Felsefe~Düşünbilim

Düşünbilim veya felsefe, sözcük kökeni olarak Yunanca seviyorum, peşinden koşuyorum, arıyorum anlamına gelen "phileo" ve bilgi, bilgelik anlamına gelen "sophia" sözcüklerinden türeyen terimin işaret ettiği entelektüel faaliyet ve disiplin Buna göre, felsefe Yunanlılar için, ‘bilgelik sevgisi’ ya da ‘hikmet arayışı’ anlamına gelmiştir Başlangıçtaki bu özgün anlama göre, her türden bilimsel araştırmacıya filozof adı verilmiştir


Felsefe varlık ve düşünmeyi oluşturan ilkeler, gerçeklik ve nedenselliğin araştırılmasıdır belirli bir konuda yoğun ve sistematik düşünmektirÇoğunlukla büyük filozofların çalışmalarının toplamına denilir Filozoflar tarafından ortaya atılmış çeşitli soruların cevaplarının aranması anlamına gelir Bir diğer tanımı bir tür kritik, yaratıcı düşünmedirBu anlamların herhangi biri ayrı olarak düşünülemez Günlük kullanımda değişik anlamları olsada burada bir çalışma alanı olarak felsefe ele alınacaktır


Felsefenin Konuları


Filozoflar genellikle varoluş veya varlık, ahlak veya iyilik, bilgi, gerçek ve güzellik konularıyla ilgilenmişlerdir Tarihsel olarak birçok filozof dini inançlara veya bilime de eğilmiştir Filozoflar genellikle bilimin dışında kalan bu kavramlarla ilgili kritik sorular sorarlar Felsefe nedir sorusunun cevabının aranması da bir felsefi uğraştır Filozoflar genellikle şu soruların cevaplarını ararlar:


* Gerçek nedir? Bir ifadeyi nasıl veya niye doğru veya yanlış olarak tanımlarız? Nasıl karar veririz?

* Bilgi mümkün müdür Bildiğimizi nasıl biliriz? Doğru bilginin kökeni ve sınırları ?

* Ahlaken doğru veya yanlış hareketler (veya değerler, veya kurumlar) arasında bir fark var mıdır? Hangi hareketler doğrudur, hangileri yanlıştır? Değerler mutlak mı, izafi midir? Yani nasıl yaşamak gerekir? Ahlakın kaynağı nedir ?

* Gerçeklik nedir ve neler gerçek olarak nitelendirilebilir? Gerçek olan şeylerin doğası nedir? Bazı şeyler algımızdan bağımsız olarak var olabilir mi? Zaman ve mekanın doğası nedir? Düşünme ve düşüncenin doğası nedir? Birey olmak ne demektir?

* Güzel nedir? Güzel şeylerin farkı nedir? Sanat nedir?

* Din kavramının kökeni nedir ? Tanrı insanların korkularından kaynaklanan bir varsayım mıdır ? Tanrı var mıdır ?

* Varlık, zaman ve mekan arasında ne tür bir bağ vardır? Esasen bu kavramlar arasında herhangi bir bağ var mıdır?


Antik Yunan felsefesinde, yukarıdaki beş soru sırasıyla, analitik veya mantıksal, epistemoloji, etik, metafizik ve estetik olarak adlandırılırdı Bunların dışında da konular vardı ve bu tanımlamaları ilk kez kullanan Aristo aynı zamanda politika, modern fizik, jeoloji, biyoloji, meteoroloji ve astronomi'yi de felsefenin konuları arasına almıştır Yunanlılar Sokrates'in etkisiyle bir Analiz geleneği geliştirmişler ve konuyu daha iyi anlamak için parçalarına ayırmışlardır


Diğer gelenekler bu tip tanımlar kullanmamış veya aynı temaları ön plana çıkartmamıştır Hint felsefesi Batı felsefesi ile benzerlikler taşısa da, binlerce yıldır felsefe ile ilgilenmiş olsalarda Japonca, Korece ve Çince'de felsefe kelimesi 19yy'a kadar yoktu Özellikle Çinli filozofların Yunanlılara göre farklı bir sınıflandırması vardı Tanımlamaları da genel özelliklere değil çoğunlukla metaforikti ve aynı anda birkaç konuya ilintiliydi [1] Ancak batı felsefesinde de konular arasında kesin sınırlar yoktur ve 19yy'a kadar batı filozoflarının çalışamalarında konusal bir ayrım yapılmamıştır Gerçek felsefe Rönesans sonrası Alman İdealizmi sonrasında doruk noktasına ulaşmıştır


