Tefsir Dersleri...

42 DERS ZİNA İFTİRASI İLE İLGİLİ HÜKÜMLER



4- Mamuttu we hür hasMara (rine teaadtyia) iftira atan, sonra (bu babta) dört saHt getirmeyen lanselerin (İv Dirine) de seksen değnek vu*run Oniom ebedi sahHIlderini tofcul etMeyin Onlar fasıkkmn ta kendi*leridir


5- Meğer İd bu (hareketten) sonra tövbe (ve riicu) ve (noterini) ıs*lah ederler Çünkü AHah çok yarlığayıcı, çok esirgeyicidir




Ayetlerin Lafzı Tahlili



(Yermüne): Yermûne remy kökünden gelir Remy, taş veya sert blrşey atmaya denir Âyetteki anlamı ise iftira atmaktır


(Muhsenâti): İhsan kökünden gelir ve menetme anlamınadır iffetli kadınlar, kötülüklere mani olduğu için onlara muhsene denir


(Şuhedâe): Şahid kelimesinin çoğuludur


(Feclidûhüm): Cild kökünden türemiş bir fiildir CM vücuda vurulan sopaya denir


(Elfasikûn): Fasık kelimesinin çoğuludur


Fasık ise fısk kökünden gelen bir sıfat olup Allanın taatından çıkan art-anundadır




Ayetlerin İcmali Manaları



Allahu tacüa müminlerin haklarına hürmet etmeyerek iffetli, nomusJu «e asil kadınlara zina iftirasında bulunanları haber yermektedir Zira müf*teriler attıkları bu iftira İle insanın en kudsî ve değerli varlığı olan haysiyet şerefine tecavüz etmektedirler Allahu taala şöyle buyurmaktadır: Müfteriler, isnad ettikleri sucu adil dört şahld getirerek isbat edemezlerse anlara seksen sopa had vurun Çünkü onlar, halkın içinde zina sözünün foyılmasını arzu eden ve zinadan uzak mümin kadınları töhmet altında arakan yalancı ve fasık kimselerdir


Allahu taala müfterilere seksen sopa vurulmasından sonra, insanlık şerefini kıracak, rencide edecek ikinci bir ceza ile cezalandırılmasını da smreder Bu ceza iftiralarında ısrar ettikçe onların hiçbir hususta şehe-aetlerinin kabul edilmemesidir Müfteriler Allah (cc)'ın yanında kulların en «ötüşü ve en şiddetli azaba uğrayacak olanlardır Çünkü onlar Allah (cc)'ın satından çıkmış, müminlerin şerefini korumayan sapık ve münafıklar gibi müminlerin haysiyet ve şereflerini kırarlar Bu iftiraları ile İslâm toplumu*nu yıkmak, dağıtmak ve parçalamak isterler Onlar eğer tövbe ederek »otlarından döner, ahlaklarını düzeltir, tavır ve hareketlerini ıslah ederek sapıkların ve mütecavizlerin yollarından İslâmî yola dönerlerse affedilirler, âzürleri kabul edilerek itibarları iade edilirler Çünkü Allah (cc) çok yarlı-Jayıcı ve bağışlayıcıdır Tevbe eden kullarının tövbelerini kabul edicidir


Ayetlerin nüzul sebebleri


Bazı müfessirlere göre bu âyetler Hz Ayşe hakkında nazil olmuştur Münafıkların ona zina iftirası atmaları üzerine Allahu taala bu âyetlerle, semadan bütün ümmete ulaşacak ve asırdan aşıra intikal edecek ve ib*ret verici bir şekilde onun ne kadar temiz, ne kadar asil olduğunu bildir-


