Hastalıklar - Teşhis Ve Tedavi Yöntemleri -Alfabetik Sıralı

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

~ ALZHEIMER HASTALIGI ~

Alzheimer hastalığı, beyindeki sinir hücrelerinin dejenerasyonuna ve beyin dokusunun büzüşmesine neden olan bir durumdur

Beynin düşünce, bellek ve dili kontrol eden bölümlerini etkiler

Genellikle 60 yaşın üzerindeki kişilerde görülmesine karşın 40 yaşındakileri de etkileyebilir

Yaşlılarda demansın (zihinsel yetide azalma) en sık rastlanan nedenidir

Çoğu kişi zaman zaman, anahtarlarını nereye koyduğunu unutabilir ya da bir hafta önce neler olduğunu hatırlamayabilir

Unutkanlık sıklaşır, giyinmek ya da evin yolunu bulmak gibi günlük işleri kapsarsa Alzheimer hastalığının (AH) belirtisi olabilir

AH nin kesin nedeni hâlâ bilinmiyor

Araştırmacılar bu hastalığın, genetik etmenler, yaşlanma süreci ve çevreyle ilgili nedenlerin birlikte etki göstermesi sonucunda ortaya çıktığını düşünüyorlar

ABD de 4 milyon kişide AH bulunduğu belirtiliyor

İki tip Alzheimer hastalığı bulunmaktadır

Birincisi, kalıtım yoluyla anne babanın birinden ya da her ikisinden geçen özgül gen mutasyonunun kişiyi hastalığa yatkın duruma getirdiği ailevi Alzheimer hastalığıdır

İkincisi ise hiçbir belirgin kalıtımsal kalıbın görülmediği sporadik Alzheimer hastalığıdır

Ailevi AH vakalarının çoğu erken başlangıçlıdır (genellikle 65 yaşın altındaki kişilerde görülür)

Daha sık rastlanan geç başlangıçlı AH ise 65 yaşın üzerindeki kişilerde görülür

Alzheimerli hastalar kendilerine bakamadıklarından, aile üyeleri önemli kararlar almak zorundadır

Bu hastaların ailelerine destek ve yardım sağlayan çeşitli kuruluşlar bulunuyor

BELİRTİLER:
Unutkanlık ve dikkatini yoğunlaştıramama erken ortaya çıkan belirtilerdir

Hastalık geliştikçe, kişiler olayları hatırlamayabilir, zaman ve yer konusunda zihinleri karışır, doğru sözcüğü bulmada ve söylemede güçlük çeker ve basit günlük işlerini yapamazlar

TEDAVİ:
Günümüzde, Alzheimer hastalığını önlemeye ya da iyileştirmeye yönelik bir tedavi yoktur

Bazı ilaçlar belleği bir dereceye kadar düzeltebilir, davranış sorunları gibi özgül bazı belirtilerin kontrol edilmesine ya da hastalığa bağlı kaygı (anksiyete) ya da depresyonun tedavisine yardımcı olabilir

~ AMIPLI DIZANTERI ~

Entomoeba histolytica ismi verilen amipin yaptığı hastalıktır

Genelde tropikal ve Subtropikal bölgelerde (25 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda ve nemli bölgelerde) yaygındır

Her yaşta görülebilir

Amip yiyecek ve içeceklerle bulaşır

Sudaki amip kistleri klorlamaya duyarlıdır

Yüksek ısıda ölürler

Sinekler ve hamam böcekleri de amip kistlerinin taşınmasında rol oynar

Amipin Özellikleri

Hasta, amipin bulaşıcı formunu (4 çekirdekli kist) ağız yoluyla alır

ince barsaklarda kist çatlar ve ortaya 4 tane amipçik çıkar

Bunlar da ikiye bölünerek 8 amipçik oluşur

Daha sonra kalın barsağa geçerek, hastalık yapıcı form olan trofozoid şekline dönüşürler ve olgunlaşırlar

Burada su kaybına uğrayan amip, tekrar 4 çekirdekli kist formuna dönüşür ve dışkı ile atılır

Dolayısı ile taşıyıcı olanların dışkısında bu kistler bulunur

Kistler toprak ve suda canlı kalabilirler

Amipler kalın barsağa yerleşerek yaralar oluştururlar

Kalın barsağın herhangi bir yerine yerleşebilirler, ancak kan akımının az olduğu yerleri tercih ederler

