Aliyyül Mürteda Kimdir - Aliyyül Mürteda Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-11-2012

Aliyyül Mürteda

Aliyyül Mürteda Kimdir

Aliyyül Mürteda Ne Yapar

Allahın arslanı ve Resûlullahın dâmâdı

Halifeliği devrinde zuhur eden fesatçılarla mücadele ettiğinden, sükun ve huzur bulamamıştır

Hükumet idaresinde Hazret-i Ömer’in yolunu tutmuştur

Her işin emniyet ve istikamet dairesinde yapılmasına çalışır, halka şefkat gösterirdi

Her tarafta askeri birer merkez vücude getirmişti

Hakkında bir kaç ayet-i kerime nazil olup, pek çok hadis-i şerifle medhedildi

Ehl-i sünnetin gözbebeği, evliyanın reisi, kerametler hazinesidir

Adalet, ilim, cömertlik, merhamet ve diğer yüksek faziletleri kendisinde toplamıştır

Peygamber efendimiz Hazret-i Ali’ye cömertlerin sultanı manasına Sultan-ül-eshiya buyurmuşlardır

Buğday benizli, orta boylu, uzun gerdanlı, güler yüzlü, iri siyah gözlü, geniş göğüslü, iri yapılı ve sık sakallı görünüşe sahib olan Hazret-i Ali, ilim ve amel bakımından en yüksek derecede idi

Allah korkusundan devamlı ağlardı

Namaza durunca, alem alt-üst olsa, haberi olmazdı

Hazret-i Ali'nin Hazret-i Fatıma'dan Hasan, Hüseyin ve Muhsin adında 3 erkek, Zeyneb ve Ümmü Gülsüm adında iki kızı olmuştur

Hazret-i Fatıma'dan sonra evlendiği hanımlarından 15 erkek, 16 kız çocuğu olmuştur

Hazret-i Ali, fevkalade beliğ ve fasih konuşurdu

Peygamber efendimizden sonra, onun derecesinde beliğ hutbe okuyacak bir başkası yok idi

Arap lisanının ilk kaidelerini koyan odur

Bu sebeple Kur’an-ı kerimin lisanına herkesten çok aşina idi

Devamlı Peygamber efendimizin yanında bulunması ve onun feyizli nurlarına ilk kavuşanlardan olması sebebiyle Kur’an'ın hükümlerini en iyi bilen o idi

Tefsire dair birçok rivayetler bildirmiştir

Bilhassa ayetlerin iniş sebepleri konusunda birçok rivayetleri vardı

Bu konuda buyuruyor ki:

-Sorunuz, bana ne sorarsanız, size cevabını veririm

Allahın kitabını bana sorunuz

Vallahi bir ayet yoktur ki, ben onun gecede mi, gündüzde mi, kırda mı, dağda mı nazil olduğunu bilmiyeyim

Bu sebeplerden dolayı, hakkında birçok rivayet olup, anlaşılması güç meselelerde, onun rivayeti tercih edilmiştir

Hacc-ı Ekber’in kurban bayramı olduğuna dair olan rivayeti gibi

Hazret-i Ali, Ehl-i beytten olması sebebiyle, Peygamber efendimizin sünnetine herkesten daha fazla vakıftı

Bu hususta herkesin müracaat kapısıydı

Bizzat Resulullah efendimizden duyarak yazdığı bir hadis sahifesi vardı

Bu sahife, Sahifetü Ali bin Ebi Talib adıyla 1986’da yayınlanmıştır

Kendisinden 586 hadis-i şerif bildirilmiştir

Bunlardan 20 tanesi hem Buhari’de, hem de Müslim’de bulunur

Bundan başka 9 hadis-i şerif Buhari’de, 15 hadis Müslim’de, tamamı da Ahmed bin Hanbel’in Müsned adlı kitabında vardır

Hazret-i Ali, Eshab-ı kiramın en büyük fıkıh alimlerindendi

Halledilemeyen mevzular ona havale edilirdi

Hatta Hazret-i Ömer buyurur ki:

-Şayet Hazret-i Ali olmasaydı, Ömer helak olurdu

Fıkha dair bildirdiği hükümler, Mevsûatü Fıkhı Ali bin Ebi Talib adıyla yayınlanmıştır

