Barkod Nedir? Nasıl Çalışır ?Rakamlar Neyi İfade Eder

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-17-2012

Hepimiz günde en az bir kere ihtiyacımız olan herhangi bir ürünü almak için bakkala veya markete gideriz

Aldığımız her ürünün üzerinde değişik kalınlıktaki çizgilerden oluşan bir etiket vardır

İhtiyacımız olan ürünleri aldıktan sonra parasını ödemek için kasaya geliriz

Kasada duran kasiyer satın aldığımız ürünlerin üzerindeki etiketleri tek tek bir el tarayıcısından geçirerek size ödemeniz gereken toplam tutarı söylüyor

http://soylenasil

com/bilim/i/barkod_r1

gif

Hiç merak ettiniz mi bu etiketler ne işe yarıyor, etiketin üzerindeki rakamlar ve çizgiler ne anlama geliyor? İşte her ürünün arkasında bulunan bu etiketlere BARKOD diyoruz

NEDİR BU BARKOD?

Kısaca; genelde dikdörtgen biçiminde olan, birbirine paralel çizilmiş inceli kalınlı çizgilerden ve bu çizgilerin arasındaki boşluklardan meydana gelen , siyah çubukların oluşturduğu bir sembole barkod diyoruz

Barkod'lar sayesinde bilgisayara otomatik veri gerişi hızlı bir şekilde sağlanmaktadır

Günümüzde pek çok alanda kullanılmaya başlanmıştır

(Gazete, dergi, kitap ,ilaç, gıda vs

)

Çizgiler Ne Anlam İfade Ediyor?

Konuya geçmeden önce sizlere bir tavsiyede bulunmak istiyorum

Bu konuyu daha iyi anlamanız için üzerinde barkod olan bir ürünü yanınızda bulundurabilirsiniz?

Öncelikle bilmeniz gereken şey; bu çizgiler sadece ürünün referans numarasını içerir

Herkesin sandığı gibi ürünün fiyatı ve ürün hakkındaki bilgileri içermez

Bu bilgiler bilgisayarda kayıtlıdır

Barkod tarandığı zaman sinyal sistemdeki bilgisayara ulaşır

Bilgisayarda girilen barkod numarasına göre ürünün fiyatını kasaya yansıtır

Eğer barkod'larda fiyat belli olsaydı, ürün fiyatı ne zaman değişse, ürünün barkodu da her fiyat değişiminde değişecekti

Bu da maliyet ve zaman açısından çok büyük kayıplara neden olacaktı

Peki öyleyse fiyat değiştiği zaman bu değişiklik nasıl yapılıyor? Cevabı çok basit; fiyat bilgileri bilgisayarda kayıtlı oluğu için; bilgisayardaki fiyat bilgisini değiştirmek yeterli olacaktır

Barkod da iki bölüm vardır

Birincisi bizim gördüğümüz rakamlar; ikincisi ise makinenin taradığı çizgiler

Bunları ileriki bölümlerde daha detaylı anlatacağım

Barkod Çeşitleri Nelerdir?

Çok değişik barkod çeşitleri var

UPC, EAN, EAN-13, EAN-8, Code 39, Code 93, Code 128

En çok kullanılanlar UPC ve EAN 'dir

UPC numaralama sistemi Kanada ve Amerika'da, EAN-13 numaralama sistemi ise Avrupa ve Türkiye'de kullanılmaktadır

Ben sizlere ülkemizde de kullanılan EAN-13 sistemini açıklayacağım

EAN-13 BARKOD SİSTEMİ

EAN-13 sistemi UPC sisteminden türetilmiş bir barkod sistemidir

UPC sistemi sadece Amerika ve Kanada'da kullanıldığı için uluslararası pazarlarda kullanılmaya müsait değildir

EAN İngilizce "International Article Numbering Association" kelimelerinin kısaltılmış halidir

EAN 'nin yayınladığı bildirgeye göre 2005 yılından sonra Amerika ve Kanada'da EAN uluslar arası barkod sistemine geçiş yapacaktır

EAN sistemi bakkaliye ürünleri başta olmak üzere perakende satılan ürünlerin numaralandırılmasında kullanılmaktadır

