Nevsehir Halk Sözcükleri Ve Deyimleri Atasözleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-13-2012

nevsehir halk sözcükleri ve deyimleri atasözleri

NEVŞEHİR DE HALK SÖZCÜKLERİ

Abari – barı : şaşma yada şaşıp kalmak
Arınlamak : hedef almak
Akınlamak : sevdalanmak
Alamaç : alev
Ağpakla :kuru fasulye
Alaşa :bir sözü hemen yayan
Apılamak : koşup zıplayarak gelmek
Bükleç : viraj
Boyak : bet, beniz
Bişirmek : yufka pişirmeye yarayan uzun değnek
Bert elmek : sertleşmek
Bastırak : kapının arkasına konulan değnek
Badak : sakarlık yapan kişi
Bıldır :geçen yıl
Carı : hızlı
çılgısız : şımarık
cılga : patika yol
cıvgın : ağacın taze sürgünü
cıvınmak : ciddiyetten uzaklaşmak
cavrak : konuşkan
çeltek : çoban yamağı
çatılmak : yoktan bela olmak
çiğrimek- çiğsinmek :tiksinmek
damgalamak : lafını ağzına koymak
dulun : saçın yüze doğru uzantısı
duluk: çene
ditmek- didelemek : tifsitmek
endek : aşağı, adi, bayağı
ertişmek : bir işi çabucak yapmamak
eğimtili : yetenekli
algördülük : göstermelik
eftiklenmek : sıkıntı basması, sıkıntılanmak
gede : cimri, kıyımsız
gedelenmek : çıkarı için ufak fırsatları bile kaçırmamak

Gömük : batak
Gerikmek : şişmek, dolmak
Göfer : güç, kuvvet
Görgün : gür
He zaar :herhalde-Belki
Horavlamak : yabancılamak

Hömermek : dikleşmek, kavgaya hazırlanmak

Hongumak : yakışşıksız gülmek
Hoşalmak : hoşuna gidecek bir işten zevk almak

Iğranmak : hafif hafif sallanarak yürümek

Ildırdamak : hafif hafif yanmak

Ilımak : hoşa giden iş yada insan karşısında gevşemek

Işkın : ağacın tabanından fışkıran sürgün

Iğşalamak : sallamak
İdişmek : dedikodu etmek
İlaan :leğen
İssilmek : kaba bir şeyin oturulunca aşağı inmesi
İstetmek : kirişi kırmak, kaçmak
İssik : kabalığı gitmiş
Koğşak : yumuşak
Kumasınmak : istememek
Kötelemek : atmak, fırlatmak
Kırmızı :domates
Kısmık : cimri, kıyımsız
Kötülemek : zayıflamak, incelip süzülmek
Koygun : koyulaşmış
Mertlemek : atlamak
Mudara : boynu eğri olan
Mitirdemek : seke seke yürümek

Navrak : surat
Nörüyon : ne yapıyorsun
Oturak : zamanında yürüyemeyen
Ocutmak : tahriş etmek
Özemek : çarpmak
Öğünsümek : bir işi zamanında yapmaya çalışmak
Öğürleşmek : birine alışmak
Örülmek : üstünü başını yolacak biçimde dövüşmek
Palazımak : koşup gelmek
Parsımak : ezilmek
Parpulamak : azarlamak
Sövkenmek : yığılmak
Salım : nezle
Sıracalı :hastalıklı
Söyretmek : alay etmek
Sumsalamak : toslamak
şak : parça
şaklamak : parçalamak
şiklet : surat
şerpere : cıvık
şirlez : cıvık çamur
tokurur : evinden hırsızlık yapan
toku : kısa boylu
tıskalı : hastalıklı
tosuldak : kolay soluk alamayan
tingirdek : çabuk kızan
uyuntu : gittiği yerden gelmeyen
uylaşmak : bir işin üzerine çok düşmek
uçunmak : pişman olmak
utlanmak : saygısızlık yapmamak için tetikte beklemek
yiğni : hafif
yipelemek : aksayarak yürümek
yüğrük : hızlı
yilpikli : öksürüklü
zat : çok, gittikçe artan
NEVŞEHİR YAZI VE MAHALLİ DİLİ
İlaç__________________________ İlaş
Mısır_________________________ Misir
Hamur________________________ Mamır
Muhtar________________________ Mıhdar
Nevşehir _______________________ Memşer
Tırnak _________________________ Dınnah
İhtiyaç_______________________ __ Ehdiyaş
Mahmut________________________ Mamıt
Zerdali_______________________ __ Zelderi
Yaprak________________________ _ Yarpah
Elektrik______________________ ___ Aletirik
Doktor________________________ __ Dohdur
Manto_________________________ _ Mantu
Teneke________________________ __ Tenike
Parmak________________________ _ Bannah
Bilezik_______________________ ___ Bilenzik
Seksen________________________ __ Sesen
Lanet_________________________ ___ Nalet
Ekşi__________________________ ___ Eşgi
Yurmuh __________________________Yumr uk
Soba__________________________ __ Zoba
NEVŞEHİR’ DE DEYİMLER

