Tefsir Dersleri...

İkinci Hüküm: Faiz Miktarı Az Olursa Mubah Mıdır?



«Ey iman «tenler rlbayı öyle kat kat yemeyin» âyetinden maksat nedir?


Çağımızın zayıf İmanlı İnsanları, «Allah (cc), yalnız yüksek orandaki faizi horam kılmıştır Eğer faiz oranı yüzde iki, üç, beş gibi düşük olursa haram değildir Çünkü «Çenob-ı Hak, yüksek orandaki faizi haram kılmış*tır Allah (cc), âyette «Faizi kat kat yemeyin» buyurmaktadır, öyleyse faiz ancak kat kat olursa haramdır Yoksa düşük orandaki faiz haram de*ğildir Haramlığına da gerek yoktur» İddiasındadırlar Bu sapık İddia ve görüşlere, icmaı ümmetin görüşleri ve faiz hakkındaki âyetlerle şöyle ce*vap verilebilir:


1 Âyetteki, «kat kat» ifadesi, faizin ne kaydı ne de şartıdır Bu ifada, öahiliyet devrinde Arapların faiz muamelelerlndeki şekil göstermektedir


Ayetin nüzul sebebinde de görüldüğü gibi, bu tabir onların faiz muamele*lerinin zulüm ve düşmanlığı ifade ettiğini beyan etmektedir


2 Müslümanlar, faizin azının da, çoğunun da haram olduğu husu*sunda icma yapmışlardır Şeriat usullerini bilmeyen bu sapıkları, görüş*leri islâm'dan çıkarmaktadır Şüphesiz az bir faiz, çok faiz almaya sebep olur İslâm, bir şeyi haram kıldığı zaman, haram kapılarını kapatmak İçin, azını da çoğunu da haram kılar Çünkü azını mubah kılarsa, o azlık çok*luğa vesile olur Faiz de aynen İçki gibidir Hiçbir müslüman, «İçkinin azı mubah, çoğu haramdır» diyemeyeceği gibi, «Faizin azı mubah, çoğu ha*ramdır» da diyemez


3 Siz, kitabın bazı âyetlerine inanıyor, bazı âyetlerine de İnanmıyor musunuz? tRibayı (faizi) öyle kat kot arttırılmış olarak yemeyin» âye*tini, niçin batıl davanızı isbat için yanlış tefsir ediyor ve inanmıyorsunuz da, neden, «Allah, alış-verişl helal, ribayi haram kılmıştır», «Ey İman edenler, (gerçek) müminler İseniz Allahtan korkun, Faizden (henüz alın*mamış olup ta) kalanı bırakın (almayın)», «Allah rlbanm hareketini giderir, sadakaları İse artırır» âyetlerini okumuyor ve düşünmüyorsunuz? Bu âyetlerde faizin azlık ve çokluğuna delalet eden küçük bir işaret varmı ki, öyle diyorsunuz? Şüphesiz naklettiğimiz bu âyetler, faizin kesinlikle haram olduğunu gün ışığı gibi ortaya çıkarır Nitekim Çabir bin Abdul*lah (ra)'tan mervi bir hadis-I şerifte; «Resuiullah (sav) faiz yiyeni, ona vekalet edeni, ona şahit olanı, katiplik vazifesi yapanı lanetledi ve hep*sinin de müsavi olduklarını söyledi» denmektedir


Bütün çeşitleriyle faiz -az veya çok- haram bakımından aynıdır Ve kati nasslarda buna delâlet eder: «Allah rfbanın bereketini tamamen giderir, sadakaları ise artırır Allah kâfir, çok günahkar hiçbir kimseyi sev*mez» âyeti, cemiyet olaylarını ne güzel izah eder, Tüm müesseseleri faiz esasına göre düzenlenmiş toplumlarda bütün fertler, Allah (cc)'ın lanetine muhataptır Hepsi de melun ve Allah (cc) tarafından ilan edilen harbe maruzdurlar Allah (cc}'a ve Resulüne (sav) harb ilan edenler dünya ha-yatmda, şeytan tarafından çarpılmış muvazenesiz ve kararsız insanlardır Yeryüzünde huzur ve sükundan mahrumdurlar Kurulan faiz müesseseleri ve kurucularına asırların tecrübesi fle baktığımızda, faize dayalı servetlerin ve huzurun yok olduğu, toplumun buhranlara düştüğü görülür Halbuki faize bulaşmayan ve zekat verilerek temizlenen servetlerin, azalacak yer*de çoğaldığı, bu kişilerin vücut verdiği toplumlarda huzur ve sükunun ol*duğu müşahede edilir Bu tür servetlerin nesilden nesile İntikal ettiği de bir vakıadır Faizle çalışan müesseselerin zekatı yaçok az veya hiç verilmediği için Alloh (cc), bereketlerini de gidermektedir İşte: Allah (cc)'ın, «Rlbanın bereketini tamamen giderir, sadakaları ise artırır» âyetindeki hikmet, buradadır [534]




