Kayseride Bulunan Tarihi Yerler

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-13-2012

Avgunlu Medresesi

Mimar Sinan Parkı içindeki Selçuklu Medresesinin Kitabesi yoktur

Halk arasındaki ismi olan “Avgunlu” kelimesini Albert Gabrıel “Afgunu” olarak tesbit etmiştir

Yapı tarzı itibariyle XIII

yy

Selçuklu Medresesidir

Şifahiye ve Gıyasiye Medresesi (Tıp Tarihi Müzesi)

Gevher Nesibe Mahallesi, Mimar Sinan Parkı içinde bulunan medrese hastanesi Selçuklu hükümdarlarından 1

Gıyaseddin Keyhüsrev’in kız kardeşi Gevher Nesibe Sultan’ın vasiyeti üzerine Şifahiye adını taşıyan hastaneyi yapmış, bunun yanında ilk tıbbiye Gıyasiye adlı bir medrese kurulmuştur

Osmanlılar döneminde medrese hizmeti veren darüşşifa, Birinci Dünya Savaşı sırasında askeri amaçlarla kullanılmış, sonra yarım yüzyıl kadar kendi haline terk edilmiş ve 1960’larda onarılmıştır

Şu anda, Erciyes Üniversitesi’ne bağlı Gevher Nesibe Tıp Tarihi Müzesi olarak hizmet vermektedir

Gevher Nesibe Sultan, Tıp Medresesi odalarından birindeki türbesinde yatmaktadır

Şıfahiye ve Gıyasiye medreseleri, birbirine bitişik ve açık avlulu iki yapıdır

Seraceddin Medresesi

Gavremoğlu Mahallesi, Hunat Külliyesinin güneydoğusunda bulunan medrese, Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Seraceddin Lale Bedr (Kayseri Emiri) tarafından 1238 yılında yaptırılmıştır

Medrese şuanda kitap satış yeri olarak kullanılmaktadır

Hunat Hatun Medresesi

Hond, Huand gibi de yazılan bu isimle, Selçuklu Sultanı l

Alâeddin Keykubat’ın eşi ve ll

Gıyaseddin Keyhüsrev’in annesi Mahperi Hatun anlatılır

Medrese, şehir merkezinin Kağnıpazarı mevkiindeki Hunat Hatun Külliyesi’nin bir parçasıdır

Plan itibariyle dıştın dikdörtgen bir çerçeveye sığdırılmış iki eyvanlı medreselerdendir

Medresenin kitabesi yoktur

Ancak caminin iki cümle kapısındaki kitabelerden 1238 yılında yaptırıldığı anlaşılmaktadır

Şu anda özel şahıslar tarafından El Sanatları ve Hediyelik Eşya Satış Yeri olarak kullanılmaktadır

Hatuniye Medresesi

Cami Kebir mahallesindeki Medrese Dulkadir Oğullarından Nasıreddin Mehmet tarafından 1431/32 yıllarında yaptırılmıştır

Özel şahısların elinde olan bu medrese son zamanlarda tamir görerek sağlam bir bina haline getirilmiştir

Köşk Medresesi

Gültepe Mahallesinde bulunan medrese, Selçuklu döneminden sonra 1331-1381 yılları arasında Orta Anadolu’ya hâkim olan Eretna Devleti’nin kurucusu Alâeddin Eretna tarafından yaptırılmıştır

Avlunun ortasında Hükümdarın eşi Sulipaşa Hatun için yaptırdığı ve Hicri 740 yılının Muharrem ayında (Temmuz/Ağustos 1339) tamamladığı anlaşılan kümbet-türbe yükselir

Şu anda Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından Aşevi olarak faaliyet sürdürmektedir

Gülük Medresesi

Kayseri’nin en eski eserlerinden biri olan Gülük Medresesi, Keykavus zamanında Yağıbasanoğlu Muzafferiddin Mahmud’un kızı adsız Elti Hatun tarafından 1211 yılında Camii ile birlikte yaptırılmıştır

Hoca Hasan Medresesi

1193 yılında Nuraddin Sultanşah zamanında yapılan medrese Hacı Saki Mahallesinde şu anda harap durumdadır

1334 yılında meydana gelen depremde büyük hasar gören bu Medrese ve Camii hayırsever Gülük Şemseddin bin Alameddin tarafından tamir ettirildiği için “Gülük” adını almıştır

Rüştiye Mektebi

1869 yılında Sultan Aziz Han’ın emri ve Talas’lıların katkıları ile yapılmıştır

Şu anda restore edilerek Talas halkının yararlanabileceği güzel bir kütüphane olarak kullanılmaktadır

Şeyh Turesan Zaviyesi

İncesu ile Ürgüp’e bağlı Başköy kasabası arasındaki Tekkedağı bölgesindedir

Dikdörtgen planlı ve duvarları küçük kesme taşlarla örülü Selçuklu tarzındaki Şeyh Turesan Zaviyesi ve Türbesi I

Alâeddin Keykubat’ın karısı Mahperi Hunat Hatun tarafından yaptırılmıştır

Kara Mustafa Paşa Külliyesi Medresesi

Külliyenin güneybatısını işgal eden, kuzeye doğru açılan dikdörtgen biçimde duvarla çevrili sahaya yapılmış olup, restore edilmemiş harabe halindedir

Bünyan

Sultan Hanı

Bünyan ilçesi Sultanhanı Köyü’nde 1236 yılında 1

Alâeddin Keykubad tarafından yaptırılan ve 3

900 metrekarelik alanı kaplayan han, masif duvarlar ve çeşitli takviye kuleleriyle dıştan bir kaleyi andırmaktadır

Karatay Hanı

Bünyan ilçesi Karadayı Köyünde 1240 yılında Atabey Emir Celaleddin Karatay tarafından 2

Keyhüsrev zamanında yapılan hanın, iri saç örgülü beden kulelerinin bulunduğu kapısı çok görkemlidir

