Parlayan Şehir | Gaziantep (Ayıntap)

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

Tahtani (Tahtalı) Cami

Gaziantep Kalesi’nin yanında Şekeroğlu Mahallesi Uzun Çarşı caddesi üzerindedir

Caminin yaptıranı ve yapıldığı tarih hakkında kesin bilgilere rastlanmamıştır

Ancak Miladi 1557 tarihli bir belgede adından söz edilmektedir

M

1563 yılında Maraş Valisi Osman Paşa tarafından tamir ettirildiği anlaşılmaktadır

Caminin ismi önceleri Tahtani olarak söyleniyordu

Bir söylentiye göre cami ağaçtan yapılmıştır

Bu nedenle halk tarafından camiye Tahtalı Cami de denmiştir

Bu cami yararına vakıflar bırakıldığı ve çeşitli amaçlarla kurulmuş vakıfların vakfiyelerinde Tahtani camisine de kaynak sağlandığı kayıtlardan anlaşılmaktadır

Alaüddevle (Ali Dola) Cami

Uzun Çarsı’nın batısında Eski Saray Caddesi’ndedir

Halk arasında Ali Dola Camii de denilmektedir

Alaüddevle Maraş”ta hakimiyet sürdüren Dulkadiroğlu Beyliğinin son beyidir

Caminin yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber camiyi yaptıran Alaüddevle’nin Miladi 1515 tarihinde vefat ettiği düşünülürse bu tarihten önce yaptırıldığı ortaya çıkmaktadır

Sadece minaresi yıkılmadan günümüze ulaşabilen cami, 1901 yılında giriş yüzü siyah ve beyaz taşlardan tek kubbeli olarak yeniden yapılmıştır

Caminin mimarı Armenek, ustabaşısı da Kirkor’dur

Hıristiyan sanatında görülen kemer içinde ki küçük sütunlu pencere ve üzerinde yuvarlak bir pencereden oluşan sistem burada da uygulanmaktadır

Mihrabın üçgen bir alınlık içine alınması yine kiliselerden alınma bir özelliktir

Ayrıca yan duvar pencerelerinin etraf silmelerinin büyük ebatta yapılmaları ve içerideki mihrap süslemeleri ise barok özellikleri ihtiva eder

Tekke (Tekke Mevlevihane) Cami

Kozluca Mahallesi Küçük Pazar sokağının güneyindedir

Resmi kayıtlarda adı Mevlevihane Camisi olarak geçer

Ancak halk tarafından Tekke Camii olarak bilinir

Cami, hücreler, semahane, yönetim ve Mevlevi dervişlerinin oturma odaları, tuvaletler, havuzlar, küçük ve kısa minaresinden oluşan eserler topluluğudur

Cami M

1638 yılında Mustafa Ağa adında bir Türkmen Ağası tarafından yaptırılmıştır

Miladi 1901-1903 (H

1319 ve 1321) yıllarında çıkan büyük yangınlarla gelir getiren yapıları tamamıyla yanmıştır

Zamanın Mevlevi Şeyhi ve vakfın mütevellisi olan Şeyh Mehmet Münip Efendi tarafından yanan yerler yeniden yaptırılmıştır

Caminin minaresi,altından geçen yol nedeniyle dikkat çekicidir

Karatarla Cami

Karatarla Mahallesi Eski Saray caddesi Kunduracılar çarşısındadır

Mescit olarak inşaa edilmiş, Gergeri Halil Çavuş adında bir hayırsever tarafından genişletilerek cami durumuna getirilmiştir

Yapılan bu değişiklik Hicri 1063 tarihli belgelerden anlaşılmaktadır

Gaziantep’teki camilerin minareleri içerisinde en zarif olanıdır

Kozanlı Cami

Kozanlı Mahallesi Kozanlı sokakta bulunmaktadır

H

1065 ve 1057 tarihli Şeri Mahkeme Sicillerinde mescit olarak geçmektedir

Kozanlıdaki mabedin H

1088 tarihli Şeri Mahkeme Sicilleri kaydında Üstat Ali Bey’in yaptırdığı cami olarak geçmektedir

Caminin örtüsü içten çapraz tonozludur

Çıkmalı çift minberi ,üç gözlü son cemaat yeri,tek şerefeli bodur bir minaresi mevcuttur

Nuri Mehmet Paşa Cami

Çukur Mahallesi Suburcu Caddesi üzerindedir

Şer-i Mahkeme Sicillerinden ve bir fermandan anlaşılacağı üzere Nuri Mehmet Paşa tarafından 1786 (Hicri 1200) yılından bir kaç yıl önce yaptırılmıştır

Harim mihraba paralel, tek sıra dört kare gövdeli ayakla enlemesine ikiye ayrılmıştır

Mihrap önü kubbe ile yanlar çapraz tonozla örtülüdür

Son cemaat mahalli ise beş kubbelidir

Dış avlu ile son cemaat yerinin birleştiği bölümde klasik Osmanlı tarzındaki iki şerefeli minare yükselir