Hazret-i Ali’nin hikmetli sözleri birçok kitaplarda toplanmıştır

Bunlardan Emsalü İmam Ali, Gurer-ül-Hikem ve Dürer-ül-Kilem adlı eserler basılmıştır

Bu kitaplardaki sözlerinde Hazret-i Ali buyuruyor ki:

Affetmek fazîlettir

Kararlı olmak metâ'dır, sahip olunan maldır

Kararsız olmak ise zâyi olmaktır

Doğruluk emânet, yalancılık hıyânettir

İnsâf rahatlık, şer küstahlıktır

Emânete hıyânet etmemek, îmândandır, güler yüzlülük ihsândandır

Doğruluk kurtarır, yalan felâkete sürükler

Kanâat insanı zengin yapar, yerinde kullanılmayan zenginlik azdırır

Dünya aldatır, şehvet kandırır

Lezzet oyalar, nefsin arzuları alçaltır

Hased yıpratır, nefret çökertir

Akıllı kimse, günâhlarını tövbe ile örtendir

Cömert, kötülük yapana iyilikle karşılık verendir

İlim; güzel bir mîrâs, genel bir ni'mettir

İnsaf, ihtilâfı giderir, ülfeti getirir

Adâlet; îmânın başıdır, ihsânın birleştiği noktadır ve îmânın en yüksek mertebesidir

Âlim; sözü, işine uygun olandır

Âlim ilme doymaz

Hikmet; akıllıların bahçesi, ermişlerin mesîresidir, gezinti yeridir

Akıllı; şehvetten uzaklaşan, âhıreti dünya ile değişmeyendir

Akıllı, yalnız ihtiyâcı kadar ve delille konuşur, sâdece âhıretinin ıslâhı için çalışır

Akıllı, günâhlardan sakınır, ayıplardan uzak durur

Cömertlik günâhları siler, kalblere sevgi eker

Câhil; dayakla uslanmaz, nasîhatlerden payını almaz

İlim; insanı akla götürür, kim ilim öğrenirse akıllanır

İlim; rûhu ihyâ eder, diriltir

Aklı aydınlatır, cehâleti öldürür

Zulüm; ayakların kaymasına, ni'metin yok olmasına, milletlerin helâkine sebep olur

Gerçek mü'minin sevgisi, kızması, birşeyi alması, yapması ve terki, hep Allah için olur

Kâmil mü'min gizli şükür eder, belâya karşı sabır eder, ümîd hâlinde iken bile korkar

Akıllı kimse, ibâdetle, nefsin arzusuna karşı gelendir

Câhil kimse, günâh işleyerek nefsin arzusuna uyandır

Allaha kavuşmak, kötü insanlardan uzak durmakla olur

İhtiraslı kimse, bütünüyle dünyaya mâlik olsa bile yine fakîrdir

Doğruluk, İslâmın direği, îmânın desteğidir

Allahın azâbından korkmak, müttekîlerin, takvâ sahiplerinin nişânıdır

Dînin esâsı, emâneti yerine vermek, sözünde durmaktır

Hased eden dâimâ hastadır, cimri insan, dâimâ fakîrdir

Başa kakan, nefret ateşini körükler

Kanâatkâr olmak, boyun eğme zilletinden daha hayırlıdır

Olgunluk üç şeyde gereklidir: Musîbetlere sabır, isteklerde aşırıya kaçmamak ve istiyene vermektir

Yumuşaklık, durulmayı çabuk sağlar ve zor olan şeyleri kolaylaştırır

Âlim, câhili hemen tanır, çünkü daha önce o da câhildi

Câhil âlimi tanımaz, çünkü daha önce âlim değildi

Akıl ve ilim, birbirinden ayrılmayan ve zıt olmayan iki kardeş gibidir

Îmân ve hayâ, birbirinden kopmayan bir bütündür

Îmân ve ilim, ikiz kardeş ve birbirinden ayrılmayan arkadaş gibidir

Öfke, tutuşturulmuş bir ateş gibidir

Her kim ki öfkesine hâkim olursa, onu söndürür ve her kim onu salıverirse, ilk yanan kendisi olur