•mistir


Taberi bu hususta şöyle der: «Bu âyetler Hz Peygamberin zevcesi H2 Ayşe'ye iftira atanlar hakkında nazil olmuştur Said bin Cübeyr (ra)'-den şöyle rivayet edilir: Ondan zinanın mı yoksa İffetli bir kadına zina iftirasının mı daha ağır olduğu soruldu «Hayır, zina daha çirkindir» dedi «AHahu taala «Namuslu ve hür kadınlara iftira atan, sonra dört şahld ge*tirmeyen kimselerin (her birine) de seksen değnek vurun» buyurmamış mıdır?» denilince Said bin Cübeyr (ra), «Bu âyet hasseten Hz Ayşe'ye iftira atanlar hakkında nazil olmuştur» demiştir»


Sahih olan Kurtubî'nin zikrettiği ve Taberi'nin de kabul ettiği gibi bu âyetler umumi olarak zina iftirasında bulunanlar hakkında nazil olmuştur Hz Ayşe'ye iftira atanlar da bu hükmün içindedir, öyleyse bu âyetler Al*lah (cc)'ın İnzal buyurduğu hükümlerden bir hükümdür Bilindiği gibi hü*kümler tek bir sebebe istinad etse de umumilik ifade eder




Ayetlerin Tefsirindeki İncelikler



Birinci incelik: Alimler, «Namuslu ve hür kadınlara iftira atan» âyetindeki iftiranın zina İftirası olduğunda icma etmişlerdir Bunun isbatı için aşağıdaki delillere istinad etmişlerdir:


1- önceki âyetlerde zinanın zikredilmesinden buradaki iftiranın zi*na iftirası olduğu anlaşılmaktadır


2- Allahu taalanın âyette «namuslu ve hür kadınlar»! zikretmesi, buradaki iftiranın namusluluğun zıddı olan zina İftirası olduğuna açıkça delalet etmektedir


3- Zina dışındaki iftiralarda sopa haddlnin farz olmadığı icma ile sabittir Bu âyette ise müfterilere seksen değnek vurulması emredilmekte-dir


4- Âyetteki, «sonra dört şahit getirmeyen» ifadesi de iftiranın zina ile ilgili olduğunu göstermektedir Çünkü dört şahit yalnız zina için İste*nir [34]


İkinci incelik: Âyetteki «namuslu» kelimesinde çok ince bir işaret var*dır Bu, namuslu olmayan bir erkek ve kadına zina isnadında bulunan kim*senin zina iftirası haddi ile cezalandırılmayacağını göstermektedir Çünkü iftira atrian şahsın iffetsizlikle tanınması, meşhur olması müfteriden cezayı kaldırır, iftira cezasının meşruiyeti faziletli İnsanları korumak içindir, if*fetsizlikle meşhur olan kimse İse artık İslâmi bakımdan korunması gereke*cek bir haysiyet ve şerefe sahip değildir


Üçüncü incelik: Âyetteki hükmün yalnız kadınlara tahsis edilmesinin birçok hikmeti vardır Herşeyden önce zina iftirası daha çok kadınlara atıl*maktadır Bu iftira en çok kadınların şeref ve haysiyetlerini yıkmakta ve aynı ayıp akrabalarını da lekelemektedir Yoksa isnad edilen suç Isbat edilmediği takdirde müfteri yalnız kadına attığı iftiradan dolayı cezalan*maz Aynı ceza erkeklere atılan iftiradan dolayı da uygulanır


Dördüncü incelik: Âyetteki «tövbe» kelimesinden sonra «ıslah eden»


tor» tabirinin gelmesi, yalınız tövbenin kafi gelmediğini göstermektedir Müfteride ancak hallerini ıslah emareleri açıkça görülmeye başladığı za--on gerçekten tövbe ettiği anlaşılır Zira iftira kul haklarıyla ilgili bir gü*nahtır Cezası da onun İçin ağırdır


Fahreddin Razi şöyle der: «Şafiilere göre zina iftirasında bulunan kim*senin şehadetinin kabul edilmesi için, müfterinin hallerini ıslah ettiği her-ces tarafından görülebileceği bir zaman geçmelidir Bu zaman bir sene*dir,, [35]