Acak kalın barsağa yerleşen her amip hastalık yapmaz

Belirti ve Bulgular

Kuluçka süresi 4-5 günle 1-4 ay arasında olabilir

Su ile bulaşmış olan amipler daha şiddetli hastalık yapar

İştah azlığı, kilo kaybı, kusma ve kanlı ishal ile seyreder

Bazen hiç bir belirti gözlenmez

Kalın barsakta delinme nadiren olur

Ancak genelde kalın barsakta kitleler (ameboma) meydana getirirler

Hastalık oluşumu genelde vücut direncinin düşmesi ile ortaya çıkar, ileri derecedeki hastalarda amip kana karışarak yayılır ve karaciğer, dalak, akciğer, beyin, deri ve idrar yollarında abseler yaparlar

Karaciğer tutulduğunda (hepatik amibiazis) ateş, terleme, karaciğerde hassasiyet ve karaciğer büyümesi görülür

2-3 haftada tüm karaciğer tutulur

Teşhis

Erken tanı önemlidir

Laboratuvar tetkikinde taze dışkı kullanılır

Dışkıda ayakımsı uzantıları ile hareket eden amipler görülür

Dışkıdaki Charcot-Leyden kristalleri tanı koydurucu bir özelliktir

Taşıyıcılarda 2 çekirdekli kist, hastalarda 4 çekirdekli kist görülür

Ayrıca tutulan organa özgü tetkikler (röntgen, sintigrafi, ultrason gibi) gerekebilir

Tedavi ve Korunma

Tedavide metranidazol ve terasiklin grubu ilaçlar kullanılır

Genelde 10 günlük tedavi yeterlidir

Hastalıktan korunmak için temizlik, içme sularının 50 derecenin üzerine kadar ısıtılması yarar sağlar

Mide asidi kistlere etkisizdir

Dünya Sağlık Örgütü nün amipli dizanteri ve benzer hastalıklardan korunmak için 10 altın önerisi:

