Güzel Konuşma

Sözlü anlatımda konuşmacının önünde geniş bir zaman, tekrar tekrar okuma ve düzeltme imkânı yoktur Bu sebeple usulüne uygun etkili ve güzel bir konuşma yapmak, aynı konu hakkında yazı yazmaktan daha zordur Güzel yazı yazan biri aynı derecede iyi bir konuşmacı olmayabilir
Güzel ve etkili konuşmak her ne kadar kolay bir iş olmasa da yukarıda sıralanan konuşma yanlışlarından sakınmakla, bu konuyla ilgili kaynakları ve örnekleri incelemekle, biraz çaba ve dikkatle en azından öncekilerden daha iyi ve başarılı bir konuşma yapmak mümkündür Konuşma eyleminin gerçekleştiği bir ortamda konuşmacı veya dinleyici olarak bulunuyorsanız aşağıdaki hususlara dikkat etmelisiniz
1 Muhatabınıza önem veriniz, saygılı olunuz ve övünmeyiniz Bu aynı zamanda kişinin kendisine olan saygısının da gereğidir Siz muhatabınıza saygı göstermezseniz o da size saygı göstermeyecektir
2 Dinlemesini biliniz Siz muhatabınızı dinlemezseniz karşı tarafın sizi dinlemesini istemeye hakkınız olmayacaktır Her kafadan bir sesin çıktığı, herkesin aynı anda konuşmaya çalıştığı, gürültülü ve ilgisiz bir ortamda güzel konuşmak mümkün değildir
3 Samimî olunuz ve yapmacıklıktan sakınınız Sözlerinizin ve tavırla­rınızın birbirini desteklemesi inandırıcılığınızı artıracaktır Söylediklerinize öncelikle sizin inandığınız her hâlinizden belli olmalıdır
4 Yere, zamana, duruma, muhataba uygun bir konu seçiniz ve boş konuşmayınız Düşündüklerinizin hepsini söylemeyin fakat söylediklerinizi düşünüp söyleyiniz Söyleyecek sözünüz olmadığı zaman susmasını biliniz Sözü gereksiz yere uzatmayınız Konuşmanın sabır taşıracak uzunlukta olma­masına dikkat ediniz Sözün, düşünceyi tam olarak ifade etmesine özen gösteriniz
5 Çevrenizdekilere sık sık nasihat vermeye kalkışmayınız Sizin düşünceniz sorulursa usulüne uygun olarak karşılık veriniz
6 Konuşurken kelime seçimine, bunları doğru söylemeye ve üslûbu­nuza özen gösteriniz Söz varlığınızı genişletmeye çalışınız Sınırlı bir dille, tekrarlanan kelimelerle konuşmayınız Anlamını tam bilmediğiniz kelimeleri kullanmaktan sakınınız ve kelimeleri doğru telaffuz ediniz Kelimelerin söylenişine ağız özelliklerini yansıtmayınız Edebî dille, kültür diliyle konuşmaya çalışınız Yakın anlamlı kelimeler arasındaki anlam inceliğine dikkat ediniz Konuşma­nızda kaba sözlere ve argoya yer vermeyiniz
7 Mümkün olduğu kadar sağlam cümleler kurmaya çalışınız Uzun cümlelere hâkim olamıyorsanız kısa cümleleri tercih ediniz
8 Sesin insanın kişiliğini yansıtan önemli bir unsur olduğunu unutma­yınız Dalgınlık, yorgunluk, hastalık, korkaklık, zayıflık, çekingenlik, kendini beğenmişlik gibi nitelikleri konuşmaya yansıtmamaya özen gösteriniz Pürüzlü, kaba, sert, çok ince, hım hım, genizden gelen sesin dinleyenler üzerinde olumlu etki bırakmayacağını unutmayınız
9 Sesinizin tonunu duygu ve düşüncenizin özelliğine göre ayarlayınız Tek düze ses tonuyla konuşmayınız, gerektiği yerde ses tonunuzu değiştiriniz Vurgulara dikkat ediniz
10 Konuşmada jest ve mimiklerden aşırılığa kaçmadan, gerektiği ölçüde söz ve düşüncenin ahengine uygun olarak yararlanınız
11 Bir sunuş konuşması yapmanız gerektiği zaman (konuyu ne kadar iyi bilirseniz bilin) mutlaka hazırlık yapınız, en azından konuşma plânınızla ilgili kısa notlar alınız
12 Dinleyicilerinizle göz irtibatını kesmeyiniz Konuşma sırasında bir noktaya, bir yere veya bir kişiye değil, dinleyicilerinizin hepsine ve her tarafa bakarak konuşunuz
13 Konuşma sırasında doğruyu güzel bir üslûpla ifade etmeye özen gösteriniz Kendinize ait bir üslûp geliştirmeye çalışınız Yeri geldikçe benzetmelerden, mecazlardan, tezatlardan, kişileştirmelerden, özlü sözlerden, fıkralardan yararlanınız