|
Prof. Dr. Sinsi
|
Yalova'da Oynanan Çocuk Oyunlari
1-EŞ TUT:
On bir kişi ile oynanan bir oyundur Oyuncu sayısı Daha da artırılabilir Altta kalacak ebeyi bulmak için çöp tutulur Ebe belli olduktan sonra diğer oyuncular çift çift olur, el ele tutarlar
Oyun başladığı zaman çiftler birbirlerinden ayrılır;
Eş tut
Ebe ebe
Eşimi tut
diye bağırırlar Ebe yaklaştığı zaman
Eşim eşim
Nerdesin
Diye eşine bağırır Eşi hemen gelip elinden tular Eğer eşinin elinden tutmağa zaman bulamazsa ebe koşup eşinin elinden tutar açıkta kalan ebe olur
Oyun böylece davam eder
2-ÇÖMEL KURTUL:
Oyunu oynayacak çocuklar toplanıp sayışırlar Altta kalan ebe olur Sonra hep birden kaçarlar Ebe onları kovmağa başlar Yaklaştığına elini vurursa o ebe olur
Koşanlar fırsatım buldukları zaman gelir ebeye bir vurup kaçarlar Ebe da onları izler Tam elini vuracağı zaman oyuncu çömelirse ebe vursa da bir şey değiştirme?
Onun için bu oyunda oyuncular ebenin yanına kadar sokulurlar Sırlına yahu: omuzlarına vurup çömelirler
Ebenin "üste" çıkması için çok dikkatli olması ve üsttekileri iyi izlemesi gere*kir
Bir boşluktan yararlanıp çömelmeden oyuncuya alini dokunursa üste çıkar Bu kez öbürü ebe olur
3 -MENDİL KAÇIRMACA:
Mendil Kaçırmaca oyununu onayacak çocuklar kendi aralarında eşledirler
- Ibi Ibi?
- Iptirim seni
-Eş istersen?
- Beğendiğin?
Birinci oyuncu beğendiği eşi alır, sonra olunu Böylece çocuk sayısına göre en az beş kişi olma koşulu ile on on beş kişiye kadar çıkarılabilir İki baş oyuncu grup*larını seçtikten sonra ortada bir kişiye de mendil verilir Mendil tutan kişi en az iki tarafa 20-30 metre uzaklıkta ve tam önada durur
İki gruba da aynı anda başlardan başlama koşulu ile numara verilir Bir kişi de hakem olur Oyunun başlayışım, oyuncuların mendil kaçırmaları için komut verme*sini sağlar Hakem dilediği numarayı çağırmada özgürdür,
- Beşler
Der Her İki takımın da beşleri koşup ortada mendil tutan kişiye yaklaşırlar Birbirleriyle karşılaştıkları an mendili erken davranan alıp kaçar
Ötekisi eğer mendili kaçıran elini vurabilirce o kişi "yanar" grubundan çıkarılır Hakem yine İki kişiyi çağırır
- Üçler
Gelenler yine mendilin yanında karşılaşırlar Biri alıp kaçar
Böylece oyuncuları daha çabuk "yanan" grup kaybeder, diğer grup kazanır,
4-DEVECİ:
-LEBBİ OYUNU:
Bu oyunu oynayacak çocuklar iki gruba ayrılırlar Birinci grup elleriyle köprü kurar İkinci grup la peş peşe dizilirler
Peş peşe dizilen grup köprü kuran gruba doğru bağırın
- Deveci? Diğer gurup la:
- Labbi
- Develer nerde?
- Köse Dağında
- Ne yer?
- Hurma
- Ne sıçar?
- Sürme
- Bir kat oyun buradan neyle geçsin?
- Davul- Zurnayla
Söylenen biçimde davul zurna sesi çıkararak köprü kuran grubun elleri arasından geçerler
"Neyle geçsin?" sorusuna karşılık kedi sesi, köpek sesi gibi sesler de istenir
5 - GELDİM HA:
Çocuklar iki gruba ayrılırlar El ele tutarlar İki grubun birer başkanları seçilir Seçilen başkanlar gruplarının önce başlaması için ya sayışlar ya da yaş kuru atarlar üstteki grubun başkan; alttaki grubun başkanına bağırır:
-Elel ha
- Nedir Ha?
