Şırnak Hakkında Bilgi

Şırnak Medreseleri


Kırmızı Medrese (Cizre)

Şırnak ili Cizre ilçesinin batı yakasında bulunan bu medrese Cizre Beyliği döneminde IIHan Şeref Bey tarafından yaptırılmıştır Medresenin kitabesi günümüze gelememiş olup, yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır Bununla beraber, mimari üslubu ve IIHan Şeref Bey’in yaşadığı dönem dikkate alınınca, medresenin XIVyüzyılın başında yaptırıldığı sanılmaktadır Bazı kaynaklarda bu medresenin 1508 yılında yapıldığı yazılmışsa da bunu kanıtlayan bir kitabe günümüze gelememiştir

Cizre Akkoyunlular tarafından 1475 yılında ele geçirilmiştir Bu arada Cizre emirleri de sürgün edilmiştir Emir Bedreddin’in oğlu IIŞeref Han Boti Aşireti ve çevredeki diğer aşiretlerin yardımı ile 1508 yılında Cizre’yi almadan önce bir duada bulunmuştur:

“Yarabbi ben tekrar Cizre’yi alabilirsem sana bir cami inşa ettireceğim” demiştir

Bundan sonra Cizre’yi ele geçirmiş ve bu yüzden de içerisinde camisi bulunan Kızıl Medrese’yi yaptırmıştır Medrese Cizre Dağkapı Mahallesi ile Şah Mahallesi’nin birleştiği noktada sur üzerindedir

Anadolu Selçuklu mimarisi yapı üslubunu yansıtan bu medrese sur kalıntıları üzerine yapılmış olup, kırmızı tuğlaların yoğun olarak kullanılmasından ötürü de Kırmızı Medrese ismi ile tanınmıştır Halk arasında Kırmızı-u Medrese-i Sur olarak anılmaktadır

Medreseye doğu cephesinden dört basamaklı bir merdivenle girilmektedir Medrese 1516x1895 m ölçüsünde dikdörtgen bir avlunun doğu ve batı yönlerinde yapılmıştır Güney yönü üç eyvanlı olup, bunlardan soldakinin açıklığı 342 m sağdakinin 346 m ortadaki de 519 m dir Bu eyvanların avluya bakan cephelerinin köşelerinde girintili birer niş bulunmaktadır Orta eyvandan yandakilere üzeri iki merkezli kemerli bir ara kapıdan geçilmektedir Sağdaki eyvandan ise 244x245 m ölçüsünde kare planlı, üzeri kubbeli bir aralığa geçilmektedir İçerisi bu kapı üzerindeki pencere ile aydınlatılmıştır Bu bölümün iki kapısı daha olup, batı yönündeki kapıdan 264 m genişliğinde, üzeri tonozlu bir bölüme geçilmektedir Buradan da üzeri çeyrek kubbeli bir başka bölüme girilmektedir Kare planlı ilk aralıktan sonra da güneydeki türbeye girilmektedir Bu türbenin üzeri trompa benzer kemerlerle takviye edilmiş kubbe ile örtülüdür

Avlunun batı kenarında bir açıklıktan sonra odalar sıralanmıştır Avlunun doğu yüzünde de aynı şekilde eyvan ve oda düzeninin devam ettiği görülmektedir Günümüze yalnızca güney ucundaki iki oda ve önündeki eyvanların izleri ile tonoz kalıntıları gelebilmiştir

Avlunun güney kısmında üç eyvan ve bunların arkasında mescit kısmı bulunmaktadır Mescidin kitabesi bulunmamaktadır Mescit 1448x465 m ölçüsündedir Mihrabında Selçuklu üslubunda sütunçeli bezemeler vardır Üzeri tuğladan bir kubbe ile örtülmüştür Mescidin doğusundaki bir kapıdan 410x420 m ölçüsünde, içerisinde sade bir mihrap bulunan ikinci bir mescide girilmektedir Bunun da üzeri basık kubbe ile örtülüdür

Medresenin üzeri toprak damlıdır Batı eyvanı yandakilerden daha yüksektir Aradaki fark toprak dolgu ile giderilmiştir


Mir Abdal (Abdaliye) Medresesi (Cizre)

Şırnak ili Cizre ilçesinde, Dağkapı Mahallesi ile mezarlık arasında bulunan bu medrese Cizre Azizan Beyi Emir Abdullah İbn Abdullah İbn Seyfettin Boti tarafından 1437 yılında yaptırılmıştır

Kesme taş ve moloz taştan, şehir surları üzerine yapılan bu medreseden pek az kalıntı günümüze gelebilmiştir Anadolu Selçuklu medreseleri üslubunda yapılan medrese kare planlı avlulu plan tipindedir Güneyinde sağda bir mescit, solunda da dershane bölümü bulunmaktadır Ayrıca avluyu çevreleyen kuzey ve batıda da medrese hücreleri bulunmaktadır Mescidin Selçuklu dönemini yansıtan motiflerle bezeli mermer mihrabı bulunmaktadır Medresenin mermerden giriş kapısı da kısmen ayaktadır


Şazeh Medresesi (Cizre)

Şırnak ili Cizre ilçesi Çağlayan Köyü’nde bulunan bu medrese Cizre Beylerinden Mecduddin İbn Emir Abdal tarafından yaptırılmıştır Kitabesi günümüze gelemeyen medresenin yapım tarihinin XIII yüzyıl olduğu sanılmaktadır

Medrese kesme taş ve moloz taştan yapılan avlulu medrese plan tipindedir Avlu çevresinde medrese odaları ile giriş ekseninin karşısında dershane bulunmaktadır