Coca Cola Türkiye'ye Nasıl Geldi?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-13-2012

Amerika’daki dostlarıyla yazışmalarından sonra işi koparabileceklerinin sinyalini verdi

İşin Amerika ayağı tamam gibiydi

Türkiye ayağı için de resmi izin başvurusu yapıldı

1964 yılıydı

İktidarda İsmet Paşa’nın bağımsızlarla kurduğu koalisyon hükümeti vardı

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan Coca-Cola için üretim izni alındı

Ve düğmeye basıldı

Zoraki ortak

İşte o aşamada Kadir Has’ın kardeşi Kemal Has

bu teşebbüse ortak olmak istedi

Talip Aksoy bu ortaklığa gönülsüzdü ama “kardeş hatrına” Has’ların ortaklık payının yüzde 35′i devredilerek Kemal Has işe dahil edildi

Sonunda Coca-Cola’nın dünyadaki 1916′ncı fabrikası Bakırköy’ün İncirli semtinde 30 bin metrekarelik bir alanda kuruldu

Fabrika tamamen Amerikan standartlarında oluşturuldu

Formülü sır gibi saklanan meşrubatın üretiminde kullanılacak özel ambalajlı konsantreler de yine Amerika’dan ithal edildi

Coca-Cola şişesi 60 kuruştan satılacaktı

Reklam kampanyasını üslenen Manajans kapakların içinde 400 bin liralık ikramiyeler olduğunu “Gizli Define” sloganıyla duyurdu

“Millet içtikçe içiyor”

Acaba tutacak mıydı? Türk halkı Coca-Cola’ya alışacak mıydı? Gerisini Kadir Has’ın anılarından okuyalım:
“Üretimin yapılacağı gece

bayram çocukları gibi sevinçliydik

Fabrikada

makinelerin başında bekliyor

Coca-Cola’nın şişelere dolduruluşunu

şişelerin bantlarda dolaşmasını

kasalara istif edilmesini heyecanla izliyorduk

12′şer şişelik kasalar daha sonra kamyonlara yüklenip tüketim noktalarına doğru hızla yola çıkarılıyordu

Üretimin başlamasından hemen sonra sevindirici haberler gelmeye başladı

Makinelerin düğmesine basalı henüz iki saat olmuştu

Kamyonlar yüklerini boşalttıktan sonra yeni mal almak için hızla fabrikaya dönüyordu

Umduğumuzu fazlasıyla bulmuştuk

Dört ortak çok sevinçli idik

Evet

Türk insanı Coca-Cola’yı sevmişti

Özellikle gençler

Amerikan malı bu meşrubatı çok tutmuştu

Millet içtikçe içiyor

fabrikalarımız mal yetiştiremiyordu

Coca-Cola’dan kısa sürede çok iyi para kazandık

”

Sonra neler oldu?
Buraya kadar bir “başarı öyküsü”ne benzeyen girişim

kuruluştan sonra bir kabusa dönüştü

Kazanılan para

huzur değil

huzursuzluk getirdi

“Zoraki ortak” Kemal Has’la yönetim ilkelerinde anlaşamıyorlardı

Kemal Has ağabeyinin önerilerine tepki gösteriyor; iş bir kör dövüşüne dönüşüyordu

Zıtlaşma zamanla Kadir Has’ın ruh sağlığını bozacak düzeye gelince Kemal Has bir gün abisine “İstersen hisselerini bana sat ya da ben sana devredeyim” dedi

“Gazozun havası kaçmıştı

”

Bir arabulucu bulundu

Müzakereler sonucu Kadir Has

gözbebeği hisselerini içi yanarak kardeşine devretti

Bedelinin dörtte birini peşin aldı

kalanını üç yıl vadeye bağladı

Ama devir işleminden sonra nefes darlığından yatağa düştü

Öbür ortak öldü

O bırakmıştı ama Behçet Türkmen devam ediyordu

Onun öyküsünün devamını da oğlu İlter Türkmen’den dinliyoruz:
“Kemal Has babama büyük bir kazık attı