Amaç ve Yöntem


Felsefi düşünce insanın evreni içinde kendi varlığını merak etmesiyle ve bu konuda sorular sormasıyla başlar Felsefe için merak etmek ve soru sormak yeterli değildir Sorulara sistemli bir açıklama getirmek de önemlidir Aynı zamanda getirilecek olan açıklamanın sistemli veya sistemsiz olması gerektiği de felsefenin bir sorusudur Felsefi düşünüş sıradan düşünüşten tamamen farklıdır onun ayırt edici özelliği kavramsal ve soyut olma çabasıdır Felsefi düşüncenin yöntemleri insana hemen her konuda akıl yürütebilmesi için gerekli temelleri sağlar Felsefe eleştirel bir düşünüş biçimidir Felsefi düşünce önceden kazanılmış bilgiler üzerine bir düşüncedir


Felsefe diğer disiplenlerden sorgulama yöntemiyle ayrılır Filozoflar, ilginç, harika veya şaşırtıcı buldukları bir konudaki şüpheleriyle ilgili anlaşılır örnekler verebilmek için, genellikle sorularını problemler veya bilmeceler olarak çerçevelendirirler Bu sorular genellikle bir inanca ait varsayımlarla veya insanların karar vermek için kullandıkları yöntemlerle ilgilidir


Filozoflar problemleri mantıksal bir şekilde ortaya koyarlar Tarihsel olarak geleneksel mantıkın kıyaslarını, Frege ve Russell'dan itibaren de sembolik mantık kullanır ve daha sonra kritik okuma ve fikir yürütmelerle bir sonuca doğru ilerlerler Sokrat gibi, tartışmayla, veya diğerlerinin ileri sürdükleri fikirlere cevap vererek, veya dikkatli kişisel düşünmeyle cevap ararlar Filozoflar bu yöntemlerin birbirine göre üstünlükleirini tartışa gelmişler, örneğin felsefi "çözümlerin" nesnel, kesin yani gerçeklik hakkında bilgi veren mi; yoksa konuştuğumuz dilin mantığına açıklık kazandıran veya hatta kişisel terapi mi olduğunu sorgulamışlardır


Dil filozofun en önemli aracıdır Analitik felsefede felsefi yöntemle ilgili tartışmalar felsefe ve dille ilgiliydi Kıta Avrupa'sı felsefesinde de benzer kaygılar vardır -felsefe, yani felsefenin felsefesi, felsefi problemlerin, felsefi çözümlerin ve problemden çözüme gidişteki yöntemlerin doğasını araştırır Bu tartışmalar aynı zamanda dil ve yorum üzerine yapılan tartışmalarla da ilgilidirYani felsefe düşünce ve mantık bilimi olup her şey hakkında birçok şey bilme sanatıdır


Felsefe Gelenekleri


Bir çok toplum felsefî sorunları araştırmış ve bir felsefe geleneği yaratmıştır Avrupa-Amerikan akademik çevrelerinde "felsefe" terimi genellikle sadece Batı Avrupa medeniyetinin oluşturduğu felsefe geleneği olan Batı Felsefesi yerine kullanılır Bunun coğrafi olarak karşısında yer alan Doğu Felsefesi çok farklı bir yapıya sahiptir


Doğu ve Orta Doğu felsefe gelenekleri Batı filozoflarını etkilemişlerdir Rus, Yahudi, İslam ve yakın zamanda Latin Amerika felsefe gelenekleri Batı felsefesine katkı sağlamış ve ondan ayrı olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir


Batı akademik filozoflarını iki geleneğe ayırmak mümkündür "Batı felsefesi" tanımı geçen yüzyıl içinde sıklıkla bu iki gelenekten birinden diğerine doğru ağırlık kazanmıştır İnsanlığın geleceği için karamsar sonuçlara ulaşma eğilimindedir