Borsa Terimleri Sözlüğü Ve Kısaca Teknik,Temel Analiz..! Borsa Terimleri Sözlüğü

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-16-2012

BORSA EKSPERLERİ Menkul kıymetlere ilişkin alım-satım emirlerinin ilgili iç yönetmelikte belirtilen esaslara göre karşılaştırılması ile fiyatların teşekkülünü izleme ve alım satım işlemlerinin sonuçlandırılmasını sağlamakla yükümlü olan görevlilerdir

BANKALARARASI PARA PIYASASI Merkez bankası’nın kontrolündeki interbank piyasasının bir alt piyasası olan bankalararası para piyasası vasıtasıyla diğer bankalara verilmiş olan borç bakiyelerinin kayıtlı olduğu kalemdir

BASİT FAİZ Belli ve değişmeyen bir sermaye üzerinden belli bir süre için hesaplanan faizdir

Basit faiz hesaplamasında aşağıdaki formül kullanılır

Faiz hesabında gün kullanılırsa F= a*t*n* / 100*360
Faiz hesabında ay kullanılırsa F= a*t*n* / 100*12
a: sermaye t: faiz oranı n:süre F: Faiz miktarı

BAŞ VE OMUZ FORMASYONLARI Hisse senetlerinin teknik analizinde kullanılan formasyonlardandır

Bu tip formasyonlar, fiyatların insan omuzu gibi düz bir seyir izlerken birden yükselip (başı oluşturup) tekrar omuz seviyesine dönmesi ile oluşur

BAYRAK Teknik analizde kullanılan grafik şekillerinden biridir

Fiyatlarda görülen uzun bir düşme yada yükselme sonrasında, mevcut trendin aksi yönüne doğru eğilen bir paralel kenarı andıran bir formasyondur

BAZ FİYAT Bir hisse senedinin bir seans süresince işlem görebileceği en alt ve en üst fiyat limitlerinin yani taban ve tavan fiyatlarının belirlenmesinde kullanılır

Bir hissenin bir önceki seansta oluşan ağırlıklı ortalama fiyatının en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile hesaplanır

BEDELLİ SERMAYE ARTTIRIMI Anonim ortaklıklar sermaye artırımlarını ya iç ya da dış kaynak kullanarak yapabilir

Bu tip ortaklıkların artırdıkları sermaye karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini ortaklarına belirli bir nakit karşılığı dağıttıkları sermaye artırımlarına verilen isimdir

BEDELSİZ SERMAYE ARTIRIMI Anonim ortaklıkların, iç kaynaklarından yaptıkları sermaye artırımı ifade eder

Bu tip ortaklıkların artırdıkları sermaye karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarıdır

BETA KATSAYISI Hisse senedinin hareketliliğini gösteren bir katsayıdır

Bir hissenin betası, hisse senedi fiyatındaki yüzdesel değişimin, piyasa endeksindeki yüzdesel değişime bölünmesiyle hesaplanır

Çıkan sayınının 1’den büyük ise hissenin hareketliliğinin yüksek olduğu söylenebilir

Ayrıca bu katsayı hissenin borsadaki genel bir düşüş ya da yükseliş trendinde nasıl tepki vereceğini ortaya koyabilir

BİLANÇO Bir kurumun belirli bir tarih itibariyle ekonomik değerleri, bu değerlerin kaynaklarını ve nereye yatırıldıklarını gösteren tablodur

Şirketin fotoğrafını çeken bir niteliği taşır

Dönemler itibariyle şirketin bilançosunda karşılaştırma yapılır

Bilanço iki ana tablodan oluşur

BİLEŞİK FAİZ Herhangi bir sermayeye verilen faizin, dönem sonunda sermayeye eklenerek yeni dönem için bu yeni tutar için hesaplanan faizdir

Yani belirli bir dönem sonundaki faiz artı ilk sermaye toplamına tekrar faiz işlemi uygulanması işlemidir

Ticari bankalar ve diğer finans kuruluşları bileşik faiz hesaplarını mevduat ve kredi işlemlerine sıklıkla kullanırlar

BİRİKMİŞ TEMETTÜ Şirketler sermayedarlara her zaman kar payı dağıtmayabilirler

Bu dağıtılmayan karlar bilançoda borçlu bir kalem olarak gösterilerek şirketin birikmiş temettülerini oluştururlar