Ayetlerden Alınacak Dersler



1 Sosyal bir suç olan faiz, dinen de yasaktır


2 İnsana Cehennem azabını kazandıran büyük günahlardan biri, faiz-


3 Faizin azı da, çoğu da haramlık yönünden birbirine eşittir


4 Mü'minin vazifesi, Allah (cd'ın çizmiş olduğu hududlara riayet ede*rek haramlardan mutlaka kaçınmaktır


5 Müslümanı her türlü fenalıktan koruyacak en büyük silah, takvadır [535]




Ayetlerdeki Teşri’ Hikmetler



İslâm, İçtimaî ve dini büyük günahlardan olan faize karşı savaş ilan etmiştir Kur'an, faizle iş yapanfann dünya ve ahirette çok büyük bir aza*ba uğrayacaklarını vaad etmektedir Bizim için faizoilerfn halini en şeni bir şekilde tasvir yeterlidir Çünkü Allah (cc), faizcilerin hallerini, kıyamet günü kabirlerinden şeytan çarpmasıyla kalkan insanların kalkış ve sürü nüsüne benzetmektedir


Kur'an, gerek fert gerekse toplum hayatındaki bütün cahili adet ve İşleri ortadan kaldırmıştır Özellikle faizin kaldırılışı ve yasaklanışındakl hükümler kadar hiç bir cahili adetde tehdit bu kadar büyük olmamıştır İslâm nazarında faiz bütün kötülüklerin temeli, bütün günahların ve ni*zamı bozan şeylerin köküdür Bunun karşılığı olan zekat ve sadaka İle or*taya çıkan islâmi yardımlaşma ve dayanışma ortamında, sevgi, şefkat ve müsamaha duygularının hakim olduğu ve her zaman Allah'ın nimet ve İhsanını düşünen bir cemiyet Evet, bu esaslar üzerine kaim olan top*lumlarda huzur ve sükun olur Faiz, kardeşliği düşmanlığa, sevgiyi nef*rete, iyiliği kötülüğe, temizliği murdarlığa, cömertliği cimriliğe, muaveneti bencilliğe sevkederek toplumu buhrana, bunalıma, anarşiye ve kaosa götürür


Kur'an, sadaka ve zekat İle faiz üzerinde önemle durur Sadaka ve zekat, müminin mümine hiçbir karşılık beklemeden verdiği maldır İslâm devleti, fertlerden aldığı zekat gelirleri ile ihtiyaçlarını karşılayamayacak


durumda olan müslümanlara yardım eder Her müslüman, zekat müesse*sesi sayesinde her halükarda kendisinin ve evladının hayatının teminat altında olduğunu bilerek kendisini emniyette hisseder


Halbuki faize dayalı toplum hayatında faizcilerin gayesi, toplumu ala*kadar eden problemlerin halledilip giderilmesi değil, sadece kendi servet*lerine yeni servetler ilave etmek, toplum üzerinde söz sahibi olmaktır İn*sanların aç, açık kalması, hoyat standartlarının altında yaşaması, onları ilgilendirmemektedir İşte fert ve toplum hayatını böylesine buhranlara, bunalımlara, dengesizliklere, ahlaksızlıklara iten faizi, islâmın sosyal gü*nahlardan soymasında hayret edilecek bir şey yoktur Hatta Allah (cc),; «İşte böyle- yapmazsanız Allah'a ve peygamberine karşı harb(e girmiş ol*duğunuzu) bilin» âyetiyle faizcilere harb açmıştır Toplumların yok ol*masına, çürümesine faiz sebep olduğundan Alloh (cc), faiz yasağının so*nunda hiçbir yasağın ardından belirtmediği, «Siz, faizi bırakmazsanız Allah (çc) ve Resulüne (sav) karşı harbe girmiş olduğunu bilin» âyetiyle harb ilan edildiğini bildirmektedir Hiç bir yasağın sonunda böylesine ağır bir tehdit yoktur Bu tehdit, faizin ne kadar büyük sosyal bir günah olduğunu gözler önüne sermektedir


