Bolivya’Nın Gökyüzüyle Buluşan Toprakları | Altiplano

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

Andlar’ın bulutları delen platosu, araçların parlak tuz düzlüğünde sürüklendiği başka bir dünyaya ait bir diyar gibi görünüyor

1825’te İspanyol boyunduruğundan kurtulunca Altiplano’nun büyük bir bölümünü içine alan yeni bir ülke kuruldu ve kurtarıcı Simón Bolívar’ın adı verildi

Altiplano’nun altındaki yoğun jeolojik faaliyet Bolivya’ya olağanüstü zengin madenler bahşetti

Efsanevi Potosí’deki tek bir dağdan çıkarılan gümüş, yüzyıllarca İspanyol tahtının masraflarını karşılamaya yardımcı oldu ve bazı ekonomistlere göre, eğer bu maden olmasaydı Avrupa’nın güç kazanmasını sağlayan zenginlik yaratılamazdı

20

yüzyıl başlarında yeni madenlerden elde edilen kalay dünyanın büyük bölümünde konserve sanayi için gerekli hammaddeyi sağladı ve I

Dünya Savaşı yıllarında siperlerdeki askerlerin besin gereksiniminin karşılanmasına olanak verdi

Güneş kar örtüsünü buharlaştırarak, 6 bin metrelik Pomerape’nin zirvesi yakınındaki “nieves penitentes” (tövbekâr karlar) denilen sivri uçlu oluşumları şekillendiriyor

Bolivya–Şili sınırı boyunca (böylesi yüksek irtifada) görülen soğuk ve kuru iklimde kar yağışı hafiftir

Altiplano bugün hâlâ bir zenginlik kaynağı

Bir Amerikan şirketi olan Apex Silver Mines, on yıla yakın bir süre boyunca gerekli altyapıyı kurduktan sonra, şimdi bir başka dağdan, neredeyse tamamen gümüş, kalay ve kurşundan oluşmuş gibi görünen San Cristóbal’den cevher çıkarmaya hazırlanıyor

Ve ABD’nin Potosí’de sahip olduğu bir diğer maden, San Bartolomé ise dünyanın en büyük saf gümüş kaynağı olabilir

Uyuni’deki tuz yığınları yakınlardaki bir işleme tesisine kamyonla taşınmayı bekliyor

Bu uçsuz bucaksız havza ne kadar tuz barındırıyor? Tahminler on milyar tona kadar varıyor

Bu kaynak Bolivya’nın kalay, gümüş, çinko ve doğal gazı da kapsayan geniş mineral zenginliğinin sadece bir örneği sayılır

Altiplano iklimi soğuk ve yarı kurak -kurakdır

Yıllık ortalama sıcaklıklar batı kısmında 3 derece ile Titikaka Gölü kenarında 12 derece arasında oynar

Yağışlar, güneybatıda 200 mm altında iken Titikaka Gölü'nde 800 mm üzerindedir

Kar yağışı enderdir ve en çok Nisan ve Eylül arasında görülür

Laguna Colorada adlı kırmızı göl deniz seviyesinden 4 bin 200 metre yüksekte bulunuyor

Altiplano'nun iç kesimleri değişken nemli iklimli yüksek dağ bitki örtülü Puna'nın karakteristik özelliklerini gösterirken; kenar kesimleri Páramo'nun karakteristik özelliklerini taşır: yani, az sıcaklık değişmelerinde görece daha yüksek neme sahiptir

Altiplano’da rüzgârın aşındırıcı etkisi, kayaya modern bir heykel görüntüsü vermiş

Altiplano, bu bölge Senozoik zamanın (65 milyon yıl önce) başlarında Batı ve Doğu Kordiller dağ sırasına karşı güçlü bir şekilde çöktüğünde gelişir

Böylece kilometrelerce kalınlığında tortul kayaçlar oluşur

08-04-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Bolivya’Nın Gökyüzüyle Buluşan Toprakları \| Altiplano Andlar’ın bulutları delen platosu, araçların parlak tuz düzlüğünde sürüklendiği başka bir dünyaya ait bir diyar gibi görünüyor 1825’te İspanyol boyunduruğundan kurtulunca Altiplano’nun büyük bir bölümünü içine alan yeni bir ülke kuruldu ve kurtarıcı Simón Bolívar’ın adı verildi Altiplano’nun altındaki yoğun jeolojik faaliyet Bolivya’ya olağanüstü zengin madenler bahşetti Efsanevi Potosí’deki tek bir dağdan çıkarılan gümüş, yüzyıllarca İspanyol tahtının masraflarını karşılamaya yardımcı oldu ve bazı ekonomistlere göre, eğer bu maden olmasaydı Avrupa’nın güç kazanmasını sağlayan zenginlik yaratılamazdı 20 yüzyıl başlarında yeni madenlerden elde edilen kalay dünyanın büyük bölümünde konserve sanayi için gerekli hammaddeyi sağladı ve I Dünya Savaşı yıllarında siperlerdeki askerlerin besin gereksiniminin karşılanmasına olanak verdi Güneş kar örtüsünü buharlaştırarak, 6 bin metrelik Pomerape’nin zirvesi yakınındaki “nieves penitentes” (tövbekâr karlar) denilen sivri uçlu oluşumları şekillendiriyor Bolivya–Şili sınırı boyunca (böylesi yüksek irtifada) görülen soğuk ve kuru iklimde kar yağışı hafiftir Altiplano bugün hâlâ bir zenginlik kaynağı Bir Amerikan şirketi olan Apex Silver Mines, on yıla yakın bir süre boyunca gerekli altyapıyı kurduktan sonra, şimdi bir başka dağdan, neredeyse tamamen gümüş, kalay ve kurşundan oluşmuş gibi görünen San Cristóbal’den cevher çıkarmaya hazırlanıyor Ve ABD’nin Potosí’de sahip olduğu bir diğer maden, San Bartolomé ise dünyanın en büyük saf gümüş kaynağı olabilir Uyuni’deki tuz yığınları yakınlardaki bir işleme tesisine kamyonla taşınmayı bekliyor Bu uçsuz bucaksız havza ne kadar tuz barındırıyor? Tahminler on milyar tona kadar varıyor Bu kaynak Bolivya’nın kalay, gümüş, çinko ve doğal gazı da kapsayan geniş mineral zenginliğinin sadece bir örneği sayılır Altiplano iklimi soğuk ve yarı kurak -kurakdır Yıllık ortalama sıcaklıklar batı kısmında 3 derece ile Titikaka Gölü kenarında 12 derece arasında oynar Yağışlar, güneybatıda 200 mm altında iken Titikaka Gölü'nde 800 mm üzerindedir Kar yağışı enderdir ve en çok Nisan ve Eylül arasında görülür Laguna Colorada adlı kırmızı göl deniz seviyesinden 4 bin 200 metre yüksekte bulunuyor Altiplano'nun iç kesimleri değişken nemli iklimli yüksek dağ bitki örtülü Puna'nın karakteristik özelliklerini gösterirken; kenar kesimleri Páramo'nun karakteristik özelliklerini taşır: yani, az sıcaklık değişmelerinde görece daha yüksek neme sahiptir Altiplano’da rüzgârın aşındırıcı etkisi, kayaya modern bir heykel görüntüsü vermiş Altiplano, bu bölge Senozoik zamanın (65 milyon yıl önce) başlarında Batı ve Doğu Kordiller dağ sırasına karşı güçlü bir şekilde çöktüğünde gelişir Böylece kilometrelerce kalınlığında tortul kayaçlar oluşur