|
Prof. Dr. Sinsi
|
Yunan Mitolojisi Sözlüğü A'dan Z'ye
-I-İ-
İanus - (Janus) - Romalıların inancına göre İanus, evlerin kapılarını bekleyen bir Tanrıydı
İapetos - Erkek Titan, Toprak ananın gökyüzü birleşmesinden doğmuştur İapetos ve Asie'den gök kubbesini sırtında taşıyan Atlas, Menoetios, Epimetheus, Prometheus doğmuşlar
İlion - (İlios - Troya - Truva - Troya Şehri) - Çanakkale Boğazı'nda, Anadolu yakınında sahilden yirmi beş kilometre içeride, bugün Hisarcık Höyüğü denilen yerde bulunan meşhur Troya kalesine verilen eski ad Troya savaşları burada geçmiştir Troya Krallarından Tros'un oğlunun adı, bir rivayete göre de Dardanos'un dört oğlundan birinin adı İlios idi İlion şehri adını İlos'dan aldı
İlios - (Helios) Titanlar Hyperion ile Theia'nın oğlu Eos (Şafak) ile Selene (Ay)ın kardeşi Güneş Tanrısı Okeanos 'un kızı Perseis deniz perilerinden Perseis ile evlendi ve Kirke, Aeetes, Pasiphae adlı çocukları oldu Helios bazen Apollon'la karıştırılır
İlithya - Zeus ile Hera'nın kızı Doğum Tanrıçası Bazı kadınların doğumlarına engel olur, onlara müthiş ıstıraplar verirdi
İnakhos - Yunan mitolojisinde Argolis Kralı ve İo'nun babası Poseidon, Argolis bölgesini kurutarak onu cezalandırmıştır
İo - Yunan mitolojisinde Argolis Kralı ve nehir Tanrısı olan İnakhos'un kızı İo'nun önceleri güzel bir kız olduğu bilinmektedir Hera mabedinde rahibelik yaparmış Zeus onu fark eder ve aşık olur Sonra da Hera'nın öfkesinden korumak için onu bir buzağıya çevirir Hera bunu öğrenince çok kızar buzağıyı hapseder ve dev Argos'u onu korumakla görevlendirir Argos her şeyi gören yüz gözlü devdir Hera için çalışır Rüzgar Tanrısı Hermes devi öldürülür Devin gözleri ise Hera'nın şerefine tavus kuşunun tüylerini süsler İo Hera'nın elinden Mısır'a kaçmayı başarır
İobakkhos - Dionysos'un çeşitli adlarından biri Şarabın ve esrikliğin Tanrısı olarak kabul edilir
İphigeneia - Miken kralı Agamemnon'un kızı Yunan orduları Avlid'de Truva'ya yola çıkmak için toplandıklarında hiç rüzgar olmadığına göre Agamemnon Av Tanrısı Artemis rüzgarları serbest bıraksın diye kızı Iphigenia'yı kurban verdi İphigenia, kurban olarak kesileceği sırada Artemis, bir dişi geyik göndererek kızın yerine onu kurban ettirtti ve kızı Artemis tapınağına rahibe yaptı Böylece Artemis rüzgarları serbest bıraktı
İra - Hera'nın adlarından biri Zeus'un karısı ve kız kardeşi, Kronos ve Rheia'nın kızları O aile ve evliliğin Tanrıçası kabul edilmiştir Mitolojide Hera çok kıskanç ve zalim bir kadın olarak tanımlanır Hera, Zeus'un ikincil ilahelere ve ölümlü kadınlara ilgi duymasını bir türlü içine sindiremez ve onları sürekli tehdit altında tutar Paris tarafından hakarete uğradığı için Troya'nın düşmanı olmuştur Zeus ve Hera'nın İlithya ve Hebe adında kızları, sanayi Tanrısı Hephaistos ve savaş Tanrısı Ares oğulları olmuştur Hera savaş Tanrıçası olmamasına rağmen bazen savaşçı kişiliğini ortaya koyar
İraklis - Herakles'in diğer adı
İrene - (Eirene, İren) - İrene, doğanın ve zamanların Tanrıçaları olan Hora'lardan biridir ve barış sembolüdür Homeros, Hora'ları "göğün kapıcıları" diye tanımlıyor Eunomia (disiplin); Dike (adalet) diğer iki Hora'dır Horalar Zeus ile Themis'in kızlarıdır
İris - Thaumas ile Elektra'nın kızı Müjdeli haber, ilahların ulağı O, gökle yeri birbirine bağlayan gökkuşağı'nın sembolüdür Tanrılara haber ulaştırmakla görevlidir Güneşli havalarda, hafif incecik yağmur yağınca, güzel kız İris, renkli ve süslü elbiselerini giyer, Tanrılardan fani insanlara müjdeli haberler iletirmiş
