|
Prof. Dr. Sinsi
|
Karadeniz Bölgesinin Ekonomik Yapısı Nasıldır
Karadeniz Bölgesinin Ekonomik Yapısı nedir
Karadeniz Bölgesinin Ekonomisi
Karadeniz Bölgesindeki Ekonomik Faliyetler
Karadeniz Bölgesinin Ekonomik Yapısı
Tarım
Her mevsim yağış görülmesi, yaz kuraklığı isteyen (buğday, arpa, yulaf, çavdar, mercimek, pamuk) ürünlerin yetişmesini önlemiştir Kıyı kesimde tahılın yerini mısır almıştır
Kış mevsiminde Doğu Karadeniz'de kış ılıklığı fındık, çay, turunçgil, zeytin gibi ürünlerin yetişmesini kolaylaştırmıştır İç bölgelerde yağış azlığı orman örtüsünün azlığına, tahıl ve şekerpancarı gibi ürünlerin öne çıkmasına yol açar Bölgede çalışan nüfusun %70'i geçimini tarımdan sağlamaktadır En verimli tarım arazileri kuzeye bakan yamaçlarda görülür
Bölgede Yetişen Başlıca Tarım Ürünleri
Fındık : Trabzon, Giresun ve Ordu başlıca üretim alanlarıdır Türkiye toplam üretiminin % 83'ü bölgeden karşılanır
Çay : Giresun'dan Gürcistan'a kadar olan kıyı şeridinde yetiştirilir Rize çevresinde yoğunlaşır Türkiye toplam çay üretiminin %100'ü bu bölgeden karşılanır Tabii ekim alanı en dar olan ürünlerimizdendir
Tütün : Daha çok Orta Karadeniz Bölümü'nde (Samsun, Amasya ve Tokat çevresi) yetiştirilir Ayrıca Batı Karadeniz'de Düzce dolaylarında da üretimi yapılır Türkiye toplam tütün üretiminin %15'i bölgeden karşılanır
Mısır : Bütün kıyı boyunca yetiştirilir Halkın temel besin maddesi olduğu için bölge ticaretinde önemi yoktur
Elma : Bölgede Amasya başta olmak üzere Kastamonu ve Tokat çevresinde yetiştirilir
Şekerpancarı: Amasya, Tokat, Kastamonu çevresinde tarımı yapılmaktadır
Keten-kenevir: Kastamonu başta olmak üzere Sinop, Zonguldak çevresinde tarımı gelişmiştir
Soya Fasulyesi: Ordu- Giresun çevresinde tarımı yapılmaktadır
Zeytin: Soğuktan korunmuş Çoruh vadi oluğunda ( Artvin -Yusufeli) tarımı yapılır
Turunçgiller: Kış ılıklığı sebebiyle Rize çevresinde tarımı yapılır
Kivi: Son yıllarda Rize ve Trabzon çevresinde tarımı yapılmaya başlamıştır
Hayvancılık
Bölgede hayvancılık faaliyeti önemli bir ekonomik etkinliktir Kıyı kesiminde bitki örtüsünün gür olması, yüksek dağ çayırlarının bulunması ve arazinin engebeli olması ve nemli iklim nedeniyle büyükbaş hayvancılık yapılır
Bölgenin kuzeyindeki Karadeniz, balık potansiyeli bakımından zengindir Türkiye balık üretiminin yaklaşık % 80'i Karadeniz'den karşılanır Son yıllarda aşırı avlanma ve denizin kirlenmesi nedeniyle balık üretiminde düşme görülmüştür Karadeniz'de 200 m den daha derinlerde zehirli gazlar sebebiyle canlı hayatı yoktur
Küçükbaş hayvancılık bölgenin iç kesimlerindeki ovaların kenarlarında yaygındır
Arıcılık faaliyetleri de bölgede gelişmiştir Özellikle Rize-Anzer yöresinin balları çok ünlüdür
SANAYİ
Demir - çelik : Divriği (Sivas)'den çıkarılan demir cevheri, Samsun limanı vasıtasıyla taşınarak Karabük ve Ereğli'deki fabrikalarda işlenir
Bakır : Murgul (Artvin)'daki bakır cevheri, bu yörede kurulan bakır fabrikasında işlenir Küre (Kastamonu)'de çıkarılan bakırlar ise Samsun bakır işletmelerinde işlenir ( Sebebi Samsun'un iç kesimlere olan bağlantısının kolay sağlanmasıdır)
Şeker : Karadeniz Bölgesi'nde üretilen şekerpancarı Turhal (Tokat), Suluova (Amasya) ve Kastamonu şeker fabrikalarında işlenir
Tütün : Karadeniz'in, özellikle Orta Karadeniz Bölümü'nün tütünleri, Samsun ve Tokat'taki sigara fabrikalarında işlenir
Fındık İşleme : Giresun çevresinde gelişmiştir
