Tefsir Dersleri...

İstiaze'nin Tefsiri

İstiaze, -yaramaz ve kötü kişilerden- Allah'a sığınmadır Cenabı Allah (cc):«Haydi Kur'an okuduğun (okumak istediğin) zaman kovulmuş şey*tandan Allah'a sığın» (Nahl: 98) ve «Şüphesiz ki ben, beni taşlamanızdan, benim de Rabblm, sizin de Rabbiniz (olan Allah)a sığındım» (Duhan: 20) buyurmaktadır Lisanü'l-Arap'ın yazarı, Avz maddesini incelerken, Istiazenin de avz kökünden geldiğini ve sığınma anlamını taşıdığını şu hadis-i şerifi nakle*derek teyid eder: «Araplardan bir kadınla evlenen Resulallah (sav), yatak odasına girdiği zaman evlendiği kadın, «Ben senden Allah'a sığınırım» der Resulallah (sav): «Büyük bir sığınağa sığındığından dolayı seni bırak*tım Akrabalarının yanına git» [size="4"] buyurur Şeytan kelimesi, dikkofalı ve asi olarak Allah'tan uzaklaşan anlamın*dadır Kurtubî, «Şeytana, Allah (cc)tan uzak olduğu için şeytan denilmiş*tir Cinlerden ve insanlardan da isyankar olanlara şeytan denildiği malum*dur» demektedir Şeytanların sadece cinlerden olmayıp insanlardan da olabileceğin) Cenabı Allah, «Biz, (sana yaptığımız gibi) her peygambere de insan ve cin şeytanlarını böylece düşman yaptık» (En'am: 112) aye-tlyle bize bildirmektedir Hz Ömer (ra) birgün merkebe bindirilmiş Bir müddet gittikten son*ra, «Beni indiriniz Beni şeytana bindirdiniz» demiştir [size="4"] Recim kelimesi, lügatta «taşlanılacak şey» anlamındadır Kurtubî, «As*lında taş ile atmak anlamında olan recim kelimesi öldürmek, lanet etmek, kovmak ve sövmek manalarına da gelir Bu manaların tümünün Kur'anda «Dediler ki: Ey Nuh, sen (bu dediğinden) vazgeçmezsen muhakkak ki taş*lanmışlardan olacaksın» (Suara: 116) biçiminde ifade edildiği söylenmiş*tir» [size="4"] der Öyleyse şeytânirrâciym ifadesinin anlamı, Allah (cc)ın rahmetinden kovulmuş ve uzaklaştırılmış demektir Eûzu'nun manası, şeytanın şerrin*den Allah (cc)a sığınır ve O'nunla korunurum demektir Beni yoldan çı*karmaya, saptırmaya ve zarar vermeye çalışan şeytanın şerrinden Semi, Alim ve Hâlık olan Allah) cc) ile korunurum Çünkü onun şer ve zararından insanı ancak alemlerin Rabbi olan Cenabı Hak korur[size="4"] Besmele-i Şerifin Tefsiri