Mihrap; sarı, siyah, bordo renkli mermer malzeme ile zikzak motif ihtiva eden süslemeye sahiptir

Mihrabın yanlarında birer balkon minber mevcuttur

Girişin üzerinde ahşaptan yapılmış bir bey mahfili bulunur

Mahfil kalem işi ile yapılmış çeşitli geometrik ve bitkisel motifleri ihtiva eder

Gaziantep Savunmasında zarar gören cami;bir ara askeri depo,1958’den sonra da Müze olarak faaliyet göstermiştir

1968 yılından sonra ise onarılarak yeniden ibadete açılmıştır

Hüseyin Paşa Cami

Gaziler Caddesi üzerindedir

1719 (Hicri 1131) yılında Hüseyin Paşa tarafından yaptırılmıştır

Mahkeme sicillerinde mimar olarak Hüseyin oğlu Osman adı geçmektedir

Dikdörtgen planlı camide, iki ayağın ve duvarların taşıdığı eşdeğerde altı kubbeli örtü sistemi uygulanmıştır

Son cemaat yeri de sivri kemerlere oturan üç kubbe ile örtülüdür

Duvarlarla çevrili dış avlusu mevcuttur

Mihrap geometrik taşlarla süslenmiştir

Mermer olan klasik minber, ahşap korkuluklara sahiptir

Minare çokgen gövdeli ve iki şerefelidir

Cami ile ilgili çok sayıda vakıf kurulmuş, bir çok vakıf tarafından da cami yararına vakfiyelerine şartlar konulmuştur

Ağa Cami

Tunus’lu Antep Kaymakamı Ferruh Ağa (Bey) tarafından merkez Şehreküstü, Suyabatmaz Mahallesi Şehitler Caddesinde, Miladi 1554-1559 tarihleri arasında yaptırılmıştır

Kurtuluş Cami

Gaziantep’in Tepebaşı Mahallesindedir

1892 yılında kilise olarak yapılan cami önceleri kilise ve cezaevi olarak kullanılmıştır

Bir tarih hazinesi gibi eski ihtişamından hiç bir şey kaybetmeyen Kurtuluş Cami, Gaziantep’in en büyük camilerindendir

Gaziantep’in Diğer Camiler

Kozluca Camii, Hacı Veli Camii, Karagöz Camii, Kanalıcı Camii, Bekirbey Camii, Çınarlı Camii, Şahveli Camii, Ayşebacı Camii vd

