Alak Süresi

ALAK SURESİ


اِقْرَاْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذٖى خَلَقَ

1-İkra' bismi rabbikellezi halak

İkra, Oku

Okumak, anlamadan Arapçasını tekrar etmek olmasa gerek

Kelimeleri yüzünden okumak, tekrar etmek bir anlamda telaffuz etmek, okumak olabilir mi?

Anlamını dahi bilmeden seslerin tekrarı ancak telaffuz olabilir

Okumak, telaffuz edilen seslerin kelimelerin anlamını bilmeyi de gerektirir

Oysa, ikrada bu da yetmez Telaffuz edilenlerin anlamının düşünülmesi, ders çıkarılması, ibret alınması, yaşanılması, anlatılması elzemdir

Zira, Kuran, akledenler, düşünenler için ibretler vardır; hala düşünmeyecek misiniz, böyle kolaylaştırdı ki düşünüp ibret alasınız; kafa patlatırcasına düşünmekten bahseder Hatta tedebbür düşünmesine yer verir Yani, temellerini, ilkelerini dikkate almayı, arka planını, satır aralarını düşünmeyi ister

Öyle ki, Kuran, tertil okumasını; azar azar, yavaş yavaş, tek tek, tane tane, düşüne düşüne, hazmederek, sindirerek, muhakeme ederek, adeta suyunu çıkarırcasına okumayı över

Aynı zamanda ikra okumasında; bu çıkarımların, elde edilen sonuçların, yaşanılması, hayata geçirilmesi, yaşama nakşedilmesi şarttır

Böylece, telaffuz edilenlerin anlamının öğrenilmesi, düşünülmesi, ders çıkarılıp ibret alınması, bunların yaşanılması ve insanlığa anlatılmasıdır, ikra

Takip etmek, ardından gitmek, aralarında hiç kimsenin bulunamayacağı kadar yakın bir şekilde izlemek, ona uymak, okumak ve manayı düşünmek, izlemek anlamına gelen tilavetten farkı da bu çıkarımları yaşamakla yetinmeyip insanlığa iletmektir, sunmaktır, tebliğ etmektir

Bu nedenle, Kuranı ikra yapmak, ayetleri telaffuz etmenin yanı sıra, mealini anlamını okumak, bunları düşünmek, gerektiğince fikirlerden yararlanarak ibretler çıkarmak, bunları yaşama geçirmek ve insanlığa sunmak, anlatmaktır Arı misali çiçeklerin özünü alıp, düşünüp, yoğurup Kuran potasında bal yapıp, yemek ve yedirmektir

Bu amaçla Kurana yaklaşmaktır, yaşamaktır

Kuranın hakikatlerine ulaşmak, özümlemek, yaşamak ve anlatmaktır

Bu bağlamda kainat, kuran ve peygamber evrensel hakikatin, farklı tezahürleridir, ikra yapanlara

Bismi Rabbikellezi Halak

Rabbinin isimlerine yapışarak, tutunarak, teslim olarak, güvenerek ikra yapmaktır

İkrayı, Onun terbiyesine girmek için yapmaktır

Kuranın terbiyesinde yaşamak, hayat bulmak amacıyla gerçekleştirmektir

Yeni bir ahlaka, Kuran ahlakına ulaşmak için ikra yapmaktır

İkra yaptıkça eskiden ayrılmak yeni yepyeni bir ahlakla doğmaktır

Kuran ahlakıyla yaratılmaktır, yoğrulmaktır

Ayeti, baştan veya sondan okursak: Şayet, kuran ahlakıyla yaratılmak, yapılanmak istersen; Rabbin terbiyesine girmek, Ona yapışmak, aşkla bağlanmak, tutunmak gerektir Bunun da tek yolu ikra yapmaktır

Bilesin ki, ikra yaparsan Rabbin seni terbiye eder ve yeni, yepyeni bir ahlakla, Kuran ahlakıyla yaratır, yapılandırır, cennete layık insan eder


خَلَقَ الْاِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ

2-Halekal insane min 'alak

İnsan alaktan Halak oldu

Halak olması, ahlakın, hal, hareket, tavır, yaşam biçimi, programı, felsefesinin alakla ilgili, bağlantısı anlatılır