BİRİNCİL PİYASA Hisse senetleri ilk olarak halka arz edildiklerinde ilk arz eden ile tasarruf sahiplerinin doğrudan doğruya karşılaştıkları piyasadır

BLOK SATIŞ Bir firmanın sermayesinin yüzde 10’undan daha fazla hisse satışını ifade eder

BLOKAJ Bir varlığın kullanımına yetkililer tarafından getirilen kısıtlamadır

Böyle bir durumda Varlığın gerçek sahibi kendisine ait olan varlığı istediği gibi kullanamaz

BLUE CHIPS Borsalarda büyük firmalara ait ve yıllar itibariyle istikrarlı bir seyir izleyen hisselere verilen isimdir

Bunlar genelde tanınmış şirketlerin hisselerinden oluşur

Yatırımcının bu hisselere güven tam olması nedeniyle fiyatları nispeten yüksektir

BOĞA EĞİLİMİ Borsada iyimser havayı ifade eder

Fiyatları yükseleceği beklentisiyle düşük fiyattan hisse alınıp yüksek fiyattan satma eğiliminin ağırlık kazandığı piyasadır

BOLLİNGER BANTLARI John Bollinger tarafından geliştirilen bu gösterge 20 dönemlik hareketli ortalamanın iki standart sapma üstüne ve altına bantlar çizer

BONO Hiçbir kayıt veya koşul olmadan bir nakit ödeme vaadini belirten ve nakit gibi tedavül edilen kıymetli evrak türüdür

BORÇ / ÖZSERMAYE ORANI Şirket, işletme sermayesi ve yatırımlarının finansman ihtiyacını dış kaynaklardan mı (borç) yoksa iç kaynaklardan mı (özsermaye) karşıladığını gösterir

Ülkemizde dış kaynak finansmanı genelde içsel kaynaklardan daha yüksek maliyetli olduğu düşünülürse bu oranın düşük olması tercih edilir

BORÇ DEVİR HIZI Borçların satışların maliyetine oranlanması; şirketin borçlarını ne hızda ödediğini gösterir

Bu oranın düşük olması şirket için o kadar iyidir

BORÇLANMA ORANI İşletmenin borçlanarak sağladığı yabancı kaynaklar ile, ortakların sağladığı ve faaliyet sonucu yaratılan özsermaye arasındaki ilişkiyi göstermektedir

BORSA Bir malın ya da varlığın belirli kurllara çerçevesinde alınıp satıldığı pazarlardır

Menkul kıymetler, altın gibi tasarruf araçlarının yanı sıra pamuk, buğday gibi ürünlerin alınıp satıldığı borsalar da bulunmaktadır

BORSA DIŞI PİYASA Londra ve NewYork borsaları gibi, kabul edilen hisse senedi borsalarının yetkileri dışında hisse senetleri alım ve satımın yapıldığı piyasadır

Türkiye’de de borsa dışı piyasa lot altı ve küsuratlı işlemlerle sınırlıdır

Bu işlemler İMKB tarafından 1990’dan itibaren denetim altına almıştır

BORSA EMİRLERİ Müşteri emirleri, üye temsilcileri tarafından seans içinde borsa bilgisayar sistemine aktarıldığında borsa emrine dönüşür

BORSA KOTU Borsada işlem görmesine izin verilen menkul kıymetlerin listesidir

BÖLGESEL PAZAR Ülkenin çeşitli bölgelerinde faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli hisse senetlerinin güvenli bir ortamda işlem görmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur

Aynı zamanda Ulusal pazar için geçerli kotasyon şartlarını sağlayamayan şirketler de burada işlem görür

BROKER Borsada başkası adına alım satıma ilişkin konuları görüşen, malın mülkiyeti kendisine ait olmayan ve yaptığı hizmet karşılığı komisyon alan kişilerdir

BRÜT KAR MARJI İşletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir

BRÜT KAR MARJI ORANI İşletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir

Brüt Satış Karı / Net Satışlar formülü ile hesaplanır

BÜTÇE Gelecekteki belirli bir dönemde gerçekleşmesi düşünülen gelir ve giderlerin karşılıklı listesini içeren cetveldir

