İslam Ve Laiklik

İslam Ve Laiklik

Prof Ahmet Taner KIŞLALI

Nedir laiklik?

Laiklik,toplum ve devlet düzeninin akla ve bilime dayalı olmasıdır
Din-devlet ayrımı,ya da din ve vicdan özgürlüğü,bu bütünün birer parçasıdır
Laikliğin ortaya çıkışını zorunlu kılan iki temel neden var

Birincisi;farklı inançtan insanların barış içinde bir arada yaşamalarını sağlamakİkincisi;değişen koşullara,aklın ve bilimin ışığında çözüm arama yolunu açık tutmak

Bu gereksinme ilk kez Batı'da,Hristiyan dünyası içinde doğmuş
Çünkü din savaşlarını,mezhep ayrımı nedeni ile komşuların birbirini öldürmesini ilk kez onlar yopun olarak yaşamışlarDin adına yapılan baskılarla,onlar bin yıl kadar süren karanlık bir dönem yaşamışlar

Ve gericilikten ve kardeş kavgasından kurtulmanın ön koşulu olarak laiklik gündeme gelmiş

* * *

Acaba onları laikliğe zorlayan nedenler İslam dünyasi için geçerli değil mi? Anadolu müslümanları için geçerli değil mi?

Hristiyanlık uzun bir geri ve karanlık dönem yaşarken,İslam aydınlıktaydıEndülüs müslümanları,sanatta,bilimde,felsefede çok ilerideydilerBir İbni Rüşt çıkıyor,''Tanrı'ya imanla değil akılla ulaşılabilir'' diyorduVe sadece İslam düşünürlerini değil,Hristiyan din adamlarını ve düşünürlerini de etkiliyordu

Bundan birkaç yıl önce,ANAP'lı bir milli eğitim bakanı,ders kitaplarından Darwin'in evrim kuramını çıkattırdıNiçin?İnsanın kökenini maymuna götürdüğü ve bu nedenle de dinsel inançlara ters düştüğü için

Oysa zamanımızdan yaklaşık elli yıl önce yaşamış olan bir İbni Haldun vardıTunuslu bir İslam bilgini,'Mukaddime'' adlı kitabında neyi savunuyordu biliyor musunuz? İnsanın kökeninin maymuna kadar değil,bitkiye kadar uzandığını

Yanlış olup olmaması önemli değil!

Asıl önemli olan,İbni Haldun'un bunu yazabilmiş ve yazdığı için de başına birşey gelmemiş olması Kimsenin ne onu,ne de kitabı yakmaya kalkışmamış olması Hatta tam tersine,toplumda ''dini bütün bir müslüman'' olarak da saygınlığını sürdürmüş olması

İşte o zamanlar İslam dünyası aydınlıktaydı ve ilerdeydiAma ne yazık ki,Hristiyan dünyası -laikliği de içeren- bir Aydınlanma Devrimi ile karanlıktan ve gerilikten kurtulurken,İlsam dünyası aydınlıktan karanlığa geçtiKaçınılmaz olarak geri kaldı

Osmanlı'da ilk gözlemevi,Şeyhülislamın fetvası ile top atışıyla yıkıldıAstronomi,matematik,ilk çağ tarihi kitapları,kitaplıklardan Şeyhülislamın fetvası ile atıldı,yakıldı

Basımevi,bulunmasından çok geçmeden Osmanlı'ya geldiHatta 1660 yılında padişahın başçevirmeni Ali Bey,Tevrat ve İncil'i Türkçeye çevirdi ve basıldıAma aynı basımevinin müslümanlar için kullanılabilmesi için iki yüzyıldan fazla zaman gerektiHele Kuran'ın Türkçe basılabilmesi için,Atatürk'ün laik Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması beklendi!

Yapılan araştırmalar -laik Türkiye dışında tutulursa- tüm İslam dünyasının bilimin ve teknolojinin gelişmesine katkısının sıfır dolaylarında olduğunu gösteriyorKoskoca Arap dünyasının bilime ve teknolojiye katkısı,küçük bir İsrail'in sadece yüzde 4'ü kadar

Bunun suçu elbette ki dinde olamaz!Eğer olsaydı geçmişte de Hristiyan dünyası ilerde İslam dünyası geride olurdu

* * *

İnanç kavgaları nedeni ile çıkan acımasız kavgaları biz de yaşadık ve yaşıyoruz1978'de Kahramanmaraş'da yüzden fazla insanımız komşuları tarafından öldürüldüArkasından bir Çorum kıyımı meydana geldiVe daha birkaç yıl önce Sivas'ta olanları biliyoruz37 pırıl pırıl insanımız,inançlarından dolayı,düşüncelerinden dolayı,çıra gibi yakıldı!