Kim neye alaka duyarsa, alakasının derecesiyle paralel onun ahlakıyla Halaklanır

Kuran ahlakında yaratılmak, doğmak; insanın alakına bağlıdır

Alakası varsa, Kuran insanı terbiye eder ve yeni bir ahlaka ulaştırır

Alakası ne ölçüde ise halakı, ahlakı, Kuranı yaşamı da o ölçüde olmaktadır

Kurana sevgisi, ilgisi, alakası ahlakını belirlemektedir

Alak gibi, döllenmiş yumurtanın, emriyonun rahim duvarına tutunurken gerçekleştirdiği gibi taa atardamarlarına kadar uzanıp, anasının en güçlü damarlarından beslenmesi misali, insan da Kuranın taa temellerine, ilkelerine, evrensel değerlerine, özüne, esasına, manasına ulaşacak şekilde alaka kurarsa, o nispette Kuranla beslenip, ahlaklanır

Yoksa, ikrası, alakası sadece telaffuzda kalırsa, ahlakının da yüzeysel kalması kaçınılmazdır

Oysa, öyle bir alaka isterki, tilaveti, tertili, ikra okumasını; tezekkürü, tedebbürü, taakulü, tefekkürü vb düşünmeleri bekler

Bu alak, alaka, sevgi, istek ne ölçüde ise Kuranda o ölçüde ahlaklandırır

Peygamber ve arkadaşlarının alakasının büyüklüğü, ahlakının da Kuran olmasını sağladı

Şayet, Kuran ahlakı istiyorsak, önceliklerimizi ve önem verdiklerimizi sorgulayıp, Kurana alakamızı, ilgimizi, sevgimizi, gözden geçirmeliyiz

Ahlakımızı Kuranlaştırmak için alaka duyduklarımızı ve alakamızın derecesini yeniden yapılandırmalıyız


اِقْرَاْ وَرَبُّكَ الْاَكْرَمُ

3-İkra' ve rabbukel'ekram

İkra yapana Rabbi ikram eder

Kuran ahlakına kavuşturur

İkra ile ikramın paralelliği anlatılır

Herneye ihtiyaç duyarsa onu sunar, lutfeder

Gerekli bilgiye, hikmete, terbiyeye kavuşturur

İkra yaptıkça, alakası arttıkça bu ikramlar da çoğalır

Kuran ahlakına uygun yaşamayı ikram eder


اَلَّذٖى عَلَّمَ بِالْقَلَمِ

4-Ellezî 'alleme bilkalem

Şöyle ki, Kalemle öğretendir

Kuranı, azar azar, kalem kalem, kısım kısım öğretendir

Lif lif, ayrıntılarına kadar anlatandır

Kalemle, yazarak, çizerek, not alarak, bağlantı kurarak, yaşama indirgeyerek, unutmamak için, Kuran ahlakından uzak düşmemek için çaba harcayanlara belletendir

Yaşama kaydedenlere, hayata geçirenlere, ömürlerine nakşetmek isteyenlere öğretendir

Hayatını, ahlakını Kuran yapandır


عَلَّمَ الْاِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ

5-Allemel'insane ma lem ya'lem

SA-İnsana bilmediğini öğretendir

Bildiklerinden, önceki öğretilerden, atalar ahlakından vazgeçmeye niyetli olana öğretir

Ezberini bozmaya, kendini değiştirmek isteyene yol gösterir

Akledene, düşünene, ibret alıp ders çıkarana, yaşama kaydedene yardım eder

Kuranı ikra yapana, alakası olana, hayata geçirene, Kuran ahlakını ve bilmediklerini öğretir

Kuran ona rehber olur, yol gösterir, cennete layık insan yapar

Hayatını, ahlakını cennet eder


6-8

كَلَّا اِنَّ الْاِنْسَانَ لَيَطْغٰى

6-Kella innel'insane leyatğa

Hayır; gerçekten insan, azar

اَنْ رَاٰهُ اسْتَغْنٰى

7-Er raehusnağna

A Bulaç Kendini müstağni gördüğünden

اِنَّ اِلٰى رَبِّكَ الرُّجْعٰى

8-İnne ila rabbikerruca'

A Bulaç Şüphesiz, dönüş yalnızca Rabbinedir

Hayır, Kuranı ikra yapmayan, alakası olmayan, kendini yeterli gören muhakkak ki azmaktadır