Beşinci İncelik: Allahu taala namuslu ve iffetli bir kadına zina ifti*rasında bulunan için üç ayrı ceza vazetmiştir Birincisi, seksen sopa had kincisi iftiradan dönüp tövbe edene kadar hiçbir şehadetinin kabul edil*memesi, üçüncüsü ise, Allahu taalanın onu, tövbe edip hallerini ıslah ede--e kadar fasık ilan etmesidir Allahu taalanın zina suçunda bekarlar için fûz sopa cezası vazederken müfteriler için seksen sopa ile şehadetlerinin csbul edilmemesi cezasına hükmetmesi, iftira suçunun ağırlığını ve Al*dı (cc) katında ne kadar büyük bir günah olduğunu göstermektedir




Âyetlerdeki Şer'i Hükümler



Birinci Hüküm: Muhsan Kelimesinin Manası Nedir?


İslâm Şeriatında dört vasfı haiz olan kimseye «muhsan» denir:


1) İffetli olmak «Namuskar, zinaya sapmamış ve gizil dostlar da •dmmemiş (insanlar) halinde (yaşamanız şaıtıyla) müminlerden sizden evvel kitap verilenlerden yine hür ve iffetli kadınlar» (Maide: 5) âyetin-3e kadınlarda iffetin şart olduğu bildirilmiştir


2) Hür olmak Zira Allahu taala «Onlar (cariyeler) evlendikten son-na bir fuhuş Irtikab ettiler mi o vakit üzerlerine hür kadınlar üzerindeki ce-zanm yarısı (verilir) (Nisa: 25) buyurmuştur


3) Evli olmak Zira Allahu taala, «Bütün kocalı kadınlar(la evlenme*niz de size haram edildi)» (Nisa: 24) buyurmaktadır


4) Müslüman olmak Zira Resulullah (sav) «Allah (cc)'a şirk koşan muhsan değildir» buyurmuştur


İşte bir kadının «muhsan» sayılması için iffetli, hür evli ve müslüman olması lazımdır Bunların içinde en önemlisi de iffetliliktir Zira iffetli ol*mayan bir kadına zina iftirası atan için bütün fakihlerin ittifakıyla, had vurulmaz




İkinci Hüküm: Zina İftirasının Şartları Nelerdir?



Zina iftirasında bulunan bir kimsenin sopa ile cezalandırılabilmesi için birçok şartın tahakkuk etmesi lazımdır Bu şartların bazıları müfteri ile bazıları da iftira atılanla ilgilidir Bir şart da iftiranın kendisinde bulun*malıdır


Müfteride bulunacak şartlar: Bu şartlar üçtür:


1- Akıllı olmak,


2- Baliğ olmak


3- İhtivan ite itham etmek


Bu şartlar zaten insanların mükellef olması için asıl olan şartlardır Bu şartları taşımayan kimse mükellef olamaz Herne kadar âyeti kerimede bu şartlar sayılmamışsa da diğer naslarla tesbit edilmiştir Müfteri deli, çocuk veya müfcreh (tehdit edilen, zorlanan) kimselerden ise had vurul-ntaz Zira Resulullah (sav), «Üç kişi için teklif yoktur: Uyuyan insan, he*nüz ihtilam olmayan çocuk ve deli» ve yine «Benim ümmetim için hataen unutularak yapılan günahlarla zorlanarak yapılan günahların cezası yok*tur Zira akıl mükellef sayılmanın temel şartıdır Delinin sözüne itibar edilemeyeceğinden attığı iftiranın bir tesiri de olamaz Ancak akıllı bir çocuğun herhangi bir kimseye zina isnad etmesine itibar edilmeyerek had uygulanmamakla birlikte tazlrle uygun bir şekilde terbiye edilmesi gerekir




İftira Atılanlarda Bulunması Gereken Şartlar:



Âyetteki «Namuslu ve hür kadınlara» ifadesinin zahiri ister müslü*man, ister kafir olsun bütün kadınları ihata eder Ancak fakihler zina iftirası atılan kadında beş şartın bulunması lazım geldiğinde ittifak etmiş-


