08-15-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Zarf Nedir ? Zarf Tanımı, Zarf Anlamı, Örnekleri, Belirteç Hakkında
Zarf (Belirteç)
İsimlerin varlıkları ya da kavramları karşıladığını, fiillerin ise hareketleri, oluşları karşıladığını belirtmiştik Varlıkların nasıl belli nitelikleri varsa, fiillerin de belli nitelikleri vardır İsmin niteliğini bildiren sözcüklere Sıfat demiştik Fiillerin niteliğini bildiren sözcüklere de zarf diyoruz
“Güzel bir evde oturmak istiyorum” cümlesinde “güzel” sözcüğü “ev” isminin niteliğini bildiriyor, onun nasıl olduğunu açıklıyor Öyle ise bu sözcük Sıfat görevindedir
Aynı sözcük;
Bu ev uzaktan daha güzel görünüyordu” cümlesinde “görünmek” fiilinin nasıl olduğunu bildiriyor İşte bu durumda “güzel” sözü zarftır
Kısaca Zarflar fiillerle ilgili sözcüklerdir Bunun dışında, Sıfatın, adlaşmış Sıfatın veya başka bir zarfın derecesini bildiren Zarflar da vardır
1 Durum Zarfları
Fiilin durumunu yani nasıl yapıldığını bildiren sözcüklerdir Fiile sorulan “nasıl” sorusuna cevap verir
O, hızlı koşardı (Nasıl koşardı?)
Çok tatlı gülümsüyor (Nasıl gülümsüyor?)
Bu günler zor geçecek (Nasıl geçecek?)
cümlelerinde altı çizili sözler durum bildiren zarflardır Bu sözcüklerden sonra isim gelseydi sözcükler Sıfat olacaktı
Zarfın mutlaka fiillerden önce gelmesi şart değildir Zarfla fiil arasına başka sözcükler girebilir
“Dışarıdan kesik kesik köpek havlamaları geliyordu”
cümlesinde “kesik kesik” zarfıyla onun nitelediği fiil arasına başka öğe girmiştir Elbette bu zarfın özelliğini değiştirmez
2 Zaman Zarfı
Fiilin ne zaman yapıldığını bildiren sözcüklerdir Fiile sorulan “ne zaman” sorusuna cevap verir
Tatilden dün dönmüşler
Akşama bizde toplanıyoruz
Artık buradan gitmelisin
cümlelerinde altı çizili sözcükler fiilin zamanını bildirdiklerinden zarf görevindedirler
3 Yer - Yön Zarfı
Fiilin yöneldiği yeri bildiren sözcüklerdir Fiile sorulan “nereye” sorusuna cevap verir ve ek almaz Bu tür Zarfların sayısı bellidir
“Yukarı çık, ben de geliyorum” cümlesinde, fiile “Nereye çık?” diye sorarsak, “yukarı” cevabı gelir Ek de olmadığına göre yer - yön zarfıdır Eğer cümle “Yukarıya çık” şeklinde olsaydı, sözcük isim görevinde kullanılmış olacaktı
Aşağı indi Öte gitti
Geri geldi Beri geldi
İleri gitti Dışarı çıktı
İçeri girdi
cümlelerinde altı çizili sözcükler yer Zarflarıdır
4 Azlık - Çokluk (Miktar) Zarfları
Zarflar içinde çok değişik özellikler gösteren sözcüklerdir bunlar Fiilin, Sıfatın, zarfın, adlaşmış Sıfatın miktarlarını bildirebilen geniş bir kullanım alanına sahiptir Bu Zarflar “ne kadar” sorusuna cevap verir
“Pastadan biraz alabilir miyim?”
cümlesinde “alabilir miyim” fiiline “Ne kadar” sorusunu sorarsak “biraz” cevabı gelir İşte fiilin miktarını bildiren bu sözcük zarftır
Bu tür Zarflar sıfata sorulan “ne kadar” sorusuna da cevap verebilir
Örneğin;
“Çok güzel bir kitaptı” cümlesinde “kitap” isimdir “Nasıl kitap?” diye sorarsak “güzel” Sıfatı cevap verir “Ne kadar güzel?” diye sorarsak “çok” cevabı gelir İşte Sıfatın derecesini bildiren “çok” sözcüğü zarftır Çünkü burada çok olan güzelliktir
Bu tür Zarflar, başka bir zarfın derecesini de bildirebilir Bu durumda zarfa sorulan “ne kadar” sorusuna cevap verir
“Çok hızlı koşuyor” cümlesinde “koşuyor” fiildir “Nasıl koşuyor?” diye sorarsak “hızlı” zarfını buluruz “Ne kadar hızlı?” diye sorduğumuzda ise “çok” cevabı gelir Zarfın derecesini bildiren bu sözcüğe de zarf diyoruz
Bunlar adlaşmış sıfatların da derecelerini bildirebilir
“Bu plan en yaşlılar da göz önüne alınarak hazırlandı”
cümlesinde “yaşlılar” adlaşmış sıfattır Buna “Ne kadar yaşlı?” diye sorarsak “en yaşlılar” cevabı gelir Yaşlıların derecesini bildiren “en” sözü zarftır Örnekleri çoğaltalım
O, bu derse pek çalışmadı (Fiilin zarfı)
Pek sağlam bir ayakkabıya benzemiyor (Sıfatın zarfı)
Pek akıllısın sen de! (Adlaşmış Sıfatın zarfı)
“Ne kadar” sorusu elbette sadece zarfı buldurmaz
“Fazla mal göz çıkarmaz” cümlesinde altı çizili sözcük “mal” isminin miktarını bildirdiği için sıfattır Çünkü isimlerin zarfı olmaz
“Bu kadar çok arabayı nasıl taşıyor bu köGoogle Page Rankingü?” derken “çok” sözü “araba” isminin Sıfatı, “bu kadar” sözü de “çok” Sıfatının zarfıdır
Bazen cümlede birden fazla zarfın veya Sıfatın olması, aklımızı karıştırabilir
“Sevimli , sarışın bir çocuk içeri girdi” cümlesinde “çocuk” isim, “sarışın” Sıfat, “sevimli” sıfattan önce geldiği için zarfttır, gibi bir yanlış düşünceye kapılmayalım Bir sözcüğün, zarfın ya da Sıfatın zarfı olması sadece “ne kadar” sorusuna cevap vermesiyle, yani derece bildirmesiyle mümkündür Bu cümlede ise altı çizili bütün sözcükler ismin sıfatlarıdır
5 Soru Zarfı
Cümlelerde Zarfları bulmak için kullandığımız sorular vardı Bunların hepsi - nereye hariç - soru Zarflarıdır
Nasıl bu kadar güzel konuşuyor?
Gittiği yerden ne zaman dönecek?
Ne kadar hızlı yüzüyor?
neden söz vermesine rağmen gelmiyor?
Ne gülüp duruyorsun iki saattir?
cümlelerinde altı çizili sözcüklerin hepsi soru zarfıdır
|
|
|
|