İkraya, okumaya, anlamaya, düşünmeye, ders çıkarmaya, ibret almaya gerek görmeyenler, yaşamlarını Kuranın rehberliğinden kopuk sürdürenler, amaçları Kuranı bir hayat olmayanların azması, yoldan sapması, saptırılması kaçınılmazdır

İkrayla, alakayla Kuran terbiyesine ulaşır Bu dünyaya gelişinin gidişinin nedenini, niçinini, hikmetini anlar, yaşam amacını kavrar, alakını, önem ve öncelik vermesi gerekenleri belirler

Kuranı rehber edinmeyen başkalarını rehber edinir

Kurandan mahrumlaştıkça, tagutlaşmayı sürdürür

Önem ve öncelik verdikleri, alaka gösterdikleri Kuranın yerini aldıkça, tabi olduğu tagutları olur Kuran ahlakı yerini tagutların ahlakı hüküm sürmeye başlar Önem ve öncelik verdiği Kuran dışındaki her şey yaşamını belirler Zahiri farklı olsa da Ruhunu, özünü, amacını onlara teslim eder Verilen her şey araç iken, amaçlaşınca, tagut olur, hükmeder Azdırır

Sonunda dönüş Rabbinedir

Geç olmadan, ölüm çatmadan ikra yap, alakanı Kurana yönelt Dünyadaki amacını hatırla önem ve öncelik verdiklerini gözden geçir, araçları amaç edinmekten vazgeçip kurtuluşa er


9-13

اَرَاَيْتَ الَّذٖى يَنْهٰى

9- Eraeytellezi yenha

A Bulaç Engellemekte olanı gördün mü?

عَبْدًا اِذَا صَلّٰى

10- Abden iza salla

A Bulaç Namaz kıldığı zaman bir kulu

اَرَاَيْتَ اِنْ كَانَ عَلَى الْهُدٰى

11- Eraeyte in kane 'alelhuda

A Bulaç Gördün mü? Ya o (kul) doğru yol üzerinde ise,

اَوْ اَمَرَ بِالتَّقْوٰى

12- Ev emara bittakva

A Bulaç Ya da takvayı emrettiyse

اَرَاَيْتَ اِنْ كَذَّبَ وَتَوَلّٰى

13-Eraeyte in kezzebe ve tevella

A Bulaç Gördün mü? Ya (bu engellemek isteyen) yalanlıyor ve yüz çeviriyor ise

Salla yapanı engelleyeni gördün mü, anladın mı?

Kuranı ikra yapanı, okuyanı, anlayanı düşüneni, yaşayanı, anlatanı, toplumu bu ahlaka davet edeni bu uğurda salla yapanı, destek olanı; engelleyeni, bu yoldan alıkoyanı, mani olanı anladın mı?

İnsanla Kuran arasına giren engeller, maniler neler İçsel ve dışsal unsurları, bireysel ve toplumsal faktörleri, ulusal ve uluslar arası güçleri, bunların tağutlaşarak esir alışlarını düşünmek, tanımak, anlamak ve görmek ve kurtulmak gerekmektedir

Zira, ikra yapmak, gereğince alaka göstermek, Allah’a, Kurana önem ve öncelik vermek olan takva, Kuran terbiyesindeki bir yaşamı sağlar Kuran ahlakıyla boyar Kuranı yaşama taşır Hayata nakşeder, dantel gibi işler

Bunun için, Kuranla bu denli alakamızı kesen, mani olan, Hakkı yalanlayan, yüz çeviren tüm söylemleri, öğretileri, kabullenim ve yargıları, gözden geçirmek, değiştirmek, terk etmek elzemdir

Dünyadaki amacımızı unutturan, peşinde kullaşıp köleleştiğimiz tüm tutkuların, hedeflerin, gayelerin farkına varıp, kurtulmalıyız

İlahlaştırdığımız; mal, mülk, makam, şöhret, para, pul, herneyse tüm araçları amaçlaştırarak girdiğimiz esaret girdabından ayrılmalıyız Hele bir zengin olayım bak nasıl çalışacağım, destek olacağım diyerek araçları bilerek bilmeyerek amaç edinip de Kuran ahlakını öteleyenlerin kıssaları, farkına varmak için yetmez mi?