Faiz belasının fert ve toptum hayatına verdiği zararları icmali bir şe*kilde şöyle göstermemiz mümkündür


1 Faizin ferdî zararları


2 Faizin sosyal zararları


3 Faizin ekonomik zararları [536]




1 Faizin Ferdi Zararları:



Faizle muamele ferdin ahlakını, vicdanını ve müslüman kardeşine karşı duygularını ifsat eder Genel olarakta fertler arasına çekişme, egoistlik ve kendini beğenmişlik emarelerini soktuğu, fertleri birbirine karşı düşman durumuna düşürdüğü için, toplum içersinde yardımlaşma esasını yıkıyor ve berbat ediyor Faizcinin bütün düşüncesi halk-n kanını emmek ve mal biriktirmektir Bunun için, her yol mubahtır


Nitekim ahlakı ifsat edici ve insanoğlunun manevi hayatını yıkmak İsteyen her hareketin gerisinde faizle iştigal eden kimseler vardır Faiz onlara göre kazançtır Kazanç getirecek her şey mubahtır Bu tipler günümüzde


en açık bir şekilde görülmektedir [537]




2 Faizin Sosyal Zararları:



Şüphesiz faiz, fertler arasında bencilliği, çekişmeyi, düşmanlığı do*ğurduğu gibi, toplumlarında dağılmasına ve birbirlerine düşman olmasına da vesile olur Halbuki islâm, fertlerin birbirine karşt şefkatli ve yardım*sever olmalarını ister Faiz ise, insanların kalbine hased ve düşmanlık tohumlarını diker, sevgi ve kardeşlik bağlarını yıkar Faizcide, sevgi, mer*hamet, yardımlaşma ve kardeşlik bağları olmadığı gibi, toplumda da o esasların yok edilmesi için en çok çalışan kişidir Fert ve cemiyetin baş düşmanı olan faizciler, halkı sömürmekten başka bir şey düşünmezler [538]




3 Faizin Ekonomik Zararları:



Faiz, toplumda sınıflaşma vakıasını ortaya Çıkarır Bir tarafta müref-' feh yaşayan, ezilenlerin, sömürülenlerin kanıyla, parasıyla geçiren insan*lar Diğer yandan ezilen, sömürülen, muhtaç ve mağdur edilmiş, dünya nimetlerinin birçoklarından mahrum fert ve toplumlar


İşte bu iki sınıf arasında maddeten olduğu kadar manen de bir çar*pışma vardır Faize dayalı ekonomik yapı, ülke içersinde huzursuzluğa, mal, can, nesil ve din emniyetinin ortadan kalkmasına sebep olan en bü*yük amillerdendir


Faizin girdiği toplumlarda, sınıf kavgaları, anarşik olaylar, aile ve toplumsal sıkıntılar giderek artar Faizcilik bu gün insanlığı yok etmeğe götüren en büyük belalardan biri haline gelmiştir, önceki asırlarda bor*salar veya ferdi zenginler halinde ortaya çıkmış olan faizciler, günümüzde modern banka ağalan, kapitalistler ve tröstler olarak kendini göstermek*tedir Bugün yeryüzünde hemen hemen bütün paralar çok az olan faize) _ zenginlerin veya bankaların elinde toplanmaktadır Borç veren faizci her halü karda kazanç sahibidir Bu kazançlarını artıran ve büyük paralan te*kelinde toplayan faizciler, ekonomik hayatı istedikleri gibi ayarlamakta, sevk ve idare etmekte, toplumun kültür ve siyasi hayatına yön verebil*mektedir Öyle ki bunlar ihtilallere dahi vesile olmaktadırlar Müminlere düşen vazife, Allah (cc)'ın yasağından kaçınmak ve hayrı İkame etmektir [539]