Coca Cola Türkiye'ye Nasıl Geldi?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-13-2012

Kavganın gerçek tadı: Coca-Cola

MİT

CIA

tutku

kavga

cinayet

fidye vs

İstihbarat servisinin

CIA’dan para almakla suçlanan eski şefi… Evinde gizlice Coca-Cola istifleyen bir holding patronu…O patronun

istihbarat şefine kazık attığı söylenen ve sonradan öldürülen kardeşi… Coca-Cola’nın Türkiye’ye giriş yıllarından

hızlı başlayıp tatsız sonuçlanan

ibretlik bir öykü…

Coca-Cola’nın Türkiye’ye nasıl geldiğini ve gelirken ne büyük bir kavgaya yol açtığını biliyor muydunuz?

Yıllar sonra babasının hakkını savunan kişi

12 Eylül’ün Dışişleri Bakanı ve Hürriyet gazetesi yazarı İlter Türkmen’di…

Babası ise 1953-57 arasında

o dönemin MİT’i sayılan Milli Asayiş Hizmetleri’ni (MAH) yöneten Behçet Türkmen…

Sabah’ta Ferhat Ünlü’nün “MİT’in Patronları” başlıklı yazı dizisinde bir ayrıntı olarak bahsedilen olay

aslında dünyaca ünlü meşrubatın Türkiye’ye getirilmesi için yaşanan amansız kavgayı ve o kavganın ardındaki çıkar savaşını ele veren bir ipucuydu

Bugün

Türkmen’in gündeme taşıdığı olayın ayrıntılarına dalıp Coca-Cola savaşının CIA

MİT

istihbarat

kardeş kavgası

hayal kırıklığı

cinayet dolu bu müthiş öyküsünü anlatacağım

Önce öykünün kahramanlarını tanıyalım

BEHÇET TÜRKMEN
İstihbaratçılıktan meşrubatçılığa
Behçet Türkmen bir asker çocuğu… Kendisi de Harp Okulu mezunu

Naci Perkel döneminde MİT’te kısa süre görev yaptı

1932-36 arası Atina’da

sonra da Moskova’da askeri ataşe olarak görev aldı

İlter Türkmen’e bakılırsa “dış görevleri sever”di

Bu yüzden 30 yaşında Fransızca öğrendi

Sonraları Genelkurmay Başkanı Kazım Orbay tarafından Genelkurmay İstihbarat Başkanlığı’na getirildi

Orada üç-dört sene çalıştıktan sonra general oldu

İzmir’de NATO karargahına verildi

1953′te Başbakan Menderes tarafından MAH’ın başına atandı

Görev süresi içinde

dış seyahatlerinde çok para harcadığına

örtülü ödeneği usulsüz kullandığına

CIA’dan para aldığına dair söylentiler çıktı

İlter Türkmen bu söylentileri şöyle yanıtlıyor:
“Elbette babam maaşını Türk devletinden alıyordu

Ama CIA’dan teknik yardım alıyordu tabii… Başka nereden alacak? KGB ile mi işbirliği yapacak? Zaten NATO içindesiniz

Bugün de MİT’le CIA arasında ilişki vardır

Babam ABD’ye istihbarat toplantıları için giderdi

”

Türkmen

MİT’teki görevinden ayrıldıktan sonra Bağdat’ta büyükelçilik yaptı

Sonra Oslo’ya tayin oldu

1959′da Menderes’in ünlü uçak kazasında kızını kaybetti

27 Mayıs’ta Türkiye’ye çağrılıp emekliye sevk edildi

Askerlik

istihbaratçılık

diplomatlık bitmişti

“Yeni askerler” kendisini silmişti

Sıfırdan bir iş kurmak zorundaydı

Beklediği teklif

işadamı Kadir Has’tan geldi

KADİR HAS
“Ayıp değil ya

Coca-Cola’yı çok seviyordum”

