|
Prof. Dr. Sinsi
|
Mitolojide Tanrılar | Yunan Mitolojisi
Roma’daki adı Diana, Zeus ile Leto’nun kızı Phoebe olarak da bilinir Apollon’unikiz kız kardeşi, vahşi doğa tanrıçası Ares’in dostudur Kardeşinden bir gün önce doğup Apollon’un doğumu sırasında annesine yardım etmiştir Annesinin çektiği acıyı gören Artemis evlenmemeye ve bakire kalmaya yemin etmiştir Fakat rivayete göre Nenflerden oluşan hizmetçileriyle ormanda avlandığı bir gün karşısına çıkan Orion’a aşık olmuştur ve onunla evlenmek istemiştir Kardeşini kıskanan Apollon, bir gün Orion denizde yüzerken kıyıdan uzaklaşıp, kafasının bir nokta gibi göründüğü anda Artemis’i çağırıp o noktaya kadar ok atıp atamayacağını sormuş, Artemis oku fırlatmış ve bilmeden sevdiği adamı öldürmüştür Bu olaydan sonra ışığını kaybeden Artemis babası Zeus’tan Orion’ubir takımyıldızı olarak gökyüzüne çıkarmasını istemiş, Zeus da kızının bu isteğini yerine getirmiştir Artemis yunan ev ve orman tanrıçası
Mitolojide müziğin, sanatların ve şiirin tanrısıdır Ayrıca kehanet yapan, bilici tanrıdır Zeus ve letonun oğlu, Artemis’in ikiz kardeşidir Altın bir lir çalar Gümüş yayıyla oku en uzağa o atabilir; okların tanrısıdır Tıbbı insanlara o öğretmiştir; hekimliğin tanrısıdır Asla yalan söylemez; ışığın ve gerçeğin tanrısıdır Kutsal ağacı defne, hayvanları yunus, atmaca, kuğu ve kargadır Lakapları “okçu”, “Likya’lı” ve Latince’de yırtıcı kuşlara ilişkin olarak kullanılan, “yırtıcı” anlamına gelen “Vulturus”dur Olymposluları altın liriyle eğlendiren, çok uzaklara ok atabilen, hastaları iyileştiren, iyileştirme sanatını hastalara ilk öğreten gümüş yayın efendisi okçu Tanrı olarak Yunan şiirlerine geçmiştir Aynı güneş ışınları gibi Apollon’un okları da hem hasta edici hem de iyileştiricidir Bu yüzden güneşle de özdeşleştirilmiştirKutsal ağacının defne olmasının nedeni, nehir perisinin kızı Daphne’dir Apollon Daphne adlı nympheye hayrandır Fakat Daphne, bakire kalmaya yemin etmiştir Peşine düşen Apollon’dan kaçabilmek için Artemis’ten kendisini saklamasını ister ve orada bir defne ağacına dönüştürülürOrfe öğretisinde sezgi, ilham ve vicdanın sembolü olan Apollon’dan Yunan mitolojisinde sık sık “Lykya’lı olarak söz edilir (Likyalı sıfatının kökeni luvi dilinde ışık anlamına gelen, kurt anlamındaki “lyk” sözcüğüdür ki, sözcük Latincede lux biçimine dönüşmüştür Apollon adının aslı, bir iddiaya göre, Etrüsk dilinde bir ilahı belirtmek üzere kullanılan Aplu, Apulu, ya da Aplum adıdır)
Yunan mitolojisinde Apollon’un yaptığı sayısız işlerden bazıları şunlardır:- Apollon, adını Pythia adlı kahinelere verecek olan Pyhton ejderini bir mağarada ya da yeraltı yarığında öldürür ve öldürdüğü yerde Trakyalı Orfe delf inisiyasyonunu başlatır
- Zagreus’un kemiklerini Apollon Delf’e gömer: Zeus’un buyruğu üzerine musaların (müzler) yardımıyla Zagreus’un parçalarını bir araya getirir dünya’nın merkezi yakınına gömer
- Hermes’e sihirli bir altın asa verir Hermes ateş çıkartabildiği bu asa sayesinde habercilerin efendisi olur
- Üç uçlu yabayla yaptığı bir hareketle yunusu göğe bir takımyıldız olarak yerleştirir