Karatay Kervansarayı

Kayseri-Malatya yolu üzerindedir

Kayseri’ye 65 km

mesafede Bünyan İlçemize bağlı Karadayı köyündedir

Eski ulu yol üzerinde bulunan bu han bazı değişikliklerle Sultan Hanı’na benzer

Han’a güney tarafında, iri saç örgülü beden kulelerinin bulunduğu cephesindeki muhteşem kapısından girilir

Bol motiflerle süslü kapının üzerindeki kitabelerden Selçuklu vezirlerinden Celaleddin Karatay tarafından yaptırıldığını ve 1240 yılında tamamlandığını öğreniyoruz

Kapı ile avlu arasında bir giriş kısmı vardır

Mescidi girişin sağındadır

Salonda içerisinde birkaç mezar bulunan eyvanın taç kemerlerini çeşitli tezyinat ve eski Türk takviminden alınan hayvan motifleri çevirmektedir

Han’ın diğer tezyinatı ve su olukları üzerinde bu şekilde hayvan ve insan figürleri çok miktarda görülmektedir

Hamamı avlunun güneydoğu köşesindedir

Sultanhanı Kervansaray

Sivas yolu üzerinde, ilimize 47 km

uzaklıktadır

Bu muhteşem eser sağlam takviye kuleleri ile dıştan bir kaleyi andırmaktadır

Selçuklu Sultanı 1

Alâeddin Keykubat zamanında (1232-1236) yapılan bu muazzam binanın kitabesi yoktur

Giriş kapısından iki yanda revakları ve ortasında mescidi bulunan bir avluya girilir

Arabalık ve ahır hizmetini gören doğudaki revak derinliği hanın dış duvarlarına kadar uzanır

Avlunun kuzeydoğu köşesindeki oda grubu bir hamama ait olduğu sanılmaktadır

Avlunun ortasında, küp şeklinde ve ayak kemerler üzerine oturan mescidi vardır

Mescidin dört cephesi de ejder ve değişik motiflerle süslüdür

Avlunun güneyinde Selçuklu tarzında anıtsal bir kapıdan kapalı büyük salona geçilir

Tamamıyla tonozlorla örtülen salonun üstünde, bingilere dayanan bir kubbe yükselir

Burada kervanlar bütün eşyalarıyla birlikte kalırlardı

Kocasinan

Erkilet'te Hıdrellez Köşkü

İlçemiz Erkilet bucağının kuzey tarafında şehrin her tarafından görülen Kayseri ve civarının en büyük tümülüsü üzerinde bulunan, Selçuklu Hıdırellez Köşkü 1241/42 yıllarında yapılmıştır

Haydar Bey Köşkü

İlçemizin kuzeydoğusunda 5 km

kadar mesafede Argıncık’ta bulunan köşkün kitabesi yoktur

Ancak XlV

Yüzyılın ikinci çeyreğinde yapılmış olduğu söylenebilir

Kesme taştan yapılıp, çok iyi muhafaza edilmiş olan köşk, dikdörtgen planlı bir salonu ve ikinci derecede odaları ihtiva etmektedir

Keykubadiye Köşkü

Sultan Keykubad özellikle yaz aylarında Kayseri’ye geldiği zaman bu saray da kalırdı

Şuanda bakımsız vaziyette bulunan Keykubadiye Köşkü Şeker Fabrikası bahçesi içerisinde bulunmaktadır

Melikgazi

Vezir Hanı

Kapalı çarşının yanındadır

III

Ahmet zamanında Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından 1727 yılında tüccarların oturması için yaptırılmıştır

Mimari bakımdan çok enteresan olan bu handa; halı, yün ve pamuk alımı mümkündür

Ortasında çeşme vardır

Pamuk (kapan) Hanı

Kapalı Çarşı’nın batı kısmında yer alan han, bazı kaynaklarda ‘’Kapan Hanı’’ ve ‘’Pembe Han’’ olarak da geçmektedir

Hanın XV

Yüzyılın sonlarında yapıldığı sanılmaktadır

Babük Bey Köşkü

Moğol beylerinden Babük Bey tarafından 1366/67 yılında yaptırılmıştır

Güpgüpoğlu Konağı

Cumhuriyet Mahallesi'ndeki bu konağın yapımı 1419-1497 yılları arasında başlamış, ilave ve onarımlarla bugünkü haline kavuşmuştur

Haremlik ve Selamlık olmak üzere iki bölümdür

Gön Hanı

1519 yılında, Sadrazam Piri Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır

Yavuz Sultan Selim zamanında inşa edilen Gön Hanı, Kapalı Çarşı’nın bitişiğindedir

Talas

İsbile Hanı

Kayseri-Malatya karayolunun 19

km

sinde bulunmakta olup, tarihi ipek yolu güzergâhındadır

Atatürk Köşkü

4 Şubat 1934 tarihinde Kayseri’yi ziyaretlerinde, Kayseri’lilerin Talas’ta yaptırdıkları ve kendilerine armağan ettikleri “ Talas Gazi(Atatürk) Köşkü”’nüde gezerek bir süre istirahat etmiştir

Şu anda Vali Köşkü olarak kullanılmaktadır

Melikgazi

Kapalı Çarşı

1859 yılında halk tarafından yaptırılan bu çarşı 100

000 m2’lik bir alan üzerindedir

Kapalı çarşının yanında 1512 yılında halk tarafından yaptırılan Pirinççiler Çarşısı, 1844 yılında yine halk tarafından yaptırılan Hacı Efendi Çarşısı bulunmaktadır

Bedesten

Kapalı Çarşı ile iç içe olan ve büyük ve küçük kubbelerden meydana gelen bedestenin doğu, batı ve kuzeyde olmak üzere üç kapısı vardır

Kapı üzerinde ki kitabeden, 1497 yılında Kayseri Emiri Mustafa Bey Bin Abdullah Bey tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır

Bedesten, o dönemde Bezzan adıyla bilinen kumaşçı, çukacı, abacı gibi manifatura tüccarları tarafından kullanılırdı