Kadir Has Kayseri’de doğmuş

Adana’da büyümüş

İstanbul’da okumuş bir işadamıydı

II

Dünya Savaşı yıllarında Adana’da vesikayla gazyağı

şeker satmıştı

Savaştan sonra dayanıklı tüketim malları üretimine girmiş

zamanla işleri büyütüp MAN kamyonları

Amerikan otomobilleri

tarım arabaları alıp satmaya başlamıştı

1960′ta Adana dar geldi

İstanbul’a göçtü

Şişli’de otomotiv sanayii ürünleri pazarlıyordu

Mümessillikler aldı

Kamyon ve otomobil ticaretinden iyi para kazandı

Gençlik yıllarında Adana’da tanıştığı ve İncirlik üssünden alıp evinde stokladığı Coca-Cola’ya ilgisi o yıllarda başladı

“Vatan Borcu Ödüyorum” başlıklı anılarında (Editör: Hulusi Turgut

2002) şöyle diyor:
“ABD’ye ilk defa 1950 yılında gittim

Orada da karşıma hep Coca-Cola çıkıyordu

Ayıp değil ya

bu içeceği çok seviyordum

İşte o seyahatte dostlarıma ‘Coca-Cola’yı acaba Türkiye’ye getirebilir miyiz’ diye sordum

Tebessümle karşılayıp imkansız olduğunu ima ettiler

”

Oysa onun için imkansız yoktu

Coca-Cola’yı Türkiye’ye getirmeyi kafasına takmıştı

İstihbaratçı ile işadamının yolları nasıl kesişti?
Behçet Türkmen ile Kadir Has’ın yolları Coca-Cola işinde kesişti

Has bir vesileyle tanıştığı Türkmen’e konuyu açtı

Niye ona?
“Kendisi çok iyi İngilizce biliyordu

Dünyanın her yerinde dostları vardı

Amerika’da ve Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde askeri ataşelik yapmıştı

Her gittiği yerde sağlam dostluklar edinmişti

”

Türkmen Paşa’ya

kurulan şirketin yüzde 5 hissesi verildi

Hisselerin yüzde 95′i ise Kadir Has’la

kız kardeşi Fazilet Aksoy’un eşi Talip Aksoy arasında paylaştırıldı

Has’ın anlatımına göre “Türkmen Paşa

dost çevresini seferber edip Coca-Cola’yı Türkiye’ye getirmek için çalışmalara başladı”

