Peygamberler Şehri | Şanlıurfa

Tarihi Mekanlar





Rızvaniye Camii





Halil-ür Rahman Gölü'nün kuzey kenarı boyunca yeralan bu cami, Harim kapısının üzerindeki kitabede, Osmanlıların Rakka Valisi Rıdvan Ahmet Paşa tarafından 1736 yılında yapıldığı yazılıdır Cami avlusunun üç tarafı, medrese odaları ile çevrilmiştir

Rıdvaniye Camii, Bizans dönemine ait St Thomas Kilisesi’nin yerine inşa edilmiştirEnine diktörgen planlı yapı mihrah duvarı boyunca sıralanan üç kubbe ile örtülüdür Üç gözlü son cemaat yeri, önde iki sütuna, yanlarda duvarlara oturan üç kubbe ile örtülüdür Yanlardaki kubbeler yarım kubbelerle örtülmüştür






Rızvaniye Medresesi





Rızvaniye Camii avlusunu çevreleyen önleri revaklı odalardan meydana gelmiştir Avlunun kuzeyindeki dershane-mescit’in güneye bakan cephesi üzerindeki kitabede medresenin Ahmet Paşa tarafından H1149/M1736 tarihinde yaptırıldığı yazılıdır Rızvaniye Camii’nin harim kapısı üzerindeki kitabede de caminin H1149/M1736 tarihinde yaptırıldığı yazılıdır Yani cami ve medrese aynı tarihte yaptırılmıştır










Medresede inşa malzemesi düzgün kesme taş kullanılmıştır Avlunun kuzey kenarı ortasındaki kubbeli dershane mescit hariç, medresedeki tüm odalar beşik tonozlarla örtülüdür Avlunun güney kenarında (cami hizasında) caminin sağında beşik tonozlu üç oda, solunda büyük bir oda yer alır Avlunun doğu kenarında 7 oda bulunur Kuzey kenarında ortada kubbeli dershane mescit, mescidin doğusuna bitişik beşik tonozlu bir eyvan, eyvanın doğusunda 7 oda, dershane mescidin batısında 8 oda yer alır Avlunun batısında 9 oda bulunmaktadır Tüm odalar ocak nişlidir Medresenin mutfağı avlunun kuzey batı köşesinde, tuvaletleri kuzey doğu köşesinde yer almaktadır Medrese toplam 34 adet beşik tonozlu oda, l adet kubbeli dershane mescit, bir eyvan, bir mutfak ve tuvaletler bulunmaktadır

Cami ile dershane mescit arasındaki seki, yazlık namazgah olarak yapılmıştır Sekinin güneyine bitişik kare bir havuz bulunmaktadır Medrese avlusu çiçeklik ve bahçe olarak dekore edilmiştir Rızvaniye Camii ve Medresesi 1992-93 yıllarında Şanlıurfa Valiliği Kültür Eğitim Sanat ve Araştırma Vakfı (ŞURKAV) tarafından restore edilmiştir






Fırfırlı Camii (Kilise)





Vali Fuat Bey Caddesi (Yeni Yol) üzerinde yer alan ve halk arasında ''Fırfırlı Kilise'' olarak anılan bu yapının esas adı ''Oniki Havari Kilisesi'' olup, kitabesi bulunamadığından inşa tarihi bilinmemektedir










Yapı apsise dikey üç nefli bazilikal planlıdır Orta nef dört tromplu kubbe, yan nefler dörder çapraz tonozla örtülüdür Yan neflere nazaran daha geniş tutulan orta nefin girişten itibaren üçüncü kubbesinin kasnağı 24 adet pencerelidir Yapıdaki kubbe ve tonozlar ortada bazalt taşından yapılmış mukarnas başlıklı yuvarlak sütunlara, yanlarda duvara bitişik olarak kesme taştan yapılmış yarım sütunlara otururlar Yarım sütunlar dış cephelerde de birer dekorasyon unsuru olarak görülür










Apsis, camiye çevrilme işlemi sırasında doldurularak pencereye dönüştürülmüştür Apsisi ve iki yanında yer alan pastoforion hücreleri dışarıdan çıkıntı halindedir Batı cephedeki giriş kapısı, içeriden yarım kubbeli, dış cepheden sivri kemerli olup, pembe mermer taşından yapılmıştır Kapının üzerinde Dabbakhâne Camii'ndeki mükebbireyi andırır biçimde üç cepheli ve üç pencereli bir balkon bulunur Urfa'daki diğer kiliselerde rastladığımız narthex ve gynakaion bölümleri bu yapıda yoktur










Yapının özellikle batı cephesindeki ve köşe kulelerindeki muhteşem taş işçiliği dikkat çekicidir Kilise camiye çevrilirken güneydeki pencerelerden biri, mihrap haline getirilmiş ve güney duvarın ortasında bulunan yarım sütunun önüne taş minber yapılmıştır Mihrap üzerinde yer alan kitabedeki tarihten, kilisenin h 1376 (1956) tarihinde camiye çevrildiği anlaşılmaktadır Kilise camiye çevrilmeden önce, bir süre cezaevi olarak da kullanılmıştır