Günümüzde ise halı ve kilim satış yeri olarak kullanılmaktadır

İncesu

Kara Mustafa Paşa Külliyesi Çarşısı

Kervansarayın batısında 11 m

eninde sokağın iki yanına yerleştirilmiş, sıra dükkânlardan teşekkül etmektedir

Tarihi Hamamlar

Kadı Hamamı (Melikgazi ilçemizde)

Cami Kebir Mahallesinde Ulu Camii karşısında olan Hamam 1542 yılında yaptırılmıştır

Kubbeli bir hamamdır ve Kubbesi son zamanlarda tamir görmüş üzerinde küçük pencereli silindir şeklinde, üstü yarım küre ile kaplı bir kulesi vardır

Hamam bugün hizmete açıktır

Selahaddin Hamamı (Melikgazi ilçemizde)

Kiçikapı meydanında bulunan hamam, halen kullanılmaktadır

Banisi ve inşa tarihi bilinmemektedir

Ancak, bazı araştırmalar hamamın 1359 tarihinde Erteane Beyinin oğlu Mahmut Bey’in Atabey’i tarafından yaptırılmış olduğu ileri sürülmektedir

Hunat Hamamı (Melikgazi ilçemizde)

Hamam,çifte hamam olarak kurulmuştur

Hamam devamlı kullanıldığından giriş ve soyunma yerlerinde yapılan tadilatlar ve onarımlar burada büyük değişikliklere neden olmuştur

Hamam Selçuklu Çağı mimari özellikleri taşımaktadır

Şu anda faaldir

Sultan Hamamı (Melikgazi ilçemizde)

Seyid Burhaneddin Bulvarı üzerindeki dış kale surlarının iç kısmındadır

1205 tarihinde, Selçuklu Hükümdarı I

Gıyaseddin Keyhüsrev’in kız kardeşi Gevher Nesibe Sultan tarafından inşa ettirilmiştir

Zaman zaman onarım gören Sultan Hamamı şuanda kapalı bulunmaktadır

Deveci Hamamı (Melikgazi ilçemizde)

Büyüksöğütlü semtinde bulunan Deveci Hamamı’nın yapılış tarihi ve kimin yaptırdığı hakkında bilgi yoktur

Eserin 1730 tarihinde vakfiyesi bulunmaktadır

Eski olmasına rağmen halen kullanılmaktadır

Cafer Bey Hamamı (Melikgazi ilçemizde)

Eradna oğullarından ve 1355’te Kayseri Emiri olan Cafer Bay tarafından 1351 yılında inşa edilmiştir

Gülük Hamamı (Melikgazi ilçemizde)

1334 yılında Gülük Şemseddin bin Alameddin tarafından yaptırılmıştır

Gülük Camiinin kuzeyindeki bu hamam, yılların tahribatı ve ilgisizlik yüzünden tamamen ortadan kalkmış durumdadır

Birlik Hamamı (Melikgazi ilçemizde)

Hacısaki mahallesi, Atatürk Bulvarı üzerindeki Birlik Sokağında vaktiyle yapılan ve bugün ancak çok az kalıntılarına rastlamak mümkündür

Kara Mustafa Paşa Külliyesi Hamamı (İncesu ilçemizde)

Kubbeli soyunma kısmı, soğukluk, sıcaklık ve külhanıyla yol düzenlenmesi nedeni ile bir buçuk metre kadar yüzeyden aşağıda kalması dışında orijinal biçimde korunmuş ve tamamen yöre kesme taşından inşa edilmiştir

Kaleler

Kayseri Kalesi

Şehir merkezinde, Kayseri surları ve kalesi geniş bir alana sahiptir

Roma İmporaloru III

Gordianus zamanına (M

S 238-244) ait sikkelerdeki bilgilere göre bu tarihte Kayseri’de surların inşa edilmiş olduğu anlaşılmaktadır

Bizanslılar döneminde Justinian (6

yy) şehri koruyabilmek için esas suru daraltmıştır

Bugün hala sağlam olan Kale iki kısımdan oluşmaktadır

Dış sur ve burçlardan meydana gelen dış kale ve iç kaledir

Dış Kale: Tarihi Kayseri iç kalesini, dışarıda; Düvenönü’nde Kiçikapıya, oradan Yoğunburç ve Cumhuriyet alanına kadar geniş mekânda içine alan Dış Kalenin üzerinde kitabeye rastlanmadığından, yapılış tarihi hakkında kesin bilgi bulunmuyor

Ancak dördüncü asırda Caesarea’nın, Justinien tarafından surlarla çevrildiği biliniyor

Vaktiyle Boyacı Kapısı, Kiçikapı, Sivas Kapısı, Yeni Kapı, Atpazarı ve Meydan Kapısı ile dışarıya açılan surlar, tahrip olmuştur

Dış Kale, savunma gayesiyle, tonoz ve kemerlerle yüksek tutulmuş beden duvarlarıyla inşa edilmiştir

İç Kale: İç Kale, hiç bir yönden dış kale ile bağlı bulunmamaktadır

Müstakil bir yapı durumundadır

Kuzeyden güneye 800 m

Doğudan batıya 200 m

uzunluğundadır

Kalenin 19 burcu bulunmakta ve bu burçlar 3 m

Genişliğindeki duvarlara yaslanmaktadır

Kalenin biri kuzeydoğusunda, diğeri de kazancılar çarşısına bakan güneyinde olmak üzere iki kapısı bulunmaktadır

Sonradan Cumhuriyet Meydanına bakan üçüncü bir kapı daha açılmıştır

Kale içi, kuyumcular tarafından çarşı olarak kullanılmakta olup; ayrıca Fatih dönemine ait Kale Camisi bulunmaktadır

Kayseri Kalesinin üzerinde ilave onarımlarla ilgili birkaç kitabe bulunmakla beraber kimin tarafından ve ne zaman yapıldığına dair kesin bir bilgi yoktur

