gerek tomografinin yerinde yapıldığında çok değerli tanı yöntemi olduklarına hiçbir kuşku olmamasına rağmen, bunlar rasgele değil, mutlaka doktor tarafından istenmesi gereken incelemelerdir

TOMOGRAFİLER DAHA DA ZARARLI
Yeri gelmişken birkaç söz de tomografiler için söylemek isterim

Son yıllarda ülkemizde de hiçbir şikayeti olmayan insanlara kanser erken tanısı için her yıl tüm vücut tomografisi önerilmektedir

Bu şekilde bazı kanserlerin, tümör henüz çok küçükken ve hiçbir belirtiye de neden olmamışken tanınması amaçlanmaktadır

Hatta, bazı kişiler kendileri gidip tomografi çektirmektedirler

Bu son derece yanlış bir uygulamadır: Sağlıklı insanlar için erken tanı amaçlı tüm vücut tomografisi yapılmasının bir yararı olduğunu gösteren hiçbir bilimsel kanıt yoktur

Üstelik, bilgisayarlı tomografi sırasında hastanın aldığı ışın dozu standart bir akciğer röntgenin 500, bir mamografi filminin ise 100 misli daha fazladır

Araştırmalara göre, 45 yaşından başlayarak 30 yıl tomografi çekilen her 50 hastanın birinde X-ışınlarının neden olduğu kanser gelişmektedir

Özellikle de bölünen hücreleri daha fazla olan çocuklar ve gençler radyasyonun etkilerine daha duyarlıdırlar

X-ışınlarının zararlı etkileri bunlar daha çok etkileyecektir

Lütfen, gereksiz yere röntgen ve tomografi çektirmeyelim !

08-16-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Akciğer Röntgeni Bile Kansere Neden Olabilir Akciğer röntgeni bile kansere neden olabilir Radyolojik incelemeler, yani röntgen ve tomografiler, son derece yararlı tanı yöntemleri Buna kimsenin diyecek sözü olamaz, ama yerinde yapılmak şartıyla Hiçbir zaman gerçekten gerekli değilse, gelişi-güzel röntgen çektirilmemesi lazım Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof Ahmet rasim Küçükusta anlattı Doktorlar hastalarını iyice dinleyip muayene etmeden onları hemen röntgene göndermemeliler İngiltere gibi gelişmiş bir ülkede bile radyolojik incelemelerin %30'a yakın kısmının gereksiz istendiği sonucuna varılmış olduğunu söylersem olayın boyutları belki daha iyi anlaşılır Hele de bizde olduğu gibi, hastaların kendiliklerinden gidip fotoğraf çektirir gibi röntgen ve tomografi çektirmeleri kesinlikle önlenmeli Bu belki röntgenci arkadaşlarımızın işine gelmeyecek, ama bu iş gerçekten çok önemli Çünkü, bu işlemler sırasında hastalar X-ışınlarına maruz kalıyorlar ve X-ışınlarının da kanser riskini artırıcı bir faktör olduğu yıllardır zaten bilinen bir gerçek Geçen hafta yayınlanan bir araştırma, bu konuda biz doktorların çok daha dikkatli olmaları gerektiğini gösteren sonuçlar verdi Fransa' da 1600 kadın üzerinde gerçekleştirilen bu araştırmada, genetik olarak meme kanserine yatkınlığı olan kadınlarda 20 yaşından önce çekilen akciğer röntgeninin meme kanseri riskini %54 oranında artırdığını gösteren sonuçlar elde edildi Araştırmaya göre, bu kadınların 40 yaşına geldiklerinde meme kanseri olma riskleri hiç röntgen çektirmemiş olan kadınlara göre de 25 kat fazla idi HEMEN TELAŞLANMAYIN Röntgen çektirmiş olan hanımlarımız hemen telaşlanmasınlar biz de kanser mi olacağız diye Bu ihtimâl sadece meme kanseri için genetik olarak risk altında olan kadınlar için var Genetik olarak risk altında olmak ne demek diye soracak olursanız, ona da cevabımız şudur: Meme kanserlerinin sadece %10 kadarı genetik faktörlerle ilgilidir Bu risk de BRCA1 ve 2 ismi verilen genlerdeki mutasyonlarla ilgilidir BRCA1 ve 2, meme hücrelerinde DNA' da meydana gelen hasarların tamirinde gerekli olan proteinleri yapan genlerdir Bu genlerde mutasyon olması hasarın tamirinde görev alan proteinlerin yapımını bozmak suretiyle meme kanseri riskini artırmaktadır Araştırmalara göre, BRCA1 ve 2 mutasyonu olan kadınlarda, 70 yaşından önce meme kanseri riski %80 iken, bu mutasyon olmayan kadınlarda risk %10'dur Bu mutasyonun varlığı gen testleri ile ortaya konabilir Ailesinde en az 2 kadında meme kanseri olan veya ailede çok erken yaşta meme kanseri olan kadınlara gen testi yapılarak BRCA 1 ve 2 genlerinde mutasyon olup olmadığı belirlenmelidir Mutasyon olan kadınların meme kanserine yakalanmamaları için radyasyondan ve X-ışınlarından ciddi şekilde korunmaları çok önemlidir Bu araştırmanın eleştirilecek bazı yönleri olmakla beraber, ortaya çıkan gerçek şu: Gerek röntgenin gerek tomografinin yerinde yapıldığında çok değerli tanı yöntemi olduklarına hiçbir kuşku olmamasına rağmen, bunlar rasgele değil, mutlaka doktor tarafından istenmesi gereken incelemelerdir TOMOGRAFİLER DAHA DA ZARARLI Yeri gelmişken birkaç söz de tomografiler için söylemek isterim Son yıllarda ülkemizde de hiçbir şikayeti olmayan insanlara kanser erken tanısı için her yıl tüm vücut tomografisi önerilmektedir Bu şekilde bazı kanserlerin, tümör henüz çok küçükken ve hiçbir belirtiye de neden olmamışken tanınması amaçlanmaktadır Hatta, bazı kişiler kendileri gidip tomografi çektirmektedirler Bu son derece yanlış bir uygulamadır: Sağlıklı insanlar için erken tanı amaçlı tüm vücut tomografisi yapılmasının bir yararı olduğunu gösteren hiçbir bilimsel kanıt yoktur Üstelik, bilgisayarlı tomografi sırasında hastanın aldığı ışın dozu standart bir akciğer röntgenin 500, bir mamografi filminin ise 100 misli daha fazladır Araştırmalara göre, 45 yaşından başlayarak 30 yıl tomografi çekilen her 50 hastanın birinde X-ışınlarının neden olduğu kanser gelişmektedir Özellikle de bölünen hücreleri daha fazla olan çocuklar ve gençler radyasyonun etkilerine daha duyarlıdırlar X-ışınlarının zararlı etkileri bunlar daha çok etkileyecektir Lütfen, gereksiz yere röntgen ve tomografi çektirmeyelim !