BÜYÜME İktisadi bir sistemin, ekonomik ve toplumsal yapısında nitelik ve nicelik bakımından yoğun bir süreç içerisinde gerçekleşen değişim ve gelişmelerin tümüdür

CARİ FAİZ ORANI Piyasada fon arz ve talebinin karşılanması sonucu oluşan faiz oranıdır

CARİ ORAN Dönen varlıkların kısa vadeli borçları karşılama gücünü gösterir

Döner Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar formülü ile bulunan bu oran ne kadar yük****e şirket o kadar likit durumdadır

Yani, şirket faaliyetlerinden sonra artı nakit poziyonda ne oranda kalabildiğini gösterir

CCI GÖSTEGESİ (Commodity Channel Index: Mal Kanal İndeksi) CCI hissenin kapanış fiyatının, o hissenin fiyatının istatistiki ortalamasından nasıl bir farklılık gösterdiğini ortaya koyar

CİRO Şirketler için kullanılması durumunda o şirketin iş hacmini ifade eder

ÇAPRAZ KUR İki yabancı para biriminin bir başka ülkedeki değerlerini göstermek için kullanılan terimdir

ÇARPANLAR YÖNTEMİ Çeşitli fiyat çarpanlara bakılarak yapılan şirket analizidir

ÇIKARILMIŞ SERMAYE Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayeleridir

ÇOK FIYAT - SÜREKLI MÜZAYEDE SISTEMI Çok fiyat yöntemi; bir menkul değer için verilen alım satım emirlerinin fiyat ve zaman önceliği kurallarına uygun olarak teker teker karşılaştırılması sonucunda oluşan fiyatlarla alım satım işleminin gerçekleştirilmesidir

DAMGA VERGİSİ Devletin çeşitli kıymetli evraklar ve sözleşmeler için öngördüğü vergidir

DAMPING Bir malın dış piyasa fiyatının iç piyasa fiyatından daha düşük tutulmasıdır

DEALER Müşterilerinin hesabına hisse senedi alım satımı yapan kişidir

DEFLASYON Bir ekonomide toplam arzın, toplam talebi aşması durumudur

Bu durumda fiyatlarda bir düşüş görülür

DEFTER DEĞERİ Bir işletmenin özsermaye toplamının hisse senedi sayısına bölünmesiyle belirlenir