ısrz "f


1- İslâm,


2- Akıl,


3- Buluğ,


4- Hürriyet,


5- İffet


Bu şartlar tahakkuk etmediği takdirde iftira etse bile müfteri cezalan-3-İI-O2 Kadının herşeyden evvel müslüman olması şarttır Zira Resulul-«ct sav), «Şirk koşan muhsan değildir» buyurmuştur Buna göre müşrik ı tadına zina isnad eden kimseye iftira haddi uygulanmaz Zira küfrün £ ide günah yoktur Kafirlerden günah sadır olması her zaman müm-ın_-cJr


anü'l-Arabî: «Küfründen dolayı kafirin namusuna saygı gösterilmez ~s« ri açıkça ortaya koyanlar gibi onların da şereflerinin korunması söz-»irsu edilemez Çünkü kafir İslâmi yasakları çiğnediği İçin İslâmın insana »ıer-tş olduğu şeref payesi sınırlarını tecavüz etmiştir» [36]


iftira atılan kadının akıllı olması şarttır Zira iftira haddi, iftira atıla--:,- sundan duyduğu ve duyacağı eziyetlerin karşılığıdır Aklı olmayan kişi sâ füpılan iftiradan dolayı hiçbir zarara uğramaz Bu sebeble deliye İftira 3;ma had uygulanamaz


iftira atılanın baliğ olması da şarttır Zaten çocuk için zina tasavvuru Tj-,kün değildir Kör nasıl görmezse, baliğ olmayan çocuk da zina ede--<ez Öyleyse çocuğa ister kız, ister erkek olsun zina isnad eden için cum--_r; göre had yoktur Yalnız İmam Malik (ra)'e göre buluğ çağına er*memiş gelişkin bir kıza zina iftirasında bulunmak, aynen baliğ olanlar gibi -ocdı, cezayı gerektirir, imam Hanbel (ra) ise sıcak iklimlerdekl erken »K-şmiş dokuz yaşını tamamlamış kız çocuğuna atılan iftiranın da baliğ »anlara atılan iftira gibi haddi gerektirdiği görüşündedir


iftira atılanın hür olması lazımdır Cumhur, hürriyetin şart olduğunda etıfak etmişlerdir Zira kölenin veya cariyenin insanlık şerefi ve zinadan «iranması hür kadına nisbetle çok daha zayıftır Herne kadar köle ve carl-<"z*~ de iftira atmak haramsa da müfteri için had uygulanmaz, tazir edilir


Zira Resulullah (sav), «Köle ve cariyesine zina iftirasında bulunan Kimse*nin sözü doğru değilse, kıyamet günü ona had uygulanır» [37] buyurmuş*tur Cezanın ahirette uygulanması, ahirette mülkiyetin kalkması, köle ile efendinin eşit olması ve kimsenin diğerinden taKvadan başka bir üstün*lüğe sahip olmaması sebebiyledir


Ibni Hazm, fukahanın cumhuruna muhalefet ederek köle ve cariye*lere atılan iftiranın hürlere atılandan hiçbir farkı olmadığını savunmuştur Buna göre kim bir cariye veya köleye zina iftirası atarsa, hüre atılan if*tiranın karşılığı olarak uygulanan cezanın ona da uygulanması icabeder Ulemanın, «Köle ve cariyeye hürmet yoktur» demesi manasızdır Mümin İster hür, ister köle olsun hürmete layıktır Çünkü öyle köleler vardır ki Kureyş soyundan olan bir halifeden bile Allah katında daha hayırlıdır, ibni Hazm'ın bu görüşü güzel olmakla beraber, cumhurun delil aldığı ha*dise muhaliftir Hükümler de görüşlerle değil, fiili ve kavli hadislerle tesblt edilir «Köle ve cariyesine zina iftirasında bulunan kimsenin sözü doğru değilse, kıyamet günü ona had uygulanır» hadisi Buharı ve Müslim tara*fından tesbit edilmiştir Hadisin hilafına olan görüşlere İtibar edilmez