Develi Kalesi (Develi)

Yalçın yamaçlı bir dağ üzerine inşa edilmiş kale, kesin olarak hangi tarihte yapıldığı bilinmemektedir

Kale, stratejik bakımdan önemli Develi Ovası’nın kontrolünü rahatlıkla sağlayabilecek konumda

Üç kısımdan oluşan kalenin bugün çok az kalan kalıntılara rastlanmaktadır

Öksüt Kalesi (Develi)

Öksüt köyünde aynı adlı derenin hâkim yamaçlarında kurulmuştur

İlçemizde; Kale Köyü Kalesi, Tombak Kalesi, Deresimli Kalesi ve Köseler Kalesi yüksek tepelerde hâkim görünüşleriyle ilgi beklemektedir

Zengibar Kalesi (Yeşilhisar)

Orta çağdan kalan, Selçuklu ve Osmanlı zamanında büyük hizmetleri dokunan kale, tarihi izler taşıyan önemli bir eserdir

Zamantı Kalesi (Pınarbaşı)

Pınarbaşı İlçemize bağlı Melikgazi köyündeki kale Selçuklulardan kalma ve günümüzde bakımsız bir haldedir

Köprüler

Tekgöz Köprüsü (Kocasinan ilçemizde)

İlçemizin kuzeybatısında ve ilçeye 30 km

uzaklıkta Kızılırmak üzerinde kurulmuş bir köprüdür

Sultan ll

Rüknettin Süleyman Şah zamanında 1202/3 yıllarında Kayserili Hacı Ali Bin Hüseyin tarafından inşa edilmiştir

Köprü bugün ana yoldan ayrıldığı için pek faal değildir

Çokgöz Köprüsü (Kocasinan ilçemizde)

Erkilet bucağının kuzeybatı tarafında Kızılırmak üzerinde kurulmuş tarihi ve mimari bakımdan değerli bir eserdir

İzzettin Keykavus l

Zamanında yapıldığı iddia edilmekte ise de kitabesi bulunmamaktadır

1212-1215 yıllarında yapılmış olması muhtemeldir

Şahruh Köprüsü (Sarıoğlan ilçemizde)

İlçe merkezine 15 km uzaklıkta bulunan Karaözü kasabasında, Kızılırmak üzerinde olup, Selçuklulardan kalmadır

Sekiz gözlü, kesme taştan yapılı bu köprünün üzerinden halen ulaşım sağlanmaktadır

Kuru Köprü » Talas ilçemizde

Kuru Köprü köyünde Romalılardan kalma köprü, su naklinde kullanılmıştır

Raşit Ağa Konağı (Melikgazi ilçemizde)

Cumhuriyet Mahallesi, Şeyh Tennuri Sokak’ta bulunan Konak XIX

yy sonlarında Raşit Ağa tarafından ev olarak yaptırılmıştır

Bina kesme taşlardan inşa edilmiş olup üç katlıdır

İki kollu döner bir merdiven ile üst kata çıkılır

Bu kat Mustafa Kemal Atatürk Heyet-i Temsiliye Reisi olarak 18 Aralık 1919’da Sivas Kongresini takiben Ankara’ya gitmek üzere Sivas’tan ayrılmış, 19 Aralık 1919’da Kayseri’ye gelmiş ve bu evde misafir edilmiştir

Raşit Efendi Kütüphanesi (Melikgazi ilçemizde)

Ulu Cami bitişiğinde olan kütüphane, Kayseri’nin tek yazma eserleri ve eski kitaplar kütüphanesidir

1796 yılında, Kayseri’nin Gesi bucağına bağlı Isbıdın köyünden (bugünkü Bağpınar) Reis-ül-Küttab Mehmet Raşit Efendi tarafından kurulmuştur

Kütüphane yazma eserler bakımından önemli bir koleksiyona sahiptir

Ahi Evran Zaviyesi Esnaf ve Sanatkârlar Müzesi (Melikgazi ilçemizde)

Ahi Evran’ın ilke ve prensiplerinin esnaf üzerindeki etkisinin anısına yapılmış bir müze olup, Talas Caddesi üzerinde bulunmaktadır

Askeri Hastane Giriş Kapısı (Melikgazi ilçemizde)

Yıldırım Caddesinde Ordu Evi Binasının batısındaki Hastane Kapısı Kitabesinde “Daire-i Umuru Askeriye H

1309, M

1891/92” yazılıdır

Kapı ve Kitabe şuanda ulu bir çınarın altında bulunmaktadır

Kayseri Lisesi (Melikgazi ilçemizde)

Kiçikapı semtinde bulunan Lise, II

Abdülhamit tarafından yaptırılmış, 13 Eylül 1893 tarihinde “Derece-i Ula Mekteb-ı Külliyesi İdadisi” adıyla kurulmuştur

Rüştiye kısmı (Ortaokul) 1870 yılında Kayserili Ahmet Paşa tarafından açılmıştır

1927 yılında Kayseri Lisesi adını almış ve faaliyete geçmiştir

Kayseri Lisesi hatıra defterinin birinci sayfasını 17 Eylül 1923 tarihinde Kazım Karabekir paşa, sekizinci sayfaya da Gazi Mustafa Kemal Paşa izlenimlerini yazmışlardır

Beştepeler Mezar Odaları (Melikgazi ilçemizde)

Eskişehir diye bilinen Antik Mazakanın beştepeler mevkiinde bulunan Mezar Odaları dikdörtgen kesitli yuvarlak tonoz ile örtülü iri taşlar iç yüzde kesme olarak işlenmiş dış yüzü ise gayrı muntazam olarak bırakılmıştır

Şuanda mezar Arkeoloji müzesi bahçesinde bulunmaktadır

Saat Kulesi (Melikgazi ilçemizde)

Cumhuriyet Meydanında bulunan Saat Kulesi 1919 yılında kesme taştan yapılmış, kare planlı sağlam bir binadır