Ahmaklık, dermânı bulunmayan bir dert, şifâsı olmayan bir hastalıktır

Allah için kardeş olanların sevgisi, sebebi dâim olduğu için devam eder

Dünya için kardeş olanların sevgisi, sebebi devam etmediği için, kısa sürer, bir an gelir son bulur

Akıllı, sustuğu vakit tefekkür, konuştuğu vakit zikir eder, baktığı vakit de ibret alır

Kendisi amel etmeksizin Allah yoluna çağıran kişi, oksuz yaya benzer

Sükût, sana vakar kazandırır ve seni özür dileme zahmetinden kurtarır

İhtiras, gâfillerin kalbinde şeytanların sultânıdır

Hasedcilerin en ehveni, hased ettiği kişinin elindeki ni'metlerin yok olmasını ister

İlim, insanı Allahın emrettiği şeylere götürür, zühd ise o şeylere erişilmesini kolaylaştırır

Korkaklık, ihtiras ve cimrilik, Allaha karşı kötü zannın bir araya getirdiği kötü arkadaşlardır

Mal, harcandığı kadar sâhibine ikrâmda bulunur

Kişinin yaptığı cimrilik kadar ona ihânet eder

Fakîh öyle biridir ki, insanları Allahın rahmetinden ümitsizliğe düşürmez ve onları Allahın rahmetinden yüz çevirtmez

Mal ve çocuklar, dünya hayâtının zînetidirler

Sâlih amel de, dünyadan âhırete götürülen mahsûldür

Allah için seven bir kardeş, en yakından daha yakın, anne ve babalardan daha merhametlidir

Amel eden câhil kişi, yoldan başka yerde yürüyen gibidir

Bu yürüyüşü ona, ihtiyâcından uzaklaşmaktan başka birşey kazandırmaz

İnsan, sözü ile tartılır veya işi ile değerlendirilir

Seni zînet yönünden ağır getirecek şeyi söyle ve kıymetini artıracak şeyi yap

Yalancı, sözünde suçludur, isterse delîli kuvvetli ve ağzı lâf yapan biri olsun

İstişâre, danışma sana rahatlık, başkasına yorgunluktur

Dünya mü'minin hapishânesi, ölüm hediyesi, Cennet de varacağı yerdir

Dünya kâfirin Cenneti, ölüm korkulu rü'yâsı, Cehennem de varacağı son duraktır

Allaha tâatle uğraşmak en kârlı iş, doğru konuşan dil ise, en güzelidir

Gaddarlık, herkes için kötü bir şeydir

Şan, şeref sâhibi ve büyük zâtlar için daha çirkindir

Takvâ, dîni ıslâh, nefsi muhâfaza eder ve mürüvveti süsler

Akıllı; alçak dünyadan el çeken, Cennet-i a'lâya göz dikendir

Sabır en güzel huy, ilim en şerefli süs eşyasıdır

Kalblerin gafletine, gözlerin uyanık olması fayda vermez

Sıkıntıya düşmeden önce emniyet tedbirini alan kimse, ayağını sağlam yere basmış olur

Sabır, insanın başına gelene katlanması demektir

Onu kızdırana karşı da kendisine hâkim olmaktır

Korku kaderi değiştirmez, yalnız sevâbın yok olmasına sebep olur

İhtiras, rızkı artırmaz

Kârlı olan, dünyayı âhıretle değiştirendir

Cimri, dünyada kendi nefsine cömert davranmaz, bütün malını mîrâsçılara vermeye râzı olur

Mal, sâhibini dünyada yükseltir, âhırette alçaltır

Hased, bir dert ve hastalık olup, hased eden veya olunan helâk olmadıkça çâresi bulunmaz

Günâhlar birer dert olup, devâsı istiğfârdır

Sabır iki kısımdır: Sevmediğin şeye sabretmek ve sevdiğin şeye sabretmek

Sabır, en güzel îmân kisvesi ve insanların en şerefli ahlâkıdır

Şek ,şüphe, yakîni bozar, îmânı yok eder

Mürüvvet; insanın, kendisini lekeleyecek şeylerden kaçınması ve güzellik kazandıracak şeylere yaklaşmasıdır