Ayrıca Kitap (ISBN ) ve periyodiklerin (ISSN ) numaralandırılmasında da kullanılmaya başlanmıştır

Bu kadar bilgi verdikten sonra gelelim barkodların sırrını çözmeye

EAN-13 sistemi 13 haneden oluşur

http://soylenasil

com/bilim/i/barkod_r2

gif

Birinci kısım: veya simge kodunu gösterir

Her ülkenin kendine ait bir kodu vardır

Türkiye'nin kodu 869 dur

00-13 USA &amp;amp; CANADA

594 ROMANYA

30-37 FRANSA

619 TUNUS

400 - 440 ALMANYA

759 VENEZUELA

45 JAPONYA

76 İSVİÇRE

471 TAYVAN

773 URUGUAY

476 AZERBEYCAN

80-83 İTALYA

479 SRİ LANKA

779 ARJANTİN

482 UKRAYNA

850 KÜBA

484 MOLDAVA

885 TAYLAND

487 KAZAKİSTAN

888 SİNGAPUR

489 HONG KONG

890 HİNDİSTAN

520 YUNANİSTAN

893 VİETNAM

529 KIBRIS

899 ENDONEZYA

531 MAKEDONYA

860 YUGOSLAVYA

535 MALTA

869 TÜRKİYE

54 BELÇİKA- LÜKSEMBURG

87 HOLLANDA

560 PORTEKİZ

90-91 AVUSTURYA

569 İZLANDA

93 AVUSTRALYA

57 DANİMARKA

955 MALEZYA

70 NORVEÇ

977 ULUSLARARSI PERİYODİK YAYINLAR İÇİN

626 İRAN

978 ULUSLARARASI STANDART KİTAP NUMARASI

729 İSRAİL

979 ULUSLAR ARASI MÜZİK NUMARASI

İkinci kısım: Firma kodunu gösterir

Ülke kodundan sonra gelen 4 hanedir

Bu kod TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ) bünyesinde bulunan Mal Numaralandırma Merkezi'nden alınır

Üçüncü kısım: Firma kodundan sonra gelen 5 hanedir

Ürünü tanımlayan mamul kodudur

Dördüncü kısım: En son rakamdır

Kontrol kodudur

Bu kod diğer rakamların hatalı okunmasını engellemek için belli bir formülle hesaplanan kontrol sayısıdır

KONTROL KODUNUN HESAPLANMASI

Barkod tarayıcı makinasi barkodu okuduğunda bazı matematiksel hesaplar yaparak okuduğu kodun doğru olup olmadığını kontrol eder

Bunun içinde kontrol kodunu kullanır

İsterseniz daha iyi öğrenmeniz için bunu bir örnekle açıklayalım

Diyelim ki 9799753293685 koduna sahip bir ürün tarayıcıdan geçirildi

Yapılan hesaplamalar ve kontrol aynen aşağıdaki gibidir

http://soylenasil

com/bilim/i/barkod_r3

gif

http://soylenasil

com/bilim/i/barkod_r3

gif

1-Sağdan başlayarak ilk hane tek olmak üzere tüm haneler tek çift diye ayrılırlar

2-Tek hanedeki sayılar toplanır ve 3 ile çarpılır

7+9+5+2+3+8= 34 x 3 = 102

3-Çift hanedeki sayılar toplanır

9+9+7+3+9+6 = 43

4- Her iki rakam toplanır ve 10 sayısının katına ulaşmak için gerekli sayı eklenir

102 + 43 = 145 + 5 =150

Barkod tarayıcı makinası barkodu okuduktan sonra yukarıda anlattığım işlemleri yapar

Eğer bulduğu kontrol kodu, okuduğu kontrol koduyla aynıysa, barkod doğru okunmuş demektir

Yanlışsa tekrar okunması için uyarı verilecektir

DEŞİFRE EDELİM!