İşle ilgili kontrat yapmamışlar

Babamın yurtdışında bu iş için yaptığı masrafları bile geri istedi

Yeşilköy’de aileden kalma bir köşkümüz vardı

ona el koymaya kalktı; iş son anda halledildi

Para kazanamadığımız gibi hacizden zor kurtulduk

Daha önce kardeşim Güner’i de kaybetmiş olan babam çok üzüldü

hastalandı

1972′de karaciğer kanserinden öldü

”

Son ortak öldürüldü
Bitmedi

Bu devir işlemiyle Türkiye’nin büyük zenginleri arasına giren Kemal Has

1975′te 42 yaşındayken bir silahlı saldırı sonucu öldürüldü

“Fabrikaları

bankası

malı mülkü ve Coca-Cola hepsi gitti

”

Bitmedi

1950′lerin gizli gizli içilen meşrubatı 1960′larda girdiği Türkiye pazarında

önce polis sorgusunda tutukluların şişesine oturtulduğu bir işkence aracına dönüştü; sonra da gençler arasında filizlenen anti-emperyalist mücadelenin hedefi haline geldi

Getiren adam kaçırıldı
“Coca-Cola’yı boykot” çağrısı ilkin sosyalist Yön dergisinin kapağına

sonra Mülkiye koridorlarına

oradan da miting pankartlarına yerleşti

Ve gün geldi Mülkiye’de o boykot kampanyalarına katılan gençlerden Mahir Çayan

Coca-Cola’yı Türkiye’ye getiren Kadir Has’ı kaçırdı

400 bin lira fidye aldılar

Para Dev-Genç’in ihtiyaçlarında kullanıldı

Böylece Kadir Has

Coca-Cola’dan sonra

Coca-Cola karşıtlarını da -istemeden- finanse etmiş oldu

Maceralı bir başlangıç değil mi?
Türkiye’deki bu hadiseli doğumdan 44 yıl sonra Coca-Cola’nın başına CEO olarak bir Türkün oturacağı kimin aklına gelirdi ki?

ayrıca şişe kapağı içinde bi cinayet işlendi

alıntıdır

(isteyene kaynak belirtebilirim)

