08-16-2012
|
#5
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Suç Ve Suçluluğun Kontrolü ...
Yapılan seçimler sonucunda oluşturulan Hüdavendigar vilayeti ‘Genel Meclisi’nin çalışmaları sonucunda vilayete özel uygulama yerel yönetimlerin oluşturulması bakımından bugüne göre de çok önemli bir uygulama biçimidir Bu uygulama biçimi bütün bozulmuşluğuna rağmen İmparatorluğun ne derece önemli temeller üstüne oturtulduğu gerçeğini gözler önüne sermektedir Osmanlı İmparatorluğunun 600 yıl yaşamasının en mantıklı açıklaması; her şeye rağmen dayanmaya devam eden yönetim uygulamalarıdır
Hüdavendigar vilayeti ‘Özel İdaresi’nin 1910 yılında yerelde oluşan sorunları aşmak, aşamadıklarını merkezi yönetimle paylaşarak gidermek maksadıyla yaptığı çalışmalar sonucunda; yönetimleri altındaki halkı en çok rahatsız eden ve iktisaden güç kaybına uğramalarına sebebiyet veren hırsızlık olaylarının giderilmesine yönelik yapılan çalışmalar sonucunda bir karara vararak, hırsızlık olaylarını bir miktarda izole edecek neticelere ulaştıracağına inanılan ‘Talimatname’ yürürlüğe konulmuştur
Bütün vilayet halkının ‘talimatname’ ile getirilen ilkelere uyması ve oluşturulması istenen birimlerin en kısa zaman içinde yapılandırılması da ayrıca emredilmektedir
Suçtan zarar görenlerin, suç ve suçluluğun getirdiği sorunlarla yüzleşenlerin ve hatta yakalanmadan aralarında dolaşan sanık ve hükümlülerin sebep olduğu psikolojik baskılardan bunalan insanların sorunlara ortak olmalarının yanında çözüm önerilerine de ortak olmalarıyla ortaya çıkan bu ‘Talimatname’ makalede ortaya atılan ortaya atılan düşünceyi açıklayıcı olmasından dolayı aşağıya alınmıştır
Hüdavendigar Vilayetine Mahsus Şehir ve Kasabalardaki Çarşı ve Mahalle Bekçileri İle Bağ ve Bahçe Köy Korucuları Hakkında Talimatname
FASIL l
Komisyonların Suret-i Teşkili ile Vezaifini Mebnidir
Birinci Madde: Bekçi ve Korucuların suret-i tayin ve istihdamlarıyla temin ve tesviye-i ücretleri hakkında umumi bir kanun veya nizam tanzim olununcaya kadar vilayet dâhilinde meri-i icra olmak üzere kaleme alınan talimatname ahkâmımın mevki-ı tatbik ve icraya vaz için ati-z-zikri ikinci madde mucibince birer komisyon teşkil olunacaktır
İkinci Madde: Vilayet merkezinde Jandarma Alay Kumandanı, Polis Müdürü, Merkez Müddeiumumî Muavini, Ziraat Müdürü ve Belediye Reisi, Liva Merkezinde; Jandarma Tabur Kumandanı, Müddeiumumî Muavini, Polis Komiseri, Belediye Reisi ve Ticaret ve Ziraat Odasından müntehi birer aza, Kaza Merkezinde; Jandarma Bölük Kumandanı, Müddeiumumî Muavini, Polis Komiser Muavini, Ticaret ve Ziraat Odasından müntehi bir aza, Belediye Reisi, Nahiye Merkezinde, Jandarma Kumandanı, Belediye Teşkilatı varsa Belediye Reisi, Polis Memuru, Belediye Teşkilatı bulunmayan nevahi merakizinde nahiye meclisi azasından iki zat ve keza Polis ve Jandarmasından mürekkep olacaktır
Üçüncü Madde: İş bu komisyonlara vali ve mutasarrıf ve kaymakam ve müdür gibi en son mülkiye memuru riyaset veya komisyon azasından bulunanların tensip edeceği zat vekalet eder
Dördüncü Madde: İşbu komisyonlar fusul-ı atide muharrer mevadd-ı mahsusaya tevfiken mahalle ve çarşı bekçileri ile şehir ve kasabalar civarındaki bağ ve bahçe ve tarla korucularım intihab ve tayin ve kara ahalisi tarafından intihab olunacak köy kurucularım tayin eylemek, bekçi ve korucular hakkında tahriren ve şifahen vuku bulacak müracaat ve şikayeti istima ve gerek müracaat ve şikayet-i vakıa, ve gerek jandarma ve polis zabıtan ve memurini tarafından verilecek raporlar üzerine tahkikat icrasıyla mucip mücazat ahvali tebyin eylediği takdirde 25'inci madde mucibince kendilerine tertib-i mücazat etmek ve işbu talimatnamenin mevadd-ı sairesi hükmünce komisyona ait umur ve muamelatı reiyet eylemek vezaifıyle mükelleftir
