Diyarbakır Kalesi - Diyarbakır Surları Ve Burçlar

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

Surların Büyük Burçları

Evli Beden Burcu (Ulu Beden Burcu): Artuklu hükümdarı Melik Salih adına 1208 yılın da Mimar İbrahim tarafından yapılmıştır

Bilhassa burcu bir kuşak gibi saran kitabesi önemli bir sanat eseridir

Ben-u Sen Efsanesi
Kenti çepeçevre kuşatan surların güneybatı kesimine Ben-u Sen surları denir

Bu bölümdeki surların, Yedi Kardeşler ve Evli Beden (Ulu Beden) burçlarının ayrı bir önemi vardır

Çok sağlam, süslü ve yazıtlı olan bu burçlara ilişkin, şöyle bir efsane anlatılır:

Suriçi’ndeki Mimar Sinan’ın Ali Paşa Camii ve Külliyesi’nin hemen karşısında, Diyarbakır surlarının iki en önemli ve etkileyici burçları, Evli Beden (Ulu Beden) ve Yedi Kardeş var

Cepheleri, kitabeli, aslan ve çift başlı kartal kabartmalı burçların bulunduğu bölge, Ben u Sen olarak biliniyor

Burasıyla ilgili, halk arasında yaygın olarak bilinen ve anlatılan bir efsaneye göre; bir usta ve kalfası en güzel burcu kimin yapacağı üzerine iddiaya girmiş

Surların en güneyine Yedi Kardeş Burcu’nu yapan usta ile hemen yakınında Evli Beden Burcu’nu bitiren kalfa, halkın huzurunda, birbirlerine ‘’ben mi, sen mi?’’ diye sormuşlar

Ancak usta, kalfasının sanatının üstünlüğünü kabullenerek kendini surlardan aşağı atmış

Ustasının ölümüne dayanamayan kalfa da onun ardından atlamış

Ustayla kalfanın rekabet ve dostlukla karışık bu hikayesinin geçtiği yer, o gün bu gündür, ‘’Ben ve Sen’’ anlamına gelen Ben u Sen olarak anılıyor

Mem-u Zin'deki gibi, Mem ile Zin

Evli Beden Burcu

Yedi Kardeş Burcu: Artukoğlu Melik Salih adına 1208 yılında Mimar İbrahim’in oğlu mimar Yahya’ya yaptırılmıştır

Burcun üzerinde Selçukluların simgesi olan çift başlı kartal ile iki arslan kabartması, bunların altında da burcun yazıtı vardır

Burcun bu adı alışı şu efsaneyle açıklanır: Bu dönemde düşman Diyarbakır surlarını kuşatır

Günlerce süren kanlı çarpışmalardan sonra kale düşer

Ancak, yedi kardeşin savunduğu, şimdiki Yedi Kardeşler Burcu bir türlü teslim olmamaktadır

Düşman tüm gücüyle yüklenir, sonuç alamaz

Uzlaşmak üzere elçi gönderir

Yedi Kardeşlerin elçiye cevabı şöyle olur: Biz bir şartla teslim oluruz

O da canımızın bağışlanması

Burayı yalnız kralınıza ve komutanlarınıza teslim ederiz

Gelip burca girsinler ve kaleyi teslim alsınlar, sonra da canımızı bağışlasınlar

Kral bu şartı kabul eder

Komutanlarıyla birlikte burca girer

Girer girmez büyük bir patlama olur

Yedi Kardeşler barut mahzenini ateşlemiştir

Kale havaya uçar

Kral, komutanlar ve yedi kardeş ölür

Düşman ordusu dağılır

Bu olaydan sonra bu burcun adı Yedi Kardeşler Burcu olur

Yedi Kardeşler Burcundaki Artuklu kitabesi
ve hayvan figürleri

Keçi Burcu (Kiçi Burcu): Mardin kapısının doğusunda yontulmuş olan kaya kitlesinin üstüne inşa edilen Keçi Burcu; surlar üzerinde bulunan burçların en büyüğü ve en eskisidir

İnşa tarihi bilinmemekle birlikte 1223 yılında Mervan oğulları tarafından onarıldığı anlaşılmaktadır

Bu görkemli burç içinde 11 kemer bulunmaktadır

Eskiden tapınak olarak kullanıldığı sanılan burcu son bölümünde bir kuyu ve yeraltı geçidini andıran dehliz bulunmuşsa da üzeri beton bir blokla kapatılmıştır