- Esetlendim
Pusetlendim
Geldim ha
Diğer gurup ta:
- Gel ha
Diye bağırır Grubun oyuncusu koşa koşa gelir el ele sıkıca tutan oyuncuların kollarına kendini vururlar Eğer kollarını açabilirce o gruptan seçtiği oyuncuyu kendi grubuna alıp götürebilir
Daha sonra sıra öbür gruba geçer ve oyun devam eder
6 -MENEKŞE:
Çocuklar iki gruba ayrılırlar, el ele tutarlar Her iki grubun birer başı seçilir, Bu başlar kendi aralarında önce çöp tutarlar Çöpü bulan "üste" diğer grup ta ”alta” geçen
Her iki grup ta birerlerinden elli metre kadar uzaklaşırlar El ele tutan gruplar dan üsteki grubun başı:
- Menekşe
diye bağırır Diğer grup ta,
- Mendilim düşe
diye yanıt verir
- Bizden size kim düşe,
Alttaki grubun başı, güzüne kestirdiği bir yeteneksin adını verir:
- düşe
El ele futan gruptan adını bağırarak düşe diyince adı söylenen kişi koşa koşa gelir el ele tutan kişilerin kollarına kendisini hızla vurur Eğer koparabilirse bir kişiyi alıp götürebilir Eğer koparamaza o grubun tarafına geçer
Ondan sonra "üste” geçme sırası öbür gruba gelir Böylece sırayla oynanır Hangi grup çok kişiyi kendi grubuna götürürse o grup kazanır,
7-NİNE:
Çocuklar sayışır kendi aralarında bir ebe seçerler Gözünü herhangi bir şeyle bağlar etrafına halkalanırlar İçlerinden biri sorar (Eğer kız ise NİNE oğlan ise DEDE)
- Nine, nine ne ararsın?
- iğne
- iğneyi ne yapacaksın?
-Çuval yapacağım
- Çuvalı ne yapacaksın?
- Taş taşıyacağım?
- Taşı ne yapacaksın ?
- Ev yapacağım
- Al sana bir Taş
Deyip gözü bağlı arkadaşlarının sırtına yaya başına bir vurur kaçarlar
Eğer gözü bağlı arkadaş herhangi birine vurursa o ebe olur Gözü bağlanır
Eğer vuramazsa oyuna devam edilir
B - AKŞAM EBESİ
Akşam üstleri gün batınımdan sonra geceye kadar oynanan bir oyundur Akşam olunca çocuklar bir yerde toplanırlar Aniden biri birine elini vurup:
- Akşam ebesi
- Akşam ebesi
- Kızlar kalesi
- Kızlar kalesi
Der kaçar
Ebe olan kişi de koşar, yakalayabildiğin i elini vurup
- Akşam ebesi
- Akşam ebesi
- Kızlar kalesi
- Kızlar kalesi
Yeni ebe olan kişi de başkasına elim vurması gerekir Diğer çocuklar ona bağırırlar:
- Akşam ebesi
- Akşam ebesi
- Kızlar kafesi
- Kızlar kalesi
Oyun sürüp gider
9 - AMBARA VURDUM BİR TEKME :
Çocuklar yine halka olurlar, el ele tutarlar Hem döner hem de oyunun sözlerindeki anlamları taklit ederler
- Ambara vurdum bir tekme bir tekme
Sırmalı saçlar saçıldı, saçıldı
ki Bu sözleri söyledikleri zaman eller ile bir ambar ağzını açma taklidi yaparlar Sonra dağılan saçların taklidini elleriyle yaparlar
- Çamaşırı da böyle yıkarlar,
