Yüz Ruhun Kenti | Prag (Çekoslavakya)

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

Charles Köprüsü

13

yy yapımı olan bu köprü; özellikle ilkbahar ve yaz aylarında turistlerin ve yöre halkının en çok gittiği yerlerden biridir

Ya sabahları daha günün ilk ışıkları ile şehir aydınlanırken ve harikulade bir manzara köprü üzerinde size kucak acarken, ya da gecenin o essiz güzelliğinde sevgilinizle yapacağınız romantik bir yürüyüş ile de “Köprü Ustu Asıkları” gibi alala dolaşmanın hazzına varabilirsiniz

Güneşli günlerde köprü hediyelik eşya satanlar, kukla tiyatroları, müzisyenler, ressamlar ve sanatçılarla ziyaretçilere pekcok seçenek sunmakta

Bir yanda köprünün bir yerlerinde çalmakta olan kemanin insan ruhunda oluşturduğu hüznü düşünürken, diğer yanda çalan bir polka müziği ile birden hüznü geride bırakıp neşelenmeye ve Fransızların deyimiyle joie de vivre (yasama sevinci)’i hissetmeye başlıyorsunuz

Kral 4

Charles’in bas mimari olan Peter Parler tarafından yapılan köprü, daha ziyade şövalye turnuvaları için işlevsel bir yapı oluşturma amacı ile yapılmış ve o donemde süsleme olarak ta sadece bir hac kullanılmıştı

Fakat daha sonraları Katoliklerin baskısıyla 30 adet heykel kullanılmıştır

(1600-1800 AD)

Günümüzde köprü üzerinde bulunan heykelleri çoğu kopyadır çünkü şehrin gecen yıllar zarfında yasadığı kotu hava şartları heykeller oldukça büyük zararlar vermiştir

Su anda 75 adet heykel bulunmaktadır, bunlardan belki de en eski en ilginç olanı 8 numaralı John Nepomuk heykelidir

John Nepomuk; şüpheci Wenceslas IV döneminde rahip olarak görev yapmaktaydı

Birgen güzeller güzeli kraliçe günah çıkarmak üzere rahibin yanına geldi

Bunu duyan Wenceslas kraliçenin ask konusunda itiraflarda bulunduğundan emin bir halde rahibi huzuruna çağırdı ve derhal kendisine söylenenleri birdir anlatmasını istedi

Rahip tanrı huzurunda verdiği sözü bozamayacağını ve bu konuda tek bir kelime bile etmeyeceğini söyledi

Bunun üzerine sinirlenen kral, rahibi Vltava nehrinden aşağı attı

İste tam rahibin nehre atıldığı yerde bir hale oluştu denir ve buğun heykel üzerinde bulunan hale de o olayı hatırlatmak içinmiş

Doğrumudur bilinmez ama bizden söylemesi, eğer dilek tutup hac ya da haleye dokunursanız dileğiniz gerçek oluyormuş…

Yahudi Kasabası

Old Town içinde yer alan Josefov, en eski Yahudi yerleşim yeridir

10

yy da Ujezd ve Vysehrad’in aşağı kısmına yerleşen Yahudiler, daha sonraları 12

yy da Dusni caddesi üzerinde yeni bir yerleşim bölgesi oluşturdular ve bir sinagog yaptılar (Old School (Eski Okul))

(Sinegog)

13

yy ortalarında Old-New Synagogue çevresinde bir Yahudi kasabası ortaya çıktı ve bu bir anlamda Yahudi gettosu oldu

Old Town bölgesinde yaşayan diğer insanlardan ayrı bir dünya oluşturdular ve zaten kendilerine getirilmiş yasaklarla iyice içe dönük bir yaşam sürdürmeye başladılar

(Teyn Kilisesi)

Bu yasakların başında politikanın hiçbir alanında yer almamaları, kimi dönemlerde bulundukları yerleri değiştirmek zorunda bırakılmaları, 16′inci yüzyılda Yahudilerin ‘bir utanç sembolü’ olarak elbiselerine sarı yuvarlak işaret takmaları zorunluluğu vs

geliyor

Gerçi tüm bu yasaklamalara ve göce zorlanmalarına karşın gelenek ve göreneklerini çok iyi bir şekilde korumayı basardılar