08-13-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Coca Cola Türkiye'ye Nasıl Geldi? Kavganın gerçek tadı: Coca-Cola MİT CIA tutku kavga cinayet fidye vs İstihbarat servisinin CIA’dan para almakla suçlanan eski şefi… Evinde gizlice Coca-Cola istifleyen bir holding patronu…O patronun istihbarat şefine kazık attığı söylenen ve sonradan öldürülen kardeşi… Coca-Cola’nın Türkiye’ye giriş yıllarından hızlı başlayıp tatsız sonuçlanan ibretlik bir öykü… Coca-Cola’nın Türkiye’ye nasıl geldiğini ve gelirken ne büyük bir kavgaya yol açtığını biliyor muydunuz? Yıllar sonra babasının hakkını savunan kişi 12 Eylül’ün Dışişleri Bakanı ve Hürriyet gazetesi yazarı İlter Türkmen’di… Babası ise 1953-57 arasında o dönemin MİT’i sayılan Milli Asayiş Hizmetleri’ni (MAH) yöneten Behçet Türkmen… Sabah’ta Ferhat Ünlü’nün “MİT’in Patronları” başlıklı yazı dizisinde bir ayrıntı olarak bahsedilen olay aslında dünyaca ünlü meşrubatın Türkiye’ye getirilmesi için yaşanan amansız kavgayı ve o kavganın ardındaki çıkar savaşını ele veren bir ipucuydu Bugün Türkmen’in gündeme taşıdığı olayın ayrıntılarına dalıp Coca-Cola savaşının CIA MİT istihbarat kardeş kavgası hayal kırıklığı cinayet dolu bu müthiş öyküsünü anlatacağım Önce öykünün kahramanlarını tanıyalım BEHÇET TÜRKMEN İstihbaratçılıktan meşrubatçılığa Behçet Türkmen bir asker çocuğu… Kendisi de Harp Okulu mezunu Naci Perkel döneminde MİT’te kısa süre görev yaptı 1932-36 arası Atina’da sonra da Moskova’da askeri ataşe olarak görev aldı İlter Türkmen’e bakılırsa “dış görevleri sever”di Bu yüzden 30 yaşında Fransızca öğrendi Sonraları Genelkurmay Başkanı Kazım Orbay tarafından Genelkurmay İstihbarat Başkanlığı’na getirildi Orada üç-dört sene çalıştıktan sonra general oldu İzmir’de NATO karargahına verildi 1953′te Başbakan Menderes tarafından MAH’ın başına atandı Görev süresi içinde dış seyahatlerinde çok para harcadığına örtülü ödeneği usulsüz kullandığına CIA’dan para aldığına dair söylentiler çıktı İlter Türkmen bu söylentileri şöyle yanıtlıyor: “Elbette babam maaşını Türk devletinden alıyordu Ama CIA’dan teknik yardım alıyordu tabii… Başka nereden alacak? KGB ile mi işbirliği yapacak? Zaten NATO içindesiniz Bugün de MİT’le CIA arasında ilişki vardır Babam ABD’ye istihbarat toplantıları için giderdi” Türkmen MİT’teki görevinden ayrıldıktan sonra Bağdat’ta büyükelçilik yaptı Sonra Oslo’ya tayin oldu 1959′da Menderes’in ünlü uçak kazasında kızını kaybetti 27 Mayıs’ta Türkiye’ye çağrılıp emekliye sevk edildi Askerlik istihbaratçılık diplomatlık bitmişti “Yeni askerler” kendisini silmişti Sıfırdan bir iş kurmak zorundaydı Beklediği teklif işadamı Kadir Has’tan geldi KADİR HAS “Ayıp değil ya Coca-Cola’yı çok seviyordum” Kadir Has Kayseri’de doğmuş Adana’da büyümüş İstanbul’da okumuş bir işadamıydı II Dünya Savaşı yıllarında Adana’da vesikayla gazyağı şeker satmıştı Savaştan sonra dayanıklı tüketim malları üretimine girmiş zamanla işleri büyütüp MAN kamyonları Amerikan otomobilleri tarım arabaları alıp satmaya başlamıştı 1960′ta Adana dar geldi İstanbul’a göçtü Şişli’de otomotiv sanayii ürünleri pazarlıyordu Mümessillikler aldı Kamyon ve otomobil ticaretinden iyi para kazandı Gençlik yıllarında Adana’da tanıştığı ve İncirlik üssünden alıp evinde stokladığı Coca-Cola’ya ilgisi o yıllarda başladı “Vatan Borcu Ödüyorum” başlıklı anılarında (Editör: Hulusi Turgut 2002) şöyle diyor: “ABD’ye ilk defa 1950 yılında gittim Orada da karşıma hep Coca-Cola çıkıyordu Ayıp değil ya bu içeceği çok seviyordum İşte o seyahatte dostlarıma ‘Coca-Cola’yı acaba Türkiye’ye getirebilir miyiz’ diye sordum Tebessümle karşılayıp imkansız olduğunu ima ettiler” Oysa onun için imkansız yoktu Coca-Cola’yı Türkiye’ye getirmeyi kafasına takmıştı İstihbaratçı ile işadamının yolları nasıl kesişti? Behçet Türkmen ile Kadir Has’ın yolları Coca-Cola işinde kesişti Has bir vesileyle tanıştığı Türkmen’e konuyu açtı Niye ona? “Kendisi çok iyi İngilizce biliyordu Dünyanın her yerinde dostları vardı Amerika’da ve Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde askeri ataşelik yapmıştı Her gittiği yerde sağlam dostluklar edinmişti” Türkmen Paşa’ya kurulan şirketin yüzde 5 hissesi verildi Hisselerin yüzde 95′i ise Kadir Has’la kız kardeşi Fazilet Aksoy’un eşi Talip Aksoy arasında paylaştırıldı Has’ın anlatımına göre “Türkmen Paşa dost çevresini seferber edip Coca-Cola’yı Türkiye’ye getirmek için çalışmalara başladı”