Göğün Sessiz Kralları | Bulutlar

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

Göğün Sessiz Kralları

Bulutlar

Ankara’da Elmadağ'ın üzerini stratokümülüsler kaplamış Bu alçak bulutlar kümülüslerin yayılıp yer yer birleşmesiyle oluşuyor ve hafif yağmura neden olabiliyor

Başımızın üstündeki bu zenginliğin farkına varmak yeni bir dünyanın kapısını aralıyor

Çeşitli şekillere benzettiğimiz kümülüsler

Sert mizaçlı kümülonimbüsler

Alçak sis örtüleri stratüsler… Gökyüzünde sessizce kayıp giden bulutlar farklı farklı özellikler gösteriyor

Başımızın üstündeki bu zenginliğin farkına varmak yeni bir dünyanın kapısını aralıyor

Bir bulut olsam hangisi olmak isterdim? Çocukluğumdan bu yana çize çize ezberlediğim pamuktan kümülüs mü, yoksa gökyüzünün en tepesinde asılı duran incecik sirrüs mü? Belki de geceleri ay etrafından hale oluşmasına sebep olan hayalet bulut sirrostratüs ya da çoğu insanın karamsar ortam oluşturmakla suçladığı stratüs… Bendeniz devasa bir kümülonimbüs olmak isterdim

Bu olağanüstü bulutun çok sevdiğim yağmuru ve gök gürültüsünü getirmesi ya da bulut gözlemcisi Gavin Pretor-Pinney’in onu “Darth Vader” karakterine benzetmesi nedeniyle değil

Yüksekliği 14 bin metre olan bir kümülonimbüsün ta tepesinden paraşütle atlamak zorunda kalıp mucizevi bir şekilde yere sağ salim inmeyi başarmış birinin, William Rankin’in öyküsü yüzünden…

Rize Ardeşen’deki Tobamzga Yaylası’nı bir buzul gölü süslüyor Manzarayı, stratüs bulutları tamamlıyor

Rankin’in bulutların gizemli dünyasını daha çok merak etmemi sağlayan hikâyesi şöyle: Askeri pilot olan Rankin, 1959 yılında rutin bir seyir uçuşu yaparken meteorologların yolda rastlayacağını söylediği devasa kümülonimbüsle karşılaşır

Ancak yüksekliğinin öngörüldüğü gibi 12 bin değil 14 bin metre olduğunu anlar

Bu “öfkeli” bulutun içinden geçmek ölümcül bir hata olacağından yükselip üzerinden geçmeye çalışır

Ancak 14 bin 300 metrede motoru bozulur

İntihar anlamına gelse de üzerindeki incecik kıyafete rağmen paraşütle atlama kararı alır

Aksi takdirde uçakla birlikte yere çakılacaktır

İşte hikâyenin bundan sonraki bölümü bulut araştırmalarında önemli bir dönüm noktası oldu, beni de bir “bulut gözlemcisi” yaptı

Bu arada Rankin’in hikâyesini ve bulutlarla ilgili keyifli bilgileri Gavin Pretor-Pinney’in TÜBİTAK Yayınları’ndan çıkan Bulut Gözlemcisinin Rehberi kitabından okuyabilirsiniz

Yüksek dağlar hep bulutlarla birlikte akla gelir, başları çoğu zaman dumanlıdır Kastamonu ve Çankırı il sınırındaki Ilgaz Dağı, çevresini saran kara bulutlarla daha da yüce görünüyor

Adı bir tekerleme gibi olan “kümülonimbüs” bulutlarının içinde neler olduğunu bir düşünün

Bulutun üst bölümü buz kristallerinden oluşuyor

Bu bölümün derinliklerinde ortam karanlık, görüş alanı yok! Alçaldıkça türbülans artıyor

Rankin şiddetli rüzgârlar nedeniyle bir aşağı bir yukarı savruluyor

Bir noktadan sonra başlayan kocaman dolular savruldukça topladıkları su artıyor ve büyüyor

