Özgeçmiş Nedir, Nasıl Hazırlanır / Özgeçmiş Nedir, Nasıl Hazırlanır

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-16-2012

F

ANLATIMDA NASIL BİR DİL VE ZAMAN KALIBI KULLANILMALIDIR?
Her şeyden önce kişinin kullanacağı dil mesleki ve akademik seviyesine uygun olmalıdır

Çalışma hayatına yeni girmiş bir kişinin anlatım dili bir yöneticininki ile, aynı şekilde orta kademe bir yöneticinin kullanacağı terminoloji de bir Yönetim Kurulu Başkanı’nınki ile aynı olmayacaktır

Daha önce çalışılan yerlere ilişkin tecrübeleri anlatmak için geçmiş zaman kullanmak doğru olur

Hali hazırda yapılan işlerden bahsedilirken “-mesi” , “-ması” ekleri ile biten cümleler kurulabilir

İş tecrübelerinden bahsederken, abartı ifadelerinden kesinlikle kaçınılmalıdır

Özgeçmiş yazarken; “etkileyici bir performans gösterdi”, “son derece başarılı bir yönetim tarzına sahipti”, “takdire şayan bir çaba harcadı”, “harika bir işe imza attı”, “çok üstün bir başarı gösterdi” gibi anlatımlara yer vermemeye özen gösterilmelidir

Bu şekildeki kullanımlar gereksiz olduğu kadar okuyan kişi de antipati de yaratabilir

Bunların yerine; “giderleri %15 azalttı”, “ciroyu % 25 arttırdı”, “işletmeyi 1/3 oranında büyüttü”, “yabancı pazarlarla ilişkileri geliştirdi ve ihracat operasyonlarını başlattı” gibi net ifadelerle özgeçmişini yazan kişi kendisini tanıtmalıdır

G

ÜST DÜZEY POZİSYONLAR İÇİN HAZIRLANAN ÖZGEÇMİŞLER
Üst düzey pozisyonlar, bu pozisyonlarda görev yapan, uzun yıllar yöneticilik yapmış, uzmanlık alanlarını belirlemiş, birikimleri ile çalıştıkları şirketlere katma değer sağlamış ve aynı zamanda astlarının gelişimine katkıda bulunmuş vizyon sahibi kişileri bir başka deyişle “üst düzey yöneticileri” akla getirmektedir

Bu kişiler deneyim ve niteliklerine uygun yeni bir iş arayışına girecekleri zaman hayatlarının çalışarak geçirdikleri önemli bir bölümünü özgeçmişlerine yansıtacaklardır

Dolayısı ile yeni mezun ya da kariyerinin henüz başında bir çalışanınkinden daha uzun ve bilgi yoğun bir özgeçmiş hazırlayacaklardır

Genel anlamda yukarıda belirtilen noktaları göz önünde tutmak yeterli olacaksa da bunlara birkaç öneri daha getirilebilir

Şöyle ki;
Özgeçmiş yazmaya “Özet Profil” bölümü ile başlanabilir

Tecrübe, nitelik ve eğitim detaylarına girmeden önce genel bir fikir vermesi açısından böyle bir giriş bölümü yararlı olacaktır

Özet Profil: Yerel ve yabancı sermayeli üretim firmalarında; satış pazarlama, yurt içi ve dışı yatırımlar, genel yönetim konularında 20 yılı aşkın iş tecrübesi, mühendislik eğitimini takiben işletme yüksek lisansı, akıcı İngilizce

” Bu girişi takiben çalışılan her firmadaki pozisyon ve görev tanımı açıklamaları ile birlikte daha önceki öneriler dahilinde oluşturulabilir

Anlatım dilinin akılcı ve açık olması çok önemlidir

Daha önce “f” maddesinde açıklandığı gibi başarılar ve yapılan işler anlatılırken kullanılan dil yöneticinin mesleki ve akademik seviyesine uygun olmalıdır