1848 yılında politik haklarını elde ettiler

1890 yılına gelindiğinde ise, sağlık kurallarına uymadığı gerekçesiyle getto baştan aşağıya yıkılmış ve sadece mezarlık ile birkaç sinagog bırakılmıştır

Parizska ve Cervena caddelerinin kesiştiği noktada bulunan Old-New Synagogue (Stranova Synagogue) bugünkü Yahudi Müzesinin bir parçasıdır

Prag’daki erken Gotik mimari özelliklerini taşıyan en eski yapıdır

(13

yy) Sinagog’un en eski bolumu girişidir

Burada bulunan büyük kutu ile eski dönemlerde Yahudilerden vergi toplanırdı

Bahçesinde F

Bilek tarafından yapılmış bir Musa heykeli bulunmaktadır

Daracık Cervana Caddesi üzerinde bulunan High Synagogue (Vysoka Synagogue) 16

Yy da yapılmıştır

17

yy da biraz daha büyütülmüş olan yapı, 19

yy da bazı eklemelerle bugünkü halini almıştır

İlk katta bulunan Rönesans salonu oldukça görkemlidir

Hemen yanında bulunan Jewish Town Hall (Zidovska radnice) karakteristik kulesi ve bunun üzerinde bulunan İbranici dilindeki saatiyle dikkat çekmektedir

16

yy sonlarında yapılmış olan bina, daha sonraları Yahudi bölgesi belediye başkanı olan Mordechai Maisel’in topladığı yardımlarla 1763 yılında tamir edilmiş ve bugünkü rococo stilini elde etmiştir

Ve belki de Yahudi kasabasının en önemli yerlerinden biri Old Jewish Cemetery (Stary zidovsky hrbitov) bizdeki adıyla “Yahudi mezarlığı”

;Dünyadaki en eski Yahudi mezarlığıdır

15

yy da kurulmuştur

(1478) New town bölgesinde o dönemde bulunan mezarlık kapatılınca bazı mezarlar buraya nakledilmiştir

En eski mezar 1439 tarihli Avigdor Kar’a, en yenisi de 1787 tarihiyle Mozes Baeck’e aittir

Bu mezarlık 300 yıl boyunca Avrupa’da Yahudilerin gömülmesine izin verilen tek mezarlık olmuş

Mezarlıkta 12000 mezar bulunmakla beraber söylenilene göre yaklaşık 100

000 ceset burada bulunmakta

Çünkü bazı mezarlarda 12 ceset üst üste gömülmüş durumda

Mezartaşlarında ölen kişilerin isimlerin yansıra icra ettikleri meslekleriyle ilgili resimlerde görmeniz mümkün

Örneğin balık rölyefi olan bir mezartasi rehberimizin anllatığına göre balıkçı bir Yahudicin mezarı imiş

Mezarlıkta en ünlü mezar , Rabi Low ya da gerçek adıyla Jehuda ben Becalel‘e aittir

Yahudiler arasında adeta bir efsane olan bu kişi 1609 yılında olmuştur

1975 yılında çok sıkı bir çalışma ile tüm mezar taşları restore edilmiş ve Yahudi cemaatinin ileri gelenlerine ait mezar taşları belirlenmiştir

Girişin hemen yanında bulunan Neo-Romanesque tarzındaki 1906 yılında inşam edilen salonda, soykırım sırasında Almanlar tarafından öldürülen çocukların, toplama kamplarında yaşamlarını sürdürürlerken yaptıkları çizimler yer almaktadır

Yine aynı bölge içinde yer alan bir diğer sinagog ise Klausen Synagogue‘ dır

1694 yılında inşaa edilen bu yapının ön salonunda yine zengin bir dekorasyon göze çarpmaktadır

Çok eski dönemlere ait Ibranice manuskriptler, Prag’daki Yahudilerin yaşamlarından kesitler sunan dokümanlar bulunmaktadır

Mezarlığın güney tarafında Rönesans döneminin güzel bir örneği olan Pinkas Synagogue yer almaktadır