1) Yiyecekleri alırken güvenilir yerleri tercih edin

2) Yiyecekleri tam olarak pişirin, az pişmiş yemeyin

3) Pişirdiğiniz yemekleri bekletmeden yiyin

4) Yiyecekleri saklarken aşırı özen gösterin

5) ßuzdolabından çıkardığınız yemekleri kaynayana kadar ısıtın

6) Pişmiş ve pişmemiş yiyecekleri hiç bir zaman karıştırarak yemeyin

7) Ellerinizi tekrar tekrar yıkayın

8) Mutfağınızın temizliği konusunda son derece titiz olun

9) Yiyeceklerinizi tüm hayvanlardan (sinek, fare, böcek

) koruyun

10) Kesinlikle güvenilir su kullanın

08-04-2012	#5
Prof. Dr. Sinsi	Hastalıklar - Teşhis Ve Tedavi Yöntemleri -Alfabetik Sıralı ~ ALZHEIMER HASTALIGI ~ Alzheimer hastalığı, beyindeki sinir hücrelerinin dejenerasyonuna ve beyin dokusunun büzüşmesine neden olan bir durumdur Beynin düşünce, bellek ve dili kontrol eden bölümlerini etkiler Genellikle 60 yaşın üzerindeki kişilerde görülmesine karşın 40 yaşındakileri de etkileyebilir Yaşlılarda demansın (zihinsel yetide azalma) en sık rastlanan nedenidir Çoğu kişi zaman zaman, anahtarlarını nereye koyduğunu unutabilir ya da bir hafta önce neler olduğunu hatırlamayabilir Unutkanlık sıklaşır, giyinmek ya da evin yolunu bulmak gibi günlük işleri kapsarsa Alzheimer hastalığının (AH) belirtisi olabilir AH nin kesin nedeni hâlâ bilinmiyor Araştırmacılar bu hastalığın, genetik etmenler, yaşlanma süreci ve çevreyle ilgili nedenlerin birlikte etki göstermesi sonucunda ortaya çıktığını düşünüyorlar ABD de 4 milyon kişide AH bulunduğu belirtiliyor İki tip Alzheimer hastalığı bulunmaktadır Birincisi, kalıtım yoluyla anne babanın birinden ya da her ikisinden geçen özgül gen mutasyonunun kişiyi hastalığa yatkın duruma getirdiği ailevi Alzheimer hastalığıdır İkincisi ise hiçbir belirgin kalıtımsal kalıbın görülmediği sporadik Alzheimer hastalığıdır Ailevi AH vakalarının çoğu erken başlangıçlıdır (genellikle 65 yaşın altındaki kişilerde görülür) Daha sık rastlanan geç başlangıçlı AH ise 65 yaşın üzerindeki kişilerde görülür Alzheimerli hastalar kendilerine bakamadıklarından, aile üyeleri önemli kararlar almak zorundadır Bu hastaların ailelerine destek ve yardım sağlayan çeşitli kuruluşlar bulunuyor BELİRTİLER: Unutkanlık ve dikkatini yoğunlaştıramama erken ortaya çıkan belirtilerdir Hastalık geliştikçe, kişiler olayları hatırlamayabilir, zaman ve yer konusunda zihinleri karışır, doğru sözcüğü bulmada ve söylemede güçlük çeker ve basit günlük işlerini yapamazlar TEDAVİ: Günümüzde, Alzheimer hastalığını önlemeye ya da iyileştirmeye yönelik bir tedavi yoktur Bazı ilaçlar belleği bir dereceye kadar düzeltebilir, davranış sorunları gibi özgül bazı belirtilerin kontrol edilmesine ya da hastalığa bağlı kaygı (anksiyete) ya da depresyonun tedavisine yardımcı olabilir ~ AMIPLI DIZANTERI ~ Entomoeba histolytica ismi verilen amipin yaptığı hastalıktır Genelde tropikal ve Subtropikal bölgelerde (25 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda ve nemli bölgelerde) yaygındır Her yaşta görülebilir Amip yiyecek ve içeceklerle bulaşır Sudaki amip kistleri klorlamaya duyarlıdır Yüksek ısıda ölürler Sinekler ve hamam böcekleri de amip kistlerinin taşınmasında rol oynar Amipin Özellikleri Hasta, amipin bulaşıcı formunu (4 çekirdekli kist) ağız yoluyla alır ince barsaklarda kist çatlar ve ortaya 4 tane amipçik çıkar Bunlar da ikiye bölünerek 8 amipçik oluşur Daha sonra kalın barsağa geçerek, hastalık yapıcı form olan trofozoid şekline dönüşürler ve olgunlaşırlar Burada su kaybına uğrayan amip, tekrar 4 çekirdekli kist formuna dönüşür ve dışkı ile atılır Dolayısı ile taşıyıcı olanların dışkısında bu kistler bulunur Kistler toprak ve suda canlı kalabilirler Amipler kalın barsağa yerleşerek yaralar oluştururlar Kalın barsağın herhangi bir yerine yerleşebilirler, ancak kan akımının az olduğu yerleri tercih ederler Acak kalın barsağa yerleşen her amip hastalık yapmaz Belirti ve Bulgular Kuluçka süresi 4-5 günle 1-4 ay arasında olabilir Su ile bulaşmış olan amipler daha şiddetli hastalık yapar İştah azlığı, kilo kaybı, kusma ve kanlı ishal ile seyreder Bazen hiç bir belirti gözlenmez Kalın barsakta delinme nadiren olur Ancak genelde kalın barsakta kitleler (ameboma) meydana getirirler Hastalık oluşumu genelde vücut direncinin düşmesi ile ortaya çıkar, ileri derecedeki hastalarda amip kana karışarak yayılır ve karaciğer, dalak, akciğer, beyin, deri ve idrar yollarında abseler yaparlar Karaciğer tutulduğunda (hepatik amibiazis) ateş, terleme, karaciğerde hassasiyet ve karaciğer büyümesi görülür 2-3 haftada tüm karaciğer tutulur Teşhis Erken tanı önemlidir Laboratuvar tetkikinde taze dışkı kullanılır Dışkıda ayakımsı uzantıları ile hareket eden amipler görülür Dışkıdaki Charcot-Leyden kristalleri tanı koydurucu bir özelliktir Taşıyıcılarda 2 çekirdekli kist, hastalarda 4 çekirdekli kist görülür Ayrıca tutulan organa özgü tetkikler (röntgen, sintigrafi, ultrason gibi) gerekebilir Tedavi ve Korunma Tedavide metranidazol ve terasiklin grubu ilaçlar kullanılır Genelde 10 günlük tedavi yeterlidir Hastalıktan korunmak için temizlik, içme sularının 50 derecenin üzerine kadar ısıtılması yarar sağlar Mide asidi kistlere etkisizdir Dünya Sağlık Örgütü nün amipli dizanteri ve benzer hastalıklardan korunmak için 10 altın önerisi: 1) Yiyecekleri alırken güvenilir yerleri tercih edin 2) Yiyecekleri tam olarak pişirin, az pişmiş yemeyin 3) Pişirdiğiniz yemekleri bekletmeden yiyin 4) Yiyecekleri saklarken aşırı özen gösterin 5) ßuzdolabından çıkardığınız yemekleri kaynayana kadar ısıtın 6) Pişmiş ve pişmemiş yiyecekleri hiç bir zaman karıştırarak yemeyin 7) Ellerinizi tekrar tekrar yıkayın 8) Mutfağınızın temizliği konusunda son derece titiz olun 9) Yiyeceklerinizi tüm hayvanlardan (sinek, fare, böcek) koruyun 10) Kesinlikle güvenilir su kullanın