Parlayan Şehir | Gaziantep (Ayıntap)

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

Tarihi Gaziantep Camileri

Tarihi Gaziantep Camileri, Antep kentinin siluetine sağladıkları görsel katkı ve fonksiyonlarına bağlı olarak yerine getirdikleri sosyal katkının yanı sıra kent içindeki konumları ve yapım tarihleri ile bağlantılı olarak kentin gelişiminin izlenmesine olanak sağlayan belgesel nitelikleri ile de kentin vazgeçilmez mimari değerleridirler

Gaziantep’te son yıllarda inşa edilen modern camilerde süsleme sanatı çok zengin olup, bu camiler çini işlemeleri ve hat sanatıyla dikkatleri çekmektedir

Gaziantep’te Pişirici ve Balıklı olmak üzere iki mescidin yanı sıra tarihi camilerden bazıları şunlardır:

Ömeriye Cami

Gaziantep’in Düğmeci Mahallesinde bulunan bu tarihi cami, Antep’in en eski camisidir

607 hicri (1210 miladi) yılında tamir geçirdiği kayıtlarda yazmaktadır

Caminin kimin tarafından yapıldığı tam olarak bilinmemekle birlikte Halife Hz

Ömer zamanında yapıldığı, yada Hz

Ömer’in kızından olma torunu Emevi Halifesi Ömer Bin Abdülaziz tarafından yaptırıldığı söylendiği gibi, birincisinin yaptırıp ikincisinin onarttığı hakkında da söylentiler de vardır

Caminin bir diğer adı da İki Ömer anlamında “Ömereyn” dir

Caminin taç kapısı ve mihrabı ak-kara taşlarla örülmüştür

Minare şerefesinin korkuluklarında oyma taş işçiliğinin güzel örnekleri görülmektedir

Hatta minarenin bedeninde Antep Savunmasının dehşetli günlerinden kalan mermi ve şarapnel parçalarının izlerini görmek mümkündür

Halk arasında anlatılan bir rivayete göre, bu cami her yıl tabana doğru çökmekte ve toprağa gömülmektedir

Tamamen battığı zaman kıyametin kopacağı gibi söylentiler vardır

Ali Nacar Cami

Tabakhane bölgesi Yaprak mahallesinde Alleben Deresi’nin akışına göre sol tarafında bulunmaktadır

Vesikalarda Ali adında bir marangoz tarafından yaptırıldığı görülmüştür

Müezzin mahfiline çıkan merdiven üzerinde 1213 Hicri tarihi yazmaktadır

Bu hicri tarihin caminin onarım tarihi olduğunda birleşilmektedir

Boyacı Cami

Hamdi Kutlar Caddesi ile Kutlar Sokağının birleştiği yerde bulunmaktadır

Kadı Kemalettin tarafından yaptırılmıştır

Caminin minberi üzerindeki oyma kitabede 759 Hicri (1358 Miladi) tarihi yazmaktadır

Ancak bu tarihten daha önce yapıldığı kanaati hakimdir

Caminin özelliklerinden birisi de minberin alttan kızaklı olması ve duvarda özel olarak yapılan bölmesine girip çıkabilmesidir

Avlu girişinin sağında tek şerefeli çokgen gövdeli peteksiz bir minaresi bulunmaktadır

Ayrıca Gaziantep’in en büyük camilerinden olan Boyacı Camii’nin içindeki ince ahşap işçiliği dikkat çekicidir

Şeyh Fethullah Cami Ve Külliyesi

Kepenek mahallesinde bulunmaktadır

Halk arasında bu camiye “Aşağı Şeyh Camii” de denilmektedir

Caminin banisi, keramet sahibi ve ermiş bir kişi olan Şeyh Fethullah ; Halife Hz

Ebubekir soyundan gelmektedir

Hicri 971 (Miladi 1564) tarihinde yapılmıştır

Harim, ortada sekizgen taş ayağa oturan ve yelpaze şeklinde açılan tonozlarla, askı kemerlere bağlanan bir örtü sistemine sahiptir