Horowitz Ailesinin dua etmesi için yapılan bu 15

yy yapısı olan bina, 1535 yılında büyütülmüştür

İkinci Dünya savaşı sonrasında, iç mekân Bohemya ve Moravia toplama kamplarında ölen 77297 Yahudicin anisini yaşatmak üzere bir anıt-mekân haline dönüştürülmüştür

Bulunduğu cadde ile ayni adi taşıyan ve 6 sinagogun son parçası Maisel Synagogue

Orijinali Rönesans izlerini taşıyan bu bina Belediye Başkanı M

Maisel tarafından 1892–1905 yılları arasında Neo-Gothic tarzına dönüş tünülmüştür

Yeni Şehir

(Wenceslas Meydanı)

750 mt uzunluğunda, 60 mt genişliği ile bir meydandan ziyade Paris bulvarlarını hatırlatan, kültürel ve sosyal yaşamın merkezi olmasının yanı sıra, pek çok oteli, mağazaları, restaurantları ve cafeleri ile çok canlı bir yer

Araç trafiği konusunda sıkıntı olmamasının nedeni sadece izin belgesi taşıyan insanlara geçiş izni verilmesidir

Sağlı sollu çiçek tarhları çevresindeki oturma grupları güneşli günlerde pek çok kişinin gözde köşesidir

1348 yılında yeni şehir kurulduğunda yapılan bu meydanda, ilk dönemlerde at pazarları kurulurmuş

1680 yılında St

Wenceslas’in heykeli meydana dikilmiş daha sonrasında meydana ismini vermiştir

(1848 )

19

Ve 20

yy

da pek çok önemli olaya tanıklık etmiştir

1848, 1918, 1948, 1968 ve son olarak Kadife Devriminin gerçekleştiği 1989 tarihinde binlerce insan bu meydanda toplanmıştır

Ulusal Müze

(Wenzels Meydanındaki Ulusal Müze)

Wenceslas Meydanının bulunduğu yokuşun en tepesinde yer alan ihtişamlı müze, Ulusal müzedir

J

Shulz tarafından tasarlanmış 1885–1890 yılları arasında inşaa edilmiştir

Binanın ana cephesi tam 100 mt

genişliğindedir

Binanın dekorasyonu, merdivenleri, galerileri ve tabii en önemlisi kubbesi pek çok değerli sanatçının imzasını taşımaktadır

Giriş katında genelde sergiler yer almaktadır

Geçmişten günümüze dünya tarihini gözler önüne seren bir sergi, dünyanın tüm bölgelerinden toplanmış minerallerle ile ilgili bir sergi, tarih öncesi Çek Cumhuriyeti’nin gelişimi ile ilgili bir sergi vs

İkinci katında paleontolojik sergilerin yanı sıra, bir balina iskeletinin de bulunduğu sergi yer almaktadır

Antonin Dvorak Müzesi

Villa Amerika adıyla da bilinen, Barok Michna yazlık evi içinde yer alır

K

I

Dienzenhofer tarafından tasarlanmış ve 1712–1720 yılları arasında inşaat edilmiştir

Unlu besteci Antonin Dvorak’in hayati ve yarattığı eserlere adanmıştır

Hradcany Meydanı

Meydanın tam ortasında Meryem Ana ve Bohemya’nın 8 azizin heykeli bulunmaktadır

Schwarzenberg Sarayı (schwarzenberky Palac No: 2) Prag Rönesans saray mimarisinin en güzel örneklerinden biridir (1545–1563 dönemi A

Vlach)

Sarayın tavan süslemeleri ile yine sarayın içinde bulunan “Askeri Tarih Müzesi” görülmeye değer

Toscana Sarayı erken barok mimarisi binalarındandır

1689–1691 yılları arasında J

B

Mathey tarafından tasarlanmıştır

Çatı katında bulunan dinsel heykeller J

Brokof’a aittir

Martinic Sarayı , 16

Yy

dan kalma olan bu saray, bugünkü halini 1620 yılında almıştır

Jaroslov Borita of Martinice, Rönesans dekorasyonu kullanarak sarayı yeniden dekore ettirmiş ve Martinic amblemini girişe koydurmuştur

Saray su anda Prag şehri Mimarlar odası başkanına ev sahipliği yapmasının yani sıra konserlere, sergilere ve edebi çevrelerin toplantılarına da ev sahipliği yapmaktadır

