Bavul Ticaretinin Merkezi Laleli | İstanbul

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-03-2012

Eminönü İlçesi Laleli semtinde, Ordu Caddesi ile Fethi Bey Caddesi’nin kesiştiği köşede inşa edilen Laleli Külliyesi; cami, medrese, çeşme, sebil, imaret, muvakkithane ve bir han’dan meydana gelmektedir

III

Mustafa zamanında, 5 Nisan 1760 tarihinde temeli atılan camiyle yapımına başlanan külliyenin mimarının kim olduğu tam olarak bilinmese de mimarın, Mehmed Tahir Ağa ya da Hacı Ahmed Ağa olduğu düşünülmektedir

Barok ve klasik mimarinin özelliklerinin bir arada görüldüğü külliye, 1765 yılındaki depremde hasar görmüş ve 1782 yılında tamir edilmiştir

Külliye camii, 18 kubbeyle çevrili bir iç avluya sahiptir

Üç yönde giriş verilmiş bu avlunun ortasında güzel bir şadırvan bulunur

Kare plan üzerine inşa edilen caminin kubbesi, 24 adet pencere açıklığı olan bir kasnağa oturtulmuş, bu ana kubbe altı yarım kubbeyle desteklenmiştir

Caminin iç aydınlığını; bu 24 adet pencere de dâhil olmak üzere, toplam 105 adet pencere ile sağlanmıştır

Sıra dışı külahları olan tek şerefeli iki minareye sahip caminin, dış avlusu 1957–1958 yıllarındaki yol çalışmaları sonrası özgün çizgilerini yitirmiş, cümle kapısı geri çekilmiş ve avlu kodunun altındaki dükkânlar bugünkü şeklini almıştır

Külliye medresesi 1894 depreminde ve 1911 yılında gerçekleşen yangında büyük hasar görmüş ve günümüze ulaşamamıştır

Külliyenin sebili ve türbesi Ordu Caddesi’ne bakan cephe üzerinde bulunur

Külliye türbesinde Sultan III

Mustafa ve Sultan III

Selim medfun olup, bu türbenin yanındaki türbede ise haseki sultanlar gömülüdür

Külliyenin dairesel bir kaide üzerinde bulunan sebili caddeye bakan içbükey pencerelere sahiptir

Sultan III

Mustafa Türbesi

Sultan III

Mustafa Türbesi, III

Mustafa’nın hayatta iken yaptırdığı Laleli Külliyesi'nde kendisi için inşa ettirmiştir

Bu türbe Nuruosmaniye Türbesi'nden sonra Batı etkilerinin görüldüğü ikinci sultan türbesidir

Ordu caddesi üzerinde Laleli Camii'nin giriş kapısı ile han bölümünün yan tarafıdır

1759–1763 yıllarında Mimar Mehmed Tahir Ağa'ya inşa ettirilmiştir

Bu türbede III

Mustafa, III

Selim, Heybetullah, Mihrimah Sultan, Mihrişah Sultan ve Fatma Sultan yatmaktadır

Cami kompleksi 1783 yılındaki bir yangında tahrip oldu ve kısa bir süre sonra onun tamamlanmasıyla cami yeniden derhal inşa edildi

1911 yılındaki yangın medreseyi ve onu takip eden yol yapım çalışmaları ise caminin diğer pekçok ek yapılarını tahrip etti

Caminin hamamı yıkılmıştır

Caminin mimarı Mehmed Tahir Ağa'dır

Ancak dönemin baş mimarı Hacı Ahmed Ağa'nın da inşasına katkısı olmuş olabileceği sanılmaktadır

Cami adını o zamanlar yakınında bulunan (1950'li yıllarda yıkılmış) Laleli Baba türbesinden almıştır

Padişahlar tarafından inşa edilmiş son külliye olan Laleli Külliyesi içinde yer alır

Caminin elemanları bir bodrum üzerindedir

Barok üslupta, kare ve mihrap çıkıntılıdır

Ana kubbe 8 sütuna oturur

Çevresi 6 yarım kubbeden oluşmuştur

Kubbenin dış çapı 12,5 metre ve kubbenin dış yüksekliği ise 24,5 metredir

Caminin hünkar mahfeli solda yer alır

İç avlu 14 sütuna dayalı olup 18 kubbenin altındadır

Caddeden iki kapıyla avluya girilir

Tek şerefeli iki minaresi vardır

Şadırvanı 8 sütunludur

Caddedeki kapı 1950'lerde yol sebebiyle geri çekilmiştir

Caminin girişi merdivenlidir

Sebili bronzdan yapılmıştır

Hamamı yıktırılmış, caddedeki cephesine ek dükkânlar yapılmıştır

Caminin kapısının üst başında(1826/27)tarihli bir yazıt bulunmaktadır

Caminin yanındaki III

Mustafa Türbesinde padişah III

Mustafa ve oğlu III

Selim'in mezarları bulunur

Türbenin arkasındaki Laleli Camii'nin banisidir

Osmanlı Padişahı III

Mustafa devrinde, Laleli Baba diye Allah‘ın sevgili ve veli bir kulu yaşamaktadır