Aşk ve güzellik tanrıçası olan Aphrodite’in üzerine iki efsane vardır Hesiodos Theogonia’da bu tanrıçanın denizin köpüklü dalgalarından doğduğunu sölerken, Homeros tanrıçanın Zeus ile Okenos kızı Dione’den doğduğunu söyler Aphrodite altın sıfatıyla çoğu yerde karşımıza çıkar Tanrıça için çoğunlukla kulanılan sıfatlar işveli, cilveli ve gönül alıcıdır Sevgiyi, sevişmeyi simgeleyen tanrıça, çoğu yerde oğlu Eros ile görünmektedir Ancak Eros,Hediosa göre oğlu değildir ve Aphrodite’nin alayına daha sonra katılmıştır Bunun yanı sıra tanrıçanın alayında güzelliği, zerafeti ve bereketi simgeleyen Khraitler Horalar Hymenıous yer almaktadır Birçok efsanede yer alan Aphrodite’nin kocası Hephaistos’tur ve tanrıça kocasını Ares ile aldatır Ayrıca Hermes ile sevişmesinden Hermapdotridos doğar Bunun yanı sıra Adonis ve Ankhises ile ilişkileri vardır Ayrıca İda dağın’daki üç güzeller efsanesinde çoban Paris tarafından seçilen tanrıçadır Roma Döneminde kullanılan adı ise Venüs’tür
Yunan mitolojisinde akıl, sanat, strateji, barış ve savaşın tanrıçası Roma mitolojisinde minerva diye anılır Babası Tanrıların başı Zeus, annesi ise zeus’un ilk karısı olan Hikmet Tanrıçası Metis’ tir Sembolleri, kalkan,mızrak zeytin dalı ve baykuştur Mızrak savaşı, zeytin dalı barışı, baykuş da bilgeliği temsil eder Athena, Atina kentinin baş tanrıçası ve koruyucusudur, kent ismini de ondan almıştır Athena ve sembolize ettiği karekterler birçok kültürde benzer formlarda bulunur Athena ayrıca Troya savaşında akhaların yardımına koşup tahta atın yapılmasına yardım etmiştir Athena özel bir kalkan taşır Bu kalkan Aegis olarak isimlendirilmiştir Kalkanın üzerinde, değişik süslemelerle birlikte medusa’nın başının resmi bulunur Bu kalkanın önünde en güçlü ordular bile bozguna uğrar Temel özellikleri kentle ilgili olan Athena birçok bakımdan Kır tanrıçası artemisin karşıtıdır Athena’nın yunan uygarlığı öncesinden gelen bir tanrıça olduğu ve daha sonra Yunanlılarca benimsendiği sanılır Ama Yunan ekonomisi,Minos uygarlığından farklı olarak önemli ölçüde askerî temele dayandığı için, Athena başlangıçtaki evcil işlevlerini korumakla birlikte giderek bir Savaş Tanrıçası’na dönüşmüştür
Yunan mitolojisinde zeus ve heranın oğlu ve Afrodit ve Kharis’in eşidir Ateş ve volkanların tanrısı idi Tanrılar ve kahramanlar için demircilik , zanaat ile uğraşarak silahve zırh üretirdi Latince vulcan da denir
Hephaistos, zanaatkarlar tarafından Athena ile birlikte mesleklerin piri ve koruyucusu olarak kabul edilen bir ateş tanrısıdır Tarımı, uygarlığı ve şehir hayatını korur Anadolu kökenli tanrılardan biri olan Hephaistos, özellikle sönmüş bir yanardağ olarak saygı görmüş, sonraları yanardağların içinde çalıştığına inanılmaya başlamıştır
Zeus’la Hera’nın oğlu olarak bilinmesine rağmen, Zeus’un Athena’yı başından doğurmasına karşılık Hera’nın da Hephaistos’u tek başına doğurduğu da söylenmektedir
Hephaistos, tanrılar arasında en çirkinidir İki ayağı da topaldır Homeros’un İlyadası’nda bunun sebebi iki şekilde açıklanır Birinciye göre babası Zeus, Hera ile kavga ederken Hephaistos annesinin tarafını tutmuş, buna kızan Zeus oğlunu Lemnos adasına fırlatmış ve Hephaistos bu yüzden sakat kalmıştır İkinci efsaneye göre Hephaistos sakat doğmuş, bu durumdan utanan annesi onu Olympos’tan aşağı fırlatmış ve Hephaistos’u nereidler büyütmüştür Hephaistos’la Hera hiçbir zaman birbirlerini sevmemişlerdir
Tanrıların arasında en çirkin olan olmasına rağmen, hem onlar hem de insanlar arasında en sevilen tanrıdır Olympos’taki görkemli saraylar onun elinden çıkmıştır Tanrılar ve kahramanlar için en güzel silahları yapmıştır Zeus’un emriyle insanları cezalandırmak için gönderilen ilk kadın Pandora onun eseridir Hephaistos, İlyada’da Kharis (Zerafet, neşe ve sevinci temsil eden tanrıçalardan biri) ile evlidir, Odysseia’da ise Aphrodite ile evlidir
|