Keçi Burcu

Resimler wowturkey sitesinden ve Panoramio Nejat Satıcı'dan alınmıştır

08-04-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Diyarbakır Kalesi - Diyarbakır Surları Ve Burçlar Surların Büyük Burçları Evli Beden Burcu (Ulu Beden Burcu): Artuklu hükümdarı Melik Salih adına 1208 yılın da Mimar İbrahim tarafından yapılmıştır Bilhassa burcu bir kuşak gibi saran kitabesi önemli bir sanat eseridir Ben-u Sen Efsanesi Kenti çepeçevre kuşatan surların güneybatı kesimine Ben-u Sen surları denir Bu bölümdeki surların, Yedi Kardeşler ve Evli Beden (Ulu Beden) burçlarının ayrı bir önemi vardır Çok sağlam, süslü ve yazıtlı olan bu burçlara ilişkin, şöyle bir efsane anlatılır: Suriçi’ndeki Mimar Sinan’ın Ali Paşa Camii ve Külliyesi’nin hemen karşısında, Diyarbakır surlarının iki en önemli ve etkileyici burçları, Evli Beden (Ulu Beden) ve Yedi Kardeş var Cepheleri, kitabeli, aslan ve çift başlı kartal kabartmalı burçların bulunduğu bölge, Ben u Sen olarak biliniyor Burasıyla ilgili, halk arasında yaygın olarak bilinen ve anlatılan bir efsaneye göre; bir usta ve kalfası en güzel burcu kimin yapacağı üzerine iddiaya girmiş Surların en güneyine Yedi Kardeş Burcu’nu yapan usta ile hemen yakınında Evli Beden Burcu’nu bitiren kalfa, halkın huzurunda, birbirlerine ‘’ben mi, sen mi?’’ diye sormuşlar Ancak usta, kalfasının sanatının üstünlüğünü kabullenerek kendini surlardan aşağı atmış Ustasının ölümüne dayanamayan kalfa da onun ardından atlamış Ustayla kalfanın rekabet ve dostlukla karışık bu hikayesinin geçtiği yer, o gün bu gündür, ‘’Ben ve Sen’’ anlamına gelen Ben u Sen olarak anılıyor Mem-u Zin'deki gibi, Mem ile Zin Evli Beden Burcu Yedi Kardeş Burcu: Artukoğlu Melik Salih adına 1208 yılında Mimar İbrahim’in oğlu mimar Yahya’ya yaptırılmıştır Burcun üzerinde Selçukluların simgesi olan çift başlı kartal ile iki arslan kabartması, bunların altında da burcun yazıtı vardır Burcun bu adı alışı şu efsaneyle açıklanır: Bu dönemde düşman Diyarbakır surlarını kuşatır Günlerce süren kanlı çarpışmalardan sonra kale düşer Ancak, yedi kardeşin savunduğu, şimdiki Yedi Kardeşler Burcu bir türlü teslim olmamaktadır Düşman tüm gücüyle yüklenir, sonuç alamaz Uzlaşmak üzere elçi gönderir Yedi Kardeşlerin elçiye cevabı şöyle olur: Biz bir şartla teslim oluruz O da canımızın bağışlanması Burayı yalnız kralınıza ve komutanlarınıza teslim ederiz Gelip burca girsinler ve kaleyi teslim alsınlar, sonra da canımızı bağışlasınlar Kral bu şartı kabul eder Komutanlarıyla birlikte burca girer Girer girmez büyük bir patlama olur Yedi Kardeşler barut mahzenini ateşlemiştir Kale havaya uçar Kral, komutanlar ve yedi kardeş ölür Düşman ordusu dağılır Bu olaydan sonra bu burcun adı Yedi Kardeşler Burcu olur Yedi Kardeşler Burcundaki Artuklu kitabesi ve hayvan figürleri Keçi Burcu (Kiçi Burcu): Mardin kapısının doğusunda yontulmuş olan kaya kitlesinin üstüne inşa edilen Keçi Burcu; surlar üzerinde bulunan burçların en büyüğü ve en eskisidir İnşa tarihi bilinmemekle birlikte 1223 yılında Mervan oğulları tarafından onarıldığı anlaşılmaktadır Bu görkemli burç içinde 11 kemer bulunmaktadır Eskiden tapınak olarak kullanıldığı sanılan burcu son bölümünde bir kuyu ve yeraltı geçidini andıran dehliz bulunmuşsa da üzeri beton bir blokla kapatılmıştır Keçi Burcu Resimler wowturkey sitesinden ve Panoramio Nejat Satıcı'dan alınmıştır