Bu zat, göğsünün üzerine her zaman bir lale taktığından halk arasında “Laleli Baba“ diye meşhur olmuştur

III

Mustafa, merak edip bir gün ziyaretine gider

Laleli Baba, padişahın birçok sorusunu cevaplarken Padişah, dünyanın en büyük nimetinin ne olduğunu sorar

Laleli Baba, “Dünyada en büyük nimet, yiyip içtikten sonra tuvalete çıkmaktır“ der

Padişah bu cevabı beğenmez

Hatta Laleli Baba‘nın kaba ve nezaketten uzak kabul ettiği cevabından dolayı canı sıkkın bir şekilde oradan ayrılır

O gece yediği yemeği ve içtiği suyu dışarı çıkaramayan Sultan, sarayın içinde dört döner

Başına bu işin niçin geldiğini anlar

Güç bela eriştiği şafak vaktinde acele bir abdest alır, namazı kılar ve doğruca Laleli Babanın evine koşar

Gece sabaha kadar uyuyamadığını, şafağı iple çektiğini, içinde bulunduğu sıkıntıdan kurtulması için dua istediğini, bu dertten kurtulmak için her şeyi vermeye hazır olduğunu yalvararak söyler

Laleli Baba; “ Allahü tealanın nice nimetlerine sahip bulunduğumuz halde, alışkanlık sebebiyle bunların kıymetini bilmiyoruz

Yiyip içtikten sonra tuvalete gitmenin en büyük nimet olduğunu şimdi öğrendiniz değil mi?“ der ve ilave eder: “Eğer şu anda yaptığınız şu camiyi bana bağışlar ve padişahlığınızı da bütün salahiyetleriyle birlikte bana bırakırsanız, kurtulmanız içi dua ederim

“

Padişah, camiyi derhal bağışladığını, bu andan itibaren caminin adının “Laleli Cami“ olduğunu bildirir ancak saltanatını vermeyeceğini ifade etmek ister

Fakat bu arada tuvalet ihtiyacı dayanılmaz hale gelir buna daha fazla dayanamayacağını anlayınca saltanattan da vazgeçtiğini söyler

Laleli Baba o zaman şu karşılığı verir: “Bir saltanat ki, bir tuvalete gitme karşılığında feda ediliyor; doğrusu buna saltanat demeye bin şahit ister“ der ve saltanatını Sultana iade eder

