Yenilikçi Birey Zinde Toplum...

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-16-2012

AHLAKIN ÖNEMİ

20

yüzyılın ilk yarısında pek çok kişi, değerler konusunda bilgisiz ya da “bilimsel” tarafsız kalmanın akıllılık olduğuna inanmışlardır

Bununla birlikte, tüm ahlaki değerlere karşı yansızlık fikrinin yaşamın bütününe yaygınlaştırılması da anlamsızlıktır

Bazı çağdaş düşünürlerin ahlaki değerlerle ilgilenme konusundaki bu isteksizlikleri “ahlaki görecelik” kavramıyla güçlenmektedir

Bununla ilgili anlaşılması daha zor bir güçlük de, yüzyılımızın başlarında ahlaki gerçekçiliği inkar etmede zirveye ulaşılmış olması ve bu inkarcılığın * pek çok kültürlü insanı hala etkiliyor olmasıdır

Başlangıçta tutucu ahlakın balonlarını iğneleyerek patlatmak yürekli kişiler için çok keyif vericiydi

Viktoryan** tutuculuğun getirdiği katılıkların, 20

yüzyılın yaratıcı güçleri için bir engel oluşturduğunu tartışmak gereksizdir

Günümüzde pek çok insan ahlaki ilgilerini açıkça söylemektense korlaşmış kömürün üstünde yürümeyi tercih ediyor

Ahlaki ciddiyet dogmatizm, resmiyetçilik yada uyumluluk ile bir tutmak yanlıştır

Ahlaki değerlerle tüm içtenliğiyle ilgilenmiş bir insan olarak Sokrates, dogmatizm ve resmiyetçilikten çok uzak ama döneminin saygın fikirlerine saygısızca davranabilen bir kişiydi

KURUYAN SARNIÇLAR

Jacques Barzun, “bugünkü fırtınaların artık havayı temizleyeceğinden” yakınan yaşlı, küçük bir hanımefendiyi anlatır

Aslında bu tür yakınmalar ne meteorolojik olaylarla, ne de yaşlı, küçük hanımefendilerle sınırlandırılamayacak bir düşünce tarzının ifadesidir

Bugün pek çok kişi, ahlaki değerlere ve hakkaniyete olan bağlılığımızı, yıllar öncesinde doldurulmuş ama o günden beride sürekli sızdıran bir sarnıca benzetmektedir

Sarnıç boş değil

Çünkü ahlaki düzen bir taraftan çürüyor, bir taraftan da kendini yeniliyor

Joseph Campbell şunları yazmıştı:

“Ölümü ancak doğum yenebilir

Sürekli tekrarlanan ölümün hükümsüzlüğü, sosyal bir varlık olarak insanın içindeki, ruhundaki doğumun sürekliliği ile mümkündür

” Gençler içinde yaşadıklar toplumun gerçeklik, hakkaniyet gibi kavramsal değerlerini özümseyemiyorlar

Bu nedenle gençler hem hayal dünyaları, hem de olabilecekleri en iyi insan tipi için bir model arayışı içindedirler

Karşılaştığımız en güç sorunlardan bir diğeri de gençlerin önemli görevler katılmalarını sağlayabilmektir

Bu gün gençler için kendilerini gösterebilecek fırsatlar yok denecek kadar azdır

İskender yirmi yaşındayken bilinen dünyanın yarısını fethedebiliyor

Gençlere görevleri eski değerleri korumak olduğunu söylemek yerine, yaşadıklar dönemin ikilemlerini ve acılarını göğüsleyerek kendi değerlerini sürekli olarak yeniden yaratmak olduğunu söylemeliyiz

Kısacası toplumun ahlaki yapısını oluşturan değer kaynakları, iyi yada kötü, varlıklarını sürdürmektedir

Bu değerler, bugün bazı yetişkinlerin yapar gibi göründükleri eskinin dindarlığında hayat bulamazlar

Ahlaki düzen, statik, tarihi dokümanlarda kutsanmış, aileye ait gümüşler gibi uzun yıllardır saklanan, yaşlı ahlakçıların ve dindarların kafalarında yer etmiş bir şey değildir

Toplumların tarihin her hangi bir anında icat edilmiş bir makine olmadığını, toplumun üyelerince sürekli olarak yeniden yaratıldığını bilirler

Bu bilinç, insana sıkıntılı sorumluluklar yükler, fakat insanlığın daha da yükselebilmesinin yolu da buradan geçer