Ayağı ağır olmak : hareketlerinde yavaş olmak

Aşşığı kurşunlamak : zengin olmak

Alımını almak : gereken dersi almak

Arkanı unutma :bir daha gel,yine bekleriz

Asker bavulu gibi süzülmek : kendini ağıra almak

Ağır oturup batman kalkmak : ölçülü davranmak

boynunu yığmak : zengin olmak

Buğuz bağlamak : kinlenmek

Bağrı yufka olmak : çabuk duygulanmak

Çöp çekmek : evlenme hazırlığı yapmak

Çürük tahtaya mıh çakmak : çürük iş yapmak

Fit sokmak : işleri karıştırmak

Gadalarını alırım :günahlarını alırım

Gözünü kaydırmak : yıldırmak

Ham demir dövmek : olduğu yerde saymak

Horağı eğrilmek : küsmek

Homukup gezmek : küsüp kimseyle konuşmamak

Haha çalmak : sesli gülmek

Haşat olmak : darmadağın olmak

İt izini kurt izine karıştırmak : kurnazlık yapmak

İtin ayağını taştan esirgememek : sözden anlamayanı korumamak

Kalın çöpe dizmek : derin düşüncelere dalmak

Komşu bağından sepet doldurmak : başkasına kendi işini yaptırmak

Kuyruğundan elek çıkarmak : elinden iş gelmemek

Kuru söğüt’ den düdük yapıp çalmak : ekmeğini taştan çıkarmak

Sırı arı sırına benzemek : içine kapanık, sessiz olmak

Sakalı tutuşandan ciğara yakmak : kendi çıkarı için başkalarını kullanmak

Sak durmak : tetikte durmak, önlem almak

Sırım sırım sınmak : açlıktan kıvranmak

Üç buçuğun üstünde durmak : öfkeli olmak

Üzüm için bağ duvarına yaslanmak : çıkarı için küçülmek

Yarım yumurta ile felfelleye karışmak : başkalarından daha az emek vermek

Yürük sırtından kurban kesmek : başkasının adına konuşmak

Yalanı tığ ucunda durdurmak : gerçekmiş gibi yalan söylemek

Yaldır yanmak : pırıl pırıl etmek, parlamak

Sifli sifli gezmek : sinsi sinsi gezmek, kötülük yapmak

Karam nördün? :kafaya almak,tavlama

08-13-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Nevsehir Halk Sözcükleri Ve Deyimleri Atasözleri nevsehir halk sözcükleri ve deyimleri atasözleri NEVŞEHİR DE HALK SÖZCÜKLERİ Abari – barı : şaşma yada şaşıp kalmak Arınlamak : hedef almak Akınlamak : sevdalanmak Alamaç : alev Ağpakla :kuru fasulye Alaşa :bir sözü hemen yayan Apılamak : koşup zıplayarak gelmek Bükleç : viraj Boyak : bet, beniz Bişirmek : yufka pişirmeye yarayan uzun değnek Bert elmek : sertleşmek Bastırak : kapının arkasına konulan değnek Badak : sakarlık yapan kişi Bıldır :geçen yıl Carı : hızlı çılgısız : şımarık cılga : patika yol cıvgın : ağacın taze sürgünü cıvınmak : ciddiyetten uzaklaşmak cavrak : konuşkan çeltek : çoban yamağı çatılmak : yoktan bela olmak çiğrimek- çiğsinmek :tiksinmek damgalamak : lafını ağzına koymak dulun : saçın yüze doğru uzantısı duluk: çene ditmek- didelemek : tifsitmek endek : aşağı, adi, bayağı ertişmek : bir işi çabucak yapmamak eğimtili : yetenekli algördülük : göstermelik eftiklenmek : sıkıntı basması, sıkıntılanmak gede : cimri, kıyımsız gedelenmek : çıkarı için ufak fırsatları bile kaçırmamak Gömük : batak Gerikmek : şişmek, dolmak Göfer : güç, kuvvet Görgün : gür He zaar :herhalde-Belki Horavlamak : yabancılamak Hömermek : dikleşmek, kavgaya hazırlanmak Hongumak : yakışşıksız gülmek Hoşalmak : hoşuna gidecek bir işten zevk almak Iğranmak : hafif hafif sallanarak yürümek Ildırdamak : hafif hafif yanmak Ilımak : hoşa giden iş yada insan karşısında gevşemek Işkın : ağacın tabanından fışkıran sürgün Iğşalamak : sallamak İdişmek : dedikodu etmek İlaan :leğen İssilmek : kaba bir şeyin oturulunca aşağı inmesi İstetmek : kirişi kırmak, kaçmak İssik : kabalığı gitmiş Koğşak : yumuşak Kumasınmak : istememek Kötelemek : atmak, fırlatmak Kırmızı :domates Kısmık : cimri, kıyımsız Kötülemek : zayıflamak, incelip