Laleli Baba‘nın duasını alan Sultan sıkıntısından hemen kurtulur

Bu gün bu cami, Laleli Semtinde, Laleli Camii diye bilinmektedir

08-03-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Bavul Ticaretinin Merkezi Laleli \| İstanbul Eminönü İlçesi Laleli semtinde, Ordu Caddesi ile Fethi Bey Caddesi’nin kesiştiği köşede inşa edilen Laleli Külliyesi; cami, medrese, çeşme, sebil, imaret, muvakkithane ve bir han’dan meydana gelmektedir III Mustafa zamanında, 5 Nisan 1760 tarihinde temeli atılan camiyle yapımına başlanan külliyenin mimarının kim olduğu tam olarak bilinmese de mimarın, Mehmed Tahir Ağa ya da Hacı Ahmed Ağa olduğu düşünülmektedir Barok ve klasik mimarinin özelliklerinin bir arada görüldüğü külliye, 1765 yılındaki depremde hasar görmüş ve 1782 yılında tamir edilmiştir Külliye camii, 18 kubbeyle çevrili bir iç avluya sahiptir Üç yönde giriş verilmiş bu avlunun ortasında güzel bir şadırvan bulunur Kare plan üzerine inşa edilen caminin kubbesi, 24 adet pencere açıklığı olan bir kasnağa oturtulmuş, bu ana kubbe altı yarım kubbeyle desteklenmiştir Caminin iç aydınlığını; bu 24 adet pencere de dâhil olmak üzere, toplam 105 adet pencere ile sağlanmıştır Sıra dışı külahları olan tek şerefeli iki minareye sahip caminin, dış avlusu 1957–1958 yıllarındaki yol çalışmaları sonrası özgün çizgilerini yitirmiş, cümle kapısı geri çekilmiş ve avlu kodunun altındaki dükkânlar bugünkü şeklini almıştır Külliye medresesi 1894 depreminde ve 1911 yılında gerçekleşen yangında büyük hasar görmüş ve günümüze ulaşamamıştır Külliyenin sebili ve türbesi Ordu Caddesi’ne bakan cephe üzerinde bulunur Külliye türbesinde Sultan III Mustafa ve Sultan III Selim medfun olup, bu türbenin yanındaki türbede ise haseki sultanlar gömülüdür Külliyenin dairesel bir kaide üzerinde bulunan sebili caddeye bakan içbükey pencerelere sahiptir Sultan III Mustafa Türbesi Sultan III Mustafa Türbesi, III Mustafa’nın hayatta iken yaptırdığı Laleli Külliyesi'nde kendisi için inşa ettirmiştir Bu türbe Nuruosmaniye Türbesi'nden sonra Batı etkilerinin görüldüğü ikinci sultan türbesidir Ordu caddesi üzerinde Laleli Camii'nin giriş kapısı ile han bölümünün yan tarafıdır 1759–1763 yıllarında Mimar Mehmed Tahir Ağa'ya inşa ettirilmiştir Bu türbede III Mustafa, IIISelim, Heybetullah, Mihrimah Sultan, Mihrişah Sultan ve Fatma Sultan yatmaktadır Cami kompleksi 1783 yılındaki bir yangında tahrip oldu ve kısa bir süre sonra onun tamamlanmasıyla cami yeniden derhal inşa edildi 1911 yılındaki yangın medreseyi ve onu takip eden yol yapım çalışmaları ise caminin diğer pekçok ek yapılarını tahrip etti Caminin hamamı yıkılmıştır Caminin mimarı Mehmed Tahir Ağa'dır Ancak dönemin baş mimarı Hacı Ahmed Ağa'nın da inşasına katkısı olmuş olabileceği sanılmaktadır Cami adını o zamanlar yakınında bulunan (1950'li yıllarda yıkılmış) Laleli Baba türbesinden almıştır Padişahlar tarafından inşa edilmiş son külliye olan Laleli Külliyesi içinde yer alır Caminin elemanları bir bodrum üzerindedir Barok üslupta, kare ve mihrap çıkıntılıdır Ana kubbe 8 sütuna oturur Çevresi 6 yarım kubbeden oluşmuştur Kubbenin dış çapı 12,5 metre ve kubbenin dış yüksekliği ise 24,5 metredir Caminin hünkar mahfeli solda yer alır İç avlu 14 sütuna dayalı olup 18 kubbenin altındadır Caddeden iki kapıyla avluya girilir Tek şerefeli iki minaresi vardır Şadırvanı 8 sütunludur Caddedeki kapı 1950'lerde yol sebebiyle geri çekilmiştir Caminin girişi merdivenlidir Sebili bronzdan yapılmıştır Hamamı yıktırılmış, caddedeki cephesine ek dükkânlar yapılmıştırCaminin kapısının üst başında(1826/27)tarihli bir yazıt bulunmaktadır Caminin yanındaki IIIMustafa Türbesinde padişah III Mustafa ve oğlu III Selim'in mezarları bulunur Türbenin arkasındaki Laleli Camii'nin banisidir Osmanlı Padişahı III Mustafa devrinde, Laleli Baba diye Allah‘ın sevgili ve veli bir kulu yaşamaktadır Bu zat, göğsünün üzerine her zaman bir lale taktığından halk arasında “Laleli Baba“ diye meşhur olmuştur III Mustafa, merak edip bir gün ziyaretine gider Laleli Baba, padişahın birçok sorusunu cevaplarken Padişah, dünyanın en büyük nimetinin ne olduğunu sorar Laleli Baba, “Dünyada en büyük nimet, yiyip içtikten sonra tuvalete çıkmaktır“ der Padişah bu cevabı beğenmez Hatta Laleli Baba‘nın kaba ve nezaketten uzak kabul ettiği cevabından dolayı canı sıkkın bir şekilde oradan ayrılır O gece yediği yemeği ve içtiği suyu dışarı çıkaramayan Sultan, sarayın içinde dört döner Başına bu işin niçin geldiğini anlar Güç bela eriştiği şafak vaktinde acele bir abdest alır, namazı kılar ve doğruca Laleli Babanın evine koşar Gece sabaha kadar uyuyamadığını, şafağı iple çektiğini, içinde bulunduğu sıkıntıdan kurtulması için dua istediğini, bu dertten kurtulmak için her şeyi vermeye hazır olduğunu yalvararak söyler Laleli Baba; “ Allahü tealanın nice nimetlerine sahip bulunduğumuz halde, alışkanlık sebebiyle bunların kıymetini bilmiyoruz Yiyip içtikten sonra tuvalete gitmenin en büyük nimet olduğunu şimdi öğrendiniz değil mi?“ der ve ilave eder: “Eğer şu anda yaptığınız şu camiyi bana bağışlar ve padişahlığınızı da bütün salahiyetleriyle birlikte bana bırakırsanız, kurtulmanız içi dua ederim“ Padişah, camiyi derhal bağışladığını, bu andan itibaren caminin adının “Laleli Cami“ olduğunu bildirir ancak saltanatını vermeyeceğini ifade etmek ister Fakat bu arada tuvalet ihtiyacı dayanılmaz hale gelir buna daha fazla dayanamayacağını anlayınca saltanattan da vazgeçtiğini söyler Laleli Baba o zaman şu karşılığı verir: “Bir saltanat ki, bir tuvalete gitme karşılığında feda ediliyor; doğrusu buna saltanat demeye bin şahit ister“ der ve saltanatını Sultana iade eder Laleli Baba‘nın duasını alan Sultan sıkıntısından hemen kurtulur Bu gün bu cami, Laleli Semtinde, Laleli Camii diye bilinmektedir