yıkarlar,
- Suyunu da böyle serperler,
serperler,
- Limonu da böyle sıkarlar,
sıkarlar
- Suyunu da böyle içerler,
İçerler
Burada da çamaşırın yıkanması ve suyunun serpilmesi taklit edilir Suyu serp*me taklidi yapılırken halka daralır, Çocuklar içe iyice yaklaşırlar
Sonra limonun sıkılması taklidi yapılır uzaklaşır, dönmeye devam edilir Suyunun içilmesi taklidi bittikten sonra Tekrar el ele tutar baştaki gibi oyunun sözleri yine*lenir
10 - KALK DERSEM KALKAR BÜZÜL DERSEM BÜZÜLÜR
Oyun oynayacak çocuklar el ele tutup halka olular Hep bir ağızdan hem kendi etraflarında döner hem de şu tekerlemeyi söylerler:
- Benim bir alım var
Otur dese oturur
El ele tutanların tümü otururlar
- Kalk dersem kalkar
Oturan çocuklar bu kez kalkarlar
-Benim bir atım var
Büzül dersem büzülür
Oyundaki çocuklar birbirlerine iyice sokulup bu kez büzülürler
- Süzül dersem süzülür
Dedikleri zaman yavaş yavaş açılır tekrar eski hallerine dönerler
-Aslan geliyor
Kaplan geliyor
Derken kuvvetli ve sert adımlarla yere vurarak dönerler
- Çekilin yoldan
- “Hiiişşşt……
Çekilin yoldan bir nevi işaret "Hişşt" dendiği zaman hepsi bir anda ellerini bırakır, yere otururlar Oyun böylece tekrar edilir
11 - TAVŞAN KAÇ TAZI TUT ;
Tavşan kaç tazı tut oyunu oynayacak çocuklar hep bir araya gelirler Önce ebe olacak birim seçmeleri İçin sayışırlar Altta kalan ebe olur
Diğer çocuklar halka şeklinde ol ele tutup daire olurlar Sonra ellerini bırakıp yere çömelirler
Ebe olan çocuk eline mendili alıp halkanın etrafında dönmeye başlar Birinin arkasına mendili yavaşça kor Tekrar dönmeğe devam ederler
Ebenin mendili arkasına koyduğunu gören diğer oyuncular kimi koyduklarını söylemeden hep bir ağızdan şu tekerlemeyi söyler el çırparlar
- Şu derede tavşan uyuyor
Tavşan tavşana
Bana baksana
Yakışmıyor bu sana
Tavşan kaç tazı tut
Tavşan kaç tazı tut,
Arkasına mendil atılan oyuncu ebenin arkasından koşup yakalamağa çalışır Eğer yakalayabilirse tazı olmaz, Tutamazsa ebe tazı olur, oyun yinelenir Bazen oyun tekerlemesinin birinci mısrası:
- Şu hendekle Bir tavşan uykuda
Tavşan Tavşana
Tavsana …
olarak da söylenir
12 - SEKE SEKE BEN GELDİM :
Oyun oynamak için çocuklar toplanırlar Aralarında ya çöp tutarlar ya da yada sayışarak bir kişi kalıncaya kadar devam ederler Bir kişi kalınca diğerleri ayrılır karşıya geçerler, otururlar Karşıda kümelenip oturanların başında bir kişi de ayakta bekler
İlk seçilip kalan çocuk tek ayak üstünde sökerek oturan çocukların başında bekleyene,
- Seke seke ben geldim Der ötekisi de:
- Neye geldin?