Tekrarlardan ve yuvarlak tanımlardan kaçınılmalı, süslü bir dil kullanılmamalıdır

Sık unutulan bir diğer husus ise özgeçmişin yöneltileceği kurumun yetkilisi yani özgeçmişi değerlendirecek kişiye karşı empatik bir yaklaşım içerisinde bulunma ve yazma gereğidir

Özellikle uzun yıllar önemli işler yapmış çok deneyimli yöneticiler, bu başarılarını kağıt üzerinde yeterince gözler önüne seremeyecekleri kaygısı ile kaleme sarılmakta ve başvuruda bulundukları firmanın öncelik ve ihtiyaçlarını gözden kaçırabilmektedirler

Doğru olan, örneğin başvurulan bir iş ilanı ise buradaki iş tanımını ve adaylarda aranan özelikleri iyice anlamak ve sahip olunan tecrübeleri bunlara uygunluğu hedefleyerek özgeçmişe aktarabilmektir

H

DOĞRULUĞU OLMAYAN BİLGİLER
İş hayatında, kişilerin hastalık, doğum, askerlik, eğitim veya çalışma amaçlı yurt dışına gitme, şirketin küçülmesi gibi sebeplerin yanı sıra zaman zaman da kişisel bazı nedenlerden dolayı işten ayrılmaları söz konusu olmaktadır

Özellikle bir çalışan kendisi ile doğrudan ilgili bir takım sebeplerden dolayı işten ayrılmış veya işten çıkartılmış ise, yeni bir işe başladığı tarihe kadar olan boşluğu özgeçmişinde belirtmekten çekinebilmektedir

Dolayısı ile tarih bilgilerini yanlış yazmaktadır

Bir başka konu ise alınan unvanlarla ilgilidir

Yönetici olmadığı halde unvanını bu şekilde belirten kişilere rastlanmaktadır

Aynı şekilde üniversite mezunu olmadığı veya yüksek lisansı bulunmadığı halde bunlara ilişkin bilgileri gerçekmişçesine özgeçmişlerine yansıtanlar olabilmektedir

Bir başka örneği de görev tanımlarında yanıltıcı bilgilere yer verenler oluşturmaktadır

Günümüzde yurtdışında, bu gibi durumları başlangıçta tespit ederek işe alım sürecinde boşuna zaman kaybetmeyi engelleyen ve “Screening and Selection Services” olarak adlandırılan firmalar faaliyete geçmiştir

Bu firmalar eğitim, sahip olunan belgeler / sertifikalar, sabıka kayıtları, geçmişte çalışılan şirketler ve edinilen görevler gibi kişilere ilişkin çeşitli detayların doğruluğunu araştırarak, görüş bildirmektedir

Ancak Türkiye’de tüm süreçlerde olduğu gibi bu yönde de kişiler ve/veya kurumlar arası güvene dayalı bir yöntem geçerli olduğundan, böyle bir misyon üstlenmiş ve profesyonel çalışan her hangi bir hizmet kuruluşu henüz bulunmamaktadır

Türkiye’de işe alımlarda izlenen sürecin son aşamasını referans kontrolleri oluşturmakta ve bu kontroller sonucunda bir firmaya başvuran kişi ile ilgili her hangi bir olumsuzluk tespit edilmesi durumunda taraflardan her biri için oldukça önemli zaman kayıpları ortaya çıkmaktadır

Yanlış bilgi verdiği halde bu durumu başlangıçta tespit edilemeyen bazı kişileri firmalar işe alabilmektedir

Ancak bir süre sonra bu kişilerin gerçek durumlarının açığa çıkma olasılığı çok kuvvetle muhtemeldir

Dolayısı ile özgeçmişlerde bu tip yanlışlıklara yer verilmemesi gerekir

I

YURT DIŞI PAZARLARA (FİRMALARA) YÖNELİK ÖZGEÇMİŞLERİN YAZILMASI
Dilin etkin kullanılması özgeçmişin uyandıracağı izlenimi son derece destekleyecektir

