İnsanlığın 40 Görkemli Hazinesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

Potosi

Bolivya
Fotoğraf: Ali Murat Atay

Bolivya’nın baskenti La Paz’ın güneydogusunda, 4 bin 890 metre yükseklikteki Cerro Rico Dagı’nın eteklerine kurulu bir kent Potosi

Ününü ve zenginligini bu dagdaki zengin gümüs madenlerine borçlu

Dünyanın en yüksek rakımlı maden yataklarına sahip kent 1987’de UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alındı

Gümüsün bulunmasıyla birlikte Potosi, 16

yüzyılda dünyanın sayılı endüstri merkezlerinden biri oldu

Maden arama çalısmalarını Ispanyol sömürge valisi Carlos 1545’te baslattı

Binlerce yerli, köle olarak maden aramada çalıstırıldı

Ilk gümüsün Ispanya’ya naklinden sonra Ispanyollar binlerce Afrikalı köleyi buraya getirdi

Ancak tropik ve alçak cografyadan bu kuru ve yüksek yere gelen Afrikalıların çok azı hayatta kaldı

Darphanenin 1672 yılında kurulmasından sonra Avrupalıların akınına ugrayan Potosi, 80 kilisesi ve 200 bin kisiye ulasan nüfusuyla dönemin en kalabalık ve zengin kentleri arasında yerini aldı

Ancak kentin parlak günleri 19

yüzyılda gümüs kaynaklarının tükenmesi ve bagımsızlık çatısmalarıyla sona erdi

Günümüzde sadece küçük miktarlarda gümüs çıkarılıyor

Ancak madenler ve geçmisin ihtisamlı günlerini hatırlatan yapılarıyla Potosi, Bolivya’nın en ragbet gören turistik noktalarından biri

Arcos de Cobija, Calle Quijarro, Casa de las Tres Portadas, San Lorenzo Kilisesi ve maden isçilerinin kulübeleri kentin tarihi mirası

Günümüzde madenlere turlar düzenleniyor

Mostar Köprüsü

Bosna Hersek
Fotoğraf: Oktay Uludağ

Bosna Hersek’in güneydogusunda yer alan Mostar, Neretva Nehri kenarına kurulu küçük bir kent

Nehrin iki yakasını 400 yıldan fazla birbirine baglayan Eski Köprü, 9 Kasım 1993 tarihinde Hırvat toplarının atesiyle yıkıldı

Bosna Hersek’te barıs 1995 yılında saglandı

Mostar’da yasayan Hırvat ve Müslüman toplumu barıstırmak için bir simge olarak kabul edilen köprünün onarımına da birçok ülke destek verdi

Bunların arasında Türkiye, Hollanda, Italya ile UNESCO ve Dünya Bankası da yer aldı

Onarımına 2001 yılında baslanan köprüde Anadolu’dan gelen tas ustaları da görev aldı

Yeni köprü 23 Temmuz 2004 yılında açıldı, 2005’te de UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girdi

Mostar’ın ortasından geçen bulvarın batısında Hırvat, dogusunda ise Bosnak toplumu yasıyor, köprü de Bosnak tarafında bulunuyor

Kanuni Sultan Süleyman Mostar’a bir köprü yapılması için Mimar Sinan’ı görevlendirmisti

Çizimlerini Sinan’ın yaptıgı köprü Mimar Hayretin tarafından insa edildi

Yapımına 1557 yılında baslanan, 28 buçuk metre yükseklige, 22 buçuk metre uzunluga sahip köprü 1566’da tamamlandı

Köprünün “Tara” adı verilen ayagı o dönemde misafi rhane olarak hizmet veriyordu

Evliya Çelebi, Seyahatname'sinin bir bölümünü Tara’da yazdı

Osmanlı izlerinin yogun sekilde görüldügü Eski Çarsı’da bugün daha çok turistik esyalar satılıyor

Olinda

Fotoğraf: Hakan Öge

Brezilya’nın güneydogusunda, Atlas Okyanusu kıyısında yer alan Olinda kenti, bölgenin turizm ve sanat merkezi

Portekizlilerin 16

yüzyılda kurdugu kent o günden beri özgünlügünü büyük ölçüde korudu

Brezilya’nın sekerkamısıyla tanısması ve kentin kurulması aynı tarihlere rastlar

Olinda zengin sekerkamısı üreticileri ve tüccarların kiliselerle malikâneler insa etmesiyle 1535’te kuruldu

Kısa bir süre sonra, 1600’lerde Brezilya’nın en zengin kentlerinden biri oldu

Hollandalıların kenti 1631 yılında yakıp yıkmasından sonra tekrar önem kazanması 18

yüzyıla rastladı

Bu tarihlerde Brezilya’nın ilk hukuk okulunun burada açılmasıyla ülkenin önemli egitim merkezlerinden biri haline geldi

Kent 16

ve 17

yüzyıllarda yapılan süslü kilise ve manastırlarıyla, sömürge döneminden kalma yapılarıyla dikkat çekiyor

Güneyindeki Recife kenti 20

yüzyılda ticari bir merkez olurken Olinda, Pernambuco eyaletinin kültür, turizm ve sanat merkezi haline geldi

UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Listesi'ne 1982'de eklendi

Ayrıca 2006’da Brezilya’nın ilk kültür baskenti seçildi

Ülkede Rio Karnavalı’ndan sonra en renkli festivale Olinda ev sahipligi yapıyor

Ahsap oymacılıgı yapan ve çanak çömlek üreten birçok sanatçı da kente renk katıyor

Kent merkezindeki müzede ise ülkenin geleneksel seyyar kukla tiyatrolarından toplanan yaklasık bin kadar orijinal kukla sergileniyor