- Bir avuç tuz’a geldim
- Bir avuç tuzum yok,
Ama kavun karpuzum var
Buyur seç…
Başlar teker teker oturanların kafasını sıkar, eller, sağa sola çevirir karpuzmuş gibi iyice kontrol eder Sonunda:
-Bunu seçtim der
Böylece seçe seçe seçe sonunda bir kişi kalınca o karpuzcu olur oyun böyle devam eder
13-KUTU KUTU PENSE:
Bu oyunu oynayacak çocuklar hep bir araya gelir el eler tutarlarOyunda bir yönetici ile birlikte diğer çocuklar da hep bir ağızdan el ele tuttukları halkada hem dönerler hem de şu tekerlemeyi söylerler
Kutu kutu pense
Elmayı yense
Ayşe Hanım
Arkasını dönse
Bütün oyuncular ellerini bırakır halkayı bozmadan arkalarını dönerler Bu kez hep birlikte hem döner hem de:
Kutu kutu pense
Elmayı yense
Ayşe Hanım
Gözünü yumsa
Herkes güzünü yumar, sırasını bozmadan halkada dönerler
Kutu kulu pense
Elmayı yense
Ayşe Hanım
Önünü dönse
Oyuncular halkada verilen komutu yerine getirdikten sonra bu kez:
Kutu kutu pense
Elmayı yense
Ayşe hanım
Yere çömelse
Halkadaki el ele tutan oyuncular yere çömelir Oyundaki yöneticinin verdiği komutla mutla birlikte oyuncular hareket ederler Tekerlemenin son dizesi komuttur Diğer üç dizeyi yönetici ile birlikte diğer oyuncular da bir ağızdan söylerler
NOT: Elmayı yense dizesini yörede söylendiği biçimde aldık,
14-ÜŞÜDÜM ÜŞÜDÜM:
Çocuklar iki grup olurlar Her grup kendi aralarında elleriyle birbirlerinin sırtlarını tutarak kenetlenir Önce bir grup oyuncu sözlerine adımlarını uydurarak diğer gruba doğru ilerler
Üşüdüm, üşüdüm
A benim canım üşüdüm
Der Diğer grup kendi yerinde kendilerine doğru gelenlere yanıt verir
Kürkünü giy,
Kürkünü giy !
A benim canım
Kürkünü giy !
Hem yürür nem de tekerlemeyi söylerler Öbür grup bu kez:
Kürküm yok,
Kürküm yok!
A benim canım,
Kürküm yok!
Dizelerini Söyleye, söyleye yürür
Birbirlerine çok yaklaşıklarında bir grup söylerken diğer grup da geriler Bu gerileme Tekerleme bitinceye kadar sürer, sonra onlar tekerlemeye başlayınca diğer taraf gerilemeye başlar Böylece aradaki uzaklıkla bozulmamış olur, eşit kalır:
Al sana
Al sana
A benim canım
Al sana
- Param yok
Param yok
A benim canım
Param ok
- Çalsana
Çalsana
A benim canım
Çalsana
- Nerede
Nerede
A benim canım Nerede
- Şu karşıki sarayda
Şu karşıki sarayda
A benim canım
Şu karşı ki sarayda
- Asarlar Keserler
A banim canım
En güzelini seçerler
Son bölümü söyleyen gruptan bir oyuncu seçerek kendi aralarına katarlar Bütün oyuncuları alan grup kazanmış olur
15-BEZİRGANBAŞI;
Toplanan bir grup çocuk Bezirganbaşı oyununu oynamak için kendi aralarında elleriyle Köprü kuracak iki kişiyi seçmek için sayışırlar
Seçilen İki oyuncu el ele tutup ellerini biraz yükseğe kaldırıp dururlar Diğerleri de peş peşe sıra olur, Teker teker iki oyuncunun kurduğu köprünün altından geçerler Teker teker geçerlerken en baştaki başoyuncu :
- Aç kapıyı bezirganbaşı, bezirganbaşı
- Der Eller ile köprü kuran iki oyuncu da:
- Kapı hakkı ne verirsin, ne verirsin?
- Arkamdaki yadigar olsun, yadigar olsun !
Der En sonundaki geçerken köprü kuran iki oyuncu onu ellerinin arasına alırlar Önceden kendi aralarında tuttukları iki adı söylerler Hangisini söylerse tutulan kişi söylediği adı tutanın arkasına geçer
Böylece oyun sürüp gider en son kişiye kadar Sonundakiler de iki oyuncunun arkasında dururlar
Sonra yere bir çizgi çizilir Köprü kuran iki oyuncu el ele tutarken diğerleri de onların sırtlarından tutup el çekişiriler Kim kimi çizgiye çekerse o yanmış olur Alta kalana de el çırpıp:
Çürük elma
Çürük elma
Altla kalma
Altta kalma
deyip kızdırırlar…
|