Türkiye sınırları dahilinde ana dilimiz Türkçe veya artık olmazsa olmaz kabul edilen, günümüzde neredeyse bir yabancı bir dil olmaktan çıkan İngilizce’de yazılmış özgeçmişlerin, bu yazıda vurgulanmaya çalışılan belli başlı kuralların gözetilmesi halinde hedefine ulaşma olasılığı yüksektir

Ancak hangi dilde olursa olsun yabancı pazarlara yönelik özgeçmiş hazırlarken dikkatli olma zorunluluğu açıktır

Örneğin Amerika’da özgeçmişlerde doğum tarihi, medeni durum, vatandaşlık bilgisi gibi detaylara yer verilmemekte, bir iş konusunda yetkin ve deneyimli olmanın bu gibi ayrıntılardan bağımsız olduğu kabul edilmekte ve bu detayların belirtilmesine ilişkin bir talep ayırımcılık göstergesi sayılmaktadır

Yine Amerika’da iş tecrübelerinin özgeçmişlere kişinin son tecrübesinden başlanarak yani günümüzden geçmişe doğru yazılması alışılagelmiş iken, Avrupa’da bunun tam tersi, yani geçmişten günümüze bir kronolojik sıralamaya rastlanmaktadır

Bir başka örnek ise el yazısı kullanma konusundadır

Avrupa’da özgeçmişlerin genellikle el yazısı ile hazırlanmış olması istenmektedir

Bu şekilde, dilbilgisine olan hakimiyet gözlenebilmekte, bazı durumlarda da yazı karakterlerinden o yazının sahibinin kişiliğine yönelik çıkarımlar yapılabilmektedir

Asya’daki bazı ülkelerde ise şöyle ilginç bir durum söz konusudur

Avrupa ve Amerika’da “Eğitim Bilgileri” bölümünde yaygın anlayış orta ve yüksek öğrenimin belirtilmesi yönünde ise de Asya ülkelerinde ilkokul hatta ana okul / yuva bilgilerinin de özgeçmişlerde belirtilmesi talep edilmektedir

Bu anlayışın altında yatan, nitelikli kurumlarda eğitim gören çocukların varlıklı ve saygınlığı olan ailelere mensup olduklarının düşünülmesidir

Bir başka husus lisan konusundadır

İngilizce artık tüm dünyada yaygın hale gelmiştir ve İngilizce yazılan özgeçmişler de genellikle lisana dayalı çok büyük problemler ortaya çıkmamaktadır

Yine de İngilizce yazı yazma da yeterince iyi olmayan bir kişinin bir tercüman aracılığı ile özgeçmişini yazması daha doğru olacaktır

Diğer dillerde yazılmış özgeçmişler için ise dikkat edilmesi gereken şey dillerin bölgesel farlılıklarıdır

Örneğin Quebec’te konuşulan Fransızca, Paris’te konuşulandan değişkenlik gösterebilir

Bir şeyi ifade etmedeki sözcük seçimi farklı olabileceği gibi sözcüklerin içerdiği anlamlar da bölgelere göre değişebilir

Dolayısı ile yine bir tercümanın yardımını almak yararlı olacaktır

Hatta tercümanın özgeçmişi hazırlayan kişinin çalıştığı sektöre aşina olması, bu iş kolunda kullanılan terminolojiyi bilmesi en idealidir

SONUÇ
Yukarıda her yönü ile ele almaya çalışılan özgeçmiş yazmanın profesyonellik gerektiren bir iş olduğu açıktır

Çeşitli iş fırsatlarının kapısını aralamada bu kadar önemli olan bir kişisel tanıtım aracını oluştururken, kişiler yazacakları her satır için; böyle bir özgeçmişle karşılaşsalar bunu yazan kişiyi (kendilerini) iş görüşmesine çağırıp çağırmayacaklarını sorgulamayı akıllarına getirmelidir