Şimdi gelelim çizgi ve boşlukların nasıl deşifre edileceğine

Öncelikle şunu bilmenizi isterim ki; siyah çizgiler 1 sayısını, boşluklar ise 0 sayısını temsil ederler

En ince siyah çizgi bir birim (1) iken, en kalın siyah çizgi dört birime (1111) denk gelir

Aynı şekilde en ince boşluk bir birim iken (0), en kalın boşluk dört birim (0000) demektir

Bir barkodun başında ve sonunda 101 değerine eşit olan başlangıç ve bitiş kodları vardır

Ortada ise 01010 değerini veren daha uzunca barkod bulunur

Bir barkodu çözümlemek için aşağıdaki tablolardan ve bilgilerden faydalanmamız gerekecek

Ama bunu bence bir örnekle açıklayalım ki daha anlaşılır olsun

Mesela 9799753293685 barkodunu çözmeye çalışalım

Bu barkodu çizgi ve boşlukların kalınlıklarına göre, en ince çizgi veya boşluk 1 birim, en kalın çizgi veya boşluk 4 birim olduğunu düşünerek çözelim

Unutmayın ki çizgiler 1, boşluklar 0 olacaktır

http://soylenasil

com/bilim/i/barkod_r4

gif

Şimdi barkodun ilk hanesine bakalım

Burada bu sayı 9 dur

Aşağıdaki tabloya göre ikinci haneyi ve firma kodunu tek ve çift olarak ayırırız

İLK HANE İKİNCİ HANE FİRMA KODUNA AİT KARAKTERLER
1

HANE 2

HANE 3

HANE 4

HANE 5

HANE

0 Tek Tek Tek Tek Tek Tek
1 Tek Tek çift tek çift çift
2 Tek Tek çift çift tek çift
3 Tek Tek çift çift çift tek
4 Tek Çift tek tek çift çift
5 Tek Çift çift tek tek çift
6 Tek Çift çift çift tek tek
7 Tek Çift tek çift tek çift
8 Tek Çift tek çift çift tek
9 Tek Çift çift tek çift tek

Burada 9 denk gelen satıra baktığımızda ikinci hanenin &amp;amp;#8220;tek&amp;amp;#8221; olduğunu görürüz

Firma kodundaki haneler ise sırasıyla &amp;amp;#8220;çift-çift-tek-çift-tek&amp;amp;#8221; şeklindedir