isim kelimesi, lügatta bir görüşe göre yükseklik, diğer bir görüşe göre de alamet ve belirti manalarına gelir Kurtubî, isim kelimesiyle ilgili ola*rak, «Yükseklik ifade eden anlam daha sağlamdır» [size="4"] demektedir İsmin çoğulu esma'dır Nitekim Cenabı Allah (cc) Kur'an-ı Keriminde «Esmaül-Hüsno» (en güzel isimler) diye tabir etmiştir Bismillah'taki bâ yerine gö*re uygun ve hazfolunan bir fiile yöneliktir Herhangi bir yazar, kalemi eline alırken «Bismillah» dedimi, onun kastı, «Allah'ın adının yardımı ile yazıyorum»; sofraya oturan kişi, yemeğe1 başlamadan önce «Bismillah» dedimi, onun kastı, «Allah'ın isminin yardı*mı ile yiyorum» demektir Bunun gibi herhangi bir işin başlangıcında «Bes*mele» okunduğu zaman o işe uygun bir fiili de ifade etmiş olur Resulallah (sav) da «Her hayırlı İşe besmele ile başlanmazsa o işten hayır gelmez» buyurmaktadır Kurtubî, besmele ile ilgili olarak şöyle demektedir: «Bismillah kelime*si çok kullanıldığı için «bi ismi» biçiminde okuma yerine «Bismillahi» şek*linde okunur Ancak «ikra bl ismi Rabbike» (Rabbinin ismi ile oku) ayeti az okunduğu için elif ile yazılmıştır» [size="4"] Allah, varlığı vacip olan mukaddes Zat'ın has ismidir Bu sebeple O'-ndan başkasına verilemez İbni Kesir, «İsm-i azam olduğu söylenen Allah kelimesi, Rabbin alemi, yani nişanıdır Bütün sıfatlar ile vasıflanan Allah İsmi ile ilgili olarak Kur'anda «O, öyle bir Allah'tır ki, kendisinden başka hiçbir Tanrı yoktur (O), mülk ve melekutun yegane sahibidir Noksanı mucip herseyden pak ve münezzehtir Selam ve selametin ta kendisidir Emn ü eman veren*dir» (Haşr: 23) buyrulmaktadır Burada geçen bütün isimler lafza-j ce*lalin sıfatları gibidir Allah ismi, kendisinden gayrısına konulmamıştır» der Kurtubi de «Allah ismi bütün noksan sıfatlardan münezzeh olan Zat-I kibriyanın en büyük ismidir Hem Uluhiyete, hem de Rububiyete ait sıfatlan toplayan, varlığında tek olduğunu ifade eden en büyük isim Allah (cc) tır Mabud yoktur, sadece noksan sıfatlardan münezzeh olan Mlah )cc) vardır» [size="4"] demektedir Allah kelimesi herhangi bir kökten türemeyip Cenabı Hakkın has is*midir Ebu Hayyan'ın dediği gibi alimlerin çoğu bu görüştedir Bazı alim*ler de Allah kelimesinin bir kökten türemiş isim olduğu görüşündedirler [size="4"] Ibnl Cevzî'ye göre, «Alimler, Allah ismj olan lafızda ihtilaf etmiştir Ba*zısı müştak, bazısı da müştak olmayan bir isimdir derler Nahiv alimlerin*den olan Halil'den bu konuda iki görüş nakledilmektedir Bunlardan birin*de müştak, diğerinde müştak olmadığı söylenir Allah lafzının ibadet ma*nasına olan «ilahen kökünden türetlldiği ifade edilir Bazı cimlere göre de hayret anlamını taşıyan «velehe» kökünden türetilmiştir Çünkü kulların kalbi Allah (cc)a meyleder ve O'nunla hayrete düşer» [size="4"] Sahih olan şudur: Allah lafzı hiçbir kökten alınmamıştır Allah (cc)ın mukaddes Zat'ına has bir isimdir Hiçbir varlık bu isimle adlandırılmamış*tır Bundan dolayı Allah lafzının çoğulu yoktur [size="4"] Rahim ve Rahman isimleri yüce Allah (cc)ın adlarından olup «Rah*met» kökünden türemişlerdir Bazı alimlere göre de bu iki İsim, Cenabı Hakk'ın has adlarındandır ve herhangi bir kökten türememişlerdir[size="4"] Besmelenin Manası:

Besmele, Bismillâhirrahmanırrâhîm'dir «Ben Allah'ın ismini zikr ile herşeyden büyük ve yüce olan Cenabı Hakk'ın bütün işlerimde yardımını bekleyerek başlarım Zira Cenabı Allah (cc) herşeye kadirdir» anlamında*dır İbn-i Cerir-i Taberî şöyle der «Zikri yüce isimleri mukaddes olan Al*lah (cc) muhakkak elçisi Muhammed (sav)e en güzel isimlerinin her İşin ve sözün başlangıcında okunmasını öğretmiştir Bu öğretiş Cenabı Allah'*ın bütün kulları için itibar edecekleri bir yol olmuştur Besmele, bütün ko*nuşmaların, mektupların, kitapların kısaca bütün işlerin başlangıcında söylenir Hatta insan başlangıçta Bismillah dedimi, neye başladığını da ifade etmiş olur Besmele çektiği zaman, eğer bu çekiş bir sureye başla*madan olmuşsa kıraati, ayağa kalkmak için ise kıyamı, özetle ne iş yapa*cak, ne söyleyecek ise Besmelenin başlangıcında muradı meydana çıkar [size="4"]