08-16-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Özgeçmiş Nedir, Nasıl Hazırlanır / Özgeçmiş Nedir, Nasıl Hazırlanır F ANLATIMDA NASIL BİR DİL VE ZAMAN KALIBI KULLANILMALIDIR? Her şeyden önce kişinin kullanacağı dil mesleki ve akademik seviyesine uygun olmalıdır Çalışma hayatına yeni girmiş bir kişinin anlatım dili bir yöneticininki ile, aynı şekilde orta kademe bir yöneticinin kullanacağı terminoloji de bir Yönetim Kurulu Başkanı’nınki ile aynı olmayacaktır Daha önce çalışılan yerlere ilişkin tecrübeleri anlatmak için geçmiş zaman kullanmak doğru olur Hali hazırda yapılan işlerden bahsedilirken “-mesi” , “-ması” ekleri ile biten cümleler kurulabilir İş tecrübelerinden bahsederken, abartı ifadelerinden kesinlikle kaçınılmalıdır Özgeçmiş yazarken; “etkileyici bir performans gösterdi”, “son derece başarılı bir yönetim tarzına sahipti”, “takdire şayan bir çaba harcadı”, “harika bir işe imza attı”, “çok üstün bir başarı gösterdi” gibi anlatımlara yer vermemeye özen gösterilmelidir Bu şekildeki kullanımlar gereksiz olduğu kadar okuyan kişi de antipati de yaratabilir Bunların yerine; “giderleri %15 azalttı”, “ciroyu % 25 arttırdı”, “işletmeyi 1/3 oranında büyüttü”, “yabancı pazarlarla ilişkileri geliştirdi ve ihracat operasyonlarını başlattı” gibi net ifadelerle özgeçmişini yazan kişi kendisini tanıtmalıdır G ÜST DÜZEY POZİSYONLAR İÇİN HAZIRLANAN ÖZGEÇMİŞLER Üst düzey pozisyonlar, bu pozisyonlarda görev yapan, uzun yıllar yöneticilik yapmış, uzmanlık alanlarını belirlemiş, birikimleri ile çalıştıkları şirketlere katma değer sağlamış ve aynı zamanda astlarının gelişimine katkıda bulunmuş vizyon sahibi kişileri bir başka deyişle “üst düzey yöneticileri” akla getirmektedir Bu kişiler deneyim ve niteliklerine uygun yeni bir iş arayışına girecekleri zaman hayatlarının çalışarak geçirdikleri önemli bir bölümünü özgeçmişlerine yansıtacaklardır Dolayısı ile yeni mezun ya da kariyerinin henüz başında bir çalışanınkinden daha uzun ve bilgi yoğun bir özgeçmiş hazırlayacaklardır Genel anlamda yukarıda belirtilen noktaları göz önünde tutmak yeterli olacaksa da bunlara birkaç öneri daha getirilebilir Şöyle ki; Özgeçmiş yazmaya “Özet Profil” bölümü ile başlanabilir Tecrübe, nitelik ve eğitim detaylarına girmeden önce genel bir fikir vermesi açısından böyle bir giriş bölümü yararlı olacaktır Özet Profil: Yerel ve yabancı sermayeli üretim firmalarında; satış pazarlama, yurt içi ve dışı yatırımlar, genel yönetim konularında 20 yılı aşkın iş tecrübesi, mühendislik eğitimini takiben işletme yüksek lisansı, akıcı İngilizce” Bu girişi takiben çalışılan her firmadaki pozisyon ve görev tanımı açıklamaları ile birlikte daha önceki öneriler dahilinde oluşturulabilir Anlatım dilinin akılcı ve açık olması çok önemlidir Daha önce “f” maddesinde açıklandığı gibi başarılar ve yapılan işler anlatılırken kullanılan dil yöneticinin mesleki ve akademik seviyesine uygun olmalıdır Tekrarlardan ve yuvarlak tanımlardan