Şırnak İli Genel Bilgiler, Kulturu İle Turizm

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-14-2012

Şırnak ili sahip olduğu zengin tarihi, kültürel kaynakları ve doğal değerleri ile turistik açıdan önemli cazibelere sahiptir

Turizm sektöründeki gelişmenin yeterli düzeyde olmadığı ilde, turizm ve rekreasyon tesisleri de nitelik ve nicelik olarak istenilen düzeyde gelişmemiştir

İl genelinde yer alan tarihi eserler, doğal güzellikler ve turistik olarak görmeye değer diğer yerler, yeterli altyapı bulunmaması ve turistik yatırımların yeterli olmaması nedeniyle gerektiği gibi değerlendirilememektedir

İlin turizm merkezlerinin başında Nuh Tufanı sonucu, Hz

Nuh Gemisinin konduğuna inanılan Cudi Dağı gelir

Cudi Dağında Hz

Nuh (A

S

) ın gemisine ait mıt denilen büyük çiviler ve tahta kalıntıları mevcuttur

Bu olayı Kuran’ ı Kerim’ de doğrulanmaktadır

Kasrik Beldesindeki Gutilerden kalma köprü, taştan yontulmuş sulama kanalı, ata binmiş adam resmi, Besta Meryem Kaplıcaları, Cizre İlçesindeki Hz

Nuh Türbesi, Mem-u Zin Türbesi, Kırmızı Medrese, İsmail Ebul–İz Müzesi ve Birca Belek Kalesi; Güçlükonak İlçesindeki Fenikelerden kalma Finik Kalesi ve meşhur Hista Kaplıcaları ile Firheşin Yaylası ile İdil İlçesindeki Merkez Cami ve Süryanilerden kalma çok sayıda kilise bulunmaktadır

İl merkezi ve bağlı İlçelerinde iki adet turizm belgeli tesis mevcuttur

Şırnak ilinin sosyo-ekonomik yapısının değerlendirilmesi sonucunda, ilde ileriye dönük gelişme perspektifleri içerisinde turizm sektörünün önemli bir potansiyele sahip olduğu ve potansiyelin iyi bir şekilde değerlendirilmesi sonucunda il turizm gelirlerinin önemli boyutlara ulaşabileceği söylenebilir

Müzeler ve Ören Yerleri

Babil,Asur ,Med,Guti,Selçuklu,Osmanlı,Rum ,Arap,Emevi,Abbasi dönemlerine ait Arkeolojik ve etnografik eserlerin bulunduğu,büyük fizikçi ve 60 makine mucidi İsmail Ebul-iz El Cezeri Müzesi Cizre ilçesinde bulunmaktadır

Finik Ören Yeri

Cizre’ye yakın bir noktada bulunun Damlarca ve Eskiyapı köyleri arasında Finik Ören Yeri İ

Ö

4000 yıllarına aittir

Dağlık bir bölgede yer alan kentte saray,zindan,sarnıç yerleri ve beyaz kalker taştan oyulmuş çok sayıda mağara ev bulunmaktadır

Finik Kalesinin Kuzeyinde ^Borzana Sitiya” adı verilen yerde kayaya işlenmiş bir kadın kabartmasıyla

köyün kuzeydoğusunda yan yana duran bir kadın ve bir erkek kabartması bulunmaktadır

Şah Ören Yeri

Cizre’nin Kuzeydoğusunda,Çağlayan köyündeki Şah Ören Yeri,Cudi dağının en sivri noktasının eteğindedir

Yerleşmenin kuzeyi,doğusu ve batısı tamamiyle dağlıktır

Bu dağlık kesimlerde Düşe,Çeko,Hırabe,Kayzer,Hırd kale harabeleri yer almaktadır

Babil Ören Yeri

Cizre’nin 20

Km Güneybatısında Suriye sınırı üzerindeki Kebeli köyünde yer alan Babil Ören Yerinin çevresi dikdörtgen biçiminde surlarla çevrilidir

Dış kaleyi oluşturan bu surlarda yaklaşık 30 adet burç vardır

İç kale ise daire biçimindedir

Surlar yontulmamış bazalt kayalardan,yapılar ise beyaz kalker taştan yapılmıştır

Kasrik Ören Yeri

Şırnak-Cizre karayolunun 30

Km

si üzerinde yer alan Kasrik Ören Yeri,Guti ler döneminde “Sazirka” olarak anılmaktaydı

Bir boğaz içinde yer alan yerleşmede ,tarihi su bentleri,heykeller ve kent kalıntıları bulunmaktadır

