Türkiye’De İslam, Hıristiyanlık Ve Museviliğin 70 Kutsal Abidesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-04-2012

Meryemana Evi
(Sainte Marie)

İzmir
Fotoğraf: Şebnem Eraş

Selçuk’un dokuz kilometre güneyinde, Aladağ üzerinde, denizden 400 metre yükseklikte

Hz

İsa’nın çarmıha gerilmesinden sonra, havarilerinden Yuhanna’nın (St

Jean Th eologos) Hz

Meryem’in (Sainte Vierge, Sainte Marie) Kudüs’te kalmasını sakıcalı bularak onu Efes’e getirdiği kabul edilir

Bülbül Dağı’ndaki, Panaya Kapulu olarak da bilinen Meryemana Evi’nin 4

yüzyılda inşa edildiği sanılıyor

Hz

Meryem’in son yıllarını geçirdiğine inanılan ev Ephesos (Efes) antik kentinin yedi kilometre kadar güneyinde, Aladağ’ın (Salmissos) üstünde

Yatalak bir Alman rahibe olan Katharina Emmerich (1774-1824) böyle bir yeri düşünde gördüğünü ileri sürerek ayrıntılı biçimde tanımlamıştı

İzmir’deki Lazarist keşişler 1891’de bu bilgilere dayanarak yaptıkları araştırmalarda Ephesos yakınlarında, anlatılanlara uyan küçük bir yapının kalıntılarıyla yanında bir su kaynağı buldu

Araziyi satın aldıktan sonra Selçuk kasabasına bir yolla bağladılar ve her yıl hac töreni düzenlemeye başladılar

Katolik Kilisesi önceleri çekimser kaldıysa da Papa XXIII

Johannes 1961’de Meryemana Evi’ni kutsal hac yeri ilan etti

Daha sonra yapının kalıntıları üstünde bir şapel yapıldı

Bu şapeli Papa VI

Paulus (1967) ve Papa II

Johannes Paulus (1979) ziyaret etti

Meryemana Evi, hem Hıristiyanlar hem de Müslümanlardan yoğun ilgi görüyor

Çevresinde hızla artan tesislerle Meryemana Evi canlı bir turizm merkezi oldu

Evin karşısındaki çeşmeden akan suyun şifalı olduğuna inanılıyor

Haç planlı ve kubbeli yapıda giriş, apsisin bulunduğu salona açılıyor

Apsiste Meryemana heykeli, apsisin iki yanında mutfak ve yatak odası yer alıyor

Bronz Meryemana heykeli kazılar sonucu bu evde bulundu

Burada, her yılın 15 Ağustos’undan sonraki ilk pazar günü Meryemana’nın göğe alınması, Asompsion yortusunda İzmir Katolik başpiskoposu yönetiminde dini tören ile anılıyor

St

Jean Bazilikası

İzmir
Fotoğraf: Cüneyt Oğuztüzün

Selçuk’un kuzeybatısındaki Ayasuluk (Ayasuluğ) Tepesi’nde

Hıristiyanlık dünyasında İS 2

yüzyıla uzanan geleneğe göre, Havari Yuhanna’nın (St

Jean Th eologos) İzmir Ephesos’ta ölünce bugün ona ithaf edilen bazilikanın bulunduğu tepeye (Ayasuluk) gömüldüğüne inanılır

Kutsal sayılan mezarın bulunduğu yere İS 5

yüzyılda, ahşap çatılı bir kilise yapıldı

Iustinianus tarafından da İS 6

yüzyılda aynı yerde kubbeli bir bazilika inşa edildi

Ephesos halkının İS 7

yüzyıldan sonra Ayasuluk’a taşınması ile St

Jean Bazilikası Ephesos’taki eski Piskoposluk Kilisesi’nin yerini aldı

Bizans döneminde önemli bir kent ve hac merkezi konumunu sürdüren Ephesos 1304 yılında Türklerin eline geçti

Bundan sonra “Ayasuluk” adını alan kent 1350’den sonra Aydınoğulları Beyliği’nin bir dönem başkenti oldu

Erken Osmanlı döneminde Batı Anadolu’nun liman kentlerinden biri olan Ayasuluk, daha sonra Kuşadası ve İzmir’in gelişmesiyle köy haline geldi

Cumhuriyet döneminde Selçuk adını alan ilçe turistik özellikleriyle öne çıktı

Üç nefl i, haç planlı yaklaşık 130 metre uzunluğundaki yapının batısında atrium (sütunlu avlu) yer alıyor

Yuhanna’nın mezarının kuzeyindeki küçük şapelin duvarlarını aziz resimlerinden oluşan freskler süslüyor

Yöredeki arkeolojik araştırmalarda İmparator Iustinianus ve eşi Th eodora’nın monogramlarını (isimlerinin ilk harfl erinden oluşan simge) taşıyan sütunlar bulundu