(National Galeri)

08-04-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Yüz Ruhun Kenti \| Prag (Çekoslavakya) Charles Köprüsü 13 yy yapımı olan bu köprü; özellikle ilkbahar ve yaz aylarında turistlerin ve yöre halkının en çok gittiği yerlerden biridir Ya sabahları daha günün ilk ışıkları ile şehir aydınlanırken ve harikulade bir manzara köprü üzerinde size kucak acarken, ya da gecenin o essiz güzelliğinde sevgilinizle yapacağınız romantik bir yürüyüş ile de “Köprü Ustu Asıkları” gibi alala dolaşmanın hazzına varabilirsiniz Güneşli günlerde köprü hediyelik eşya satanlar, kukla tiyatroları, müzisyenler, ressamlar ve sanatçılarla ziyaretçilere pekcok seçenek sunmakta Bir yanda köprünün bir yerlerinde çalmakta olan kemanin insan ruhunda oluşturduğu hüznü düşünürken, diğer yanda çalan bir polka müziği ile birden hüznü geride bırakıp neşelenmeye ve Fransızların deyimiyle joie de vivre (yasama sevinci)’i hissetmeye başlıyorsunuz Kral 4 Charles’in bas mimari olan Peter Parler tarafından yapılan köprü, daha ziyade şövalye turnuvaları için işlevsel bir yapı oluşturma amacı ile yapılmış ve o donemde süsleme olarak ta sadece bir hac kullanılmıştı Fakat daha sonraları Katoliklerin baskısıyla 30 adet heykel kullanılmıştır (1600-1800 AD) Günümüzde köprü üzerinde bulunan heykelleri çoğu kopyadır çünkü şehrin gecen yıllar zarfında yasadığı kotu hava şartları heykeller oldukça büyük zararlar vermiştir Su anda 75 adet heykel bulunmaktadır, bunlardan belki de en eski en ilginç olanı 8 numaralı John Nepomuk heykelidir John Nepomuk; şüpheci Wenceslas IV döneminde rahip olarak görev yapmaktaydı Birgen güzeller güzeli kraliçe günah çıkarmak üzere rahibin yanına geldi Bunu duyan Wenceslas kraliçenin ask konusunda itiraflarda bulunduğundan emin bir halde rahibi huzuruna çağırdı ve derhal kendisine söylenenleri birdir anlatmasını istedi Rahip tanrı huzurunda verdiği sözü bozamayacağını ve bu konuda tek bir kelime bile etmeyeceğini söyledi Bunun üzerine sinirlenen kral, rahibi Vltava nehrinden aşağı attı İste tam rahibin nehre atıldığı yerde bir hale oluştu denir ve buğun heykel üzerinde bulunan hale de o olayı hatırlatmak içinmiş Doğrumudur bilinmez ama bizden söylemesi, eğer dilek tutup hac ya da haleye dokunursanız dileğiniz gerçek oluyormuş… Yahudi Kasabası Old Town içinde yer alan Josefov, en eski Yahudi yerleşim yeridir 10 yy da Ujezd ve Vysehrad’in aşağı kısmına yerleşen Yahudiler, daha sonraları 12yy da Dusni caddesi üzerinde yeni bir yerleşim bölgesi oluşturdular ve bir sinagog yaptılar (Old School (Eski Okul)) (Sinegog) 13 yy ortalarında Old-New Synagogue çevresinde bir Yahudi kasabası ortaya çıktı ve bu bir anlamda Yahudi gettosu oldu Old Town bölgesinde yaşayan diğer insanlardan ayrı bir dünya oluşturdular ve zaten kendilerine getirilmiş yasaklarla iyice içe dönük bir yaşam sürdürmeye başladılar (Teyn Kilisesi) Bu yasakların başında politikanın hiçbir alanında yer almamaları, kimi dönemlerde bulundukları yerleri değiştirmek zorunda bırakılmaları, 16′inci yüzyılda Yahudilerin ‘bir utanç sembolü’ olarak elbiselerine sarı yuvarlak işaret takmaları zorunluluğu vs geliyor Gerçi tüm bu yasaklamalara ve