Cizre ve Finik Beylerinin bu yöreyi yazlık olarak kullandıkları bilinmektedir

Bazebde Ören Yeri

Cizre’nin 2 Km doğusunda Dicle Nehri kıyısında yer alan Bezebde Ören Yeri

zamanla Dicle Nehri yatak değiştirdiği için Suriye topraklarında kalmıştır

İlk çağlara ait kent kalıntıları ve ünlü bir köprüsü vardır

Cizre Kalesi

M

Ö

4000 yıllarında Guti İmparatorluğu tarafından Cizre Surları ile Cizre Kalesi yaptırılmıştır

360 oda ve 3 katlı olarak yaptırılmıştır

Cizre Ulucami

639 yılında kiliseden camiye çevrilmiştir

Abbasi döneminde onarıma alınmıştır

1160 yılında Cizre emiri Baz Şah’ın oğlu Emir Ali Sencer tarafından büyük onarıma alınmış olup,minaresi 1156 yılında dört köşe şeklinde yapılmıştır

Cizre Ulucami tokmakları fizikçi ve sanat adamı İsmail Ebul-iz El Cezeri tarafından yapılmıştır

Cizre Mir Abdal Camii

1437 yılında Cizre Beyi Emir Abdullah (Abdal) İbn Abdullah İbn Seyfeddin Boti tarafından yaptırılmıştır

Üstü kubbelidir

Cizre surları üzerindedir

Bazalt siyah taştan yapılmıştır

Mem-u Zin türbeleri bu mescide yapışık bölümün alt kısmındadır

Cizre Nuh Peygamber Camii

Tufan olayından bu yana insanlığın ikince babası olan Nuh Peygamber (A

S)

kendi adıyla anılan bu camide yatmaktadır

Nuh peygamberin mezarı alt bodrum katındadır

Cizre Kırmızı Medrese

Cizre Beyliği döneminde II

Han Şeref Bey tarafından XIV

Yüzyılda yaptırılmıştır

Medresenin içi avlulu olup,doğusunda batısında ve kuzeyindi dersaneler,yemekhane ve öğretmen lojmanları bulunur

Mihrabı beyaz taştan olup,2

82x3

78 ölçülerindedir

Medrese Cizre’ye özgü kırmızı tuğlalardan örüldüğü için Kırmızı Medrese denilir

Yasef Köprüsü(Cizre Köprüsü)

1164 yılında Zengi Devletinin veziri Cemaleddin İsfehani tarafından ikinci kez onarılmıştır

Köprü Cizre Surlarının 2

Km

mesafede olmakla beraber o zamanki Cizre’nin bir mahallesi içindedir

12 adet burç üzerinde 8 gezegen kabartması bulunur

Köprünün üzerinde Ashabikehf (Uyuyanyatırlar) adları yazılıdır

İnsan ve hayvan figürleri ile süslüdür

Mehmet Ağa Kasrı

Cizre Dağkapı Mahallesinde Bayırağa sokakta bulunur

Bir kısmı siyah bazalt taştan,bir bölümü de beyaz kalker taştan yapılmıştır

Hamidiye Binbaşısı Fettah Ağa tarafından yaptırılmıştır

Cudi Dağı

Pek çok gezgin,tarihçi ve yorumcunun yapıtlarında Nuh’un Gemisi’nin Cudi dağı üzerinde durduğu yazılmaktadır

Nuh’un mezarının Cizre’de bulunması Şırnak’a bir zamanlar Şehr-i Nuh denmesi,Cizre Surlarının gemi biçiminde olması da buna kanıt olarak gösterilmektedir

Ayrıca yüce kitabımız Kur’an-ı Kerimin Hud suresinin 44

ayeti açıkça Tufan-Nuh Gemisinin Cudi Dağı’nda durduğunu yazmaktadır

Yayla Turizmi

Beytüşşebap ilçesinde bulunan Faraşin yaylası görülmeye değer bir yerdir

Dağ ve Doğa Yürüyüşü

Cudi dağı,Şahköy çağlayanı,Herekol dağı,dağ ve doğa yürüyüşü yapmaya elverişli alanlardır

Akarsu Turizmi
(Kano-Rafting)

İlin en önemli akarsuyu olan Kızılsu,Habur ve Hezil çaylarının beslediği Dicle Nehri,akarsu turizmine elverişlidir