Beşinci Madde: Komisyonun umur-u tahririye ve saire vezaifi merkez vilayette ziraat idaresi kain liva ve kazalarda belediye katipleri nevahide dahi nahiye katipleri tarafından ifa olunacaktır
Altıncı Madde: Komisyonların ittihaz edecekleri mukarrerat ittifak veya kesıret-i era ile mevkı-i tatbik ve icraya ve tesaviye-ı era ve vukuunda reisin bulunduğu taraf tercih olunur
FASIL 2
Mahalle ve Çarşı Bekçileri ile Bağ ve Bahçe ve Köy Korucularının Haiz Olmaları Lazım Gelen Şerait Beyanındadır:
Yedinci Madde: Bekçilik ve koruculuğa kayıt ve kabul olmak için vücudu lazım olan şerait bir veçhe atidir
Ula: Sinen otuzdan dûn ve elliden efzûn olmamak, çarşı bekçilerinden mücerrep olanlar tehdid-i sinden müstesnadırlar
Saniyen: Dinç ve tevana olmakla beraber alil ve imraz-ı sariyeden beri olduğu tabib raporu ile katiyen sabit olmak
Salisen: Hüsn-i hal ve siret eshabmdan olmak
Komisyonlar bekçilerin hüsn-i zann-ı umumiye mazhar bulunup bulunmadığını bir itina-i fevkalade ile tetkike mecburdurlar Korucu başı beş bin kuruşluk kefil göstermeye mecburdur Diğer korucular yekdiğerine kefil olup zarar ve ziyandan ve tazminattan borçlu olacakları her nevi hasar ve saireyi müteselsilen ödeyeceklerdir
FASIL 3
Bekçilerin Suret-i İntihabları ve Temin ve Tasviye-i Ücretleri ile Vezaif-i Umumiyelerine Dairdir
Sekizinci Madde: Mahalle bekçilerinin intihab ve tayini heyet-i ihtiyariye veya heyet-i ihtiyariye tarafından intihab olunacak iki zat hazır olduğu halde komisyonlar marifetiyle icra edilecektir
Dokuzuncu Madde: Komisyonlar her mahalde istihdam olunacak bekçilerin ile ücürat-i şehriyeleri miktarını takdir ve keyfiyeti belediye idarelerine beyan ve tebliğ edeceklerdir
Onuncu Madde: Bekçilerin adet ve miktar-ı ücreti komisyon tarafından belediye dairelerine bildirildikten sonra deride mezkure meclisleri heyet-i ihtiyariye veya heyet-I ihtiyariye tarafından intihab edilecek dört zat-ı hazır olduğu halde her hane ve dükkânda ikamet edenlerden sürüt ve iktidarlarınagöre birden beş kuruşa kadar şehri alınması lazım gelen ücret miktarım tayin ve tanzifat ve tenvirat rüsumuna zam suretiyle Belediye Kanununa tevfıken istifa edeceklerdir Fakir oldukları heyet-i ihtiyariye tarafından tasdik ve meclis-i belediye ile komisyon tarafından olunacaklar bekçi ücretinden muaf tutulur
Komisyonlarda istimali lazım gelen defatir bedeli ve masarif-i kırtasiye ve saire dahi devaır-i belediyece tesviye olunur
On Birinci Madde: Bekçilerin ifa-ı hüsn-ı hidmet ettikleri komisyonca tahkik edildikten sonra tasdik edilecek senetleri mukabilinde ücret-i şehriyelerini her ay gayesinde muntazaman belediye sandığından alacaklardır
On İkinci Madde: Komisyonlar bekçileri hükümetin tensip edeceği İslaha ile teslih edecek ve yeknesak da elbise ile telbis ettirecektir Devair-i belediye bir seneye ve bir şahsa ahsus olmak üzere ilk maaşlarından birer mecidiye tevkif edip yedlerine memuriyetlerini mübeyyin varaka-i resmiye ile bir de alamet-i farika ita eyleyecektir Mevkuf meblağ zarar ve ziyan vukuunda mütecasirlerinin hüviyetleri tayin etmediği veyahut zarar ve ziyanın tasviyesine defaaten lüzum-u kat'i hisolunduğu takdirde bu gibi masarifana karşılık tutulacaktır Fazlası ihtiyat sermayesi noksanı dahi kefalet-ı müteselsile suretiyle koruculardan tahsil olunacaktır
