Fotoğrafçılık Teknik Terimleri-Detaylı Açıklamalar

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-03-2012

Odak Uzaklığı ve Görüş Açısı nedir?

Odak uzaklığı (İng: 'Focal Length') bir lensin uzaktaki nesneleri ne kadar büyütme ile fotoğrafa aktarabildiğini belirtir

Teknik olarak işin içine öğrenim hayatımızda aldığımz Fizik dersinde geçen optik konusunun daha ilerisinde optik bilgisine gereksinim duyacağımız için ben sadece bilmemiz gerekeni anlatacağım

İşin özü odak uzaklığı ile değişen görüş açısıdır (İng: 'Field of View', Kısaltması: FOV) ve bir lens ile elde edebileceğimiz fotoğrafın diyagonalde ne kadar derecedeki açıyı görebildiğini belirtir

Görüş açısı yatay, dikey ve diyagonal olarak belirtilebilir ama genellikle diyagonal açı kullanılır

Odak uzaklığı arttıkça görüş açısı azalır, bu sayede uzaktaki nesneleri daha yakındaymış gibi görebiliriz yani nesnelerin yakınlaştırılması söz konusudur

Odak uzaklığı ile ilgili lens sınıflandırması yapılırken referans alınan odak uzaklığına sahip lenslere 'Normal Lens' denir

35mm'lik makinalarda kullanılan filmin boyutu 36X24mm'dir ve diyagonal olarak 43

3mm boyutuna sahiptir, bu nedenle 35mm'lik makinalar için 44-58 derece arasında diyagonal görüş açısına sahip lenslerin hepsi normal lens sayılır ama 50mm en çok kullanılanıdır

50mm neden seçilmiştir peki? Leica kameralarının yaratıcısı Oskar Barnack teorik ve pratik çalışmaları sonucunda optimum keskinliği 50mm ile elde ettiği için seçmiştir ve bu standart haline gelip en çok tercih edilen normal lens odak uzaklığı olmuştur

Görüş açısına göre lensleri sınıflandırmada yerine göre farklılıklar olabiliyor; odak uzaklığının 35mm eşleniğine göre sınıflandırmayı şöyle yapabiliriz:

Fisheye (Balık gözü) lensler: Genelde 16mm ve daha küçük olurlar, 'circular fisheye' denilenleri tam bir daire şeklinde fotoğraf üretirler
Ultra ultra-wide lensler (Ultra ultra geniş açı): 12-16mm arasındaki lenslerdir
Ultra wide-angle lensler (Ultra geniş açı): 17-21mm arasındaki lenslerdir
Wide-angle lensler (Geniş açı): 24-35mm arasındaki lenslerdir
Normal/Standart lensler: 44-58mm arasındaki lenslerdir
Short-Telephoto lensler (Kısa Tele): 58-135mm arasındaki lenslerdir
Telephoto lensler (Tele): 135-300mm arasındaki lenslerdir
Super Telephoto (Super Tele): 300mm'nin üzerindeki lenslerdir
Zoom lensler: 'prime lens' olarak adlandırılan sabit odak uzaklığına sabit lensler dışında bir de belli bir aralıktaki odak uzaklıklarında görüntü üretebilen lensler mevcuttur, bunlara zoom lens denir ve 28-300mm gibi geniş açıdan teleye kadar geniş bir odak uzaklığı aralığına sahip olabilmektedirler

Balık gözü ile ultra ultra-geniş lenslerin farkı nedir?
Balık gözü, görüş alanındaki düz çizgilerin bombeleşmesi şekilde görüntü bozukluklarına neden olabilir ancak ultra ultra-geniş açıda bunun önüne olabildiğince geçilmeye çalışılmıştır, perspektif bozulması denilen görüntü bozukluğu olabilir ama bu durumda da düz çizgiler gene de bükülmeyip düz hallerini korurlar

Her iki durumda da kullanımları dikkat ister çünkü görüş açısı çok büyüktür, perspektif bozulmaları kaçınılmazdır

35mm eşleniği ne demektir?
İngilizcesi '35mm equivalent' demektir ve lensin odak uzaklığının, 35mm lik bir fotoğraf makinasında hangi odak uzaklığına denk geldiği belirtmek için kullanılır

Bu konu aslında kendi başına ayrı bir konu olup 'Fotoğraf Makinaları İle İlgili Teknik Konular' yazımızda detaylı anlatılacak, ben şimdilik özetleyeceğim

Canon 400D, Nikon D300 gibi DSLR makilarda bulunan algılayıcının sahip olduğu alan 35mm'lik filmin sahip olduğu alandan daha küçüktür, 400D 1