08-16-2012	#19
Prof. Dr. Sinsi	Yenilikçi Birey Zinde Toplum... AHLAKIN ÖNEMİ 20 yüzyılın ilk yarısında pek çok kişi, değerler konusunda bilgisiz ya da “bilimsel” tarafsız kalmanın akıllılık olduğuna inanmışlardır Bununla birlikte, tüm ahlaki değerlere karşı yansızlık fikrinin yaşamın bütününe yaygınlaştırılması da anlamsızlıktır Bazı çağdaş düşünürlerin ahlaki değerlerle ilgilenme konusundaki bu isteksizlikleri “ahlaki görecelik” kavramıyla güçlenmektedir Bununla ilgili anlaşılması daha zor bir güçlük de, yüzyılımızın başlarında ahlaki gerçekçiliği inkar etmede zirveye ulaşılmış olması ve bu inkarcılığın * pek çok kültürlü insanı hala etkiliyor olmasıdır Başlangıçta tutucu ahlakın balonlarını iğneleyerek patlatmak yürekli kişiler için çok keyif vericiydi Viktoryan** tutuculuğun getirdiği katılıkların, 20yüzyılın yaratıcı güçleri için bir engel oluşturduğunu tartışmak gereksizdir Günümüzde pek çok insan ahlaki ilgilerini açıkça söylemektense korlaşmış kömürün üstünde yürümeyi tercih ediyor Ahlaki ciddiyet dogmatizm, resmiyetçilik yada uyumluluk ile bir tutmak yanlıştır Ahlaki değerlerle tüm içtenliğiyle ilgilenmiş bir insan olarak Sokrates, dogmatizm ve resmiyetçilikten çok uzak ama döneminin saygın fikirlerine saygısızca davranabilen bir kişiydi KURUYAN SARNIÇLAR Jacques Barzun, “bugünkü fırtınaların artık havayı temizleyeceğinden” yakınan yaşlı, küçük bir hanımefendiyi anlatır Aslında bu tür yakınmalar ne meteorolojik olaylarla, ne de yaşlı, küçük hanımefendilerle sınırlandırılamayacak bir düşünce tarzının ifadesidir Bugün pek çok kişi, ahlaki değerlere ve hakkaniyete olan bağlılığımızı, yıllar öncesinde doldurulmuş ama o günden beride sürekli sızdıran bir sarnıca benzetmektedir Sarnıç boş değil Çünkü ahlaki düzen bir taraftan çürüyor, bir taraftan da kendini yeniliyor Joseph Campbell şunları yazmıştı: “Ölümü ancak doğum yenebilirSürekli tekrarlanan ölümün hükümsüzlüğü, sosyal bir varlık olarak insanın içindeki, ruhundaki doğumun sürekliliği ile mümkündür” Gençler içinde yaşadıklar toplumun gerçeklik, hakkaniyet gibi kavramsal değerlerini özümseyemiyorlar Bu nedenle gençler hem hayal dünyaları, hem de olabilecekleri en iyi insan tipi için bir model arayışı içindedirler Karşılaştığımız en güç sorunlardan bir diğeri de gençlerin önemli görevler katılmalarını sağlayabilmektir Bu gün gençler için kendilerini gösterebilecek fırsatlar yok denecek kadar azdır İskender yirmi yaşındayken bilinen dünyanın yarısını fethedebiliyor Gençlere görevleri eski değerleri korumak olduğunu söylemek yerine, yaşadıklar dönemin ikilemlerini ve acılarını göğüsleyerek kendi değerlerini sürekli olarak yeniden yaratmak olduğunu söylemeliyiz Kısacası toplumun ahlaki yapısını oluşturan değer kaynakları, iyi yada kötü, varlıklarını sürdürmektedir Bu değerler, bugün bazı yetişkinlerin yapar gibi göründükleri eskinin dindarlığında hayat bulamazlar Ahlaki düzen, statik, tarihi dokümanlarda kutsanmış, aileye ait gümüşler gibi uzun yıllardır saklanan, yaşlı ahlakçıların ve dindarların kafalarında yer etmiş bir şey değildir Toplumların tarihin her hangi bir anında icat edilmiş bir makine olmadığını, toplumun üyelerince sürekli olarak yeniden yaratıldığını bilirler Bu bilinç, insana sıkıntılı sorumluluklar yükler, fakat insanlığın daha da yükselebilmesinin yolu da buradan geçer