08-16-2012	#4
Prof. Dr. Sinsi	Borsa Terimleri Sözlüğü Ve Kısaca Teknik,Temel Analiz..! Borsa Terimleri Sözlüğü BORSA EKSPERLERİ Menkul kıymetlere ilişkin alım-satım emirlerinin ilgili iç yönetmelikte belirtilen esaslara göre karşılaştırılması ile fiyatların teşekkülünü izleme ve alım satım işlemlerinin sonuçlandırılmasını sağlamakla yükümlü olan görevlilerdir BANKALARARASI PARA PIYASASI Merkez bankası’nın kontrolündeki interbank piyasasının bir alt piyasası olan bankalararası para piyasası vasıtasıyla diğer bankalara verilmiş olan borç bakiyelerinin kayıtlı olduğu kalemdir BASİT FAİZ Belli ve değişmeyen bir sermaye üzerinden belli bir süre için hesaplanan faizdir Basit faiz hesaplamasında aşağıdaki formül kullanılır Faiz hesabında gün kullanılırsa F= atn* / 100360 Faiz hesabında ay kullanılırsa F= atn / 10012 a: sermaye t: faiz oranı n:süre F: Faiz miktarı BAŞ VE OMUZ FORMASYONLARI Hisse senetlerinin teknik analizinde kullanılan formasyonlardandır Bu tip formasyonlar, fiyatların insan omuzu gibi düz bir seyir izlerken birden yükselip (başı oluşturup) tekrar omuz seviyesine dönmesi ile oluşur BAYRAK* Teknik analizde kullanılan grafik şekillerinden biridir Fiyatlarda görülen uzun bir düşme yada yükselme sonrasında, mevcut trendin aksi yönüne doğru eğilen bir paralel kenarı andıran bir formasyondur BAZ FİYAT Bir hisse senedinin bir seans süresince işlem görebileceği en alt ve en üst fiyat limitlerinin yani taban ve tavan fiyatlarının belirlenmesinde kullanılır Bir hissenin bir önceki seansta oluşan ağırlıklı ortalama fiyatının en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile hesaplanır BEDELLİ SERMAYE ARTTIRIMI Anonim ortaklıklar sermaye artırımlarını ya iç ya da dış kaynak kullanarak yapabilir Bu tip ortaklıkların artırdıkları sermaye karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini ortaklarına belirli bir nakit karşılığı dağıttıkları sermaye artırımlarına verilen isimdir BEDELSİZ SERMAYE ARTIRIMI Anonim ortaklıkların, iç kaynaklarından yaptıkları sermaye artırımı ifade eder Bu tip ortaklıkların artırdıkları sermaye karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarıdır BETA KATSAYISI Hisse senedinin hareketliliğini gösteren bir katsayıdır Bir hissenin betası, hisse senedi fiyatındaki yüzdesel değişimin, piyasa endeksindeki yüzdesel değişime bölünmesiyle hesaplanır Çıkan sayınının 1’den büyük ise hissenin hareketliliğinin yüksek olduğu söylenebilir Ayrıca bu katsayı hissenin borsadaki genel bir düşüş ya da yükseliş trendinde nasıl tepki vereceğini ortaya koyabilir BİLANÇO Bir kurumun belirli bir tarih itibariyle ekonomik değerleri, bu değerlerin kaynaklarını ve nereye yatırıldıklarını gösteren tablodur Şirketin fotoğrafını çeken bir niteliği taşır Dönemler itibariyle şirketin bilançosunda karşılaştırma yapılır Bilanço iki ana tablodan oluşur BİLEŞİK FAİZ Herhangi bir sermayeye verilen faizin, dönem sonunda sermayeye eklenerek yeni dönem için bu yeni tutar için hesaplanan faizdir Yani belirli bir dönem sonundaki faiz artı ilk sermaye toplamına tekrar faiz işlemi uygulanması işlemidir Ticari bankalar ve diğer finans kuruluşları bileşik faiz hesaplarını mevduat ve kredi işlemlerine sıklıkla kullanırlar BİRİKMİŞ TEMETTÜ Şirketler sermayedarlara her zaman kar payı dağıtmayabilirler Bu dağıtılmayan karlar bilançoda borçlu bir kalem olarak gösterilerek şirketin birikmiş temettülerini oluştururlar BİRİNCİL PİYASA Hisse senetleri ilk olarak halka arz edildiklerinde ilk arz eden ile tasarruf sahiplerinin doğrudan doğruya karşılaştıkları piyasadır BLOK SATIŞ Bir firmanın sermayesinin yüzde 10’undan daha fazla hisse satışını ifade eder BLOKAJ Bir varlığın kullanımına yetkililer tarafından getirilen kısıtlamadır Böyle bir durumda Varlığın gerçek sahibi kendisine ait olan varlığı istediği gibi kullanamaz BLUE CHIPS Borsalarda büyük firmalara ait ve yıllar itibariyle istikrarlı bir seyir izleyen hisselere verilen isimdir Bunlar genelde tanınmış şirketlerin hisselerinden oluşur Yatırımcının bu hisselere güven tam olması nedeniyle fiyatları nispeten yüksektir BOĞA EĞİLİMİ Borsada iyimser havayı ifade eder Fiyatları yükseleceği beklentisiyle düşük fiyattan hisse alınıp yüksek fiyattan satma eğiliminin ağırlık kazandığı piyasadır BOLLİNGER