İsmene - Antigone'nin karısı, Oidipus, ile Jokoste'nin kızı
İuno - (Yuno) - Hera'nın adlarından biri Zeus'un karısı ve kız kardeşi, Kronos ve Rheia'nın kızları O aile ve evliliğin Tanrıçası kabul edilmiştir Mitolojide Hera çok kıskanç ve zalim bir kadın olarak tanımlanır Hera, Zeus'un ikincil ilahelere ve ölümlü kadınlara ilgi duymasını bir türlü içine sindiremez ve onları sürekli tehdit altında tutar Paris tarafından hakarete uğradığı için Troya'nın düşmanı olmuştur Zeus ve Hera'nın İlithya ve Hebe adında kızları, sanayi Tanrısı Hephaistos ve savaş Tanrısı Ares oğulları olmuştur Hera savaş Tanrıçası olmamasına rağmen bazen savaşçı kişiliğini ortaya koyar
-K-
Kadmos - Yunan mitolojisinde bir kahraman Thebai Krallarından biri Agenor ile Telephassa ya da Agriope'nin oğlu Zeus boğa şekline girerek kız kardeşini kaçırır Babası Kadmos'u kız kardeşini kurtarmak için gönderir ve onsuz dönmemesini söyler Başından bir takım maceralar geçen Kadmos kardeşini kurtaramaz
Kalipso - (Calypso) Homeros'a göre, deniz perisi Atlas'ın kızı Odysseus peri Calypso'nun adasına çıkar ve orada yedi yıl esir olarak yaşar Malta olduğu sanılan bu adadaki esareti, Athena'nın Zeus'a yalvarması üzerine sona erer Zeus tarafından tekrar görevlendirilen Hermes, Calypso'ya Zeus'un emrini iletir Calypso Odysseus'u serbest bırakır
Kallisto - Lykaon'un kızı Artemis'in arkadaşı
Kassandra - Troya kralı Priamos ile Hekube'nin kızı Apollon, bu kıza aşık olmuş, ona kahinlik öğretmişti Truva savaşında kazanılan zaferden sonra Agamemnon güzel Kassandra'yı da yanına alıp evine döndü Agememnon'un karısı Klytaimnestra her ikisini de öldürdü
Kastor ile Polydeukes - Yunan mitolojisinde kahramanlar, Dioskur'lar adını da almışlar Bir rivayete göre Kastor Tindaresus ile Leda'nın, Polydeukes ise Zeus'la Leda'nın oğludur Başka bir rivayete göre onlar ikizler ve Zeus ile Leda'nın oğullarıdır Kastor at ehlileştiricisi, Polydeukes ise bilek güreşçisi olarak ün kazanmıştır Bu iki kardeş İkizler burcunu temsil ederler
Kentaur - (Kentavros) Yunan mitolojisinden vücutlarının yarısı insan, yarısı at olan iri cüsseli yaratıklardır İksion evlatları olarak bilinmişler Herakles Kentaur Nassos karısına yaklaşmak isteyince onu oklarıyla yaralamış ve Kentaurosun kanıyla kaplanmış gömleği Herakles'in vücuduna yapışıp onu tutuşturmuştu Bu dayanılmaz acıya son vermek için Herakles bir odun yığını hazırlatarak kendisini alevlerin içine atmış ve ölerek Olimpos'a gitmişti
Kerberos - (Tserber) Yunan mitolojisine göre, yeraltı ölüler diyarının kapısını bekleyen korkunç köpek Üç başlı cehennem köpeği Kerberos, yeraltına gelenleri kuyruğunu sallayarak, okşayarak içeri alır, ama çıkmak isteyenler için de üç ağzını birden açarak, sipsivri ve kara dişlerini göstererek tehdit edip, yukarı çıkmasını önler Hesiodos'a göre, Kerberos'un üç değil tam elli tane başı varmış Kerberos'u yeryüzüne çıkarmak Herakles'in on ikinci görevi olmuştur Daha sonra Tanrıların isteği ile onu yerine götürmüştür
Keto - (Kete) - Denizin kızı Öz kardeşi olan Phorkys ile evlenmiş ve bu evlilikten Gree'ler, Gorgon'lar ve Hesperid'ler doğmuştur
Keyks - Halkyone'nin kocası Eosphoros'un oğlu Keyk, bir deniz kazasında öldüğünde karısı Halkyone, kocasının yokluğuna dayanamadı O da kendisini kaldırdı, denize attı Tethys, birbirine bağlı olan bu eşlere acıdı, onları Halkiyon adı verilen bir çift deniz kuşuna çevirdi Kış ortasındaki 2 güneşli haftaya Halkiyon günleri adını verdiler Söylentilere göre bu günlerde Halkyone'nin dalgaların üzerindeki yuvasında yumurtalarını bırakabilmesi için Eole rüzgarları dindirir