göce zorlanmalarına karşın gelenek ve göreneklerini çok iyi bir şekilde korumayı basardılar 1848 yılında politik haklarını elde ettiler 1890 yılına gelindiğinde ise, sağlık kurallarına uymadığı gerekçesiyle getto baştan aşağıya yıkılmış ve sadece mezarlık ile birkaç sinagog bırakılmıştır Parizska ve Cervena caddelerinin kesiştiği noktada bulunan Old-New Synagogue (Stranova Synagogue) bugünkü Yahudi Müzesinin bir parçasıdır Prag’daki erken Gotik mimari özelliklerini taşıyan en eski yapıdır(13 yy) Sinagog’un en eski bolumu girişidir Burada bulunan büyük kutu ile eski dönemlerde Yahudilerden vergi toplanırdı Bahçesinde FBilek tarafından yapılmış bir Musa heykeli bulunmaktadır Daracık Cervana Caddesi üzerinde bulunan High Synagogue (Vysoka Synagogue) 16 Yy da yapılmıştır 17 yy da biraz daha büyütülmüş olan yapı, 19 yy da bazı eklemelerle bugünkü halini almıştır İlk katta bulunan Rönesans salonu oldukça görkemlidir Hemen yanında bulunan Jewish Town Hall (Zidovska radnice) karakteristik kulesi ve bunun üzerinde bulunan İbranici dilindeki saatiyle dikkat çekmektedir 16yy sonlarında yapılmış olan bina, daha sonraları Yahudi bölgesi belediye başkanı olan Mordechai Maisel’in topladığı yardımlarla 1763 yılında tamir edilmiş ve bugünkü rococo stilini elde etmiştir Ve belki de Yahudi kasabasının en önemli yerlerinden biri Old Jewish Cemetery (Stary zidovsky hrbitov) bizdeki adıyla “Yahudi mezarlığı” ;Dünyadaki en eski Yahudi mezarlığıdır15 yy da kurulmuştur(1478) New town bölgesinde o dönemde bulunan mezarlık kapatılınca bazı mezarlar buraya nakledilmiştir En eski mezar 1439 tarihli Avigdor Kar’a, en yenisi de 1787 tarihiyle Mozes Baeck’e aittir Bu mezarlık 300 yıl boyunca Avrupa’da Yahudilerin gömülmesine izin verilen tek mezarlık olmuş Mezarlıkta 12000 mezar bulunmakla beraber söylenilene göre yaklaşık 100000 ceset burada bulunmakta Çünkü bazı mezarlarda 12 ceset üst üste gömülmüş durumda Mezartaşlarında ölen kişilerin isimlerin yansıra icra ettikleri meslekleriyle ilgili resimlerde görmeniz mümkün Örneğin balık rölyefi olan bir mezartasi rehberimizin anllatığına göre balıkçı bir Yahudicin mezarı imiş Mezarlıkta en ünlü mezar , Rabi Low ya da gerçek adıyla Jehuda ben Becalel‘e aittir Yahudiler arasında adeta bir efsane olan bu kişi 1609 yılında olmuştur1975 yılında çok sıkı bir çalışma ile tüm mezar taşları restore edilmiş ve Yahudi cemaatinin ileri gelenlerine ait mezar taşları belirlenmiştir Girişin hemen yanında bulunan Neo-Romanesque tarzındaki 1906 yılında inşam edilen salonda, soykırım sırasında Almanlar tarafından öldürülen çocukların, toplama kamplarında yaşamlarını sürdürürlerken yaptıkları çizimler yer almaktadır Yine aynı bölge içinde yer alan bir diğer sinagog ise Klausen Synagogue‘ dır 1694 yılında inşaa edilen bu yapının ön salonunda yine zengin bir dekorasyon göze çarpmaktadır Çok eski dönemlere ait Ibranice manuskriptler, Prag’daki Yahudilerin yaşamlarından kesitler sunan dokümanlar bulunmaktadır Mezarlığın güney tarafında Rönesans döneminin güzel bir örneği olan Pinkas Synagogue yer almaktadır Horowitz Ailesinin dua etmesi için yapılan bu 15 yy yapısı olan bina, 1535 yılında büyütülmüştür