süzülmek Koygun : koyulaşmış Mertlemek : atlamak Mudara : boynu eğri olan Mitirdemek : seke seke yürümek Navrak : surat Nörüyon : ne yapıyorsun Oturak : zamanında yürüyemeyen Ocutmak : tahriş etmek Özemek : çarpmak Öğünsümek : bir işi zamanında yapmaya çalışmak Öğürleşmek : birine alışmak Örülmek : üstünü başını yolacak biçimde dövüşmek Palazımak : koşup gelmek Parsımak : ezilmek Parpulamak : azarlamak Sövkenmek : yığılmak Salım : nezle Sıracalı :hastalıklı Söyretmek : alay etmek Sumsalamak : toslamak şak : parça şaklamak : parçalamak şiklet : surat şerpere : cıvık şirlez : cıvık çamur tokurur : evinden hırsızlık yapan toku : kısa boylu tıskalı : hastalıklı tosuldak : kolay soluk alamayan tingirdek : çabuk kızan uyuntu : gittiği yerden gelmeyen uylaşmak : bir işin üzerine çok düşmek uçunmak : pişman olmak utlanmak : saygısızlık yapmamak için tetikte beklemek yiğni : hafif yipelemek : aksayarak yürümek yüğrük : hızlı yilpikli : öksürüklü zat : çok, gittikçe artan NEVŞEHİR YAZI VE MAHALLİ DİLİ İlaç__________________________ İlaş Mısır_________________________ Misir Hamur________________________ Mamır Muhtar________________________ Mıhdar Nevşehir _______________________ Memşer Tırnak _________________________ Dınnah İhtiyaç_______________________ __ Ehdiyaş Mahmut________________________ Mamıt Zerdali_______________________ __ Zelderi Yaprak________________________ _ Yarpah Elektrik______________________ ___ Aletirik Doktor________________________ __ Dohdur Manto_________________________ _ Mantu Teneke________________________ __ Tenike Parmak________________________ _ Bannah Bilezik_______________________ ___ Bilenzik Seksen________________________ __ Sesen Lanet_________________________ ___ Nalet Ekşi__________________________ ___ Eşgi Yurmuh __________________________Yumr uk Soba__________________________ __ Zoba NEVŞEHİR’ DE DEYİMLER Ayağı ağır olmak : hareketlerinde yavaş olmak Aşşığı kurşunlamak : zengin olmak Alımını almak : gereken dersi almak Arkanı unutma :bir daha gel,yine bekleriz Asker bavulu gibi süzülmek : kendini ağıra almak Ağır oturup batman kalkmak : ölçülü davranmak boynunu yığmak : zengin olmak Buğuz bağlamak : kinlenmek Bağrı yufka olmak : çabuk duygulanmak Çöp çekmek : evlenme hazırlığı yapmak Çürük tahtaya mıh çakmak : çürük iş yapmak Fit sokmak : işleri karıştırmak Gadalarını alırım :günahlarını alırım Gözünü kaydırmak : yıldırmak Ham demir dövmek : olduğu yerde saymak Horağı eğrilmek : küsmek Homukup gezmek : küsüp kimseyle konuşmamak Haha çalmak : sesli gülmek Haşat olmak : darmadağın olmak İt izini kurt izine karıştırmak : kurnazlık yapmak İtin ayağını taştan esirgememek : sözden anlamayanı korumamak Kalın çöpe dizmek : derin düşüncelere dalmak Komşu bağından sepet doldurmak : başkasına kendi işini yaptırmak Kuyruğundan elek çıkarmak : elinden iş gelmemek Kuru söğüt’ den düdük yapıp çalmak : ekmeğini taştan çıkarmak Sırı arı sırına benzemek : içine kapanık, sessiz olmak Sakalı tutuşandan ciğara yakmak : kendi çıkarı için başkalarını kullanmak Sak durmak : tetikte durmak, önlem almak Sırım sırım sınmak : açlıktan kıvranmak Üç buçuğun üstünde durmak : öfkeli olmak Üzüm için bağ duvarına yaslanmak : çıkarı için küçülmek Yarım yumurta ile felfelleye karışmak : başkalarından daha az emek vermek Yürük sırtından kurban kesmek : başkasının adına konuşmak Yalanı tığ ucunda durdurmak : gerçekmiş gibi yalan söylemek Yaldır yanmak : pırıl pırıl etmek, parlamak Sifli sifli gezmek : sinsi sinsi gezmek, kötülük yapmak Karam nördün? :kafaya almak,tavlama