Kuleye bitişik olarak yapılan küçük oda zamanında muvakkithane (güneşe bakılarak namaz vakitlerini belirten yer) olarak kullanılmıştır

Kulenin dört tarafında birer adet saat bulunmaktadır

Mustafa Kemal Atatürk, Kayseri’ye geldiğinde burada Kayseri halkına hitap etmiştir

08-13-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Kayseride Bulunan Tarihi Yerler Avgunlu Medresesi Mimar Sinan Parkı içindeki Selçuklu Medresesinin Kitabesi yoktur Halk arasındaki ismi olan “Avgunlu” kelimesini Albert Gabrıel “Afgunu” olarak tesbit etmiştir Yapı tarzı itibariyle XIII yy Selçuklu Medresesidir Şifahiye ve Gıyasiye Medresesi (Tıp Tarihi Müzesi) Gevher Nesibe Mahallesi, Mimar Sinan Parkı içinde bulunan medrese hastanesi Selçuklu hükümdarlarından 1 Gıyaseddin Keyhüsrev’in kız kardeşi Gevher Nesibe Sultan’ın vasiyeti üzerine Şifahiye adını taşıyan hastaneyi yapmış, bunun yanında ilk tıbbiye Gıyasiye adlı bir medrese kurulmuştur Osmanlılar döneminde medrese hizmeti veren darüşşifa, Birinci Dünya Savaşı sırasında askeri amaçlarla kullanılmış, sonra yarım yüzyıl kadar kendi haline terk edilmiş ve 1960’larda onarılmıştır Şu anda, Erciyes Üniversitesi’ne bağlı Gevher Nesibe Tıp Tarihi Müzesi olarak hizmet vermektedir Gevher Nesibe Sultan, Tıp Medresesi odalarından birindeki türbesinde yatmaktadır Şıfahiye ve Gıyasiye medreseleri, birbirine bitişik ve açık avlulu iki yapıdır Seraceddin Medresesi Gavremoğlu Mahallesi, Hunat Külliyesinin güneydoğusunda bulunan medrese, Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Seraceddin Lale Bedr (Kayseri Emiri) tarafından 1238 yılında yaptırılmıştır Medrese şuanda kitap satış yeri olarak kullanılmaktadır Hunat Hatun Medresesi Hond, Huand gibi de yazılan bu isimle, Selçuklu Sultanı l Alâeddin Keykubat’ın eşi ve ll Gıyaseddin Keyhüsrev’in annesi Mahperi Hatun anlatılır Medrese, şehir merkezinin Kağnıpazarı mevkiindeki Hunat Hatun Külliyesi’nin bir parçasıdır Plan itibariyle dıştın dikdörtgen bir çerçeveye sığdırılmış iki eyvanlı medreselerdendir Medresenin kitabesi yoktur Ancak caminin iki cümle kapısındaki kitabelerden 1238 yılında yaptırıldığı anlaşılmaktadır Şu anda özel şahıslar tarafından El Sanatları ve Hediyelik Eşya Satış Yeri olarak kullanılmaktadır Hatuniye Medresesi Cami Kebir mahallesindeki Medrese Dulkadir Oğullarından Nasıreddin Mehmet tarafından 1431/32 yıllarında yaptırılmıştır Özel şahısların elinde olan bu medrese son zamanlarda tamir görerek sağlam bir bina haline getirilmiştir Köşk Medresesi Gültepe Mahallesinde bulunan medrese, Selçuklu döneminden sonra 1331-1381 yılları arasında Orta Anadolu’ya hâkim olan Eretna Devleti’nin kurucusu Alâeddin Eretna tarafından yaptırılmıştır Avlunun ortasında Hükümdarın eşi Sulipaşa Hatun için yaptırdığı ve Hicri 740 yılının Muharrem ayında (Temmuz/Ağustos 1339) tamamladığı anlaşılan kümbet-türbe yükselirŞu anda Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından Aşevi olarak faaliyet sürdürmektedir Gülük Medresesi Kayseri’nin en eski eserlerinden biri olan Gülük Medresesi, Keykavus zamanında Yağıbasanoğlu Muzafferiddin Mahmud’un kızı adsız Elti Hatun tarafından 1211 yılında Camii ile birlikte yaptırılmıştır Hoca Hasan Medresesi 1193 yılında Nuraddin Sultanşah zamanında yapılan medrese Hacı Saki Mahallesinde şu anda harap durumdadır 1334 yılında meydana gelen depremde büyük hasar gören bu Medrese ve Camii hayırsever Gülük Şemseddin bin Alameddin tarafından tamir ettirildiği için “Gülük” adını almıştır Rüştiye Mektebi 1869 yılında Sultan Aziz Han’ın emri ve Talas’lıların katkıları ile yapılmıştır Şu anda restore edilerek Talas halkının yararlanabileceği güzel bir kütüphane olarak kullanılmaktadır Şeyh Turesan Zaviyesi İncesu ile Ürgüp’e bağlı Başköy kasabası arasındaki Tekkedağı bölgesindedir Dikdörtgen planlı ve duvarları küçük kesme taşlarla örülü Selçuklu tarzındaki Şeyh Turesan Zaviyesi ve Türbesi I Alâeddin Keykubat’ın karısı Mahperi Hunat Hatun tarafından yaptırılmıştır Kara Mustafa Paşa Külliyesi Medresesi Külliyenin güneybatısını işgal eden, kuzeye doğru açılan dikdörtgen biçimde duvarla çevrili sahaya yapılmış olup, restore edilmemiş harabe halindedir Bünyan Sultan Hanı Bünyan ilçesi Sultanhanı Köyü’nde 1236 yılında 1 Alâeddin Keykubad tarafından yaptırılan ve 3900 metrekarelik alanı kaplayan han, masif duvarlar ve çeşitli takviye kuleleriyle