Adam/Adem

Adam/Adem



Nesimî Ademi çok güzel tasvir etmiş
“Çün bildin mü’minin kalbinde Beytullah var Niçin izzet etmedin, ki o evde ALLAH var?
Her ne var ise Âdemde var; Âdem’den iste Hak’kı sen!
Olma İblis-i şaki, Ademde sırrullah var!”
Bir hadis-i şerifte de adem hakkında şöyle seslenilmektedir
“ Allah Ademi kendi sureti üzere meydana getirdi “
diğerinde ise,
“Allah ademi rahmanın sureti üzerinde meydana getirdi”
denmektedir
Kur’an’ dan evvel gelmiş mistik kitaplardan Tevrat’ta tekvin bahsinde “ Allah, kendi suretinde Adamı yaptı” demekte, aynı şekilde İncil’de de bu konuya değinilmektedir
Şimdi bu mistik verilerin ışığında ve toplumun bakış açısı ile biyolojik yapısı itibariyle sonsuzluğun boyutlarını yakalayabilecek tek canlı olarak tanımlanan insan/adem hakkında görüşlerimizi sunalım
Türkçe’ye Arapça’dan geçmiş bulunan, “adam” sözcüğü, İbranice kökenli olup, yaratılmış ilk insanın adıdır Türkçe’de insan, erkek, yetişkin kimse, olgun kişi gibi anlamları içerir
Kur’an’da, “ya ben’i adem“, “ Ey adem oğlu “ şeklide anılan bu sözcük, bir diğer kutsal kitap Tevrat’da “adam” kelimesi ile ifade edilir
Gerek Kur’an gerekse Tevrat’ta ve İncil’de Adem kelimesi kullanılırken cinsiyet gözetimi yapılmamıştır
Toplumsal yaşantımızda bahsi geçen “ adam “ kelimesi içeriğinde, kısmen de olsa kadın- erkek kavramları bir bütün olarak mütalaa edilmektedir
Ancak bir cümlede, örneğin:
“Gece yarıları nara atan ve başkalarının kapısına dayanma hakkını kendinde bulan” denilince, biz bu eylemin bir erkek tarafından yapıldığına,
Veyahut:
“ Bu adamlar da neyin nesi, dostlarımız olmadığı besbelli, “ gibi sözlerde kastedilenin, erkek türü bir insan olduğu kanısına varabiliyoruz
Kısaca, herhangi bir şey de neyin doğru neyin eğri olduğuna karar veremeyen toplumun, bu konudaki yargısı, “Adam” denildiği zaman, onun erkek olduğu şeklindedir

Mistik/Sufi boyut ; yukarıda belirttiğimiz şekilde konuya geniş bir yelpazeden bakarak cinsiyet ayrımı yapmaksızın Adam/Adem, adı ile anılan varlığın yukarıda belirtildiği üzre Allah’ın sureti üzerine yaratıldığını bildirmektedir
Adem’in yapısının asliyeti, ilâhi isimlerle süslenmiş, ilâhi isimlerden müteşekkil olmasıdır Anlaşılacağı üzere “ESMA-ÜL HÜSNA” dediğimiz Allah’ın güzel isimlerinin bir terkibiyet halindeki zuhuru, Adem’in yapısını meydana getirmiştir
Yine sufi bir teoriye göre; duyu araçlarımızla tesbit ettiğimiz bu alem, “Adem sureti üzerine yani, yokluk esası üzerine sınırlanmıştır”
Mutlak varlığın, bu zahir alemi, Adem sureti üzerine sınırlaması ise, zahir isminin mazharı olarak müşahade ettiğimiz bu alemin, yokluktan meydana geldiğini, asliyeti itibarı ile yok olduğunu, hüküm veren gözlerin kapasitesi itibariyle var olduğunu, müşahade etmek anlamına gelmektedir !
Kur’an bir çok ayetinde, Adem’den bahsederken, yetişkin anlamına gelen ve Recül olarak tanımladığı kimseleri de bu isim kapsamında değerlendirmektedir Rical-i Gayb ordusu da bilindiği üzere, bu yetişkin, olgun, engin bilgisi ve satın alınabilen yanları olmayan Recül insanlardan kuruludur Bu insanlar mistik hezeyanlardan kopuk kimselerdir
Mevlâna Hzleri de, birbirinden güzel çeşitli sözlerinden birinde,
adam kelimesine bakın nasıl temas ediyor:
“Çok güzel elbiseler gördüm ama içinde adam yoktu”
Bu mecazi anlatımda, bir giysisinin çok iyi yeni, pahalı ve güzel olabileceği ancak onu giyenin kendisinden beklenen olgunluğu gösteremediğine temasla, “içinde Adam yok” demektedir Toplumsal yaşantımızda da buna benzer tipik bazı olaylarla karşı karşıya kalabiliyoruz Örneğin bir erkekten beklenmeyen korkaklık ve pısırıklığın yanısıra bir kadın çok daha güven verici halleri ile konuya yaklaşım sağlayabiliyor Bu olgu adamlık vasfının erkeklerle özdeşleşmediğinin delilidir
İşte bu yazımda gerçek anlamıyla, kendini iyi yetiştirmiş, erkek- kadın, cinsiyet kavramı olmaksızın, “Adam/Adem “ den bahsetmek istedim!
Erkeklerin kendi suretlerine kendi vücutlarına duydukları aşırı hayranlığın narsisitliğe varan yansıması beni hiç ilgilendirmedi
Gönlüm her zaman saygı ve hayranlık duyduğum düşüncede derinleşen bu tip ademler ile birlikte
Varoluş itisi’ni, yaşama gayesini, sezip algılayarak, çıkar ilişkilerine dayanmayan idealist felsefeleriyle, ölümsüz bir benliğe sahip olanlardan hoşlanıyorum
Bu tür heyecan verici
ALINTI AFYüksel