St

Jean Kilisesi’nin güneybatı eteğinde İsa Bey Camii, Efes’e sapan yolun başında, birkaç sütunu ayakta duran dünyanın yedi harikası arasında sayılan Artemis (Diana) Tapınağı yer alıyor

Şifa verici bir toz çıktığı için Hıristiyanlarca kutsal sayılan St

Jean Kilisesi 1969 yılında onarıldı

Selçuk İsa Bey Camii

Ayasuluk Tepesi(İzmir)
Fotoğraf: Turgut Tarhan

Selçuk’un kuzeybatısındaki Ayasuluk (Ayasuluğ) Tepesi’nin güneybatı yamacında

Artemis Tapınağı ile St

Jean Kilisesi arsında kalan İsa Bey Camii, 1375 yılında Aydınoğlu İsa Bey tarafından yaptırıldı

Mimarı, Şamlı Dımeşklioğlu Ali’dir

Yapı 19

yüzyılda kervansaray olarak kullanıldı

Dağ yamacındaki camiye doğu ve bayı yönündeki iki kapıdan giriliyor

Simetrik olmayan bir yapı sergileyen caminin planı 48

68x56

53 metre alana oturuyor

Batı duvarları mermerle kaplı caminin öteki üç yöne bakan duvarları kesme taştan yapılmış

Ana mekânı örten iki kubbesinden birinin çapı 9

36, ötekinin çapı ise 8

13 metre

Merkezi mekânı iki dizi halinde dört sütun belirliyor

Mihrap üzerine rastlayan kubbe kasnağı levhalarla süslü

Kemeri taşıyan başlıklar ise Selçuklu taş işçiliğinin özgün örnekleri arsında sayılıyor

İzmir
Fotoğraf: Cüneyt Oğuztüzün

İsa Bey Camii, pencerelerinin her biri ayrı desendeki taş işlemelerinin güzelliğiyle de tanınıyor

Dikdörtgen planlı yapıyı, üç yanını 12 sütun üzerinde sıralanan revakların dolandığı avlu çevreliyor

Batıda, bahçe ile camiye bitişik yerde, şerefeden yukarısı yıkık olan tuğladan yapılmış minare sekizgen taban üzerine oturuyor

Doğudaki minare ise tamamen yıkılmış

Caminin yanında tuğla ve taş duvarlı, sekizgen, piramit çatılı bir Selçuklu türbesi bulunuyor

Türbe, camiyi yaptıran İsa Bey’e ait değil, zira o Birgi’deki Aydınoğlu Mehmet Bey Türbesi’nde gömülü