08-04-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	İnsanlığın 40 Görkemli Hazinesi Potosi Bolivya Fotoğraf: Ali Murat Atay Bolivya’nın baskenti La Paz’ın güneydogusunda, 4 bin 890 metre yükseklikteki Cerro Rico Dagı’nın eteklerine kurulu bir kent Potosi Ününü ve zenginligini bu dagdaki zengin gümüs madenlerine borçlu Dünyanın en yüksek rakımlı maden yataklarına sahip kent 1987’de UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alındı Gümüsün bulunmasıyla birlikte Potosi, 16 yüzyılda dünyanın sayılı endüstri merkezlerinden biri oldu Maden arama çalısmalarını Ispanyol sömürge valisi Carlos 1545’te baslattı Binlerce yerli, köle olarak maden aramada çalıstırıldı Ilk gümüsün Ispanya’ya naklinden sonra Ispanyollar binlerce Afrikalı köleyi buraya getirdi Ancak tropik ve alçak cografyadan bu kuru ve yüksek yere gelen Afrikalıların çok azı hayatta kaldı Darphanenin 1672 yılında kurulmasından sonra Avrupalıların akınına ugrayan Potosi, 80 kilisesi ve 200 bin kisiye ulasan nüfusuyla dönemin en kalabalık ve zengin kentleri arasında yerini aldı Ancak kentin parlak günleri 19 yüzyılda gümüs kaynaklarının tükenmesi ve bagımsızlık çatısmalarıyla sona erdi Günümüzde sadece küçük miktarlarda gümüs çıkarılıyor Ancak madenler ve geçmisin ihtisamlı günlerini hatırlatan yapılarıyla Potosi, Bolivya’nın en ragbet gören turistik noktalarından biri Arcos de Cobija, Calle Quijarro, Casa de las Tres Portadas, San Lorenzo Kilisesi ve maden isçilerinin kulübeleri kentin tarihi mirası Günümüzde madenlere turlar düzenleniyor Mostar Köprüsü Bosna Hersek Fotoğraf: Oktay Uludağ Bosna Hersek’in güneydogusunda yer alan Mostar, Neretva Nehri kenarına kurulu küçük bir kent Nehrin iki yakasını 400 yıldan fazla birbirine baglayan Eski Köprü, 9 Kasım 1993 tarihinde Hırvat toplarının atesiyle yıkıldı Bosna Hersek’te barıs 1995 yılında saglandı Mostar’da yasayan Hırvat ve Müslüman toplumu barıstırmak için bir simge olarak kabul edilen köprünün onarımına da birçok ülke destek verdi Bunların arasında Türkiye, Hollanda, Italya ile UNESCO ve Dünya Bankası da yer aldı Onarımına 2001 yılında baslanan köprüde Anadolu’dan gelen tas ustaları da görev aldı Yeni köprü 23 Temmuz 2004 yılında açıldı, 2005’te de UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girdi Mostar’ın ortasından geçen bulvarın batısında Hırvat, dogusunda ise Bosnak toplumu yasıyor, köprü de Bosnak tarafında bulunuyor Kanuni Sultan Süleyman Mostar’a bir köprü yapılması için Mimar Sinan’ı görevlendirmisti Çizimlerini Sinan’ın yaptıgı köprü Mimar Hayretin tarafından insa edildi Yapımına 1557 yılında baslanan, 28 buçuk metre yükseklige, 22 buçuk metre uzunluga sahip köprü 1566’da tamamlandı Köprünün “Tara” adı verilen ayagı o dönemde misafi rhane olarak hizmet veriyordu Evliya Çelebi, Seyahatname'sinin bir bölümünü Tara’da yazdı Osmanlı izlerinin yogun sekilde görüldügü Eski Çarsı’da bugün daha çok turistik esyalar satılıyor Olinda Fotoğraf: Hakan Öge Brezilya’nın güneydogusunda, Atlas Okyanusu kıyısında yer alan Olinda kenti, bölgenin turizm ve sanat merkezi Portekizlilerin 16 yüzyılda kurdugu kent o günden beri özgünlügünü büyük ölçüde korudu Brezilya’nın sekerkamısıyla tanısması ve kentin kurulması aynı tarihlere rastlar Olinda zengin sekerkamısı üreticileri ve tüccarların kiliselerle malikâneler insa etmesiyle 1535’te kuruldu Kısa bir süre sonra, 1600’lerde Brezilya’nın en zengin kentlerinden biri oldu Hollandalıların kenti 1631 yılında yakıp yıkmasından sonra tekrar önem kazanması 18 yüzyıla rastladı Bu tarihlerde Brezilya’nın ilk hukuk okulunun burada açılmasıyla ülkenin önemli egitim merkezlerinden biri haline geldi Kent 16 ve 17 yüzyıllarda yapılan süslü kilise ve manastırlarıyla, sömürge döneminden kalma yapılarıyla dikkat çekiyor Güneyindeki Recife kenti 20 yüzyılda ticari bir merkez olurken Olinda, Pernambuco eyaletinin kültür, turizm ve sanat merkezi haline geldi UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Listesi'ne 1982'de eklendi Ayrıca 2006’da Brezilya’nın ilk kültür baskenti seçildi Ülkede Rio Karnavalı’ndan sonra en renkli festivale Olinda ev sahipligi yapıyor Ahsap oymacılıgı yapan ve çanak çömlek üreten birçok sanatçı da kente renk katıyor Kent merkezindeki müzede ise ülkenin geleneksel seyyar kukla tiyatrolarından toplanan yaklasık bin kadar orijinal kukla sergileniyor