On Üçüncü Madde: Komisyonlarca erae olunacak mevakie deride belediye tarafından birer bekçi kulübesi inşa ve bunların masarifi bir defaya mahsus olmak üzere bekçi ücretine zam suretiyle ahali canibinden ita edilecektir
On Dördüncü Madde: Mahallat ve çarşı bekçilerinin ücretleri deride belediye marifetiyle tahsil ve tesviye olunacağına binaen bunların ahaliye müracaatına katiyen meydan verilmeyecektir
On Beşinci Madde: Bekçiler şehir ve kasaba dahilinde zabıta-i mania vazifesiyle mükellef tutulduklarından bir cürüm vukuunda veya harik ve sair ahval-i fevkelade zuhurunda memurin-i aidesine ihbar keyfiyeti ve lüzumunda muavenet eyleyeceklerdir ve memur bulundukları mahallerde geceleri keşet ü kezara ve mahallat ve mevaki dahilindeki bil-cümle emakini muhafazaya mecbur oldukları gibi her nevi ceraimin men-i vukuuna dikkat ve gayretedeceklerdir
FASIL 4
Köy Korucularının Suret-i İntihabları ile Ücretleri ve Vazifelerinin Beyanındadır
On Altıncı Madde: Kura korucuları kafi il-sabık ahali tarafından ve komisyonlar marifetiyle tayin olunacak ve ücretleri teamül-i kadim veçhile yani kıraca ve nakit olarak öteden beri nasıl takdir ve ita kılınmakta ise o veçhile tevzi ve tahsili heyet-i ihtiyariye tevdi edilecektir Çiftlik korucularının tayini bit-tabi esbabına aittir Yalnız bunlar su-i hal esbabından bulundukları tebeyyün edildiği halde komisyonlarca tebdil ettirilecektir
On Yedinci Madde: îşbu korucuların dokuzuncu maddede muharrer evsaf şerait-i lazımeyi haiz oldukları komisyonlarca bit-tetkik anlaşılarak isimleri künye defterlerine kayıt olunmadıkça yedlerine, memuriyetleni mübeyyin varaka-i resmiye ile alamet-i farika verilmeyecektir Köy korucularından dahi komisyonlarca bir defaya mahsus olmak üzere bir mecidiye kaydiye ücreti alınacaktır
On Sekizinci Madde: Korucu intihab ve tedarik edemeyen kıra heyet-i intihabıyesi derhal komisyonlara malûmat ita edecekler ve komisyonların tayin ve izam edileceği korucular hakkında bir güna itiraz serd etmeye hak ve selahıyetlerı olamayacaktır Her karye ahalisi korucu istihdamına mecburdur, ancak korucu ücretini tesviyeye iktidarı olmayan on, on beş haneden ibaret kıra ahalisi köylerine ait arazı ve saıreyi münavebeten muhafaza ile mükelleftirler
On Dokuzuncu Madde: Usul-i muhakemat-ı cezaiye kanunun dokuz ve on altıncı maddeleri mucubunce köy korucuları zabıta-i adliye vazifesiyle mükellef olduklarından kanunen cürm-ü itlak olunabilecek her nevi efali teftiş ve taharri ve tecsis ve failini ehez ve kürfet ve cürümün subuti için muktezi olan delaili cemile merkez jandarma dairesine yahut en yakın olan karakolhaneye ve rast geldikleri jandarma efradına ihbara mecburdurlar
Yirminci Madde: Köy korucuları cinahe ve cinayet ve tağyanmeyah ve harik vukuunda ve bila ruhsat tarla keşadı ve ebniye ehadisi ve kanunen memnu olan ziraat ve ormanlara ve sair hali mahallere bağ ve bahçe ve tarla yollarının tahribatından ve kayası, tezkeresiz olarak meni, tezkereli avcıların sahib-i emlakin arazisinde sid ve şikârlarına meydan verilmemesi gibi hususiyete son derece dikkat edilecektir Vukubulan tecavüzatı ve ahval-i fevkalade vukuunda bila ifana-i vakit karakolhanelere ve jandarma dairelerine ihbar keyfiyet edeceklerdir Korucuların bi hakkın vazifelerini ifa edip etmediklerini teftiş eylemek ve iktiza eden talimatı alıp tamim ve tebliğ etmek veyahut zuhura gelen vakayı bildirmek korucu başlarının cümle-i vazifesinden bulunacaktır
Yirmi Birinci Madde: Korucuların muhafazasını deruhte edeceği mahal ve mevki tahdit ve tayin edilerek kendilerine irae edilecektir Her korucu muhafazasını deruhde ettiği mahal ve mevkiada zuhura gelecek fenalıktan haşarattan mesuldür
|
|
|