Dini bir çıkar aracı gibi kullananların baskılarıyla,koyulaşan geriliğin bazı örneklerini ise yukarda gördükLaikliği Batı'da zorunlu kılan koşulların bizim için de geçerli olduğu açıktır

Geriye,yanıtlanması gereken bir soru kalıyor:Laikliğin Hristiyanlık ile bağdaşıp,Müslümanlıkla bağdaşmayacağı savları doğru mu?

Hristiyanlık,çok güçlü bir merkezi otoritenin bulunduğu Roma İmparatorluğu toprakları üzerinde doğduRoma eşitsizlik,kölelik,sömürgecilik üzerine kuruluyduOysa İsa'nın insanların eşitliliğine dayalı bir söylemi vardıÖyleyse -ezilmekten kurtulmak için- Roma'ya güvence vermek gerekiyordu

''Sezar'ın hakkı Sezar'a,Tanrı'nın hakkı Tanrı'ya'' sözü işte bu koşulların ürünüdürBuna dayanarak,Hristiyanlığın din-devlet ayrımı içerdiğini söylemeye olanak yokturNitekim kendisi güçlenip de Roma zayıflayınca,Hristiyanlığın da tavrı değişmiştir:

''Ruh bedene üstündürÖyleyse ruhun iktidarı da bedenin iktidarına üstün olmalıdır!''

Papa'ların kralları,imparatorları ''aforoz'' ettiğini,edebildiğini bilmiyor muyuz?Afaroz edilenlerin karda kışta Papa'nın şatosuna gidip,ayaklarına kapanıp af dilediklerini ve ancak bu sayede tahtlarını koruyabildiklerini unutabilir miyiz?

* * *
Hristiyanlık üç yönetim biçimi yaşadı

Dinin devlete egemen olduğu,zamanla engizisyon işkencelerinin devreye girdiği yönetim biçimiBizans'taki gibi kralın kiliseye -yani devletin dine- egemen olduğu yönetim biçimi
Ve üçüncü olarak da laiklik

Bu yönetim biçimini Anadolu'da biz de yaşadık

Anadolu Selçukluları'nda ve Osmanlı'nın yükselme döneminde devlet dine egemendiSadrazam devlet işlerine,Şeyhülislam da din işlerine bakardıPadişah kızdığında Şeyhülislam'ın kafasını bile vurdururdu

Osmanlı hiçbir zaman hırsızın kolunu kesmedi,içki içene ağır ceza vermedi,kocasını aldatan kadını taşlatarak öldürtmediHatta faizi yasaklamadıBazı fadişahlar ferman çıkararak,o yılın faiz oranlarını bile ilan ettilerÜnlü Fatih Kanunnamesi'nin hiçbir yerinde şeriat yokturOsmanlı'da ''şeriat hukuku'' değil ''örfi hukuk'' egemendi

Osmanlı'nın duraklaması ve giderek gerilesi ile durum tersine döndüDinci güçler devlete egemen olmaya başladılarHer ileri atılım,''din elden gidiyor'' çığlıkları ile boğuldu

Ve Atatürk laikliği getirdiAnadolu yeniden aydınlığa döndü

* * *
Kuran bir ahlak kitabıdır,hukuk kitabı değil!

Hukuk hükmü içeren ayet sayısı sadece 55'tirVe bunlar da aile hukuku ve kısman de borçlar hukuku ile ilgili hükümlerdir

Hrisyianlığın tersine,İslam dini merkezi otoritenin bulunmadığı,aşiretlerin,kabilelerin yan yana yaşadığı bir ortamda doğduBu nedenle de HzMuhammed bir yandan dinini yaymaya çalışırken bir yandan da devleti kurmak zorunda kaldıBoşluğu doldurdu

Şeriatı uygulama savında olan devletlere bakın!Hangisinin yönetimi birbirine benziyor?Hangisinin uygulamaları aynı?Var mıdır Kuran'da Suudi Arabistan'daki gibi,insanlara sokakta namaz kıldıran bir ''din polisi''?

Ve var mıdır,laikliği kabul etmemiş bir İslam ülkesinde,demokrasi ve aydınlık?

Fransız müslümanlarının manevi önderi,Arap kökenli Şeyh Abbas'ın,Avrupa'daki müslümanlar konusunda geniş kapsamlı bir araştırma yapan gazeteci-yazar Sıtkı Uluç'a söyledikleri daha çok taze:

''Türklerin Ata'sı dine karşı savaşmadı,cehalete karşı savaştı!''