08-04-2012	#13
Prof. Dr. Sinsi	Parlayan Şehir \| Gaziantep (Ayıntap) Tahtani (Tahtalı) Cami Gaziantep Kalesi’nin yanında Şekeroğlu Mahallesi Uzun Çarşı caddesi üzerindedir Caminin yaptıranı ve yapıldığı tarih hakkında kesin bilgilere rastlanmamıştır Ancak Miladi 1557 tarihli bir belgede adından söz edilmektedirM1563 yılında Maraş Valisi Osman Paşa tarafından tamir ettirildiği anlaşılmaktadır Caminin ismi önceleri Tahtani olarak söyleniyorduBir söylentiye göre cami ağaçtan yapılmıştırBu nedenle halk tarafından camiye Tahtalı Cami de denmiştir Bu cami yararına vakıflar bırakıldığı ve çeşitli amaçlarla kurulmuş vakıfların vakfiyelerinde Tahtani camisine de kaynak sağlandığı kayıtlardan anlaşılmaktadır Alaüddevle (Ali Dola) Cami Uzun Çarsı’nın batısında Eski Saray Caddesi’ndedir Halk arasında Ali Dola Camii de denilmektedir Alaüddevle Maraş”ta hakimiyet sürdüren Dulkadiroğlu Beyliğinin son beyidir Caminin yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber camiyi yaptıran Alaüddevle’nin Miladi 1515 tarihinde vefat ettiği düşünülürse bu tarihten önce yaptırıldığı ortaya çıkmaktadırSadece minaresi yıkılmadan günümüze ulaşabilen cami, 1901 yılında giriş yüzü siyah ve beyaz taşlardan tek kubbeli olarak yeniden yapılmıştır Caminin mimarı Armenek, ustabaşısı da Kirkor’dur Hıristiyan sanatında görülen kemer içinde ki küçük sütunlu pencere ve üzerinde yuvarlak bir pencereden oluşan sistem burada da uygulanmaktadır Mihrabın üçgen bir alınlık içine alınması yine kiliselerden alınma bir özelliktir Ayrıca yan duvar pencerelerinin etraf silmelerinin büyük ebatta yapılmaları ve içerideki mihrap süslemeleri ise barok özellikleri ihtiva eder Tekke (Tekke Mevlevihane) Cami Kozluca Mahallesi Küçük Pazar sokağının güneyindedirResmi kayıtlarda adı Mevlevihane Camisi olarak geçer Ancak halk tarafından Tekke Camii olarak bilinir Cami, hücreler, semahane, yönetim ve Mevlevi dervişlerinin oturma odaları, tuvaletler, havuzlar, küçük ve kısa minaresinden oluşan eserler topluluğudur Cami M1638 yılında Mustafa Ağa adında bir Türkmen Ağası tarafından yaptırılmıştırMiladi 1901-1903 (H1319 ve 1321) yıllarında çıkan büyük yangınlarla gelir getiren yapıları tamamıyla yanmıştırZamanın Mevlevi Şeyhi ve vakfın mütevellisi olan Şeyh Mehmet Münip Efendi tarafından yanan yerler yeniden yaptırılmıştırCaminin minaresi,altından geçen yol nedeniyle dikkat çekicidir Karatarla Cami Karatarla Mahallesi Eski Saray caddesi Kunduracılar çarşısındadırMescit olarak inşaa edilmiş, Gergeri Halil Çavuş adında bir hayırsever tarafından genişletilerek cami durumuna getirilmiştir Yapılan bu değişiklik Hicri 1063 tarihli belgelerden anlaşılmaktadır Gaziantep’teki camilerin minareleri içerisinde en zarif olanıdır Kozanlı Cami Kozanlı Mahallesi Kozanlı sokakta bulunmaktadırH1065 ve 1057 tarihli Şeri Mahkeme Sicillerinde mescit olarak geçmektedirKozanlıdaki mabedin H1088 tarihli Şeri Mahkeme Sicilleri kaydında Üstat Ali Bey’in yaptırdığı cami olarak geçmektedirCaminin örtüsü içten çapraz tonozludurÇıkmalı çift minberi ,üç gözlü son cemaat yeri,tek şerefeli bodur bir minaresi mevcuttur Nuri Mehmet Paşa Cami Çukur Mahallesi Suburcu Caddesi üzerindedir Şer-i Mahkeme Sicillerinden ve bir fermandan anlaşılacağı üzere Nuri Mehmet Paşa tarafından 1786 (Hicri 1200) yılından bir kaç yıl önce yaptırılmıştır Harim mihraba paralel, tek sıra dört kare gövdeli ayakla enlemesine ikiye ayrılmıştır Mihrap önü kubbe ile yanlar çapraz tonozla örtülüdür Son cemaat mahalli ise beş kubbelidir Dış avlu ile son cemaat yerinin birleştiği bölümde klasik Osmanlı tarzındaki iki şerefeli minare yükselir Mihrap; sarı, siyah, bordo renkli mermer malzeme ile zikzak motif ihtiva eden süslemeye sahiptir Mihrabın yanlarında birer balkon minber mevcuttur Girişin üzerinde ahşaptan yapılmış bir bey mahfili bulunur Mahfil kalem işi ile yapılmış çeşitli geometrik ve bitkisel motifleri ihtiva eder Gaziantep Savunmasında zarar gören cami;bir ara askeri depo,1958’den sonra da Müze olarak faaliyet göstermiştir1968 yılından sonra ise onarılarak yeniden ibadete açılmıştır Hüseyin Paşa Cami Gaziler Caddesi üzerindedir 1719 (Hicri 1131) yılında Hüseyin Paşa tarafından yaptırılmıştır Mahkeme sicillerinde mimar olarak Hüseyin oğlu Osman adı geçmektedir Dikdörtgen planlı camide, iki ayağın ve duvarların taşıdığı eşdeğerde altı kubbeli örtü sistemi uygulanmıştır Son cemaat yeri de sivri kemerlere oturan üç kubbe ile örtülüdür Duvarlarla çevrili dış avlusu mevcuttur Mihrap geometrik taşlarla süslenmiştir Mermer olan klasik minber, ahşap korkuluklara sahiptir Minare çokgen gövdeli ve iki şerefelidirCami ile ilgili çok sayıda vakıf kurulmuş, bir çok vakıf tarafından da cami yararına vakfiyelerine şartlar konulmuştur Ağa Cami Tunus’lu Antep Kaymakamı Ferruh Ağa (Bey) tarafından merkez Şehreküstü, Suyabatmaz Mahallesi Şehitler Caddesinde, Miladi 1554-1559 tarihleri arasında yaptırılmıştır Kurtuluş Cami Gaziantep’in Tepebaşı Mahallesindedir 1892 yılında kilise olarak yapılan cami önceleri kilise ve cezaevi olarak kullanılmıştır Bir tarih hazinesi gibi eski ihtişamından hiç bir şey kaybetmeyen Kurtuluş Cami, Gaziantep’in en büyük camilerindendir Gaziantep’in Diğer Camiler Kozluca Camii, Hacı Veli Camii, Karagöz Camii, Kanalıcı Camii, Bekirbey Camii, Çınarlı Camii, Şahveli Camii, Ayşebacı Camii vd