08-04-2012	#6
Prof. Dr. Sinsi	Türkiye’De İslam, Hıristiyanlık Ve Museviliğin 70 Kutsal Abidesi Meryemana Evi (Sainte Marie) İzmir Fotoğraf: Şebnem Eraş Selçuk’un dokuz kilometre güneyinde, Aladağ üzerinde, denizden 400 metre yükseklikte Hz İsa’nın çarmıha gerilmesinden sonra, havarilerinden Yuhanna’nın (St Jean Th eologos) Hz Meryem’in (Sainte Vierge, Sainte Marie) Kudüs’te kalmasını sakıcalı bularak onu Efes’e getirdiği kabul edilir Bülbül Dağı’ndaki, Panaya Kapulu olarak da bilinen Meryemana Evi’nin 4 yüzyılda inşa edildiği sanılıyor Hz Meryem’in son yıllarını geçirdiğine inanılan ev Ephesos (Efes) antik kentinin yedi kilometre kadar güneyinde, Aladağ’ın (Salmissos) üstünde Yatalak bir Alman rahibe olan Katharina Emmerich (1774-1824) böyle bir yeri düşünde gördüğünü ileri sürerek ayrıntılı biçimde tanımlamıştı İzmir’deki Lazarist keşişler 1891’de bu bilgilere dayanarak yaptıkları araştırmalarda Ephesos yakınlarında, anlatılanlara uyan küçük bir yapının kalıntılarıyla yanında bir su kaynağı buldu Araziyi satın aldıktan sonra Selçuk kasabasına bir yolla bağladılar ve her yıl hac töreni düzenlemeye başladılar Katolik Kilisesi önceleri çekimser kaldıysa da Papa XXIII Johannes 1961’de Meryemana Evi’ni kutsal hac yeri ilan etti Daha sonra yapının kalıntıları üstünde bir şapel yapıldı Bu şapeli Papa VI Paulus (1967) ve Papa II Johannes Paulus (1979) ziyaret etti Meryemana Evi, hem Hıristiyanlar hem de Müslümanlardan yoğun ilgi görüyor Çevresinde hızla artan tesislerle Meryemana Evi canlı bir turizm merkezi oldu Evin karşısındaki çeşmeden akan suyun şifalı olduğuna inanılıyor Haç planlı ve kubbeli yapıda giriş, apsisin bulunduğu salona açılıyor Apsiste Meryemana heykeli, apsisin iki yanında mutfak ve yatak odası yer alıyor Bronz Meryemana heykeli kazılar sonucu bu evde bulundu Burada, her yılın 15 Ağustos’undan sonraki ilk pazar günü Meryemana’nın göğe alınması, Asompsion yortusunda İzmir Katolik başpiskoposu yönetiminde dini tören ile anılıyor St Jean Bazilikası İzmir Fotoğraf: Cüneyt Oğuztüzün Selçuk’un kuzeybatısındaki Ayasuluk (Ayasuluğ) Tepesi’nde Hıristiyanlık dünyasında İS 2 yüzyıla uzanan geleneğe göre, Havari Yuhanna’nın (St Jean Th eologos) İzmir Ephesos’ta ölünce bugün ona ithaf edilen bazilikanın bulunduğu tepeye (Ayasuluk) gömüldüğüne inanılır Kutsal sayılan mezarın bulunduğu yere İS 5 yüzyılda, ahşap çatılı bir kilise yapıldı Iustinianus tarafından da İS 6 yüzyılda aynı yerde kubbeli bir bazilika inşa edildi Ephesos halkının İS 7 yüzyıldan sonra Ayasuluk’a taşınması ile St Jean Bazilikası Ephesos’taki eski Piskoposluk Kilisesi’nin yerini aldı Bizans döneminde önemli bir kent ve hac merkezi konumunu sürdüren Ephesos 1304 yılında Türklerin eline geçti Bundan sonra “Ayasuluk” adını alan kent 1350’den sonra Aydınoğulları Beyliği’nin bir dönem başkenti oldu Erken Osmanlı döneminde Batı Anadolu’nun liman kentlerinden biri olan Ayasuluk, daha sonra Kuşadası ve İzmir’in gelişmesiyle köy haline geldi Cumhuriyet döneminde Selçuk adını alan ilçe turistik özellikleriyle öne çıktı Üç nefl i, haç planlı yaklaşık 130 metre uzunluğundaki yapının batısında atrium (sütunlu avlu) yer alıyor Yuhanna’nın mezarının kuzeyindeki küçük şapelin duvarlarını aziz resimlerinden oluşan freskler süslüyor Yöredeki arkeolojik araştırmalarda İmparator Iustinianus ve eşi Th eodora’nın monogramlarını (isimlerinin ilk harfl erinden oluşan simge) taşıyan sütunlar bulundu St Jean Kilisesi’nin güneybatı eteğinde İsa Bey Camii, Efes’e sapan yolun başında, birkaç sütunu ayakta duran dünyanın yedi harikası arasında sayılan Artemis (Diana) Tapınağı yer alıyor Şifa verici bir toz çıktığı için Hıristiyanlarca kutsal sayılan St Jean Kilisesi 1969 yılında onarıldı Selçuk İsa Bey Camii Ayasuluk Tepesi(İzmir) Fotoğraf: Turgut Tarhan Selçuk’un kuzeybatısındaki Ayasuluk (Ayasuluğ) Tepesi’nin güneybatı yamacında Artemis Tapınağı ile St Jean Kilisesi arsında kalan İsa Bey Camii, 1375 yılında Aydınoğlu İsa Bey tarafından yaptırıldı Mimarı, Şamlı Dımeşklioğlu Ali’dir Yapı 19 yüzyılda kervansaray olarak kullanıldı Dağ yamacındaki camiye doğu ve bayı yönündeki iki kapıdan giriliyor Simetrik olmayan bir yapı sergileyen caminin planı 4868x5653 metre alana oturuyor Batı duvarları mermerle kaplı caminin öteki üç yöne bakan duvarları kesme taştan yapılmış Ana mekânı örten iki kubbesinden birinin çapı 936, ötekinin çapı ise 813 metre Merkezi mekânı iki dizi halinde dört sütun belirliyor Mihrap üzerine rastlayan kubbe kasnağı levhalarla süslü Kemeri taşıyan başlıklar ise Selçuklu taş işçiliğinin özgün örnekleri arsında sayılıyor İzmir Fotoğraf: Cüneyt Oğuztüzün İsa Bey Camii, pencerelerinin her biri ayrı desendeki taş işlemelerinin güzelliğiyle de tanınıyor Dikdörtgen planlı yapıyı, üç yanını 12 sütun üzerinde sıralanan revakların dolandığı avlu çevreliyor Batıda, bahçe ile camiye bitişik yerde, şerefeden yukarısı yıkık olan tuğladan yapılmış minare sekizgen taban üzerine oturuyor Doğudaki minare ise tamamen yıkılmış Caminin yanında tuğla ve taş duvarlı, sekizgen, piramit çatılı bir Selçuklu türbesi bulunuyor Türbe, camiyi yaptıran İsa Bey’e ait değil, zira o Birgi’deki Aydınoğlu Mehmet Bey Türbesi’nde gömülü