Sportif Olta Balıkçılığı

Kızılsu Çayı’nda sportif olta balıkçılığı yapılmaktadır

Bitki İnceleme

Cudi dağı floristik açıdan önemli bölgelerden biri olmakla birlikte henüz yeterince araştırma yapılamamıştır

08-14-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Şırnak İli Genel Bilgiler, Kulturu İle Turizm Şırnak ili sahip olduğu zengin tarihi, kültürel kaynakları ve doğal değerleri ile turistik açıdan önemli cazibelere sahiptir Turizm sektöründeki gelişmenin yeterli düzeyde olmadığı ilde, turizm ve rekreasyon tesisleri de nitelik ve nicelik olarak istenilen düzeyde gelişmemiştir İl genelinde yer alan tarihi eserler, doğal güzellikler ve turistik olarak görmeye değer diğer yerler, yeterli altyapı bulunmaması ve turistik yatırımların yeterli olmaması nedeniyle gerektiği gibi değerlendirilememektedir İlin turizm merkezlerinin başında Nuh Tufanı sonucu, Hz Nuh Gemisinin konduğuna inanılan Cudi Dağı gelir Cudi Dağında HzNuh (AS) ın gemisine ait mıt denilen büyük çiviler ve tahta kalıntıları mevcuttur Bu olayı Kuran’ ı Kerim’ de doğrulanmaktadır Kasrik Beldesindeki Gutilerden kalma köprü, taştan yontulmuş sulama kanalı, ata binmiş adam resmi, Besta Meryem Kaplıcaları, Cizre İlçesindeki Hz Nuh Türbesi, Mem-u Zin Türbesi, Kırmızı Medrese, İsmail Ebul–İz Müzesi ve Birca Belek Kalesi; Güçlükonak İlçesindeki Fenikelerden kalma Finik Kalesi ve meşhur Hista Kaplıcaları ile Firheşin Yaylası ile İdil İlçesindeki Merkez Cami ve Süryanilerden kalma çok sayıda kilise bulunmaktadır İl merkezi ve bağlı İlçelerinde iki adet turizm belgeli tesis mevcuttur Şırnak ilinin sosyo-ekonomik yapısının değerlendirilmesi sonucunda, ilde ileriye dönük gelişme perspektifleri içerisinde turizm sektörünün önemli bir potansiyele sahip olduğu ve potansiyelin iyi bir şekilde değerlendirilmesi sonucunda il turizm gelirlerinin önemli boyutlara ulaşabileceği söylenebilir Müzeler ve Ören Yerleri Babil,Asur ,Med,Guti,Selçuklu,Osmanlı,Rum ,Arap,Emevi,Abbasi dönemlerine ait Arkeolojik ve etnografik eserlerin bulunduğu,büyük fizikçi ve 60 makine mucidi İsmail Ebul-iz El Cezeri Müzesi Cizre ilçesinde bulunmaktadır Finik Ören Yeri Cizre’ye yakın bir noktada bulunun Damlarca ve Eskiyapı köyleri arasında Finik Ören Yeri İÖ4000 yıllarına aittirDağlık bir bölgede yer alan kentte saray,zindan,sarnıç yerleri ve beyaz kalker taştan oyulmuş çok sayıda mağara ev bulunmaktadırFinik Kalesinin Kuzeyinde ^Borzana Sitiya” adı verilen yerde kayaya işlenmiş bir kadın kabartmasıylaköyün kuzeydoğusunda yan yana duran bir kadın ve bir erkek kabartması bulunmaktadır Şah Ören Yeri Cizre’nin Kuzeydoğusunda,Çağlayan köyündeki Şah Ören Yeri,Cudi dağının en sivri noktasının eteğindedirYerleşmenin kuzeyi,doğusu ve batısı tamamiyle dağlıktırBu dağlık kesimlerde Düşe,Çeko,Hırabe,Kayzer,Hırd kale harabeleri yer almaktadır Babil Ören Yeri Cizre’nin 20Km Güneybatısında Suriye sınırı üzerindeki Kebeli köyünde yer alan Babil Ören Yerinin çevresi dikdörtgen biçiminde surlarla çevrilidirDış kaleyi oluşturan bu surlarda yaklaşık 30 adet burç vardırİç kale ise daire biçimindedirSurlar yontulmamış bazalt kayalardan,yapılar ise beyaz kalker taştan yapılmıştır Kasrik Ören Yeri Şırnak-Cizre karayolunun 30Kmsi üzerinde yer alan Kasrik Ören