Cömertlik ve cesâret, şerefli maksatlar olup, Allahü teâlâ bunları sevdiği ve denediği kişilere ihsân eder

Sıkıntıya karşı sabır etmek, bolluk ânındaki âfiyetten daha efdaldir

Akıllı, iyiliklerini canlandıran, kötülüklerini öldürendir

Tûl-i emel, fazla yaşama arzusu, serâb gibidir, bunu gören su sanıp aldanır

İyiliği tamamlamak, yeniden başlamaktan daha hayırlıdır

Kendi nefsinden râzı olan, aldanmıştır

Ona güvenen, mağrûr ve yolunu şaşırmıştır

Gerçek dost, ayıbını görüp nasîhat eden, gıyâbında seni koruyan ve seni kendisine tercîh edendir

Ahmaklık; herşeyi fuzûliymiş gibi hiçe saymak ve câhil insanlarla arkadaşlık kurmaktır

Allah için dost olan, kişiye doğru yolu gösteren, fesattan uzaklaştıran ve ibâdetlerinde yardımcı olandır

İlim, maldan daha hayırlıdır

İlim seni, sen de malı korursun

Fazîlet; çok mal ve büyük işlerle değil, güzel kemâliyet ve hayırlı işlerle olur

İslâmiyet, teslimiyettir

Teslimiyet, yakîndir

Yakîn, tasdîktir

Tasdîk, ikrârdır

İkrâr, edâdır, yerine getirmektir

Edâ ise ameldir

Fazîlet, en iyi maldır

Cömertlik, en güzel mücevherdir

Akıl, en güzel zînettir

İlim, en şerefli meziyettir

Adâlet, halkın dirliği ve düzeni, idârecilerin süsü ve güzelliğidir

Akıllı kimse; dilini kötü söz ve gıybetten koruyan, mü'min; kalbini şek ve şüpheden temizleyendir

İyilikle emretmek, insanların en fazîletli amelleridir

İffet; nefsin koruyucusu ve kinlerden paklayıcıdır

Sabır iki kısımdır; belâya sabır iyi ve güzeldir

Bundan daha güzeli, harâmlara karşı sabırdır

Harâmlardan çekinmek, akıllıların şânı, şereflilerin tabiatındandır

Allah korkusundan dolayı göz yaşı dökmek, kalbi nûrlandırır

Tekrar günâh işlemekten insanı korur

Yaptığı günâh bir işle öğünmek, o günâhı yapmaktan daha kötüdür

Ârifin, yüzü nûr ve tebessüm, kalbi korku ve hüzün doludur

Dünya; güzel, aldatıcı ve geçici bir serâb, çabuk yıkılan bir dayanaktır

Sevgi, kalblerin birbirine yakınlaşması ve rûhların ünsiyetidir

Yumuşaklık, öfke ateşini söndürür

Hiddet ise öfke ateşini körükler

Mü'min, baktığında ibret alır

Bir şey verilirse, şükür eder

Musîbet ve belâya uğrayacak olursa, sabır eder

Konuşacak olursa, Allahü teâlâyı hatırlatır

Akıl, mü'minin dostu; ilim, vezîri, sabır, askerlerinin komutanı ve amel ise silâhıdır

Îmân ile amel, ikiz kardeş olup, birbirinden ayrılmazlar

Hased edenin sevgisi sözlerinde görülür

Kinini işlerinde gizler

Adı dost, fiili düşmancadır

Yumuşak başlı olanlar; en sabırlı, derhal affedici ve en güzel huylu olan kimselerdir