Bu tür örtü sistemi Şeyh Fethullah Camiinden başka şimdiye kadar hiç bir camide görülmemiştir

Ortadaki sekiz köşeli taş ayağa rağmen bu cami merkezi planlı camiler grubuna dahil edilebilir

Genelde merkezi planlı camiler kubbe ile örtülüdür

Şeyh Fethullah Camii tonozla örtülü olmasına ve ortada ayağı ihtiva etmesine rağmen merkezi mekan bütünlüğünü muhafaza etmiştir

Caminin portal, mihrap, minber ve pencere sövelerinde renkli taş işçiliği bakımından Memluklu sanatının etkileri görülmektedir

Ancak portal kavsarası ile caminin içindeki pencere alınlıklarının süslemesinde Osmanlı sanat üslubunun özelliklerini de görmek mümkündür

Harimin gerisinde son cemaat yeri ve dış avlu mevcuttur

Giriş zeminindeki renkli taş döşemesi bölgeye has bir özelliktir

Tek şerefeli bodur minaresi vardır

Şeyh Fethullah camii; zaviyesi, kasteli, medresesi ve hamamıyla bir külliye olarak inşa edilmiştir

Antep Savunmasında şehit düşen Karayılan ( Molla Mehmet)’ın mezarı cami bahçesindedir

Bu caminin diğer camilerden farklı olan özellikleri şunlardır:

1- Cami olarak inşa edilmiştir

2- İlk yapıldığı gibi kalmış olup, genişletilmemiştir

3- Diğer camilerde Osmanlı ve Arap mimarisi özellikleri varken, bu camide Selçuklu mimarisi özelliği vardır

4- Banisi kutsal sayılmakta, kendine özgü mimarisi bulunmaktadır

5- Antep Savunmasında şehit olan Karayılan (Molla Mehmet) ‘ın mezarı burada bulunmaktadır