Yeri,Guti ler döneminde “Sazirka” olarak anılmaktaydıBir boğaz içinde yer alan yerleşmede ,tarihi su bentleri,heykeller ve kent kalıntıları bulunmaktadırCizre ve Finik Beylerinin bu yöreyi yazlık olarak kullandıkları bilinmektedir Bazebde Ören Yeri Cizre’nin 2 Km doğusunda Dicle Nehri kıyısında yer alan Bezebde Ören Yerizamanla Dicle Nehri yatak değiştirdiği için Suriye topraklarında kalmıştırİlk çağlara ait kent kalıntıları ve ünlü bir köprüsü vardır Cizre Kalesi MÖ4000 yıllarında Guti İmparatorluğu tarafından Cizre Surları ile Cizre Kalesi yaptırılmıştır360 oda ve 3 katlı olarak yaptırılmıştır Cizre Ulucami 639 yılında kiliseden camiye çevrilmiştirAbbasi döneminde onarıma alınmıştır1160 yılında Cizre emiri Baz Şah’ın oğlu Emir Ali Sencer tarafından büyük onarıma alınmış olup,minaresi 1156 yılında dört köşe şeklinde yapılmıştırCizre Ulucami tokmakları fizikçi ve sanat adamı İsmail Ebul-iz El Cezeri tarafından yapılmıştır Cizre Mir Abdal Camii 1437 yılında Cizre Beyi Emir Abdullah (Abdal) İbn Abdullah İbn Seyfeddin Boti tarafından yaptırılmıştırÜstü kubbelidirCizre surları üzerindedirBazalt siyah taştan yapılmıştırMem-u Zin türbeleri bu mescide yapışık bölümün alt kısmındadır Cizre Nuh Peygamber Camii Tufan olayından bu yana insanlığın ikince babası olan Nuh Peygamber (AS)kendi adıyla anılan bu camide yatmaktadırNuh peygamberin mezarı alt bodrum katındadır Cizre Kırmızı Medrese Cizre Beyliği döneminde IIHan Şeref Bey tarafından XIVYüzyılda yaptırılmıştırMedresenin içi avlulu olup,doğusunda batısında ve kuzeyindi dersaneler,yemekhane ve öğretmen lojmanları bulunurMihrabı beyaz taştan olup,282x378 ölçülerindedirMedrese Cizre’ye özgü kırmızı tuğlalardan örüldüğü için Kırmızı Medrese denilir Yasef Köprüsü(Cizre Köprüsü) 1164 yılında Zengi Devletinin veziri Cemaleddin İsfehani tarafından ikinci kez onarılmıştırKöprü Cizre Surlarının 2Km mesafede olmakla beraber o zamanki Cizre’nin bir mahallesi içindedir12 adet burç üzerinde 8 gezegen kabartması bulunurKöprünün üzerinde Ashabikehf (Uyuyanyatırlar) adları yazılıdırİnsan ve hayvan figürleri ile süslüdür Mehmet Ağa Kasrı Cizre Dağkapı Mahallesinde Bayırağa sokakta bulunurBir kısmı siyah bazalt taştan,bir bölümü de beyaz kalker taştan yapılmıştırHamidiye Binbaşısı Fettah Ağa tarafından yaptırılmıştır Cudi Dağı Pek çok gezgin,tarihçi ve yorumcunun yapıtlarında Nuh’un Gemisi’nin Cudi dağı üzerinde durduğu yazılmaktadırNuh’un mezarının Cizre’de bulunması Şırnak’a bir zamanlar Şehr-i Nuh denmesi,Cizre Surlarının gemi biçiminde olması da buna kanıt olarak gösterilmektedir Ayrıca yüce kitabımız Kur’an-ı Kerimin Hud suresinin 44ayeti açıkça Tufan-Nuh Gemisinin Cudi Dağı’nda durduğunu yazmaktadır Yayla Turizmi Beytüşşebap ilçesinde bulunan Faraşin yaylası görülmeye değer bir yerdir Dağ ve Doğa Yürüyüşü Cudi dağı,Şahköy çağlayanı,Herekol dağı,dağ ve doğa yürüyüşü yapmaya elverişli alanlardır Akarsu Turizmi (Kano-Rafting) İlin en önemli akarsuyu olan Kızılsu,Habur ve Hezil çaylarının beslediği Dicle Nehri,akarsu turizmine elverişlidir Sportif Olta Balıkçılığı Kızılsu Çayı’nda sportif olta balıkçılığı yapılmaktadır Bitki İnceleme Cudi dağı floristik açıdan önemli bölgelerden biri olmakla birlikte henüz yeterince araştırma yapılamamıştır