6x daha küçükken, D300 1

5X daha küçüktür

Canon 5D ve Nikon D700 gibi DSLR makinalarda bulunan algılayıcılar 35mm'lik filmin sahip olduğu alan ile hemen hemen aynı alana sahiptir yani aradaki oran 1X'dir

Buradaki 1X, 1

6X çarpanları, algılayıcının 'crop factor' (çarpan faktörü) değerini verir

35mm'lik makinalar için tasarlanmış bir lens 1

6X çarpan faktörlü algılayıcıya sahip gövdede 1

6X odak uzaklığına sahipmiş gibi görünür yani görüş açısı algılayıcı alanındaki küçülmeye bağlı olarak küçülür

Örnek verirsek: Canon EF 1

8/50 lensi, 35mm'lik filmli makinalar döneminde üretilmeye başlanmış bir lenstir

Bu lensi Canon 5D'ye taktığınızda 50mm'lik lensin görüş açısına sahip olacaktır ama 400D'ye taktığınızda 50X1

6=80mm'lik odak uzaklığına sahip lenslerler aynı görüş açısına sahip olacaktır

Bu kısıtlamalar nedeniyle daha küçük algılayıcılara sahip makinalara özel lensler üretilir

Örnek olarak Canon EF-S 18-55'i dikkate alırsak lensin üzerinde yazan 18-55 değeri aslında 35mm'lik makinada kullanılacak 18-55mm ile aynı görüş açısında görüntü vermez, bunu hesaplamak için lensin odak uzaklıklarını 1

6X ile çarpmamız gerekir yani 35mm eşleniği 28

8-88mm olacaktır

Kaynak: wikipedia

Lens kaç X büyütüyor?
DSLR dünyasına ilk adımımı atınca, lenslere bakarken benim de kafamda bu soru vardı

Bunun nedeni genelde bas çek tipi küçük fotoğraf makinelerinden gelmemiz ve onlarda bol bol kullanılan 3X optik zoom, 5X dijital zoom gibi terimler

3X optik zoom ile anlatılmak istenen aslında uzaktaki nesneleri 3X yakınlaştırıyor değil, makinanın lensinin fotoğraf çekebileceği en küçük odak uzaklığı ile en büyük odak uzaklığı arasındaki X kadar fark vardır yani 28-135mm'lik lens için135/28'den yaklaşık 5X optik zoom diyebiliriz

Dijital zoom ise sadece pazarlama amaçlı bir kullanımdır, çektiğiniz fotoğrafı bilgisayarınızda yazılımla büyütmekten bir farkı yoktur