kaçınılmalı, süslü bir dil kullanılmamalıdır Sık unutulan bir diğer husus ise özgeçmişin yöneltileceği kurumun yetkilisi yani özgeçmişi değerlendirecek kişiye karşı empatik bir yaklaşım içerisinde bulunma ve yazma gereğidir Özellikle uzun yıllar önemli işler yapmış çok deneyimli yöneticiler, bu başarılarını kağıt üzerinde yeterince gözler önüne seremeyecekleri kaygısı ile kaleme sarılmakta ve başvuruda bulundukları firmanın öncelik ve ihtiyaçlarını gözden kaçırabilmektedirler Doğru olan, örneğin başvurulan bir iş ilanı ise buradaki iş tanımını ve adaylarda aranan özelikleri iyice anlamak ve sahip olunan tecrübeleri bunlara uygunluğu hedefleyerek özgeçmişe aktarabilmektir H DOĞRULUĞU OLMAYAN BİLGİLER İş hayatında, kişilerin hastalık, doğum, askerlik, eğitim veya çalışma amaçlı yurt dışına gitme, şirketin küçülmesi gibi sebeplerin yanı sıra zaman zaman da kişisel bazı nedenlerden dolayı işten ayrılmaları söz konusu olmaktadır Özellikle bir çalışan kendisi ile doğrudan ilgili bir takım sebeplerden dolayı işten ayrılmış veya işten çıkartılmış ise, yeni bir işe başladığı tarihe kadar olan boşluğu özgeçmişinde belirtmekten çekinebilmektedir Dolayısı ile tarih bilgilerini yanlış yazmaktadır Bir başka konu ise alınan unvanlarla ilgilidir Yönetici olmadığı halde unvanını bu şekilde belirten kişilere rastlanmaktadır Aynı şekilde üniversite mezunu olmadığı veya yüksek lisansı bulunmadığı halde bunlara ilişkin bilgileri gerçekmişçesine özgeçmişlerine yansıtanlar olabilmektedir Bir başka örneği de görev tanımlarında yanıltıcı bilgilere yer verenler oluşturmaktadır Günümüzde yurtdışında, bu gibi durumları başlangıçta tespit ederek işe alım sürecinde boşuna zaman kaybetmeyi engelleyen ve “Screening and Selection Services” olarak adlandırılan firmalar faaliyete geçmiştir Bu firmalar eğitim, sahip olunan belgeler / sertifikalar, sabıka kayıtları, geçmişte çalışılan şirketler ve edinilen görevler gibi kişilere ilişkin çeşitli detayların doğruluğunu araştırarak, görüş bildirmektedir Ancak Türkiye’de tüm süreçlerde olduğu gibi bu yönde de kişiler ve/veya kurumlar arası güvene dayalı bir yöntem geçerli olduğundan, böyle bir misyon üstlenmiş ve profesyonel çalışan her hangi bir hizmet kuruluşu henüz bulunmamaktadır Türkiye’de işe alımlarda izlenen sürecin son aşamasını referans kontrolleri oluşturmakta ve bu kontroller sonucunda bir firmaya başvuran kişi ile ilgili her hangi bir olumsuzluk tespit edilmesi durumunda taraflardan her biri için oldukça önemli zaman kayıpları ortaya çıkmaktadır Yanlış bilgi verdiği halde bu durumu başlangıçta tespit edilemeyen bazı kişileri firmalar işe alabilmektedir Ancak bir süre sonra bu kişilerin gerçek durumlarının açığa çıkma olasılığı çok kuvvetle muhtemeldir Dolayısı ile özgeçmişlerde bu tip yanlışlıklara yer verilmemesi gerekir I YURT DIŞI PAZARLARA (FİRMALARA) YÖNELİK ÖZGEÇMİŞLERİN YAZILMASI Dilin etkin kullanılması özgeçmişin uyandıracağı izlenimi son derece