Mahreçler Ve Harflerin Sıfatları

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

Mahrec: Harfin çıktığı yere denir

Harflerin çıkış yerleri:

1-Ağız boşluğu; Boğaz'ın bitiminden dudaklara kadar ağzın içinde kalan bölüme denir

Buradan uzatma harfleri olan ا ى و çıkar

2-Boğaz; Boğazın göğse bitişik olan yerinden, dil dibine kadar olan yere denir

Üç mahreçtir:

1-Boğaz aşağısı : ه ء

2-Boğaz ortası : ح ع

3-Boğaz üstü : خ غ

3-Dil: Boğazın ağza yakın olan yerinden, ön dişlere kadar ağız içinde olan dile denir

On mahreçtir

ث ذ ظ ص س ز ت د ط ر ن ل ض ى ش ج ك ق

4-Dudaklar: Ön dişlerden dışarı olan dudaklara denir

Buradan و م ب ف çıkar

5-Geniz: Geniz boşluğuna denir

Ğunne çıkar

(Ğunne genizimizden çıkardığımız sese denir

)

HARFLERİN SIFATLARI

1-A) Zıttı Olan Sıfat-ı Lazimeler: harflerin zatından ayrılması mümkün olmayan sıfatlardır

1- Cehr: Sesi aşıkar etmek

1- Hems: sesi gizlemek

2- Şiddet: Sesin akmaması güçlü okunması

2- Rehavet: Sesin akması

3- İsti'la: Dilin kökü ile birlikte damağa yükselmesi

3- İnhifat: İstifale: İstilanın zıddıdır

Dilin damağa yükselmemesi, aşağıda kalması

4- İtbak: Dilin üst damağa yapışması veya yapışmaya yakın kalkması

4- İnfitah: Dil ile damağın ayrılması

5- Izlak: Kolaylık ve sürat

5- Ismat: Harfi söylerken dile ağır geldiğinden 4, 5 ve 6 harfli kelimeler, izlak harfleri olan

ف ر م ن ل ب olmaksızın kullanılmalar

Zıttı Olmayan Sıfat-ı Lazimeler

1-Safir: Dil ucu ile ön alt dişlerin arasından kuş sesi veya ıslık sesine benzer kuvvetli bir sesin çıkması

2-Kalkale: Mahrecin kımıldaması

3-Lin: Harfin kolay ve yumuşak çıkarılması

4-İnhiraf: Bu harfler okunurken dilin öne veya arkaya doğru meyl etmesi

5-Tekrir: Ra harfi okunurken dil ucunun titremesi

6-Tefeşşi: Şın harfi okunurken sesin dil ile damak ortasında yayılması

7-İstidale: Dad harfi okunurken dil kenarının üst azı dişlerden, lam mahrecine kadar uzanması

2-Sıfatı Arızalar:

Harften ayrılması mümkün olan, ayrıldıkları zaman harfin zatını değiştirmeyen sıfatlar

1-Tefhim: Harfi kalın okumak

2-Terkik: Harfi ince okumak

3- İdğam:İki harfi bir harf yapıp şeddeli okumak

4- İhfa: Şedde yapmadan, izhar ile idğam arası ğunneli okumak

5- Izhar: İki harfin arasını birbirinden ayırmak

6- Kalb=İklab: Bir harfin başka bir harfe dönmesi

Yani nunu sakin veya tenvindeki nun sesinin mime dönmesi

7- Med: Harfin uzatılması

8- Vakıf: Nefesle beraber sesin kesilmesi

9- Sekte: Nefes almadan sesi kesmektir

10- Hareke: Harfin harekeli olması

11- Sükun: Harfin harekesiz olması

08-04-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Mahreçler Ve Harflerin Sıfatları Mahrec: Harfin çıktığı yere denir Harflerin çıkış yerleri: 1-Ağız boşluğu; Boğaz'ın bitiminden dudaklara kadar ağzın içinde kalan bölüme denir Buradan uzatma harfleri olan ا ى و çıkar 2-Boğaz; Boğazın göğse bitişik olan yerinden, dil dibine kadar olan yere denir Üç mahreçtir: 1-Boğaz aşağısı : ه ء 2-Boğaz ortası : ح ع 3-Boğaz üstü : خ غ 3-Dil: Boğazın ağza yakın olan yerinden, ön dişlere kadar ağız içinde olan dile denir On mahreçtir ث ذ ظ ص س ز ت د ط ر ن ل ض ى ش ج ك ق 4-Dudaklar: Ön dişlerden dışarı olan dudaklara denir Buradan و م ب ف çıkar 5-Geniz: Geniz boşluğuna denir Ğunne çıkar (Ğunne genizimizden çıkardığımız sese denir) HARFLERİN SIFATLARI 1-A) Zıttı Olan Sıfat-ı Lazimeler: harflerin zatından ayrılması mümkün olmayan sıfatlardır 1- Cehr: Sesi aşıkar etmek 1- Hems: sesi gizlemek 2- Şiddet: Sesin akmaması güçlü okunması 2- Rehavet: Sesin akması 3- İsti'la: Dilin kökü ile birlikte damağa yükselmesi 3- İnhifat: İstifale: İstilanın zıddıdır Dilin damağa yükselmemesi, aşağıda kalması 4- İtbak: Dilin üst damağa yapışması veya yapışmaya yakın kalkması 4- İnfitah: Dil ile damağın ayrılması 5- Izlak: Kolaylık ve sürat 5- Ismat: Harfi söylerken dile ağır geldiğinden 4, 5 ve 6 harfli kelimeler, izlak harfleri olan ف ر م ن ل ب olmaksızın kullanılmalar Zıttı Olmayan Sıfat-ı Lazimeler 1-Safir: Dil ucu ile ön alt dişlerin arasından kuş sesi veya ıslık sesine benzer kuvvetli bir sesin çıkması 2-Kalkale: Mahrecin kımıldaması 3-Lin: Harfin kolay ve yumuşak çıkarılması 4-İnhiraf: Bu harfler okunurken dilin öne veya arkaya doğru meyl etmesi 5-Tekrir: Ra harfi okunurken dil ucunun titremesi 6-Tefeşşi: Şın harfi okunurken sesin dil ile damak ortasında yayılması 7-İstidale: Dad harfi okunurken dil kenarının üst azı dişlerden, lam mahrecine kadar uzanması 2-Sıfatı Arızalar: Harften ayrılması mümkün olan, ayrıldıkları zaman harfin zatını değiştirmeyen sıfatlar 1-Tefhim: Harfi kalın okumak 2-Terkik: Harfi ince okumak 3- İdğam:İki harfi bir harf yapıp şeddeli okumak 4- İhfa: Şedde yapmadan, izhar ile idğam arası ğunneli okumak 5- Izhar: İki harfin arasını birbirinden ayırmak 6- Kalb=İklab: Bir harfin başka bir harfe dönmesi Yani nunu sakin veya tenvindeki nun sesinin mime dönmesi 7- Med: Harfin uzatılması 8- Vakıf: Nefesle beraber sesin kesilmesi 9- Sekte: Nefes almadan sesi kesmektir 10- Hareke: Harfin harekeli olması 11- Sükun: Harfin harekesiz olması