BANTLARI John Bollinger tarafından geliştirilen bu gösterge 20 dönemlik hareketli ortalamanın iki standart sapma üstüne ve altına bantlar çizer BONO Hiçbir kayıt veya koşul olmadan bir nakit ödeme vaadini belirten ve nakit gibi tedavül edilen kıymetli evrak türüdür BORÇ / ÖZSERMAYE ORANI Şirket, işletme sermayesi ve yatırımlarının finansman ihtiyacını dış kaynaklardan mı (borç) yoksa iç kaynaklardan mı (özsermaye) karşıladığını gösterir Ülkemizde dış kaynak finansmanı genelde içsel kaynaklardan daha yüksek maliyetli olduğu düşünülürse bu oranın düşük olması tercih edilir BORÇ DEVİR HIZI Borçların satışların maliyetine oranlanması; şirketin borçlarını ne hızda ödediğini gösterir Bu oranın düşük olması şirket için o kadar iyidir BORÇLANMA ORANI İşletmenin borçlanarak sağladığı yabancı kaynaklar ile, ortakların sağladığı ve faaliyet sonucu yaratılan özsermaye arasındaki ilişkiyi göstermektedir BORSA Bir malın ya da varlığın belirli kurllara çerçevesinde alınıp satıldığı pazarlardır Menkul kıymetler, altın gibi tasarruf araçlarının yanı sıra pamuk, buğday gibi ürünlerin alınıp satıldığı borsalar da bulunmaktadır BORSA DIŞI PİYASA Londra ve NewYork borsaları gibi, kabul edilen hisse senedi borsalarının yetkileri dışında hisse senetleri alım ve satımın yapıldığı piyasadır Türkiye’de de borsa dışı piyasa lot altı ve küsuratlı işlemlerle sınırlıdır Bu işlemler İMKB tarafından 1990’dan itibaren denetim altına almıştır BORSA EMİRLERİ Müşteri emirleri, üye temsilcileri tarafından seans içinde borsa bilgisayar sistemine aktarıldığında borsa emrine dönüşür BORSA KOTU Borsada işlem görmesine izin verilen menkul kıymetlerin listesidir BÖLGESEL PAZAR Ülkenin çeşitli bölgelerinde faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli hisse senetlerinin güvenli bir ortamda işlem görmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur Aynı zamanda Ulusal pazar için geçerli kotasyon şartlarını sağlayamayan şirketler de burada işlem görür BROKER Borsada başkası adına alım satıma ilişkin konuları görüşen, malın mülkiyeti kendisine ait olmayan ve yaptığı hizmet karşılığı komisyon alan kişilerdir BRÜT KAR MARJI İşletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir BRÜT KAR MARJI ORANI İşletmenin satışlarının brüt karlılığını göstermektedir Brüt Satış Karı / Net Satışlar formülü ile hesaplanır BÜTÇE Gelecekteki belirli bir dönemde gerçekleşmesi düşünülen gelir ve giderlerin karşılıklı listesini içeren cetveldir BÜYÜME İktisadi bir sistemin, ekonomik ve toplumsal yapısında nitelik ve nicelik bakımından yoğun bir süreç içerisinde gerçekleşen değişim ve gelişmelerin tümüdür CARİ FAİZ ORANI Piyasada fon arz ve talebinin karşılanması sonucu oluşan faiz oranıdır CARİ ORAN Dönen varlıkların kısa vadeli borçları karşılama gücünü gösterir Döner Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar formülü ile bulunan bu oran ne kadar yük**e şirket o kadar likit durumdadır Yani, şirket faaliyetlerinden sonra artı nakit poziyonda ne oranda kalabildiğini gösterir CCI GÖSTEGESİ (Commodity Channel Index: Mal Kanal İndeksi) CCI hissenin kapanış fiyatının, o hissenin fiyatının istatistiki ortalamasından nasıl bir farklılık gösterdiğini ortaya koyar CİRO Şirketler için kullanılması durumunda o şirketin iş hacmini ifade eder ÇAPRAZ KUR İki yabancı para biriminin bir başka ülkedeki değerlerini göstermek için kullanılan terimdir ÇARPANLAR YÖNTEMİ Çeşitli fiyat çarpanlara bakılarak yapılan şirket analizidir ÇIKARILMIŞ SERMAYE Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayeleridir ÇOK FIYAT - SÜREKLI MÜZAYEDE SISTEMI Çok fiyat yöntemi; bir menkul değer için verilen alım satım emirlerinin fiyat ve zaman önceliği kurallarına uygun olarak teker teker karşılaştırılması sonucunda oluşan fiyatlarla alım satım işleminin gerçekleştirilmesidir DAMGA VERGİSİ Devletin çeşitli kıymetli evraklar ve sözleşmeler için öngördüğü vergidir DAMPING Bir malın dış piyasa fiyatının iç piyasa fiyatından daha düşük tutulmasıdır DEALER Müşterilerinin hesabına hisse senedi alım satımı yapan kişidir DEFLASYON Bir ekonomide toplam arzın, toplam talebi aşması durumudur Bu durumda fiyatlarda bir düşüş görülür DEFTER DEĞERİ** Bir işletmenin özsermaye toplamının hisse senedi sayısına bölünmesiyle belirlenir