Oysa bunların amaç değil birer araç olarak ihtiyacımız kadar yaşamımızdaki yerini alması doğaldır Dünyadaki yaşamın sürdürülmesi için gereklidir

Öncelikle içimizdeki bu anlayış engellerini yok etmeliyiz Atalar kültürünü bırakmalıyız Kuranla aramıza giren tüm engelleri, perdeleri yırtıp atmalıyız

Sonra toplumda var olan; Kuranı, ikra yapmayı, alakayı zorlaştıran tüm şartları değiştirmeliyiz


14-16

اَلَمْ يَعْلَمْ بِاَنَّ اللّٰهَ يَرٰى

14-Elem ya'lem biennallahe yera

A Bulaç O, Allah'ın gördüğünü bilmiyor mu?

كَلَّا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ

15-Kella leil lem yentehi lenesfe'am binnasiyeh

A Bulaç Hayır; eğer o, (bu tutumuna) bir son vermeyecek olursa, andolsun, onu perçeminden tutup sürükleyeceğiz;

نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ

16-Nasiyetin kezibetin hatieh

A Bulaç O yalancı, günahkar olan alnından

Önem ve öncelik verdiğimiz, her gün aynı perçem, kakül gibi bakıp, gözettiğimiz bu geciçi dünyada araç iken Kuranı amaçlarımızın yerine baş tacı yaptığımız, mal, makam, şöhret vb hedeflerimiz yok mu?

Eğer farkına varıp vazgeçmezsek bu yalancı, aldatıcı, insanı yanlışa, günaha daldıran perçemlerimizden, amaç edindiğimiz, uğruna ne günahlara katlandığımız Kuran dışı gayelerimizden, ihtiraslarımızdan, yığma ve biriktirme hastalığından kurtulmazsak, bunların peşinde sürünmek mukadder olur

Hele bir zengin olayım, şu olayım, bu olayım da bir gör ve benzeri perçemlerimiz, bizi aldatmıyor mu, Kurandan, ikradan uzaklaştırmıyor mu?

Araçken amaç edindiğimiz ve önümüze kızıl elma gibi koyduğumuz bitmez tükenmez, dipsiz, yalancı, günahkar perçemlerden vazgeçmezsek, o zaman da Sünnetullah gereği bu perçemlerin peşinde köleleşir, sürünür insan

Oysa tüm nimetler, araçlar hayatı kolaylaştırmak, insana hizmet etmek için yaratılmış, ikram edilmişken, bunları amaç edinen insan bunların kölesi olur Bunlara binmek, kullanmak varken, onlar insana biner, insanı hamal eder

Atalar dininin efendileri olup toplumsal güçleri kullananlar, bu güçlerle tagutlaşanlar, zorbalık yapanlar, Hakka, Kurana ve Kurani ahlakın yayılmasına engel olmaya çalışanlar da, bu güçlerin, bu perçemlerin esiri olur, sürünür, süründürülür


17-18

فَلْيَدْعُ نَادِيَهُ

17-Felyed'u nadiyeh

A Bulaç O zaman da meclisini (yakın çevresini ve yandaşlarını) çağırsın

سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ

18-Sened'uzzebaniyete

A Bulaç Biz de zebanileri çağıracağız

Bu perçemler uğrunda tüm çevresini kullanır, tüm imkanlarını seferber eder Bu yolda tüm ömrünü heba eder, sonra da zebanilere layık olur

Vahyi önceliklerimizle aramıza giren bu ve benzeri yalancı, günahkar perçemlere ulaşanlar da, muradına eremez, uğruna alakasını, ikrasını, takvasını bozduğu, ne günahlara battığı bu perçemler eliyle tokat yer, sürünür

Salat edenlere, ikra yapanlara, Kurana önem ve öncelik verenlere karşı yaptıkları tüm engellemelerde tüm taguti güçleri seferber etmesine rağmen sonuçta bu güçler eliyle bile darbe yer, hançerlenir sürünür ve yerle bir edilir


كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ

19-Kella, la tuti'hu vescud vakterib

A Bulaç Hayır; ona boyun eğme (Rabbine) Secde et ve yakınlaş

Hayır, tüm bu engellerin farkında olup, anlayıp, bunlara uyma; Kurana tabi ol, tam bir itaatle bağlan ve yaşayan Kuran ol Bunun içinde ikra yap, alakanı ilgini artır Önem ve önceliklerini Kuran yap Kuran ahlakına tabi ol

Ahmet Aldemir