Dev doluların Rankin’e çarpma etkisini hayal bile edemiyorum

Pilot kendini bir süre sonra bulutun merkezinde karanlık bir tünelde buluyor

Bu sırada şimşekler ve gök gürültüleri başlıyor

Üstelik neredeyse burnun dibinde… Yoğun yağmurda boğulmamak için bazı anlarda nefesini tutuyor

Umudunu kesmek üzereyken bir anda paraşütü açılıyor

Bu andan sonra türbülans hafifliyor, dolu ve yağmur şiddetini gittikçe azaltıyor

Nihayet buluttan çıkan Rankin bir çam ormanına sağ salim iniyor

Atladığı andan yere düşene kadar tam 40 dakika boyunca gökyüzünün en şiddetli bulutunun içinde oradan oraya savrulan Rankin’in bu deneyimini anlattığı kitabının adı ne dersiniz? Gök Gürültüsüne Binmiş Adam…

Niğde’nin Çamardı ilçesinin göğünü altokümülüs lenticularis bulutları güzelleştiriyor Bu bulut, dağların üzerinden geçen havanın itmesiyle mercek şekli almış

Bulutlar… Kimini kümülonimbüs olma sevdasına düşüren, kimine hayal kurdurup uzaklara götüren, benzetme oyunu oynatan, yağmur ve gölggetiren çeşit çeşit bulutlar

Kümülüsler, stratokümülüsler, stratüsler, altokümülüsler, altostratüsler, sirrüsler, sirrokümülüsler, sirrostratüsler, nimbostratüsler, kümülonimbüsler ve daha neler neler… Adı belki de size çok yabancı gelen bu bulutları gözleyen insanlar var

Yukarıdaki hikâye sayesinde ben de bunlardan biri oldum

Bir bulut gözlemcisiyim

Rahmetli anneannem ben küçükken sıkça söylerdi: “Aklın hep havada!” Haksız da değil, büyüyünce önce kuş gözlemcisi oldum şimdi de bulut!

10 Temel Bulut Cinsi

Bulut gözlemcisi olmak için önce temel bulut cinslerini tanımakla yola koyulmalı

Gavin Pretor- Pinney imzalı The Cloud Collector’s Handbook kitabının bu konuda iyi bir kaynak olduğunu hatırlatalım