Allahü teâlâdan hayâ etmek, insanı Cehennem azâbından korur

Gaflet, insana gurûr getirir, helâke yaklaştırır

Mü'min, dünyaya ibret gözü ile bakar

İhtiyâcı için karnını doyurur

Dünyadan konuşulduğu vakit, nefret ve tenkid kulağı ile dinler

Fazîlet, gücü yettiğinde affetmektir

Hayâ ve cömertlik, ahlâkların en efdalidir

Kötü insan, hiç kimseye iyi zan beslemez

Çünkü o, herkesi kendisi gibi görür

Kâmil olan kimse, aklı, arzu ve isteklerine galip gelendir

Söz ilâç gibidir

Azı faydalı, çoğu zararlıdır

08-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Aliyyül Mürteda Kimdir - Aliyyül Mürteda Hakkında Aliyyül Mürteda Aliyyül Mürteda Kimdir Aliyyül Mürteda Ne Yapar Allahın arslanı ve Resûlullahın dâmâdı Halifeliği devrinde zuhur eden fesatçılarla mücadele ettiğinden, sükun ve huzur bulamamıştır Hükumet idaresinde Hazret-i Ömer’in yolunu tutmuştur Her işin emniyet ve istikamet dairesinde yapılmasına çalışır, halka şefkat gösterirdi Her tarafta askeri birer merkez vücude getirmişti Hakkında bir kaç ayet-i kerime nazil olup, pek çok hadis-i şerifle medhedildi Ehl-i sünnetin gözbebeği, evliyanın reisi, kerametler hazinesidir Adalet, ilim, cömertlik, merhamet ve diğer yüksek faziletleri kendisinde toplamıştır Peygamber efendimiz Hazret-i Ali’ye cömertlerin sultanı manasına Sultan-ül-eshiya buyurmuşlardır Buğday benizli, orta boylu, uzun gerdanlı, güler yüzlü, iri siyah gözlü, geniş göğüslü, iri yapılı ve sık sakallı görünüşe sahib olan Hazret-i Ali, ilim ve amel bakımından en yüksek derecede idi Allah korkusundan devamlı ağlardı Namaza durunca, alem alt-üst olsa, haberi olmazdı Hazret-i Ali'nin Hazret-i Fatıma'dan Hasan, Hüseyin ve Muhsin adında 3 erkek, Zeyneb ve Ümmü Gülsüm adında iki kızı olmuştur Hazret-i Fatıma'dan sonra evlendiği hanımlarından 15 erkek, 16 kız çocuğu olmuştur Hazret-i Ali, fevkalade beliğ ve fasih konuşurdu Peygamber efendimizden sonra, onun derecesinde beliğ hutbe okuyacak bir başkası yok idi Arap lisanının ilk kaidelerini koyan odur Bu sebeple Kur’an-ı kerimin lisanına herkesten çok aşina idi Devamlı Peygamber efendimizin yanında bulunması ve onun feyizli nurlarına ilk kavuşanlardan olması sebebiyle Kur’an'ın hükümlerini en iyi bilen o idi Tefsire dair birçok rivayetler bildirmiştir Bilhassa ayetlerin iniş sebepleri konusunda birçok rivayetleri vardı Bu konuda buyuruyor ki: -Sorunuz, bana ne sorarsanız, size cevabını veririm Allahın kitabını bana sorunuz Vallahi bir ayet yoktur ki, ben onun gecede mi, gündüzde mi, kırda mı, dağda mı nazil olduğunu bilmiyeyim Bu sebeplerden dolayı, hakkında birçok rivayet olup, anlaşılması güç meselelerde, onun rivayeti tercih edilmiştir Hacc-ı Ekber’in kurban bayramı olduğuna dair olan rivayeti gibi Hazret-i Ali, Ehl-i beytten olması sebebiyle, Peygamber efendimizin sünnetine herkesten daha fazla vakıftı Bu hususta herkesin müracaat kapısıydı Bizzat Resulullah efendimizden duyarak yazdığı bir hadis sahifesi vardı Bu sahife, Sahifetü Ali bin Ebi Talib adıyla 1986’da yayınlanmıştır Kendisinden 586 hadis-i şerif bildirilmiştir Bunlardan 20 tanesi hem Buhari’de, hem