08-03-2012	#5
Prof. Dr. Sinsi	Fotoğrafçılık Teknik Terimleri-Detaylı Açıklamalar Odak Uzaklığı ve Görüş Açısı nedir? Odak uzaklığı (İng: 'Focal Length') bir lensin uzaktaki nesneleri ne kadar büyütme ile fotoğrafa aktarabildiğini belirtir Teknik olarak işin içine öğrenim hayatımızda aldığımz Fizik dersinde geçen optik konusunun daha ilerisinde optik bilgisine gereksinim duyacağımız için ben sadece bilmemiz gerekeni anlatacağım İşin özü odak uzaklığı ile değişen görüş açısıdır (İng: 'Field of View', Kısaltması: FOV) ve bir lens ile elde edebileceğimiz fotoğrafın diyagonalde ne kadar derecedeki açıyı görebildiğini belirtir Görüş açısı yatay, dikey ve diyagonal olarak belirtilebilir ama genellikle diyagonal açı kullanılır Odak uzaklığı arttıkça görüş açısı azalır, bu sayede uzaktaki nesneleri daha yakındaymış gibi görebiliriz yani nesnelerin yakınlaştırılması söz konusudur Odak uzaklığı ile ilgili lens sınıflandırması yapılırken referans alınan odak uzaklığına sahip lenslere 'Normal Lens' denir 35mm'lik makinalarda kullanılan filmin boyutu 36X24mm'dir ve diyagonal olarak 433mm boyutuna sahiptir, bu nedenle 35mm'lik makinalar için 44-58 derece arasında diyagonal görüş açısına sahip lenslerin hepsi normal lens sayılır ama 50mm en çok kullanılanıdır 50mm neden seçilmiştir peki? Leica kameralarının yaratıcısı Oskar Barnack teorik ve pratik çalışmaları sonucunda optimum keskinliği 50mm ile elde ettiği için seçmiştir ve bu standart haline gelip en çok tercih edilen normal lens odak uzaklığı olmuştur Görüş açısına göre lensleri sınıflandırmada yerine göre farklılıklar olabiliyor; odak uzaklığının 35mm eşleniğine göre sınıflandırmayı şöyle yapabiliriz: Fisheye (Balık gözü) lensler: Genelde 16mm ve daha küçük olurlar, 'circular fisheye' denilenleri tam bir daire şeklinde fotoğraf üretirler Ultra ultra-wide lensler (Ultra ultra geniş açı): 12-16mm arasındaki lenslerdir Ultra wide-angle lensler (Ultra geniş açı): 17-21mm arasındaki lenslerdir Wide-angle lensler (Geniş açı): 24-35mm arasındaki lenslerdir Normal/Standart lensler: 44-58mm arasındaki lenslerdir Short-Telephoto lensler (Kısa Tele): 58-135mm arasındaki lenslerdir Telephoto lensler (Tele): 135-300mm arasındaki lenslerdir Super Telephoto (Super Tele): 300mm'nin üzerindeki lenslerdir Zoom lensler: 'prime lens' olarak adlandırılan sabit odak uzaklığına sabit lensler dışında bir de belli bir aralıktaki odak uzaklıklarında görüntü üretebilen lensler mevcuttur, bunlara zoom lens denir ve 28-300mm gibi geniş açıdan teleye kadar geniş bir odak uzaklığı aralığına sahip olabilmektedirler Balık gözü ile ultra ultra-geniş lenslerin farkı nedir? Balık gözü, görüş alanındaki düz çizgilerin bombeleşmesi şekilde görüntü bozukluklarına neden olabilir ancak ultra ultra-geniş açıda bunun önüne olabildiğince geçilmeye çalışılmıştır, perspektif bozulması denilen görüntü bozukluğu olabilir ama bu durumda da düz çizgiler gene de bükülmeyip düz hallerini korurlar Her iki durumda da kullanımları dikkat ister çünkü görüş açısı çok büyüktür, perspektif bozulmaları kaçınılmazdır 35mm eşleniği ne demektir? İngilizcesi '35mm equivalent' demektir ve lensin odak uzaklığının, 35mm lik bir fotoğraf makinasında hangi odak uzaklığına denk geldiği belirtmek için kullanılır Bu konu aslında kendi başına ayrı bir konu olup 'Fotoğraf Makinaları İle İlgili Teknik Konular' yazımızda detaylı anlatılacak, ben şimdilik özetleyeceğim Canon 400D, Nikon D300 gibi DSLR makilarda bulunan algılayıcının sahip olduğu alan 35mm'lik filmin sahip olduğu alandan daha küçüktür, 400D 16x daha küçükken, D300 15X daha küçüktür Canon 5D ve Nikon D700 gibi DSLR makinalarda bulunan algılayıcılar 35mm'lik filmin sahip olduğu alan ile hemen hemen aynı alana sahiptir yani aradaki oran 1X'dir Buradaki 1X, 16X çarpanları, algılayıcının 'crop factor' (çarpan faktörü) değerini verir 35mm'lik makinalar için tasarlanmış bir lens 16X çarpan faktörlü algılayıcıya sahip gövdede 16X odak uzaklığına sahipmiş gibi görünür yani görüş açısı algılayıcı alanındaki küçülmeye bağlı olarak küçülür Örnek verirsek: Canon EF 18/50 lensi, 35mm'lik filmli makinalar döneminde üretilmeye başlanmış bir lenstir Bu lensi Canon 5D'ye taktığınızda 50mm'lik lensin görüş açısına sahip olacaktır ama 400D'ye taktığınızda 50X16=80mm'lik odak uzaklığına sahip lenslerler aynı görüş açısına sahip olacaktır Bu kısıtlamalar nedeniyle daha küçük algılayıcılara sahip makinalara özel lensler üretilir Örnek olarak Canon EF-S 18-55'i dikkate alırsak lensin üzerinde yazan 18-55 değeri aslında 35mm'lik makinada kullanılacak 18-55mm ile aynı görüş açısında görüntü vermez, bunu hesaplamak için lensin odak uzaklıklarını 16X ile çarpmamız gerekir yani 35mm eşleniği 288-88mm olacaktır Kaynak: wikipedia Lens kaç X büyütüyor? DSLR dünyasına ilk adımımı atınca, lenslere bakarken benim de kafamda bu soru vardı Bunun nedeni genelde bas çek tipi küçük fotoğraf makinelerinden gelmemiz ve onlarda bol bol kullanılan 3X optik zoom, 5X dijital zoom gibi terimler 3X optik zoom ile anlatılmak istenen aslında uzaktaki nesneleri 3X yakınlaştırıyor değil, makinanın lensinin fotoğraf çekebileceği en küçük odak uzaklığı ile en büyük odak uzaklığı arasındaki X kadar fark vardır yani 28-135mm'lik lens için135/28'den yaklaşık 5X optik zoom diyebiliriz Dijital zoom ise sadece pazarlama amaçlı bir kullanımdır, çektiğiniz fotoğrafı bilgisayarınızda yazılımla büyütmekten bir farkı yoktur