08-04-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Göğün Sessiz Kralları \| Bulutlar Göğün Sessiz Kralları Bulutlar Ankara’da Elmadağ'ın üzerini stratokümülüsler kaplamış Bu alçak bulutlar kümülüslerin yayılıp yer yer birleşmesiyle oluşuyor ve hafif yağmura neden olabiliyor Başımızın üstündeki bu zenginliğin farkına varmak yeni bir dünyanın kapısını aralıyor Çeşitli şekillere benzettiğimiz kümülüsler Sert mizaçlı kümülonimbüsler Alçak sis örtüleri stratüsler… Gökyüzünde sessizce kayıp giden bulutlar farklı farklı özellikler gösteriyor Başımızın üstündeki bu zenginliğin farkına varmak yeni bir dünyanın kapısını aralıyor Bir bulut olsam hangisi olmak isterdim? Çocukluğumdan bu yana çize çize ezberlediğim pamuktan kümülüs mü, yoksa gökyüzünün en tepesinde asılı duran incecik sirrüs mü? Belki de geceleri ay etrafından hale oluşmasına sebep olan hayalet bulut sirrostratüs ya da çoğu insanın karamsar ortam oluşturmakla suçladığı stratüs… Bendeniz devasa bir kümülonimbüs olmak isterdim Bu olağanüstü bulutun çok sevdiğim yağmuru ve gök gürültüsünü getirmesi ya da bulut gözlemcisi Gavin Pretor-Pinney’in onu “Darth Vader” karakterine benzetmesi nedeniyle değil Yüksekliği 14 bin metre olan bir kümülonimbüsün ta tepesinden paraşütle atlamak zorunda kalıp mucizevi bir şekilde yere sağ salim inmeyi başarmış birinin, William Rankin’in öyküsü yüzünden… Rize Ardeşen’deki Tobamzga Yaylası’nı bir buzul gölü süslüyor Manzarayı, stratüs bulutları tamamlıyor Rankin’in bulutların gizemli dünyasını daha çok merak etmemi sağlayan hikâyesi şöyle: Askeri pilot olan Rankin, 1959 yılında rutin bir seyir uçuşu yaparken meteorologların yolda rastlayacağını söylediği devasa kümülonimbüsle karşılaşır Ancak yüksekliğinin öngörüldüğü gibi 12 bin değil 14 bin metre olduğunu anlar Bu “öfkeli” bulutun içinden geçmek ölümcül bir hata olacağından yükselip üzerinden geçmeye çalışır Ancak 14 bin 300 metrede motoru bozulur İntihar anlamına gelse de üzerindeki incecik kıyafete rağmen paraşütle atlama kararı alır Aksi takdirde uçakla birlikte yere çakılacaktır İşte hikâyenin bundan sonraki bölümü bulut araştırmalarında önemli bir dönüm noktası oldu, beni de bir “bulut gözlemcisi” yaptı Bu arada Rankin’in hikâyesini ve bulutlarla ilgili keyifli bilgileri Gavin Pretor-Pinney’in TÜBİTAK Yayınları’ndan çıkan Bulut Gözlemcisinin Rehberi kitabından okuyabilirsiniz Yüksek dağlar hep bulutlarla birlikte akla gelir, başları çoğu zaman dumanlıdır Kastamonu ve Çankırı il sınırındaki Ilgaz Dağı, çevresini saran kara bulutlarla daha da yüce görünüyor Adı bir tekerleme gibi olan “kümülonimbüs” bulutlarının içinde neler olduğunu bir düşünün Bulutun üst bölümü buz kristallerinden oluşuyor Bu bölümün derinliklerinde ortam karanlık, görüş alanı yok! Alçaldıkça türbülans artıyor Rankin şiddetli rüzgârlar nedeniyle bir aşağı bir yukarı savruluyor Bir noktadan sonra başlayan kocaman dolular savruldukça topladıkları su artıyor ve büyüyor Dev doluların Rankin’e çarpma etkisini hayal bile edemiyorum Pilot kendini bir süre sonra bulutun merkezinde karanlık bir tünelde buluyor Bu sırada şimşekler ve gök gürültüleri başlıyor Üstelik neredeyse burnun dibinde… Yoğun yağmurda boğulmamak için bazı anlarda nefesini tutuyor Umudunu kesmek üzereyken bir anda paraşütü açılıyor Bu andan sonra türbülans hafifliyor, dolu ve yağmur şiddetini gittikçe azaltıyor Nihayet buluttan çıkan Rankin bir çam ormanına sağ salim iniyor Atladığı andan yere düşene kadar tam 40 dakika boyunca gökyüzünün en şiddetli bulutunun içinde oradan oraya savrulan Rankin’in bu deneyimini anlattığı kitabının adı ne dersiniz? Gök Gürültüsüne Binmiş Adam… Niğde’nin Çamardı ilçesinin göğünü altokümülüs lenticularis bulutları güzelleştiriyor Bu bulut, dağların üzerinden geçen havanın itmesiyle mercek şekli almış Bulutlar… Kimini kümülonimbüs olma sevdasına düşüren, kimine hayal kurdurup uzaklara götüren, benzetme oyunu oynatan, yağmur ve gölggetiren çeşit çeşit bulutlar Kümülüsler, stratokümülüsler, stratüsler, altokümülüsler, altostratüsler, sirrüsler, sirrokümülüsler, sirrostratüsler, nimbostratüsler, kümülonimbüsler ve daha neler neler… Adı belki de size çok yabancı gelen bu bulutları gözleyen insanlar var Yukarıdaki hikâye sayesinde ben de bunlardan biri oldum Bir bulut gözlemcisiyim Rahmetli anneannem ben küçükken sıkça söylerdi: “Aklın hep havada!” Haksız da değil, büyüyünce önce kuş gözlemcisi oldum şimdi de bulut! 10 Temel Bulut Cinsi Bulut gözlemcisi olmak için önce temel bulut cinslerini tanımakla yola koyulmalı Gavin Pretor- Pinney imzalı The Cloud Collector’s Handbook kitabının bu konuda iyi bir kaynak olduğunu hatırlatalım