İftira atılanda bulunması gereken son şart iffettir Bu hususta bütün faklhler İttifak etmişlerdir ve muhalefet eden de çıkmamıştır Zira mevzu-muz âyette, «iffetli kadınlar» ifadesi bulunmaktadır İffetli olmayanlar, bugün fısk ve günahlarıyla övünmeyi ilericilik, dindar ve faziletli yaşamayı da gericilik sayanlar gibidir Had cezası iftira atanı yalanlamak için meş*ru kılınmıştır Eğer iftira atılan fiilen zina ediyorsa müfteriyi yalanlamak mümkün değildir İftira atılanın kötü fiilleri işlemekle meşhur olması müfte*ri için fırsat hazırlamış demektir, öyleyse gençliğinde zina eden bir adam sonra tövbe ederek halini ıslah etse, güzel ahlakla tanınmış olsa bile ona İftira atana had vurulamaz Müfteri ancak tazir edilebilir


özetlersek kafire, deliye, çocuğa, köle ve cariyeye ve iffetsiz bir ka*dına zina isnadında bulunan kimseye iftira haddi uygulanamaz Ancak ta*zir yapılır Çünkü bunlara yapılan iftira, herne kadar şeref ve haysiyet kı*rıcı birşey değilse de zinanın yayılmasına sebeb olabilir Nitekim Allahu taala, «Kötü sözlerin İman edenlerin İçinde yayılıp duyulmasını arzu eden*ler (yokmu) Dünyada da ahirette de onlar için pek acıklı bir azab vardır (Onlan) Allah bilir, siz bilmezsiniz» (Nur: 19) buyurmaktadır




Üçüncü Hüküm: Haddi İcabettiren Sözler Nelerdir?



İftira sözleri üçe ayrılır: Sarih ifade, kinaye ve çıtlatma


Sarih ifade, müfterinin konuşmasında doğrudan zina kelimesini kul-cnarak zina isnadında bulunmasıdır Mesela, «Ey zani», «Ey zina oğluı, «Sen babanın oğlu değilsin» veya «Falan adam falan kadınla zina etmiştir» guoi sözler sarih ifade ile zina isnadında bulunan sözlerdir Dolayısıyla had-ü gerektiren birer iftiradır


Kinaye yoluyla iftira ise, zina yapıldığını dolaylı olarak bildiren keli*meler sarfetmektir Mesela, «Sen her erkekle tokalaşıyorsun» veya «Her-cssJe konuşup şakalaşıyorsun» veya «Fasıka, facire fahişe» gibi sözlerin Tepsi doğrudan olmamakla beraber zinayı kasdederek söylenmişse zina iftirası sayılır


Çıtlatma (tariz) yoluyla zina iftirası sayılabilecek sözler ise, «Sen zl-un etmedin!», «Zani değilsin!», «O kadın zani değildir!» gibi ifadelerle ya*standır Fakihler bu yolla yapılan iftiranın haddi icabettirip ettirmeyeceği Tususunda ihtilaf etmişlerdir


İmam Malik (ra)'e göre bu nevi sözler zina iftirasıdır ve müfteriye Ifti-— haddinin uygulanması icabeder


İmam Safi (ra)' ve İmam Ebu Hanife (ra)'ye göre, bu sözler kime kar-s kullanılırsa kullanılsın, zina iftirası sayılmaz, haddi de gerektirmez An-ssk bunları söyleyen, maksadının onun zina ettiğini ortaya koymak oldu*ğunu söylerse iftira sayılarak isbatı istenir Isbat edilemezse iftira haddi gulanır


İmam Malik (ra)'ln delili:


İmam Malik (ra) Umrete binti Abdurrahman'dan şöyle rivayet etmiş-sr Hz Ömer zamanında iki kişi babalarından söz ederken biri diğerine «Sen Allahın ismi ile yemin ederim ki ne babam, nede annem zina etmiş Değillerdir» dedi Bunu duyan Hz Ömer bu hususu sahabilerle istişare et-: Sahabilerin bazıları, «Adamın bu lafında birşey yoktur Çünkü anne ve sobasını methetmiştir» dediler Diğer bazı sahabiler İse, «O şahıs anne-ba-sasını başka sözlerle methedemez miydi» dedikten sonra Hz Ömer'e dö--eerek, «Bizim görüşümüze göre ona iftira haddi uygulanmalıdır» dediler -iz Ömer de o adama iftira cezası olarak seksen sopa vurdurdu


Kurtubi bu konuda şöyle demektedir: «imam Malik (ra)'in görüşünün delili şudur: iftira haddinin vazedilmesinin gayesi, iftira atılan kişiye atılan lekeyi gidermektir Bu leke sarahaten sürülmeyip çıtlatma yoluyla da sü*rülse zina iftirası sayılır ve müfteriye haddin uygulanması icabeder Zira Allahu taaia Hz Meryem'in tarihî vakasını bildirirken «Ey Harun'un kız kardeşi, senin baban kötü bir adam değildi Anan da iffetsiz bir kadın de*ğildi» denildiğini haber vermektedir Bu ifadelerle çıtlatma yoluyla Hz Meryeme zina isnadında bulundular İşte bunun için Allahu taala o kavim hakkında «Bir de onların (İsayı) İnkar İle kafir olmaları, Meryemin aley*hinde büyük iftira atıp söylemeleri» (Nisa: 156) buyurmuştur Görüldüğü gibi onlar bu sözleriyle Hz Meryeme, «Sen o baba ve annenin kızı oldu*ğun halde bu İşi nasıl yaptın, bu çocuğu nereden getirdin?» yani zina et*tin demek istemişlerdir» [38]


Şafii ve Hanefilerin delilleri:


İmam Şafii ve Ebu Hanife'ye göre çıtlatma yoluyla sarfedilen sözler zina iftirası mana ve İhtimali taşıdığı gibi başka bir mana da taşıyabilir İhtimal işe şüphedir Dolayısıyla haddi gerektirmez Zira Resulullah (sav), «Şüphelerle hadleri uygulamayın» [39] buyurmuştur


Allahu taala kocasının ölüm iddetinl bekleyen bir kadına doğrudan talip olmayı yasak ettiği halde çıtlatma yoluyla evlenme talebinde bulun*mayı mubah kılmıştır Nitekim, «(Vefat iddetini bekleyen) kadınları nikah*la isteyeceğinizi çıtlatmanızda, yahut böyle bir arzuyu gönüllerinizde sak*lamanızda üzerinize bir vebal yoktur» (Bakara: 235) buyurmuştur Bu âyet, sarahaten söyleme ile çıtlatarak söylemenin hükümde eşit olmadığına de*lalet eder


İmam Şafii ve Ebu Hanife'nin görüşlerini doğrulayan delillerden biri de Ebu Hüreyre'den rivayet edilen, «Bir kişi Resulullah (sav)'a gelerek «Ya Resulullah, karım zenci bir çocuk doğurdu» dedi Resulullah (sav) ona, «Senin develerin var mı?» diye sordu «Evet» cevabını alınca, «De*velerinin rengi nasıldır?» dedi «Kırmızıdır» cevabını alınca yine sordu: «Develerin içinde hiç gri renkli olan var mı?» Adam, «Evet,, var» dedi Resulullah (sav), «Nasıl olup da kırmızı deveden gri deve çıkıyor?» soru*suna, «Herhalde develerimin ataları arasında gri renkli olan vardı da on*dan» cevabını alınca, «Öyleyse senin bu çocuğun da sizin atalarınızdan birinin rengini taşıyor» buyurdu» [40] Görüldüğü gibi odam çıtlatma yoiuy-


*a karısının zina ettiğini anlatmak istediği hakle Resulullah (sav) ona had vurmamıştır




]