http://soylenasil

com/bilim/i/barkod_r5

gif

08-17-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Barkod Nedir? Nasıl Çalışır ?Rakamlar Neyi İfade Eder Hepimiz günde en az bir kere ihtiyacımız olan herhangi bir ürünü almak için bakkala veya markete gideriz Aldığımız her ürünün üzerinde değişik kalınlıktaki çizgilerden oluşan bir etiket vardır İhtiyacımız olan ürünleri aldıktan sonra parasını ödemek için kasaya geliriz Kasada duran kasiyer satın aldığımız ürünlerin üzerindeki etiketleri tek tek bir el tarayıcısından geçirerek size ödemeniz gereken toplam tutarı söylüyor http://soylenasilcom/bilim/i/barkod_r1gif Hiç merak ettiniz mi bu etiketler ne işe yarıyor, etiketin üzerindeki rakamlar ve çizgiler ne anlama geliyor? İşte her ürünün arkasında bulunan bu etiketlere BARKOD diyoruz NEDİR BU BARKOD? Kısaca; genelde dikdörtgen biçiminde olan, birbirine paralel çizilmiş inceli kalınlı çizgilerden ve bu çizgilerin arasındaki boşluklardan meydana gelen , siyah çubukların oluşturduğu bir sembole barkod diyoruz Barkod'lar sayesinde bilgisayara otomatik veri gerişi hızlı bir şekilde sağlanmaktadır Günümüzde pek çok alanda kullanılmaya başlanmıştır (Gazete, dergi, kitap ,ilaç, gıda vs) Çizgiler Ne Anlam İfade Ediyor? Konuya geçmeden önce sizlere bir tavsiyede bulunmak istiyorum Bu konuyu daha iyi anlamanız için üzerinde barkod olan bir ürünü yanınızda bulundurabilirsiniz? Öncelikle bilmeniz gereken şey; bu çizgiler sadece ürünün referans numarasını içerir Herkesin sandığı gibi ürünün fiyatı ve ürün hakkındaki bilgileri içermez Bu bilgiler bilgisayarda kayıtlıdır Barkod tarandığı zaman sinyal sistemdeki bilgisayara ulaşır Bilgisayarda girilen barkod numarasına göre ürünün fiyatını kasaya yansıtır Eğer barkod'larda fiyat belli olsaydı, ürün fiyatı ne zaman değişse, ürünün barkodu da her fiyat değişiminde değişecekti Bu da maliyet ve zaman açısından çok büyük kayıplara neden olacaktı Peki öyleyse fiyat değiştiği zaman bu değişiklik nasıl yapılıyor? Cevabı çok basit; fiyat bilgileri bilgisayarda kayıtlı oluğu için; bilgisayardaki fiyat bilgisini değiştirmek yeterli olacaktır Barkod da iki bölüm vardır Birincisi bizim gördüğümüz rakamlar; ikincisi ise makinenin taradığı çizgiler Bunları ileriki bölümlerde daha detaylı anlatacağım Barkod Çeşitleri Nelerdir? Çok değişik barkod çeşitleri var UPC, EAN, EAN-13, EAN-8, Code 39, Code 93, Code 128 En çok kullanılanlar UPC ve EAN 'dir UPC numaralama sistemi Kanada ve Amerika'da, EAN-13 numaralama sistemi ise Avrupa ve Türkiye'de kullanılmaktadır Ben sizlere ülkemizde de kullanılan EAN-13 sistemini açıklayacağım EAN-13 BARKOD SİSTEMİ EAN-13 sistemi UPC sisteminden türetilmiş bir barkod sistemidir UPC sistemi sadece Amerika ve Kanada'da kullanıldığı için uluslararası pazarlarda kullanılmaya müsait değildir EAN İngilizce "International Article Numbering Association" kelimelerinin kısaltılmış halidir EAN 'nin yayınladığı bildirgeye göre 2005 yılından sonra Amerika ve Kanada'da EAN uluslar arası barkod sistemine geçiş yapacaktır EAN sistemi bakkaliye ürünleri başta olmak üzere perakende satılan ürünlerin numaralandırılmasında kullanılmaktadır Ayrıca Kitap (ISBN ) ve periyodiklerin (ISSN ) numaralandırılmasında da kullanılmaya başlanmıştır Bu kadar bilgi verdikten sonra gelelim barkodların sırrını çözmeye EAN-13 sistemi 13 haneden oluşur http://soylenasilcom/bilim/i/barkod_r2gif Birinci kısım: veya simge kodunu gösterir Her ülkenin kendine ait bir kodu vardır Türkiye'nin kodu 869 dur 00-13 USA &amp;amp; CANADA 594 ROMANYA 30-37 FRANSA 619 TUNUS 400 - 440 ALMANYA 759 VENEZUELA 45 JAPONYA 76 İSVİÇRE 471 TAYVAN 773 URUGUAY 476 AZERBEYCAN 80-83 İTALYA 