de Müslim’de bulunur Bundan başka 9 hadis-i şerif Buhari’de, 15 hadis Müslim’de, tamamı da Ahmed bin Hanbel’in Müsned adlı kitabında vardır Hazret-i Ali, Eshab-ı kiramın en büyük fıkıh alimlerindendi Halledilemeyen mevzular ona havale edilirdi Hatta Hazret-i Ömer buyurur ki: -Şayet Hazret-i Ali olmasaydı, Ömer helak olurdu Fıkha dair bildirdiği hükümler, Mevsûatü Fıkhı Ali bin Ebi Talib adıyla yayınlanmıştır Hazret-i Ali’nin hikmetli sözleri birçok kitaplarda toplanmıştır Bunlardan Emsalü İmam Ali, Gurer-ül-Hikem ve Dürer-ül-Kilem adlı eserler basılmıştır Bu kitaplardaki sözlerinde Hazret-i Ali buyuruyor ki: Affetmek fazîlettir Kararlı olmak metâ'dır, sahip olunan maldır Kararsız olmak ise zâyi olmaktır Doğruluk emânet, yalancılık hıyânettir İnsâf rahatlık, şer küstahlıktır Emânete hıyânet etmemek, îmândandır, güler yüzlülük ihsândandır Doğruluk kurtarır, yalan felâkete sürükler Kanâat insanı zengin yapar, yerinde kullanılmayan zenginlik azdırır Dünya aldatır, şehvet kandırır Lezzet oyalar, nefsin arzuları alçaltır Hased yıpratır, nefret çökertir Akıllı kimse, günâhlarını tövbe ile örtendir Cömert, kötülük yapana iyilikle karşılık verendir İlim; güzel bir mîrâs, genel bir ni'mettir İnsaf, ihtilâfı giderir, ülfeti getirir Adâlet; îmânın başıdır, ihsânın birleştiği noktadır ve îmânın en yüksek mertebesidir Âlim; sözü, işine uygun olandır Âlim ilme doymaz Hikmet; akıllıların bahçesi, ermişlerin mesîresidir, gezinti yeridir Akıllı; şehvetten uzaklaşan, âhıreti dünya ile değişmeyendir Akıllı, yalnız ihtiyâcı kadar ve delille konuşur, sâdece âhıretinin ıslâhı için çalışır Akıllı, günâhlardan sakınır, ayıplardan uzak durur Cömertlik günâhları siler, kalblere sevgi eker Câhil; dayakla uslanmaz, nasîhatlerden payını almaz İlim; insanı akla götürür, kim ilim öğrenirse akıllanır İlim; rûhu ihyâ eder, diriltir Aklı aydınlatır, cehâleti öldürür Zulüm; ayakların kaymasına, ni'metin yok olmasına, milletlerin helâkine sebep olur Gerçek mü'minin sevgisi, kızması, birşeyi alması, yapması ve terki, hep Allah için olur Kâmil mü'min gizli şükür eder, belâya karşı sabır eder, ümîd hâlinde iken bile korkar Akıllı kimse, ibâdetle, nefsin arzusuna karşı gelendir Câhil kimse, günâh işleyerek nefsin arzusuna uyandır Allaha kavuşmak, kötü insanlardan uzak durmakla olur İhtiraslı kimse, bütünüyle dünyaya mâlik olsa bile yine fakîrdir Doğruluk, İslâmın direği, îmânın desteğidir Allahın azâbından korkmak, müttekîlerin, takvâ sahiplerinin nişânıdır Dînin esâsı, emâneti yerine vermek, sözünde durmaktır Hased eden dâimâ hastadır, cimri insan, dâimâ fakîrdir Başa kakan, nefret ateşini körükler Kanâatkâr olmak, boyun eğme zilletinden daha hayırlıdır Olgunluk üç şeyde gereklidir: Musîbetlere sabır, isteklerde aşırıya kaçmamak ve istiyene vermektir Yumuşaklık, durulmayı çabuk sağlar ve zor olan şeyleri kolaylaştırır Âlim, câhili hemen tanır, çünkü daha önce o da câhildi Câhil âlimi tanımaz, çünkü daha önce âlim değildi Akıl ve ilim, birbirinden ayrılmayan ve zıt olmayan iki kardeş gibidir Îmân ve hayâ, birbirinden kopmayan bir bütündür Îmân ve