destekleyecektir Türkiye sınırları dahilinde ana dilimiz Türkçe veya artık olmazsa olmaz kabul edilen, günümüzde neredeyse bir yabancı bir dil olmaktan çıkan İngilizce’de yazılmış özgeçmişlerin, bu yazıda vurgulanmaya çalışılan belli başlı kuralların gözetilmesi halinde hedefine ulaşma olasılığı yüksektir Ancak hangi dilde olursa olsun yabancı pazarlara yönelik özgeçmiş hazırlarken dikkatli olma zorunluluğu açıktır Örneğin Amerika’da özgeçmişlerde doğum tarihi, medeni durum, vatandaşlık bilgisi gibi detaylara yer verilmemekte, bir iş konusunda yetkin ve deneyimli olmanın bu gibi ayrıntılardan bağımsız olduğu kabul edilmekte ve bu detayların belirtilmesine ilişkin bir talep ayırımcılık göstergesi sayılmaktadır Yine Amerika’da iş tecrübelerinin özgeçmişlere kişinin son tecrübesinden başlanarak yani günümüzden geçmişe doğru yazılması alışılagelmiş iken, Avrupa’da bunun tam tersi, yani geçmişten günümüze bir kronolojik sıralamaya rastlanmaktadır Bir başka örnek ise el yazısı kullanma konusundadır Avrupa’da özgeçmişlerin genellikle el yazısı ile hazırlanmış olması istenmektedir Bu şekilde, dilbilgisine olan hakimiyet gözlenebilmekte, bazı durumlarda da yazı karakterlerinden o yazının sahibinin kişiliğine yönelik çıkarımlar yapılabilmektedir Asya’daki bazı ülkelerde ise şöyle ilginç bir durum söz konusudur Avrupa ve Amerika’da “Eğitim Bilgileri” bölümünde yaygın anlayış orta ve yüksek öğrenimin belirtilmesi yönünde ise de Asya ülkelerinde ilkokul hatta ana okul / yuva bilgilerinin de özgeçmişlerde belirtilmesi talep edilmektedir Bu anlayışın altında yatan, nitelikli kurumlarda eğitim gören çocukların varlıklı ve saygınlığı olan ailelere mensup olduklarının düşünülmesidir Bir başka husus lisan konusundadır İngilizce artık tüm dünyada yaygın hale gelmiştir ve İngilizce yazılan özgeçmişler de genellikle lisana dayalı çok büyük problemler ortaya çıkmamaktadır Yine de İngilizce yazı yazma da yeterince iyi olmayan bir kişinin bir tercüman aracılığı ile özgeçmişini yazması daha doğru olacaktır Diğer dillerde yazılmış özgeçmişler için ise dikkat edilmesi gereken şey dillerin bölgesel farlılıklarıdır Örneğin Quebec’te konuşulan Fransızca, Paris’te konuşulandan değişkenlik gösterebilir Bir şeyi ifade etmedeki sözcük seçimi farklı olabileceği gibi sözcüklerin içerdiği anlamlar da bölgelere göre değişebilir Dolayısı ile yine bir tercümanın yardımını almak yararlı olacaktır Hatta tercümanın özgeçmişi hazırlayan kişinin çalıştığı sektöre aşina olması, bu iş kolunda kullanılan terminolojiyi bilmesi en idealidir SONUÇ Yukarıda her yönü ile ele almaya çalışılan özgeçmiş yazmanın profesyonellik gerektiren bir iş olduğu açıktır Çeşitli iş fırsatlarının kapısını aralamada bu kadar önemli olan bir kişisel tanıtım aracını oluştururken, kişiler yazacakları her satır için; böyle bir özgeçmişle karşılaşsalar bunu yazan kişiyi (kendilerini) iş görüşmesine çağırıp çağırmayacaklarını sorgulamayı akıllarına getirmelidir