Eş Yazılılık Nedir – Eş Yazılılık Ne Demektir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-11-2012

Eş Yazılılık -Eş Yazılılık Nedir – Eş Yazılılık Ne Demektir-Eş Yazılılık Ne Demek?

Eş Yazılılık
Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için, okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur: adem (yokluk), âdem (insan); adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); alem (bayrak), âlem (dünya, evren); alim (her şeyi bilen), âlim (bilgin); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); hakim (hikmet sahibi), hâkim (yargıç); hal (pazar yeri), hâl (durum, vaziyet); hala (babanın kız kardeşi), hâlâ (henüz); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu)

Katil (< katl = öldürme) ve kadir (< kadr = değer) kelimeleriyle karışma olasılığı olduğu hâlde katil (ka:til = öldüren) ve kadir (< ka:dir = güçlü) kelimelerinin düzeltme işareti konmadan yazılması yaygınlaşmıştır

[1]

Bu imin kullanım sebebi temelde farklı anlamı belirten ve kökeni farklı olan sözlerdeki eş yazılılığı önlemektir: Kar “Havada beyaz ve hafif billurlar biçiminde donarak yağan su buharı” / Kâr “Alışveriş işlerinin sağladığı para kazancı”[2]; Hal “Sebze, meyve, bakliyat vb

nin satıldığı yer

” / Hâl “a

(ha:li) 1

Bir şeyin içinde bulunduğu şartların veya taşıdığı niteliklerin bütünü, durum, vaziyet: “Herkes hâline göre bir hediye verdi

” -H

R

Gürpınar

2

Davranış, tutum, tavır: “Bambaşka bir hâliniz vardır sizin

Merhametli bir insan olduğunuz bellidir

” -O

Rifat

3

Şimdiki zaman, içinde yaşanılan zaman: “Bugün yazılan her kitap hâlden istikbale bir habercidir

Hâl dediğimiz şey yarından sonra mazi olacaktır

” -Y

K

Beyatlı

4

Güç, kuvvet, takat: Şimdi gezmeye çıkacak hâlim yok

5

mec

Kötü durum, sıkıntı, dert: Zavallının başına ne hâller geldi

6

db

Durum

”[3] gibi…

08-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Eş Yazılılık Nedir – Eş Yazılılık Ne Demektir? Eş Yazılılık -Eş Yazılılık Nedir – Eş Yazılılık Ne Demektir-Eş Yazılılık Ne Demek? Eş Yazılılık Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için, okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur: adem (yokluk), âdem (insan); adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); alem (bayrak), âlem (dünya, evren); alim (her şeyi bilen), âlim (bilgin); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); hakim (hikmet sahibi), hâkim (yargıç); hal (pazar yeri), hâl (durum, vaziyet); hala (babanın kız kardeşi), hâlâ (henüz); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu) Katil (< katl = öldürme) ve kadir (< kadr = değer) kelimeleriyle karışma olasılığı olduğu hâlde katil (ka:til = öldüren) ve kadir (< ka:dir = güçlü) kelimelerinin düzeltme işareti konmadan yazılması yaygınlaşmıştır[1] Bu imin kullanım sebebi temelde farklı anlamı belirten ve kökeni farklı olan sözlerdeki eş yazılılığı önlemektir: Kar “Havada beyaz ve hafif billurlar biçiminde donarak yağan su buharı” / Kâr “Alışveriş işlerinin sağladığı para kazancı”[2]; Hal “Sebze, meyve, bakliyat vbnin satıldığı yer” / Hâl “a (ha:li) 1 Bir şeyin içinde bulunduğu şartların veya taşıdığı niteliklerin bütünü, durum, vaziyet: “Herkes hâline göre bir hediye verdi” -H R Gürpınar 2 Davranış, tutum, tavır: “Bambaşka bir hâliniz vardır sizin Merhametli bir insan olduğunuz bellidir” -O Rifat 3 Şimdiki zaman, içinde yaşanılan zaman: “Bugün yazılan her kitap hâlden istikbale bir habercidir Hâl dediğimiz şey yarından sonra mazi olacaktır” -Y K Beyatlı 4 Güç, kuvvet, takat: Şimdi gezmeye çıkacak hâlim yok 5 mec Kötü durum, sıkıntı, dert: Zavallının başına ne hâller geldi 6 db Durum”[3] gibi…