08-13-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Coca Cola Türkiye'ye Nasıl Geldi? Amerika’daki dostlarıyla yazışmalarından sonra işi koparabileceklerinin sinyalini verdi İşin Amerika ayağı tamam gibiydi Türkiye ayağı için de resmi izin başvurusu yapıldı 1964 yılıydı İktidarda İsmet Paşa’nın bağımsızlarla kurduğu koalisyon hükümeti vardı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan Coca-Cola için üretim izni alındı Ve düğmeye basıldı Zoraki ortak İşte o aşamada Kadir Has’ın kardeşi Kemal Has bu teşebbüse ortak olmak istedi Talip Aksoy bu ortaklığa gönülsüzdü ama “kardeş hatrına” Has’ların ortaklık payının yüzde 35′i devredilerek Kemal Has işe dahil edildi Sonunda Coca-Cola’nın dünyadaki 1916′ncı fabrikası Bakırköy’ün İncirli semtinde 30 bin metrekarelik bir alanda kuruldu Fabrika tamamen Amerikan standartlarında oluşturuldu Formülü sır gibi saklanan meşrubatın üretiminde kullanılacak özel ambalajlı konsantreler de yine Amerika’dan ithal edildi Coca-Cola şişesi 60 kuruştan satılacaktı Reklam kampanyasını üslenen Manajans kapakların içinde 400 bin liralık ikramiyeler olduğunu “Gizli Define” sloganıyla duyurdu “Millet içtikçe içiyor” Acaba tutacak mıydı? Türk halkı Coca-Cola’ya alışacak mıydı? Gerisini Kadir Has’ın anılarından okuyalım: “Üretimin yapılacağı gece bayram çocukları gibi sevinçliydik Fabrikada makinelerin başında bekliyor Coca-Cola’nın şişelere dolduruluşunu şişelerin bantlarda dolaşmasını kasalara istif edilmesini heyecanla izliyorduk 12′şer şişelik kasalar daha sonra kamyonlara yüklenip tüketim noktalarına doğru hızla yola çıkarılıyordu Üretimin başlamasından hemen sonra sevindirici haberler gelmeye başladı Makinelerin düğmesine basalı henüz iki saat olmuştu Kamyonlar yüklerini boşalttıktan sonra yeni mal almak için hızla fabrikaya dönüyordu Umduğumuzu fazlasıyla bulmuştuk Dört ortak çok sevinçli idik Evet Türk insanı Coca-Cola’yı sevmişti Özellikle gençler Amerikan malı bu meşrubatı çok tutmuştu Millet içtikçe içiyor fabrikalarımız mal yetiştiremiyordu Coca-Cola’dan kısa sürede çok iyi para kazandık” Sonra neler oldu? Buraya kadar bir “başarı öyküsü”ne benzeyen girişim kuruluştan sonra bir kabusa dönüştü Kazanılan para huzur değil huzursuzluk getirdi “Zoraki ortak” Kemal Has’la yönetim ilkelerinde anlaşamıyorlardı Kemal Has ağabeyinin önerilerine tepki gösteriyor; iş bir kör dövüşüne dönüşüyordu Zıtlaşma zamanla Kadir Has’ın ruh sağlığını bozacak düzeye gelince Kemal Has bir gün abisine “İstersen hisselerini bana sat ya da ben sana devredeyim” dedi “Gazozun havası kaçmıştı” Bir arabulucu bulundu Müzakereler sonucu Kadir Has gözbebeği hisselerini içi yanarak kardeşine devretti Bedelinin dörtte birini peşin aldı kalanını üç yıl vadeye bağladı Ama devir işleminden sonra nefes darlığından yatağa düştü Öbür ortak öldü O bırakmıştı ama Behçet Türkmen devam ediyordu Onun öyküsünün devamını da oğlu İlter Türkmen’den dinliyoruz: “Kemal Has babama büyük bir kazık attı İşle ilgili kontrat yapmamışlar Babamın yurtdışında bu iş için yaptığı masrafları bile geri istedi Yeşilköy’de aileden kalma bir köşkümüz vardı ona el koymaya kalktı; iş son anda halledildi Para kazanamadığımız gibi hacizden zor kurtulduk Daha önce kardeşim Güner’i de kaybetmiş olan babam çok üzüldü hastalandı 1972′de karaciğer kanserinden öldü” Son ortak öldürüldü Bitmedi Bu devir işlemiyle Türkiye’nin büyük zenginleri arasına giren Kemal Has 1975′te 42 yaşındayken bir silahlı saldırı sonucu öldürüldü “Fabrikaları bankası malı mülkü ve Coca-Cola hepsi gitti” Bitmedi 1950′lerin gizli gizli içilen meşrubatı 1960′larda girdiği Türkiye pazarında önce polis sorgusunda tutukluların şişesine oturtulduğu bir işkence aracına dönüştü; sonra da gençler arasında filizlenen anti-emperyalist mücadelenin hedefi haline geldi Getiren adam kaçırıldı “Coca-Cola’yı boykot” çağrısı ilkin sosyalist Yön dergisinin kapağına sonra Mülkiye koridorlarına oradan da miting pankartlarına yerleşti Ve gün geldi Mülkiye’de o boykot kampanyalarına katılan gençlerden Mahir Çayan Coca-Cola’yı Türkiye’ye getiren Kadir Has’ı kaçırdı 400 bin lira fidye aldılar Para Dev-Genç’in ihtiyaçlarında kullanıldı Böylece Kadir Has Coca-Cola’dan sonra Coca-Cola karşıtlarını da -istemeden- finanse etmiş oldu Maceralı bir başlangıç değil mi? Türkiye’deki bu hadiseli doğumdan 44 yıl sonra Coca-Cola’nın başına CEO olarak bir Türkün oturacağı kimin aklına gelirdi ki? ayrıca şişe kapağı içinde bi cinayet işlendi alıntıdır(isteyene kaynak belirtebilirim)