ilim, ikiz kardeş ve birbirinden ayrılmayan arkadaş gibidir Öfke, tutuşturulmuş bir ateş gibidir Her kim ki öfkesine hâkim olursa, onu söndürür ve her kim onu salıverirse, ilk yanan kendisi olur Ahmaklık, dermânı bulunmayan bir dert, şifâsı olmayan bir hastalıktır Allah için kardeş olanların sevgisi, sebebi dâim olduğu için devam eder Dünya için kardeş olanların sevgisi, sebebi devam etmediği için, kısa sürer, bir an gelir son bulur Akıllı, sustuğu vakit tefekkür, konuştuğu vakit zikir eder, baktığı vakit de ibret alır Kendisi amel etmeksizin Allah yoluna çağıran kişi, oksuz yaya benzer Sükût, sana vakar kazandırır ve seni özür dileme zahmetinden kurtarır İhtiras, gâfillerin kalbinde şeytanların sultânıdır Hasedcilerin en ehveni, hased ettiği kişinin elindeki ni'metlerin yok olmasını ister İlim, insanı Allahın emrettiği şeylere götürür, zühd ise o şeylere erişilmesini kolaylaştırır Korkaklık, ihtiras ve cimrilik, Allaha karşı kötü zannın bir araya getirdiği kötü arkadaşlardır Mal, harcandığı kadar sâhibine ikrâmda bulunur Kişinin yaptığı cimrilik kadar ona ihânet eder Fakîh öyle biridir ki, insanları Allahın rahmetinden ümitsizliğe düşürmez ve onları Allahın rahmetinden yüz çevirtmez Mal ve çocuklar, dünya hayâtının zînetidirler Sâlih amel de, dünyadan âhırete götürülen mahsûldür Allah için seven bir kardeş, en yakından daha yakın, anne ve babalardan daha merhametlidir Amel eden câhil kişi, yoldan başka yerde yürüyen gibidir Bu yürüyüşü ona, ihtiyâcından uzaklaşmaktan başka birşey kazandırmaz İnsan, sözü ile tartılır veya işi ile değerlendirilir Seni zînet yönünden ağır getirecek şeyi söyle ve kıymetini artıracak şeyi yap Yalancı, sözünde suçludur, isterse delîli kuvvetli ve ağzı lâf yapan biri olsun İstişâre, danışma sana rahatlık, başkasına yorgunluktur Dünya mü'minin hapishânesi, ölüm hediyesi, Cennet de varacağı yerdir Dünya kâfirin Cenneti, ölüm korkulu rü'yâsı, Cehennem de varacağı son duraktır Allaha tâatle uğraşmak en kârlı iş, doğru konuşan dil ise, en güzelidir Gaddarlık, herkes için kötü bir şeydir Şan, şeref sâhibi ve büyük zâtlar için daha çirkindir Takvâ, dîni ıslâh, nefsi muhâfaza eder ve mürüvveti süsler Akıllı; alçak dünyadan el çeken, Cennet-i a'lâya göz dikendir Sabır en güzel huy, ilim en şerefli süs eşyasıdır Kalblerin gafletine, gözlerin uyanık olması fayda vermez Sıkıntıya düşmeden önce emniyet tedbirini alan kimse, ayağını sağlam yere basmış olur Sabır, insanın başına gelene katlanması demektir Onu kızdırana karşı da kendisine hâkim olmaktır Korku kaderi değiştirmez, yalnız sevâbın yok olmasına sebep olur İhtiras, rızkı artırmaz Kârlı olan, dünyayı âhıretle değiştirendir Cimri, dünyada kendi nefsine cömert davranmaz, bütün malını mîrâsçılara vermeye râzı olur Mal, sâhibini dünyada yükseltir, âhırette alçaltır Hased, bir dert ve hastalık olup, hased eden veya olunan helâk olmadıkça çâresi bulunmaz Günâhlar birer dert olup, devâsı istiğfârdır Sabır iki kısımdır: Sevmediğin şeye sabretmek ve sevdiğin şeye sabretmek Sabır, en güzel îmân kisvesi ve insanların en şerefli ahlâkıdır Şek ,şüphe, yakîni