dıştan bir kaleyi andırmaktadır Karatay Hanı Bünyan ilçesi Karadayı Köyünde 1240 yılında Atabey Emir Celaleddin Karatay tarafından 2 Keyhüsrev zamanında yapılan hanın, iri saç örgülü beden kulelerinin bulunduğu kapısı çok görkemlidir Karatay Kervansarayı Kayseri-Malatya yolu üzerindedir Kayseri’ye 65 km mesafede Bünyan İlçemize bağlı Karadayı köyündedir Eski ulu yol üzerinde bulunan bu han bazı değişikliklerle Sultan Hanı’na benzer Han’a güney tarafında, iri saç örgülü beden kulelerinin bulunduğu cephesindeki muhteşem kapısından girilir Bol motiflerle süslü kapının üzerindeki kitabelerden Selçuklu vezirlerinden Celaleddin Karatay tarafından yaptırıldığını ve 1240 yılında tamamlandığını öğreniyoruz Kapı ile avlu arasında bir giriş kısmı vardır Mescidi girişin sağındadır Salonda içerisinde birkaç mezar bulunan eyvanın taç kemerlerini çeşitli tezyinat ve eski Türk takviminden alınan hayvan motifleri çevirmektedir Han’ın diğer tezyinatı ve su olukları üzerinde bu şekilde hayvan ve insan figürleri çok miktarda görülmektedir Hamamı avlunun güneydoğu köşesindedir Sultanhanı Kervansaray Sivas yolu üzerinde, ilimize 47 km uzaklıktadır Bu muhteşem eser sağlam takviye kuleleri ile dıştan bir kaleyi andırmaktadır Selçuklu Sultanı 1Alâeddin Keykubat zamanında (1232-1236) yapılan bu muazzam binanın kitabesi yoktur Giriş kapısından iki yanda revakları ve ortasında mescidi bulunan bir avluya girilir Arabalık ve ahır hizmetini gören doğudaki revak derinliği hanın dış duvarlarına kadar uzanır Avlunun kuzeydoğu köşesindeki oda grubu bir hamama ait olduğu sanılmaktadır Avlunun ortasında, küp şeklinde ve ayak kemerler üzerine oturan mescidi vardır Mescidin dört cephesi de ejder ve değişik motiflerle süslüdür Avlunun güneyinde Selçuklu tarzında anıtsal bir kapıdan kapalı büyük salona geçilir Tamamıyla tonozlorla örtülen salonun üstünde, bingilere dayanan bir kubbe yükselir Burada kervanlar bütün eşyalarıyla birlikte kalırlardı Kocasinan Erkilet'te Hıdrellez Köşkü İlçemiz Erkilet bucağının kuzey tarafında şehrin her tarafından görülen Kayseri ve civarının en büyük tümülüsü üzerinde bulunan, Selçuklu Hıdırellez Köşkü 1241/42 yıllarında yapılmıştır Haydar Bey Köşkü İlçemizin kuzeydoğusunda 5 km kadar mesafede Argıncık’ta bulunan köşkün kitabesi yoktur Ancak XlV Yüzyılın ikinci çeyreğinde yapılmış olduğu söylenebilir Kesme taştan yapılıp, çok iyi muhafaza edilmiş olan köşk, dikdörtgen planlı bir salonu ve ikinci derecede odaları ihtiva etmektedir Keykubadiye Köşkü Sultan Keykubad özellikle yaz aylarında Kayseri’ye geldiği zaman bu saray da kalırdı Şuanda bakımsız vaziyette bulunan Keykubadiye Köşkü Şeker Fabrikası bahçesi içerisinde bulunmaktadır Melikgazi Vezir Hanı Kapalı çarşının yanındadır III Ahmet zamanında Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından 1727 yılında tüccarların oturması için yaptırılmıştır Mimari bakımdan çok enteresan olan bu handa; halı, yün ve pamuk alımı mümkündür Ortasında çeşme vardır Pamuk (kapan) Hanı Kapalı Çarşı’nın batı kısmında yer alan han, bazı kaynaklarda ‘’Kapan Hanı’’ ve ‘’Pembe Han’’ olarak da geçmektedir Hanın XV Yüzyılın sonlarında yapıldığı sanılmaktadır Babük Bey Köşkü Moğol beylerinden Babük Bey tarafından 1366/67 yılında yaptırılmıştır Güpgüpoğlu Konağı Cumhuriyet Mahallesi'ndeki bu konağın yapımı 1419-1497 yılları arasında başlamış, ilave ve onarımlarla bugünkü haline kavuşmuştur Haremlik ve Selamlık olmak üzere iki bölümdür Gön Hanı 1519 yılında, Sadrazam Piri Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır Yavuz Sultan Selim zamanında inşa edilen Gön Hanı, Kapalı Çarşı’nın bitişiğindedir Talas İsbile Hanı Kayseri-Malatya karayolunun 19 kmsinde bulunmakta olup, tarihi ipek yolu güzergâhındadır Atatürk Köşkü 4 Şubat 1934 tarihinde Kayseri’yi ziyaretlerinde, Kayseri’lilerin Talas’ta yaptırdıkları ve kendilerine armağan ettikleri “ Talas Gazi(Atatürk) Köşkü”’nüde gezerek bir süre istirahat etmiştir Şu anda Vali Köşkü olarak kullanılmaktadır Melikgazi Kapalı Çarşı 1859 yılında halk tarafından yaptırılan bu çarşı 100000 m2’lik bir alan üzerindedir Kapalı çarşının yanında 1512 yılında halk tarafından yaptırılan Pirinççiler Çarşısı, 1844 yılında yine halk tarafından yaptırılan Hacı Efendi Çarşısı bulunmaktadır Bedesten Kapalı Çarşı ile iç içe olan ve büyük ve küçük kubbelerden meydana gelen bedestenin