Geceleri Kapanıp, Gündüzleri Açan Çiçekler

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

Geceleri Kapanıp, Gündüzleri Açan Çiçekler

Soru: Bazı çiçekler geceleri niçin kapanır?

Yanıt: Çiçekler geceleri geçici olarak kapandıkları zaman, bilgisayar terminolojisine göre bekleme durumuna geçerler

Böylece çok narin üreme organlarını ve kullanımda olmayan polenlerini korurlar

Bu durumda polenler geceleyin oluşan çiğden uzak durdukları için ıslanmazlar ve gündüzleri böceklerin ayaklarına yapışıp dağılma şansını elde ederler

Aslında bazı çiçekler gün doğumundan sonra da hemen açılmazlar; açılmak için çiğin buharlaştığı sıcaklığın oluşumuna kadar beklerler

Çiçekler kapanarak ayrıca geceleri oluşan soğuk ve kötü havaya karşı da korunmuş olurlar

Öyle ki bazı çiçekler taç yapraklarının yanı sıra çevresindeki sert kabukları da kapatarak bitki yiyen böceklerden kendilerini sakınırlar

Polenleri kuru tutmaları, ayrıca polenlere mantar bulaşmasını engeller

Sonuç olarak bütün bu önlemler polenlerin ziyan olmasını ve çiçeğin zarar görmesini önler

Bu tür önlemler özellikle stresli ortamlarda, kısıtlı kaynaklarla yaşamaya çalışan çiçekler için yararlıdır

Kaynakların daha zengin olduğu ortamlarda yetişen bitkilerin bu kadar tutumlu olmalarına gerek kalmaz

Bunlar, varolan çiçekleri korumak yerine ihtiyaç olduğunda taze çiçek açma stratejisini uygularlar

Bazı bitkiler ekolojik koşullara uygun olarak çiçek açarlar

Örneğin polenlerini yarasaların yaydığı yabani ananaslar, bazı bitkilerin tam tersine çiçeklerini gece açarlar, gündüzleri kaparlar; böylece gündüzleri faal olan bitki kurtlarından kendilerini korumuş olurlar

Çiçeklerin taç yapraklarını kapatmalarına yarayan mekanizma aynı zamanda açmalarına yarar

Ancak bu açma/kapatma mekanizması tüm bitkilerde aynı değildir

Kalanchoe cinsinde taç yaprakları iç yüzeylerinde yeni hücreler üreterek dışa doğru dönerler

Kapanmak istedikleri zaman dış yüzeyde yeni hücreler oluşur

Kantaron türü çiçekler ise kapanma ve açılma sırasında taç yapraklarını oluşturan hücreleri kullanırlar

Bu tür hareketleri sıcaklık veya ışık farklılıklarının tetiklediği genler kontrol eder

Bunları bir iç saat düzenler

Genler taç yapraklarının hücre özsuyundaki şekeri düzenlerler

Şeker miktarı arttığı zaman osmoz yoluyla taç yapraklarına su yürür

Böylece çiçeğin açılmasını sağlar

Cumhuriyet Bilim Teknik 14

09

2007

08-04-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Geceleri Kapanıp, Gündüzleri Açan Çiçekler Geceleri Kapanıp, Gündüzleri Açan Çiçekler Soru: Bazı çiçekler geceleri niçin kapanır? Yanıt: Çiçekler geceleri geçici olarak kapandıkları zaman, bilgisayar terminolojisine göre bekleme durumuna geçerler Böylece çok narin üreme organlarını ve kullanımda olmayan polenlerini korurlar Bu durumda polenler geceleyin oluşan çiğden uzak durdukları için ıslanmazlar ve gündüzleri böceklerin ayaklarına yapışıp dağılma şansını elde ederler Aslında bazı çiçekler gün doğumundan sonra da hemen açılmazlar; açılmak için çiğin buharlaştığı sıcaklığın oluşumuna kadar beklerler Çiçekler kapanarak ayrıca geceleri oluşan soğuk ve kötü havaya karşı da korunmuş olurlar Öyle ki bazı çiçekler taç yapraklarının yanı sıra çevresindeki sert kabukları da kapatarak bitki yiyen böceklerden kendilerini sakınırlar Polenleri kuru tutmaları, ayrıca polenlere mantar bulaşmasını engeller Sonuç olarak bütün bu önlemler polenlerin ziyan olmasını ve çiçeğin zarar görmesini önler Bu tür önlemler özellikle stresli ortamlarda, kısıtlı kaynaklarla yaşamaya çalışan çiçekler için yararlıdır Kaynakların daha zengin olduğu ortamlarda yetişen bitkilerin bu kadar tutumlu olmalarına gerek kalmaz Bunlar, varolan çiçekleri korumak yerine ihtiyaç olduğunda taze çiçek açma stratejisini uygularlar Bazı bitkiler ekolojik koşullara uygun olarak çiçek açarlar Örneğin polenlerini yarasaların yaydığı yabani ananaslar, bazı bitkilerin tam tersine çiçeklerini gece açarlar, gündüzleri kaparlar; böylece gündüzleri faal olan bitki kurtlarından kendilerini korumuş olurlar Çiçeklerin taç yapraklarını kapatmalarına yarayan mekanizma aynı zamanda açmalarına yarar Ancak bu açma/kapatma mekanizması tüm bitkilerde aynı değildir Kalanchoe cinsinde taç yaprakları iç yüzeylerinde yeni hücreler üreterek dışa doğru dönerler Kapanmak istedikleri zaman dış yüzeyde yeni hücreler oluşur Kantaron türü çiçekler ise kapanma ve açılma sırasında taç yapraklarını oluşturan hücreleri kullanırlar Bu tür hareketleri sıcaklık veya ışık farklılıklarının tetiklediği genler kontrol eder Bunları bir iç saat düzenler Genler taç yapraklarının hücre özsuyundaki şekeri düzenlerler Şeker miktarı arttığı zaman osmoz yoluyla taç yapraklarına su yürür Böylece çiçeğin açılmasını sağlar Cumhuriyet Bilim Teknik 14092007