İnsanca Yaşama Hakkı / İnsanca Yaşama Hakkı Hakkında Bilgiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-16-2012

İnsanca Yaşama Hakkı

İnsanca yaşama maddi ve manevi varlığınızı koruma ve geliştirme hakkına sahipsiniz

Size hiç kimse işkence ve eziyet yapamaz; insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamazsınız

( Anayasa: Md

17)

Hürriyet
Kişi hürriyeti ve güvenliğine sahipsiniz

Bu hürriyet ve güvenliğiniz şekil ve şartları kanunlarla belirlenen tutuklama göz altına alma ıslah evine gönderme ve resmi müessesede gözlem altına alınma hallerinin dışında hiç bir kişi veya kurum tarafından ihlal edilemez kesintiye uğratılamaz

Yasa tarafından belirtilmeyen gerekçelere ve usullere dayanılarak keyfi işlemlerle özgürlüğünüz kısıtlanamaz

Bu en tabii hakkınız bunu sağlamak da en önemli görevimizdir

(Anayasa: Md

19)

Tutuklanma
Kanunlarla belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda tutuklanmanız durumunda ; tutuklanma sebebinin ve hakkınızdaki iddiaların en kısa zamanda tarafınıza bildirilmesi haklarınızın neler olduğunun anlatılması ve tutuklandığınızın yakınlarınıza bildirilmesi zorunludur

Yakalanmanız veya tutuklanmanız durumunda en kısa sürede(ki bu süre kanunlarla belirtilmiştir; gözaltı süresi yakalama anından itibaren 24 saati geçemez) hakim önüne çıkarılmanız tutuklanmanız veya yakalanmanızda kanuna uygun olmayan bir unsurun varlığında hemen serbest bırakılmanızı sağlamak amacıyla yetkili bir yargı merciine başvurma hakkına sahipsiniz

(Anayasa: Md

19 CMK m

91)

Özel Hayatın Gizliliği
Özel hayatınıza ve aile hayatınıza saygı gösterilmesini isteme hakkına sahipsiniz

Özel hayatınızın ve aile hayatınızın ve aile hayatınızın gizliliğine dokunulamaz

Kanunlarla belirlenen esaslar doğrultusunda verilen arama kararları bu konuda bir istisnadır

(Anayasa: Md

20)

Konut Dokunulmazlığı
Konut dokunulmazlığı en tabii hakkınızdır

Kanunun açıkça gösterdiği hallerde usulüne göre verilen hakim kararı olmadıkça gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise Cumhuriyet Savcıları ve onların yardımcıları sıfatıyla emirlerini yerine getirmeye memur olan Güvenlik Güçleri dışında hiç kimse konutunuza giremez arama yapamaz ve buralardaki eşyanıza el koyamaz

(Anayasa: Md: 21 CMK m

116 vd

))

Avukat İsteme Hakkı
Herhangi bir suçlamayla yakalanmanız veya göz altına alınmanız durumunda; soruşturmanın her hal ve derecesinde bir veya birden fazla avukatın hukuki yardımından faydalanma hakkına sahipsiniz

Soruşturma evresinde ifade almada en çok üç avukat bulundurabilirsiniz

Hangi makam veya kişi tarafından yapılırsa yapılsın soruşturma ve kovuşturmanın her safhasında avukatınızın sizinle görüşmesi ifade alma ve sorgu müddetince yanınızda bulunup hukuki yardımda bulunması engellenemez veya kısıtlanamaz

Avukat seçebilecek durumda olmamanız halinde ise baro tarafından görevlendirilecek bir avukatın hukuki yardımından ücretsiz faydalanabilirsiniz

(CMK Md

149)

Delil Toplama Hakkı
İfadenizin alınması veya sorgunuz sırasında şüpheden kurtulmak gayesiyle somut delillerin toplanmasını talep edebileceğinizin ve aleyhinize olan şüpheleri ortadan kaldıracak ve lehinize olan delilleri ileri sürme hakkınızın olduğunun da hatırlatılması zorunludur

(CMK Md

147/1-f)

Geçersiz İfade
Alınan ifadeniz sonucu alınan beyanınızın özgür iradenize dayanması zorunludur

Bunu engellemek maksadıyla iradenizi baskı altına alarak kötü davranma işkence zorla ilaç verme yorma aldatma bedensel cebir ve şiddette bulunma bazı araçlar uygulama gibi özgür iradeyi bozan bedensel veya ruhsal müdahaleler yapılamaz

Kanuna aykırı bir yarar vaad edilemez

Bu tür yasak yöntemlerle elde edilen ifadeleriniz rızanız olsa dahi delil olarak değerlendirilemez

Avukatınız bulunmadan kolluk güçlerince alınan ifadeler hakim ya da mahkeme huzurunda tarafınızca doğrulanmadıkça hükme esas alınamaz

(CMK Md

148)

Susma Hakkı
İfade alma ve hakim tarafından sorguya çekilmede; ne ile suçlandığınızın açıkça belirtilmesi isnat edilen suçlamayla ilgili olarak açıklamada bulunmamanızın (yani susmanızın) kanuni haklarınızdan olduğunun hatırlatılması da zorunludur

(CMK Md

147)

Ödevlerimiz
"Temel hak ve hürriyetler kişinin topluma ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva eder" (Anayasa: Md