doğu, batı ve kuzeyde olmak üzere üç kapısı vardır Kapı üzerinde ki kitabeden, 1497 yılında Kayseri Emiri Mustafa Bey Bin Abdullah Bey tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır Bedesten, o dönemde Bezzan adıyla bilinen kumaşçı, çukacı, abacı gibi manifatura tüccarları tarafından kullanılırdı Günümüzde ise halı ve kilim satış yeri olarak kullanılmaktadır İncesu Kara Mustafa Paşa Külliyesi Çarşısı Kervansarayın batısında 11 m eninde sokağın iki yanına yerleştirilmiş, sıra dükkânlardan teşekkül etmektedir Tarihi Hamamlar Kadı Hamamı (Melikgazi ilçemizde) Cami Kebir Mahallesinde Ulu Camii karşısında olan Hamam 1542 yılında yaptırılmıştır Kubbeli bir hamamdır ve Kubbesi son zamanlarda tamir görmüş üzerinde küçük pencereli silindir şeklinde, üstü yarım küre ile kaplı bir kulesi vardır Hamam bugün hizmete açıktır Selahaddin Hamamı (Melikgazi ilçemizde) Kiçikapı meydanında bulunan hamam, halen kullanılmaktadır Banisi ve inşa tarihi bilinmemektedir Ancak, bazı araştırmalar hamamın 1359 tarihinde Erteane Beyinin oğlu Mahmut Bey’in Atabey’i tarafından yaptırılmış olduğu ileri sürülmektedir Hunat Hamamı (Melikgazi ilçemizde) Hamam,çifte hamam olarak kurulmuştur Hamam devamlı kullanıldığından giriş ve soyunma yerlerinde yapılan tadilatlar ve onarımlar burada büyük değişikliklere neden olmuştur Hamam Selçuklu Çağı mimari özellikleri taşımaktadır Şu anda faaldir Sultan Hamamı (Melikgazi ilçemizde) Seyid Burhaneddin Bulvarı üzerindeki dış kale surlarının iç kısmındadır 1205 tarihinde, Selçuklu Hükümdarı IGıyaseddin Keyhüsrev’in kız kardeşi Gevher Nesibe Sultan tarafından inşa ettirilmiştir Zaman zaman onarım gören Sultan Hamamı şuanda kapalı bulunmaktadır Deveci Hamamı (Melikgazi ilçemizde) Büyüksöğütlü semtinde bulunan Deveci Hamamı’nın yapılış tarihi ve kimin yaptırdığı hakkında bilgi yoktur Eserin 1730 tarihinde vakfiyesi bulunmaktadır Eski olmasına rağmen halen kullanılmaktadır Cafer Bey Hamamı (Melikgazi ilçemizde) Eradna oğullarından ve 1355’te Kayseri Emiri olan Cafer Bay tarafından 1351 yılında inşa edilmiştir Gülük Hamamı (Melikgazi ilçemizde) 1334 yılında Gülük Şemseddin bin Alameddin tarafından yaptırılmıştır Gülük Camiinin kuzeyindeki bu hamam, yılların tahribatı ve ilgisizlik yüzünden tamamen ortadan kalkmış durumdadır Birlik Hamamı (Melikgazi ilçemizde) Hacısaki mahallesi, Atatürk Bulvarı üzerindeki Birlik Sokağında vaktiyle yapılan ve bugün ancak çok az kalıntılarına rastlamak mümkündür Kara Mustafa Paşa Külliyesi Hamamı (İncesu ilçemizde) Kubbeli soyunma kısmı, soğukluk, sıcaklık ve külhanıyla yol düzenlenmesi nedeni ile bir buçuk metre kadar yüzeyden aşağıda kalması dışında orijinal biçimde korunmuş ve tamamen yöre kesme taşından inşa edilmiştir Kaleler Kayseri Kalesi Şehir merkezinde, Kayseri surları ve kalesi geniş bir alana sahiptir Roma İmporaloru III Gordianus zamanına (MS 238-244) ait sikkelerdeki bilgilere göre bu tarihte Kayseri’de surların inşa edilmiş olduğu anlaşılmaktadır Bizanslılar döneminde Justinian (6yy) şehri koruyabilmek için esas suru daraltmıştır Bugün hala sağlam olan Kale iki kısımdan oluşmaktadır Dış sur ve burçlardan meydana gelen dış kale ve iç kaledir Dış Kale: Tarihi Kayseri iç kalesini, dışarıda; Düvenönü’nde Kiçikapıya, oradan Yoğunburç ve Cumhuriyet alanına kadar geniş mekânda içine alan Dış Kalenin üzerinde kitabeye rastlanmadığından, yapılış tarihi hakkında kesin bilgi bulunmuyor Ancak dördüncü asırda Caesarea’nın, Justinien tarafından surlarla çevrildiği biliniyor Vaktiyle Boyacı Kapısı, Kiçikapı, Sivas Kapısı, Yeni Kapı, Atpazarı ve Meydan Kapısı ile dışarıya açılan surlar, tahrip olmuştur Dış Kale, savunma gayesiyle, tonoz ve kemerlerle yüksek tutulmuş beden duvarlarıyla inşa edilmiştir İç Kale: İç Kale, hiç bir yönden dış kale ile bağlı bulunmamaktadır Müstakil bir yapı durumundadır Kuzeyden güneye 800 m Doğudan batıya 200 m uzunluğundadır Kalenin 19 burcu bulunmakta ve bu burçlar 3 m Genişliğindeki duvarlara yaslanmaktadır Kalenin biri kuzeydoğusunda, diğeri de kazancılar çarşısına bakan güneyinde olmak üzere iki kapısı bulunmaktadır Sonradan Cumhuriyet Meydanına bakan üçüncü bir kapı daha açılmıştır Kale içi, kuyumcular tarafından çarşı olarak kullanılmakta olup; ayrıca Fatih dönemine ait Kale Camisi bulunmaktadır Kayseri Kalesinin üzerinde ilave onarımlarla ilgili birkaç kitabe bulunmakla