479 SRİ LANKA 779 ARJANTİN 482 UKRAYNA 850 KÜBA 484 MOLDAVA 885 TAYLAND 487 KAZAKİSTAN 888 SİNGAPUR 489 HONG KONG 890 HİNDİSTAN 520 YUNANİSTAN 893 VİETNAM 529 KIBRIS 899 ENDONEZYA 531 MAKEDONYA 860 YUGOSLAVYA 535 MALTA 869 TÜRKİYE 54 BELÇİKA- LÜKSEMBURG 87 HOLLANDA 560 PORTEKİZ 90-91 AVUSTURYA 569 İZLANDA 93 AVUSTRALYA 57 DANİMARKA 955 MALEZYA 70 NORVEÇ 977 ULUSLARARSI PERİYODİK YAYINLAR İÇİN 626 İRAN 978 ULUSLARARASI STANDART KİTAP NUMARASI 729 İSRAİL 979 ULUSLAR ARASI MÜZİK NUMARASI İkinci kısım: Firma kodunu gösterir Ülke kodundan sonra gelen 4 hanedir Bu kod TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ) bünyesinde bulunan Mal Numaralandırma Merkezi'nden alınır Üçüncü kısım: Firma kodundan sonra gelen 5 hanedir Ürünü tanımlayan mamul kodudur Dördüncü kısım: En son rakamdır Kontrol kodudur Bu kod diğer rakamların hatalı okunmasını engellemek için belli bir formülle hesaplanan kontrol sayısıdır KONTROL KODUNUN HESAPLANMASI Barkod tarayıcı makinasi barkodu okuduğunda bazı matematiksel hesaplar yaparak okuduğu kodun doğru olup olmadığını kontrol eder Bunun içinde kontrol kodunu kullanır İsterseniz daha iyi öğrenmeniz için bunu bir örnekle açıklayalım Diyelim ki 9799753293685 koduna sahip bir ürün tarayıcıdan geçirildi Yapılan hesaplamalar ve kontrol aynen aşağıdaki gibidir http://soylenasilcom/bilim/i/barkod_r3gif http://soylenasilcom/bilim/i/barkod_r3gif 1-Sağdan başlayarak ilk hane tek olmak üzere tüm haneler tek çift diye ayrılırlar 2-Tek hanedeki sayılar toplanır ve 3 ile çarpılır 7+9+5+2+3+8= 34 x 3 = 102 3-Çift hanedeki sayılar toplanır 9+9+7+3+9+6 = 43 4- Her iki rakam toplanır ve 10 sayısının katına ulaşmak için gerekli sayı eklenir 102 + 43 = 145 + 5 =150 Barkod tarayıcı makinası barkodu okuduktan sonra yukarıda anlattığım işlemleri yapar Eğer bulduğu kontrol kodu, okuduğu kontrol koduyla aynıysa, barkod doğru okunmuş demektir Yanlışsa tekrar okunması için uyarı verilecektir DEŞİFRE EDELİM! Şimdi gelelim çizgi ve boşlukların nasıl deşifre edileceğine Öncelikle şunu bilmenizi isterim ki; siyah çizgiler 1 sayısını, boşluklar ise 0 sayısını temsil ederler En ince siyah çizgi bir birim (1) iken, en kalın siyah çizgi dört birime (1111) denk gelir Aynı şekilde en ince boşluk bir birim iken (0), en kalın boşluk dört birim (0000) demektir Bir barkodun başında ve sonunda 101 değerine eşit olan başlangıç ve bitiş kodları vardır Ortada ise 01010 değerini veren daha uzunca barkod bulunur Bir barkodu çözümlemek için aşağıdaki tablolardan ve bilgilerden faydalanmamız gerekecek Ama bunu bence bir örnekle açıklayalım ki daha anlaşılır olsun Mesela 9799753293685 barkodunu çözmeye çalışalım Bu barkodu çizgi ve boşlukların kalınlıklarına göre, en ince çizgi veya boşluk 1 birim, en kalın çizgi veya boşluk 4 birim olduğunu düşünerek çözelim Unutmayın ki çizgiler 1, boşluklar 0 olacaktır http://soylenasilcom/bilim/i/barkod_r4gif Şimdi barkodun ilk hanesine bakalım Burada bu sayı 9 dur Aşağıdaki tabloya göre ikinci haneyi ve firma kodunu tek ve çift olarak ayırırız İLK HANE İKİNCİ HANE FİRMA KODUNA AİT KARAKTERLER 1 HANE 2 HANE 3 HANE 4 HANE 5HANE 0 Tek Tek Tek Tek Tek Tek 1 Tek Tek çift tek çift çift 2 Tek Tek çift çift tek çift 3 Tek Tek çift çift çift tek 4 Tek Çift tek tek çift çift 5 Tek Çift çift tek tek çift 6 Tek Çift çift çift tek tek 7 Tek Çift tek çift tek çift 8 Tek Çift tek çift çift tek 9 Tek Çift çift tek çift tek Burada 9 denk gelen satıra baktığımızda ikinci hanenin &amp;amp;#8220;tek&amp;amp;#8221; olduğunu görürüz Firma kodundaki haneler ise sırasıyla &amp;amp;#8220;çift-çift-tek-çift-tek&amp;amp;#8221; şeklindedir http://soylenasilcom/bilim/i/barkod_r5gif