6- Bu caminin eşi benzeri dünyada bir daha yapılmamıştır

08-04-2012	#10
Prof. Dr. Sinsi	Parlayan Şehir \| Gaziantep (Ayıntap) Tarihi Gaziantep Camileri Tarihi Gaziantep Camileri, Antep kentinin siluetine sağladıkları görsel katkı ve fonksiyonlarına bağlı olarak yerine getirdikleri sosyal katkının yanı sıra kent içindeki konumları ve yapım tarihleri ile bağlantılı olarak kentin gelişiminin izlenmesine olanak sağlayan belgesel nitelikleri ile de kentin vazgeçilmez mimari değerleridirler Gaziantep’te son yıllarda inşa edilen modern camilerde süsleme sanatı çok zengin olup, bu camiler çini işlemeleri ve hat sanatıyla dikkatleri çekmektedir Gaziantep’te Pişirici ve Balıklı olmak üzere iki mescidin yanı sıra tarihi camilerden bazıları şunlardır: Ömeriye Cami Gaziantep’in Düğmeci Mahallesinde bulunan bu tarihi cami, Antep’in en eski camisidir 607 hicri (1210 miladi) yılında tamir geçirdiği kayıtlarda yazmaktadır Caminin kimin tarafından yapıldığı tam olarak bilinmemekle birlikte Halife HzÖmer zamanında yapıldığı, yada HzÖmer’in kızından olma torunu Emevi Halifesi Ömer Bin Abdülaziz tarafından yaptırıldığı söylendiği gibi, birincisinin yaptırıp ikincisinin onarttığı hakkında da söylentiler de vardır Caminin bir diğer adı da İki Ömer anlamında “Ömereyn” dir Caminin taç kapısı ve mihrabı ak-kara taşlarla örülmüştür Minare şerefesinin korkuluklarında oyma taş işçiliğinin güzel örnekleri görülmektedir Hatta minarenin bedeninde Antep Savunmasının dehşetli günlerinden kalan mermi ve şarapnel parçalarının izlerini görmek mümkündür Halk arasında anlatılan bir rivayete göre, bu cami her yıl tabana doğru çökmekte ve toprağa gömülmektedir Tamamen battığı zaman kıyametin kopacağı gibi söylentiler vardır Ali Nacar Cami Tabakhane bölgesi Yaprak mahallesinde Alleben Deresi’nin akışına göre sol tarafında bulunmaktadır Vesikalarda Ali adında bir marangoz tarafından yaptırıldığı görülmüştür Müezzin mahfiline çıkan merdiven üzerinde 1213 Hicri tarihi yazmaktadır Bu hicri tarihin caminin onarım tarihi olduğunda birleşilmektedir Boyacı Cami Hamdi Kutlar Caddesi ile Kutlar Sokağının birleştiği yerde bulunmaktadır Kadı Kemalettin tarafından yaptırılmıştır Caminin minberi üzerindeki oyma kitabede 759 Hicri (1358 Miladi) tarihi yazmaktadır Ancak bu tarihten daha önce yapıldığı kanaati hakimdir Caminin özelliklerinden birisi de minberin alttan kızaklı olması ve duvarda özel olarak yapılan bölmesine girip çıkabilmesidir Avlu girişinin sağında tek şerefeli çokgen gövdeli peteksiz bir minaresi bulunmaktadır Ayrıca Gaziantep’in en büyük camilerinden olan Boyacı Camii’nin içindeki ince ahşap işçiliği dikkat çekicidir Şeyh Fethullah Cami Ve Külliyesi Kepenek mahallesinde bulunmaktadır Halk arasında bu camiye “Aşağı Şeyh Camii” de denilmektedir Caminin banisi, keramet sahibi ve ermiş bir kişi olan Şeyh Fethullah ; Halife Hz Ebubekir soyundan gelmektedir Hicri 971 (Miladi 1564) tarihinde yapılmıştır Harim, ortada sekizgen taş ayağa oturan ve yelpaze şeklinde açılan tonozlarla, askı kemerlere bağlanan bir örtü sistemine sahiptir Bu tür örtü sistemi Şeyh Fethullah Camiinden başka şimdiye kadar hiç bir camide görülmemiştir Ortadaki sekiz köşeli taş ayağa rağmen bu cami merkezi planlı camiler grubuna dahil edilebilir Genelde merkezi planlı camiler kubbe ile örtülüdür Şeyh Fethullah Camii tonozla örtülü olmasına ve ortada ayağı ihtiva etmesine rağmen merkezi mekan bütünlüğünü muhafaza etmiştir Caminin portal, mihrap, minber ve pencere sövelerinde renkli taş işçiliği bakımından Memluklu sanatının etkileri görülmektedir Ancak portal kavsarası ile caminin içindeki pencere alınlıklarının süslemesinde Osmanlı sanat üslubunun özelliklerini de görmek mümkündür Harimin gerisinde son cemaat yeri ve dış avlu mevcuttur Giriş zeminindeki renkli taş döşemesi bölgeye has bir özelliktir Tek şerefeli bodur minaresi vardırŞeyh Fethullah camii; zaviyesi, kasteli, medresesi ve hamamıyla bir külliye olarak inşa edilmiştir Antep Savunmasında şehit düşen Karayılan ( Molla Mehmet)’ın mezarı cami bahçesindedir Bu caminin diğer camilerden farklı olan özellikleri şunlardır: 1- Cami olarak inşa edilmiştir 2- İlk yapıldığı gibi kalmış olup, genişletilmemiştir 3- Diğer camilerde Osmanlı ve Arap mimarisi özellikleri varken, bu camide Selçuklu mimarisi özelliği vardır 4- Banisi kutsal sayılmakta, kendine özgü mimarisi bulunmaktadır 5- Antep Savunmasında şehit olan Karayılan (Molla Mehmet) ‘ın mezarı burada bulunmaktadır 6- Bu caminin eşi benzeri dünyada bir daha yapılmamıştır