Çay : Rize ve yöresinde toplanmıştır
Kağıt : Aksu ( Giresun), Çaycuma (Zonguldak) ve Taşköprü (Kastamonu) da bulunmaktadır
Kereste-tomruk : En fazla Batı Karadeniz Bölümünde gelişmiştir ( Sinop, Bartın, Zonguldak, Bolu, Düzce ve Kastamonu çevresinde)
Bölge, maden kömürü, bakır, orman ve deniz ürünleri, çay, fındık, tütün, demir - çelik, keten - kenevir, pirinç, soya fasulyesi bakımından ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlar
Yer şekillerinin ulaşımı engellemesi, doğal limanlardan yoksun olması, ana ulaşım yollarına sapa kalması Karadeniz Bölgesi'nin gelişimini yavaşlatmıştır
YERALTI ZENGİNLİKLERİ
Taşkömürü : Ereğli - Zonguldak havzasından çıkarılır Önemli bir kısmı demir-çelik üretiminde enerji kaynağı olarak kullanılır Ayrıca Çatalağzı Termik Santralinde de taşkömürü kullanılmaktadır
Bakır : Murgul (Artvin), Küre (Kastamonu)'de çıkarılmaktadır
Linyit : Merzifon (Amasya) ve Havza (Samsun) çevresinden çıkarılmaktadır
Manganez: Demirin sertleştirilmesinde kullanılır Zonguldak-Ereğli ve Artvin-Borçka çevresinde çıkarılır
TURİZM
Karadeniz Bölgesi'nin turizm potansiyellerinin başında tabii güzellikler gelir Karadeniz kıyıları çok çeşitli bitki ve ağaçlar ile bunların oluşturduğu manzaralara sahiptir Yaylacılık faaliyetleri son yıllarda gelişen turizm faaliyetlerinden biridir Bolu Kartalkaya'da ve Ilgaz Dağları'nda kış turizmi yaygındır Abant gölü ile Yedigöller çevresindeki sayfiye yerleri, Bolu, Düzce, Kızılcahamam kaplıcaları, Amasra, Cide, Sinop Trabzon (Sümela Manastırı) ve Amasya'da (Kral mezarları) yer alan tarihi eserler Karadeniz Bölgesi'nin turizm potansiyellerini oluşturur
Çoruh nehrinde rafting yapılmaktadır
Her mevsim yağışlı olmasından dolayı deniz turizmi gelişmemiştir
DOĞU KARADENİZ BÖLÜMÜ
Gürcistan sınırından başlayarak Ordu'nun doğusundaki Melet çayına kadar uzanır Karadeniz'in en dağlık ve yükseltisinin en fazla olduğu bölümüdür
En fazla yağış alan, kıyı ile iç kesim arasında farklılığın en fazla olduğu bölümdür
Heyelan olayının en fazla olduğu bölümdür
Tarımda makinalaşmanın en az geliştiği bölümdür
Kırsal nüfusun ve dağınık yerleşme şeklinin en fazla olduğu bölümdür
Bölümün en gelişmiş kentleri Rize ve Trabzon'dur Doğu Karadeniz'in Türkiye ekonomisine en önemli katkıları tarım alanındadır
ORTA KARADENİZ BÖLÜMÜ
Melet çayından Sinop'un doğusuna kadar uzanır Doğu Karadeniz Bölümü'ne göre güneye daha fazla sokularak Tokat ve Çorum illerinin büyük bölümleri ile Amasya ilinin tamamını içine alır
Yer şekilleri Doğu ve Batı Karadeniz'e oranla daha sadedir Dağların yükseltisi azalmış ve dağlar içeriye çekilmiş durumdadır Bunun sonucunda tarım alanları ve ulaşım çok gelişmiştir En gelişmiş şehri Samsun'dur
Bölgenin en az yağış alan, kıyı ile iç kesim arasında farklılığın en az olduğu bölümdür
Türkiye ekonomisine katkısı daha çok tarım alanındadır
BATI KARADENİZ BÖLÜMÜ
Kızılırmak deltasının batı kenarından başlayıp Adapazarı ve Bilecik'in doğusuna kadar uzanır Bölüm genel olarak dağlıktır
En gelişmiş şehri Zonguldak'tır Orman ürünleri ve ormancılık önemli gelir kaynağıdır Bolu ve Düzce çevresinde çok sayıda kereste fabrikası bulunmaktadır Zonguldak çevresi maden çıkarımı, Ereğli -Karabük çevresi maden işletmeleri ile Türkiye ekonomisine önemli katkıda bulunur
Batı Karadeniz'in en önemli katkısı ise maden çıkarma ve işleme alanındadır
alıntı
|