12/2)

08-16-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İnsanca Yaşama Hakkı / İnsanca Yaşama Hakkı Hakkında Bilgiler İnsanca Yaşama Hakkı İnsanca yaşama maddi ve manevi varlığınızı koruma ve geliştirme hakkına sahipsiniz Size hiç kimse işkence ve eziyet yapamaz; insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamazsınız( Anayasa: Md 17) Hürriyet Kişi hürriyeti ve güvenliğine sahipsiniz Bu hürriyet ve güvenliğiniz şekil ve şartları kanunlarla belirlenen tutuklama göz altına alma ıslah evine gönderme ve resmi müessesede gözlem altına alınma hallerinin dışında hiç bir kişi veya kurum tarafından ihlal edilemez kesintiye uğratılamaz Yasa tarafından belirtilmeyen gerekçelere ve usullere dayanılarak keyfi işlemlerle özgürlüğünüz kısıtlanamaz Bu en tabii hakkınız bunu sağlamak da en önemli görevimizdir (Anayasa: Md19) Tutuklanma Kanunlarla belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda tutuklanmanız durumunda ; tutuklanma sebebinin ve hakkınızdaki iddiaların en kısa zamanda tarafınıza bildirilmesi haklarınızın neler olduğunun anlatılması ve tutuklandığınızın yakınlarınıza bildirilmesi zorunludur Yakalanmanız veya tutuklanmanız durumunda en kısa sürede(ki bu süre kanunlarla belirtilmiştir; gözaltı süresi yakalama anından itibaren 24 saati geçemez) hakim önüne çıkarılmanız tutuklanmanız veya yakalanmanızda kanuna uygun olmayan bir unsurun varlığında hemen serbest bırakılmanızı sağlamak amacıyla yetkili bir yargı merciine başvurma hakkına sahipsiniz(Anayasa: Md 19 CMK m 91) Özel Hayatın Gizliliği Özel hayatınıza ve aile hayatınıza saygı gösterilmesini isteme hakkına sahipsiniz Özel hayatınızın ve aile hayatınızın ve aile hayatınızın gizliliğine dokunulamaz Kanunlarla belirlenen esaslar doğrultusunda verilen arama kararları bu konuda bir istisnadır(Anayasa: Md 20) Konut Dokunulmazlığı Konut dokunulmazlığı en tabii hakkınızdır Kanunun açıkça gösterdiği hallerde usulüne göre verilen hakim kararı olmadıkça gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise Cumhuriyet Savcıları ve onların yardımcıları sıfatıyla emirlerini yerine getirmeye memur olan Güvenlik Güçleri dışında hiç kimse konutunuza giremez arama yapamaz ve buralardaki eşyanıza el koyamaz(Anayasa: Md: 21 CMK m 116 vd)) Avukat İsteme Hakkı Herhangi bir suçlamayla yakalanmanız veya göz altına alınmanız durumunda; soruşturmanın her hal ve derecesinde bir veya birden fazla avukatın hukuki yardımından faydalanma hakkına sahipsiniz Soruşturma evresinde ifade almada en çok üç avukat bulundurabilirsiniz Hangi makam veya kişi tarafından yapılırsa yapılsın soruşturma ve kovuşturmanın her safhasında avukatınızın sizinle görüşmesi ifade alma ve sorgu müddetince yanınızda bulunup hukuki yardımda bulunması engellenemez veya kısıtlanamaz Avukat seçebilecek durumda olmamanız halinde ise baro tarafından görevlendirilecek bir avukatın hukuki yardımından ücretsiz faydalanabilirsiniz(CMK Md 149) Delil Toplama Hakkı İfadenizin alınması veya sorgunuz sırasında şüpheden kurtulmak gayesiyle somut delillerin toplanmasını talep edebileceğinizin ve aleyhinize olan şüpheleri ortadan kaldıracak ve lehinize olan delilleri ileri sürme hakkınızın olduğunun da hatırlatılması zorunludur(CMK Md 147/1-f) Geçersiz İfade Alınan ifadeniz sonucu alınan beyanınızın özgür iradenize dayanması zorunludur Bunu engellemek maksadıyla iradenizi baskı altına alarak kötü davranma işkence zorla ilaç verme yorma aldatma bedensel cebir ve şiddette bulunma bazı araçlar uygulama gibi özgür iradeyi bozan bedensel veya ruhsal müdahaleler yapılamaz Kanuna aykırı bir yarar vaad edilemez Bu tür yasak yöntemlerle elde edilen ifadeleriniz rızanız olsa dahi delil olarak değerlendirilemez Avukatınız bulunmadan kolluk güçlerince alınan ifadeler hakim ya da mahkeme huzurunda tarafınızca doğrulanmadıkça hükme esas alınamaz(CMK Md 148) Susma Hakkı İfade alma ve hakim tarafından sorguya çekilmede; ne ile suçlandığınızın açıkça belirtilmesi isnat edilen suçlamayla ilgili olarak açıklamada bulunmamanızın (yani susmanızın) kanuni haklarınızdan olduğunun hatırlatılması da zorunludur(CMK Md 147) Ödevlerimiz "Temel hak ve hürriyetler kişinin topluma ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva eder" (Anayasa: Md 12/2)