beraber kimin tarafından ve ne zaman yapıldığına dair kesin bir bilgi yoktur Develi Kalesi (Develi) Yalçın yamaçlı bir dağ üzerine inşa edilmiş kale, kesin olarak hangi tarihte yapıldığı bilinmemektedir Kale, stratejik bakımdan önemli Develi Ovası’nın kontrolünü rahatlıkla sağlayabilecek konumda Üç kısımdan oluşan kalenin bugün çok az kalan kalıntılara rastlanmaktadır Öksüt Kalesi (Develi) Öksüt köyünde aynı adlı derenin hâkim yamaçlarında kurulmuştur İlçemizde; Kale Köyü Kalesi, Tombak Kalesi, Deresimli Kalesi ve Köseler Kalesi yüksek tepelerde hâkim görünüşleriyle ilgi beklemektedir Zengibar Kalesi (Yeşilhisar) Orta çağdan kalan, Selçuklu ve Osmanlı zamanında büyük hizmetleri dokunan kale, tarihi izler taşıyan önemli bir eserdir Zamantı Kalesi (Pınarbaşı) Pınarbaşı İlçemize bağlı Melikgazi köyündeki kale Selçuklulardan kalma ve günümüzde bakımsız bir haldedir Köprüler Tekgöz Köprüsü (Kocasinan ilçemizde) İlçemizin kuzeybatısında ve ilçeye 30 km uzaklıkta Kızılırmak üzerinde kurulmuş bir köprüdür Sultan ll Rüknettin Süleyman Şah zamanında 1202/3 yıllarında Kayserili Hacı Ali Bin Hüseyin tarafından inşa edilmiştir Köprü bugün ana yoldan ayrıldığı için pek faal değildir Çokgöz Köprüsü (Kocasinan ilçemizde) Erkilet bucağının kuzeybatı tarafında Kızılırmak üzerinde kurulmuş tarihi ve mimari bakımdan değerli bir eserdir İzzettin Keykavus l Zamanında yapıldığı iddia edilmekte ise de kitabesi bulunmamaktadır 1212-1215 yıllarında yapılmış olması muhtemeldir Şahruh Köprüsü (Sarıoğlan ilçemizde) İlçe merkezine 15 km uzaklıkta bulunan Karaözü kasabasında, Kızılırmak üzerinde olup, Selçuklulardan kalmadır Sekiz gözlü, kesme taştan yapılı bu köprünün üzerinden halen ulaşım sağlanmaktadır Kuru Köprü » Talas ilçemizde Kuru Köprü köyünde Romalılardan kalma köprü, su naklinde kullanılmıştır Raşit Ağa Konağı (Melikgazi ilçemizde) Cumhuriyet Mahallesi, Şeyh Tennuri Sokak’ta bulunan Konak XIX yy sonlarında Raşit Ağa tarafından ev olarak yaptırılmıştır Bina kesme taşlardan inşa edilmiş olup üç katlıdır İki kollu döner bir merdiven ile üst kata çıkılır Bu kat Mustafa Kemal Atatürk Heyet-i Temsiliye Reisi olarak 18 Aralık 1919’da Sivas Kongresini takiben Ankara’ya gitmek üzere Sivas’tan ayrılmış, 19 Aralık 1919’da Kayseri’ye gelmiş ve bu evde misafir edilmiştir Raşit Efendi Kütüphanesi (Melikgazi ilçemizde) Ulu Cami bitişiğinde olan kütüphane, Kayseri’nin tek yazma eserleri ve eski kitaplar kütüphanesidir 1796 yılında, Kayseri’nin Gesi bucağına bağlı Isbıdın köyünden (bugünkü Bağpınar) Reis-ül-Küttab Mehmet Raşit Efendi tarafından kurulmuştur Kütüphane yazma eserler bakımından önemli bir koleksiyona sahiptir Ahi Evran Zaviyesi Esnaf ve Sanatkârlar Müzesi (Melikgazi ilçemizde) Ahi Evran’ın ilke ve prensiplerinin esnaf üzerindeki etkisinin anısına yapılmış bir müze olup, Talas Caddesi üzerinde bulunmaktadır Askeri Hastane Giriş Kapısı (Melikgazi ilçemizde) Yıldırım Caddesinde Ordu Evi Binasının batısındaki Hastane Kapısı Kitabesinde “Daire-i Umuru Askeriye H1309, M1891/92” yazılıdır Kapı ve Kitabe şuanda ulu bir çınarın altında bulunmaktadır Kayseri Lisesi (Melikgazi ilçemizde) Kiçikapı semtinde bulunan Lise, II Abdülhamit tarafından yaptırılmış, 13 Eylül 1893 tarihinde “Derece-i Ula Mekteb-ı Külliyesi İdadisi” adıyla kurulmuştur Rüştiye kısmı (Ortaokul) 1870 yılında Kayserili Ahmet Paşa tarafından açılmıştır1927 yılında Kayseri Lisesi adını almış ve faaliyete geçmiştir Kayseri Lisesi hatıra defterinin birinci sayfasını 17 Eylül 1923 tarihinde Kazım Karabekir paşa, sekizinci sayfaya da Gazi Mustafa Kemal Paşa izlenimlerini yazmışlardır Beştepeler Mezar Odaları (Melikgazi ilçemizde) Eskişehir diye bilinen Antik Mazakanın beştepeler mevkiinde bulunan Mezar Odaları dikdörtgen kesitli yuvarlak tonoz ile örtülü iri taşlar iç yüzde kesme olarak işlenmiş dış yüzü ise gayrı muntazam olarak bırakılmıştır Şuanda mezar Arkeoloji müzesi bahçesinde bulunmaktadır Saat Kulesi (Melikgazi ilçemizde) Cumhuriyet Meydanında bulunan Saat Kulesi 1919 yılında kesme taştan yapılmış, kare planlı sağlam bir binadır Kuleye bitişik olarak yapılan küçük oda zamanında muvakkithane (güneşe bakılarak namaz vakitlerini belirten yer) olarak kullanılmıştır Kulenin dört tarafında birer adet saat bulunmaktadır Mustafa Kemal Atatürk, Kayseri’ye geldiğinde burada Kayseri halkına hitap etmiştir