Khaos - Antik evrim bilimine göre her şeyden, Tanrılardan ve canlılardan önce var olan sonsuz boşluk Yunan mitolojisinde Khaos aslında tamamen bir boşluk sayılmaz O içinde Tanrıları ve canlıları yaratacak kaynağı bulundurur Böylece ilk olarak Gaia (Toprak Tanrıçası) yaratılır
Khaos - Canlılar yaratılmadan önce mevcut olan sonsuzluk Khaos bir boşluk değildi, çünkü içine Tanrıları yaratmak için kaynaklar bulundururdu Khaos'dan Nyks (Gece); Hemera (Gündüz) ve Aither doğdular
Khimaira - Yunan mitolojisinde bir canavar Haykırdığında ağzından alevler çıkarır
Kirke - Yunan mitolojisinde büyücü kadın Helios (Güneş) ile Okeanos'un kızı olan deniz perisi Perseis'in kızı Aeetes, Pasiphae'in kardeşi Homeros'un Odysseus destanında, güzel Kirke, Odysseus'un arkadaşlarına şarap içirerek domuza çevirir Tanrı Hermes, Odysseus'un yardımına koşar ve ona bir ot vererek domuz olmasını engeller
Klydon - Aitolia'da bir şehir
Kronos - Titanların en küçüğü, Uranos (gökyüzü) ile Gaia (toprak ana) nın oğlu Kronos zamanın sembolüdür Gelecek Titanların altıncı çiftinin evlatlarınındı - Kronos ve Rheia'nın Hestia, Demeter, Hera, Hades, Poseidon ve Zeus onların evlatlarıdır Babası Uranos'ü devirip yönetimi eline geçiren bu yeni kralın kaderinde de oğlu tarafından devrilmek vardı Bunun önlemini alabilmek için Kronos korkunç bir karar aldı - yeni doğan oğullarını ve kızlarını yutmaya başladı Rheia yalnız Zeus'u onun elinden kurtarabildi Bir kocaman taşı kundak bezlerine sarıp Kronos'a verdi Kronos taşı Zeus zannedip yuttu Olgunluk çağına gelince Zeus saklandığı mağaradan çıktı Kronos'a savaş açtı Bu savaş on yıl sürdü, hiç birisi yenemeyince, Zeus Rheia'nın tavsiyeleri ile Tartaros'taki Kyklop ve Hekatonkheirleri serbest bıraktı Kykloplar Zeus'a meşhur şimşekleri verdiler Yüz elli kollu Hekatonkheirler Titanların üzerine taşları ve kayaları fırlattılar Yerler parçalandı, dağlar eridi ve Titanlar yenildiler Zeus Kronos'u yuttuğu Tanrıları ve taşı çıkarmaya zorladı Titan'lar yenilerek Tartaros'a atıldılar Yüz kollu Hekatonkheirler ise Titanların bekçiliğini yapmaya başladılar Tanrılar (Zeus ve kardeşleri) dünyayı yönetmeye başladılar Romalıların mitolojisinde Kronos - Satürn'dür
Kybele - Roma ve eski Anadolu mitolojisinde Tanrıların anası Onun karakteri Phyrgia'da ortaya çıkmış, daha sonra Yunanistan'a kadar yayılmıştır Yunanlarda Rheia onun yerini almıştır
Kyklop'lar - Yunan mitolojisinde alınlarının ortasında tek gözleri bulunan devler Poseidon ile Amphitrite'nin oğulları Onlar Tanrılardan korkmayan, zalim, insan etiyle beslenen yaratıklardır Homeros'a göre Kyklop'lar, mağaralarda yaşayan korsan çobanlardır Odysseus adamları ile birlikte Troya savaşından vatanına dönerken dev Kyklop Polyphemos'a esir düşmüş ve onu öldürmek zorunda kalmıştı Oğlunun öldürülmesine sinirlenen Poseidon Odysseus'u bin bir türlü felaketle cezalandırmıştı Hesiodos'a göre Kyklop'lar, üç taneydi, Gaia ve Uranos'ün çocukları idi Brontes, Steropes ve Arges ('gök gürültüsü', 'parıltı' ve 'şimşek') Babaları tarafından Tartaros'a hapsedilmiş, daha sonra Zeus tarafından kurtarılmış ve ona Titanlara karşı savaşta yardım etmişlerdi Bir rivayete göre, Kykloplar, Apollon'un oğlu, sağlık ve hekimlik Tanrısı olan Asklepios'u öldürmüşlerdi Buna sinirlenen Apollon oğlunun öcünü almış ve Kyklop'ları öldürmüştü Daha sonra çıkan efsanelerde Kykloplar ateş Tanrısı Hephaistos'un yardımcıları idi ve onun yanında demircilik yaparlardı
|