bozar, îmânı yok eder Mürüvvet; insanın, kendisini lekeleyecek şeylerden kaçınması ve güzellik kazandıracak şeylere yaklaşmasıdır Cömertlik ve cesâret, şerefli maksatlar olup, Allahü teâlâ bunları sevdiği ve denediği kişilere ihsân eder Sıkıntıya karşı sabır etmek, bolluk ânındaki âfiyetten daha efdaldir Akıllı, iyiliklerini canlandıran, kötülüklerini öldürendir Tûl-i emel, fazla yaşama arzusu, serâb gibidir, bunu gören su sanıp aldanır İyiliği tamamlamak, yeniden başlamaktan daha hayırlıdır Kendi nefsinden râzı olan, aldanmıştır Ona güvenen, mağrûr ve yolunu şaşırmıştır Gerçek dost, ayıbını görüp nasîhat eden, gıyâbında seni koruyan ve seni kendisine tercîh edendir Ahmaklık; herşeyi fuzûliymiş gibi hiçe saymak ve câhil insanlarla arkadaşlık kurmaktır Allah için dost olan, kişiye doğru yolu gösteren, fesattan uzaklaştıran ve ibâdetlerinde yardımcı olandır İlim, maldan daha hayırlıdır İlim seni, sen de malı korursun Fazîlet; çok mal ve büyük işlerle değil, güzel kemâliyet ve hayırlı işlerle olur İslâmiyet, teslimiyettir Teslimiyet, yakîndir Yakîn, tasdîktir Tasdîk, ikrârdır İkrâr, edâdır, yerine getirmektir Edâ ise ameldir Fazîlet, en iyi maldır Cömertlik, en güzel mücevherdir Akıl, en güzel zînettir İlim, en şerefli meziyettir Adâlet, halkın dirliği ve düzeni, idârecilerin süsü ve güzelliğidir Akıllı kimse; dilini kötü söz ve gıybetten koruyan, mü'min; kalbini şek ve şüpheden temizleyendir İyilikle emretmek, insanların en fazîletli amelleridir İffet; nefsin koruyucusu ve kinlerden paklayıcıdır Sabır iki kısımdır; belâya sabır iyi ve güzeldir Bundan daha güzeli, harâmlara karşı sabırdır Harâmlardan çekinmek, akıllıların şânı, şereflilerin tabiatındandır Allah korkusundan dolayı göz yaşı dökmek, kalbi nûrlandırır Tekrar günâh işlemekten insanı korur Yaptığı günâh bir işle öğünmek, o günâhı yapmaktan daha kötüdür Ârifin, yüzü nûr ve tebessüm, kalbi korku ve hüzün doludur Dünya; güzel, aldatıcı ve geçici bir serâb, çabuk yıkılan bir dayanaktır Sevgi, kalblerin birbirine yakınlaşması ve rûhların ünsiyetidir Yumuşaklık, öfke ateşini söndürür Hiddet ise öfke ateşini körükler Mü'min, baktığında ibret alır Bir şey verilirse, şükür eder Musîbet ve belâya uğrayacak olursa, sabır eder Konuşacak olursa, Allahü teâlâyı hatırlatır Akıl, mü'minin dostu; ilim, vezîri, sabır, askerlerinin komutanı ve amel ise silâhıdır Îmân ile amel, ikiz kardeş olup, birbirinden ayrılmazlar Hased edenin sevgisi sözlerinde görülür Kinini işlerinde gizler Adı dost, fiili düşmancadır Yumuşak başlı olanlar; en sabırlı, derhal affedici ve en güzel huylu olan kimselerdir Allahü teâlâdan hayâ etmek, insanı Cehennem azâbından korur Gaflet, insana gurûr getirir, helâke yaklaştırır Mü'min, dünyaya ibret gözü ile bakar İhtiyâcı için karnını doyurur Dünyadan konuşulduğu vakit, nefret ve tenkid kulağı ile dinler Fazîlet, gücü yettiğinde affetmektir Hayâ ve cömertlik, ahlâkların en efdalidir Kötü insan, hiç kimseye iyi zan beslemez Çünkü o, herkesi kendisi gibi görür Kâmil olan kimse, aklı, arzu ve isteklerine galip gelendir Söz ilâç gibidir Azı faydalı, çoğu zararlıdır