İkinci Dünya savaşı sonrasında, iç mekân Bohemya ve Moravia toplama kamplarında ölen 77297 Yahudicin anisini yaşatmak üzere bir anıt-mekân haline dönüştürülmüştür Bulunduğu cadde ile ayni adi taşıyan ve 6 sinagogun son parçası Maisel Synagogue Orijinali Rönesans izlerini taşıyan bu bina Belediye Başkanı MMaisel tarafından 1892–1905 yılları arasında Neo-Gothic tarzına dönüş tünülmüştür Yeni Şehir (Wenceslas Meydanı) 750 mt uzunluğunda, 60 mt genişliği ile bir meydandan ziyade Paris bulvarlarını hatırlatan, kültürel ve sosyal yaşamın merkezi olmasının yanı sıra, pek çok oteli, mağazaları, restaurantları ve cafeleri ile çok canlı bir yer Araç trafiği konusunda sıkıntı olmamasının nedeni sadece izin belgesi taşıyan insanlara geçiş izni verilmesidir Sağlı sollu çiçek tarhları çevresindeki oturma grupları güneşli günlerde pek çok kişinin gözde köşesidir 1348 yılında yeni şehir kurulduğunda yapılan bu meydanda, ilk dönemlerde at pazarları kurulurmuş 1680 yılında St Wenceslas’in heykeli meydana dikilmiş daha sonrasında meydana ismini vermiştir(1848 ) 19 Ve 20 yy da pek çok önemli olaya tanıklık etmiştir 1848, 1918, 1948, 1968 ve son olarak Kadife Devriminin gerçekleştiği 1989 tarihinde binlerce insan bu meydanda toplanmıştır Ulusal Müze (Wenzels Meydanındaki Ulusal Müze) Wenceslas Meydanının bulunduğu yokuşun en tepesinde yer alan ihtişamlı müze, Ulusal müzedir J Shulz tarafından tasarlanmış 1885–1890 yılları arasında inşaa edilmiştir Binanın ana cephesi tam 100 mt genişliğindedir Binanın dekorasyonu, merdivenleri, galerileri ve tabii en önemlisi kubbesi pek çok değerli sanatçının imzasını taşımaktadır Giriş katında genelde sergiler yer almaktadır Geçmişten günümüze dünya tarihini gözler önüne seren bir sergi, dünyanın tüm bölgelerinden toplanmış minerallerle ile ilgili bir sergi, tarih öncesi Çek Cumhuriyeti’nin gelişimi ile ilgili bir sergi vs İkinci katında paleontolojik sergilerin yanı sıra, bir balina iskeletinin de bulunduğu sergi yer almaktadır Antonin Dvorak Müzesi Villa Amerika adıyla da bilinen, Barok Michna yazlık evi içinde yer alır K I Dienzenhofer tarafından tasarlanmış ve 1712–1720 yılları arasında inşaat edilmiştir Unlu besteci Antonin Dvorak’in hayati ve yarattığı eserlere adanmıştır Hradcany Meydanı Meydanın tam ortasında Meryem Ana ve Bohemya’nın 8 azizin heykeli bulunmaktadır Schwarzenberg Sarayı (schwarzenberky Palac No: 2) Prag Rönesans saray mimarisinin en güzel örneklerinden biridir (1545–1563 dönemi AVlach) Sarayın tavan süslemeleri ile yine sarayın içinde bulunan “Askeri Tarih Müzesi” görülmeye değer Toscana Sarayı erken barok mimarisi binalarındandır 1689–1691 yılları arasında JBMathey tarafından tasarlanmıştır Çatı katında bulunan dinsel heykeller JBrokof’a aittirMartinic Sarayı , 16 Yy dan kalma olan bu saray, bugünkü halini 1620 yılında almıştır Jaroslov Borita of Martinice, Rönesans dekorasyonu kullanarak sarayı yeniden dekore ettirmiş ve Martinic amblemini girişe koydurmuştur Saray su anda Prag şehri Mimarlar odası başkanına ev sahipliği yapmasının yani sıra konserlere, sergilere ve edebi çevrelerin toplantılarına da ev sahipliği yapmaktadır (National Galeri)