Resim Nedir? Sanatındaki Akımlar Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-03-2012

Konstruktıvizm

20

y

ikinci on yillik suresi icinde aktif olan onemli bir sanat hareketidir

Hareket rusyada dogmus ve 1917 devrimini muteakiben etkinlik gostermistir

Yeni dogan bu dunya duzeni icerisinde sanatcinin bir muhendis ve bir bilim adami oldugunu kabul eden bu harekete bagli sanatcilar yeni kurulmakta olan bir duzenin yeni kurallara ihtiyac duyduguna inanmaktadir

Burjuva on yargilarina siddetle kersi cikan konstruktivistler sanat icin sanat fikri ve gercegin yorumu ve tasviri anlayisinada tepki gostermektedirler Materyalist tavri yeni bilimsel ve materyal bicimlerde belirlemeye calisarak toplumsal olarak faydali ve kullanilabilir seylerin yeni bicimlerin kaynagi oldugunu kabul ederlerdi

Toplumu ve sanati butunlestirme cabasinda makine ve insan bilinci zamanlarini yansitacak gucte olup 20

y

in degisen sartlarina uygun bir estetik yaratmak istiyorlardi

En onemli sanatcilari endustriyel desen, ahsap, metal ve seramikle birlikte film ve tiyatro ile ugrasan Vladimir Tatlin, tipografi, poster, fotograf ve film ile ugrasan Alexander Rodchenko mimari ve iç dekorasyonla ugrasan El Lissitzky ve insan duygularini sekillendiren psikolojik fenomen ve ic fenomenlere egilen NaumGabo olmustur

Sanat tarihi icerisinde bu akima bagli olarak sekillenen en ilginc eser bir proje olarak kalan 3

Enternasyonale anitidir

Gelecege donuk eser olarakta unlenen bu eser uzay cagi dinanizmine uygun bir dusuncenin urunu olup masif bir spiral olarak teskilatlandirilmisti

icinde bir silindir, bir kup, bir kure asili olup, cesitli mimari mahalleri ihtiva edecekti

Bugun ayakta kalan en onemli konstruktivist eser ise moskovadak, Leninin mozolesidir

Vladimir Tatlin (1885 - 1953)
Alexander Rodchenko (1891 -1977)
El Lissitzky (1890 - 1941)
Naum Gabo (1890 - 1977)

Vladimir Tatlin, Marinaio Tablosu - 1911

Suprematizm

1913 de bir tavir olarak Rusya'da dogan akim; cagin mekanik dogasina uygun bir karaktere sahiptir

Doga goruntulerinin taklitini reddederek, geometrik formlarin temelini teskil ettigi bir ifadeselligi yeglemekteydi

Geleneksellesmis anlatim bicimlerini reddederek, yeni gercekleri yakalmaya calisiyordu

bu geometrize gercekler doganin kaosu icerisinde insanin yucelisini sembolize eden temel elemanlar olarak dogal olgular icinde bulunmayan goruntulerle uygulandi

Temel geometrik eleman kareydi

Konstruktivistler gibi sanatin faydaciligi savunmalarina ragmen onlardan ayrilan ferdiyetci bir tavrı benimsemislerdi

sanatcinin muhendis ve bilim adami olmasi fikrine karsi cikarak, hur bir sanatci tipi olusturmayi hedeflediler

Sanat eserinin bilinc alti zihnin tezahuru oldugunu savunarak, insan yapisi meteryal ozunu degil, ama evrenin aciklanamaz bilinmezligini ifade için bir arzu oldugunu ilke edinmişlerdi

Kasimir Malevich, The Knife Grinder tablosu - 1912

Abstre Ekspreyonizm

Ekspresyonizmin uzantisi olarak 1940yillarin sonunda dogan bu akim 1950yillari icinde gelismis olup, 1960 ve 1970 yillarinda etkisini yogun bir bicimde gostermistir

Dogmatik olmaktan cok arastirmaci bir tutum sergileyan bu hareketin metafizik sanrilara duydugu alaka belirgindir

bilnc ve bilincsizlik arasindaki karsitliga onem vererek derin seviyelere inmeyi hedeflemislerdir

zitliklarin butunlugu icinde otomatik yaratima onem vermesi surrealist akimlardan aldigi etkilerle baglantilidir

Bu akim icindeki sanatcilarin ilgi odagi junf felsefesidir

Arketipler ve bunlarin uretilmesi onem tasir

Soyut bir uretimin egemen oldugu bu akimda dogaclamaya onem veren sanatcilar ic birikimin tumuyle disa vurumuna agirlik vermislerdir

Derinligi olmayan yeni mekanlarda kurulan sanat eserleri seyirci icin ima edilen bir ozumseme ortami yaratmayi hedefleyerek bosluk icinde sartlanmisliktan onu kurtarmayi hedeflemektedirler

Franz Kline, Henry H II tablosu - 1959-60

Kinetic Art

Hareketin tasviri anlayisindan yola cikarak ortaya cikan bu harekete konstruktivizmin etkisi buyuk olmustur

Eserleri hareketin kendisiyle degil hareket etkisi yapmasiyla ilgilidir

kinetic sanat icin ozgun etki eserin karsisinda hareket eden seyirciden kaynaklanmaktadir

Seyirciler eseri elleyebilecegi gibi onu harekette ettirebilir

Gelecege yonelik tavri ile futurizmdende etkilenen bu akim farkli olan hareketi bicimsel bir sekilde degil de bizzat hareketli bir nesne biciminde ifade etmesidir

1950 yillarinda gelisim gosteren bu sanat akimi dort tip olarak ele alinir 1

gercekten hareketli 2

izleyicinin hareketiyle hareketlenen 3

isik yansimasi yapanlar 4

izleyenin katilimini gerektirenler

Naum Gabo (1890 -1977)
Alexander Calder (1898 - 1976)
Josef Albers (1888 - 1976)

Alexander Calder, Red nose tablosu (Kırmızı burun)

08-03-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Resim Nedir? Sanatındaki Akımlar Nelerdir? Konstruktıvizm 20 yy ikinci on yillik suresi icinde aktif olan onemli bir sanat hareketidir Hareket rusyada dogmus ve 1917 devrimini muteakiben etkinlik gostermistir Yeni dogan bu dunya duzeni icerisinde sanatcinin bir muhendis ve bir bilim adami oldugunu kabul eden bu harekete bagli sanatcilar yeni kurulmakta olan bir duzenin yeni kurallara ihtiyac duyduguna inanmaktadir Burjuva on yargilarina siddetle kersi cikan konstruktivistler sanat icin sanat fikri ve gercegin yorumu ve tasviri anlayisinada tepki gostermektedirler Materyalist tavri yeni bilimsel ve materyal bicimlerde belirlemeye calisarak toplumsal olarak faydali ve kullanilabilir seylerin yeni bicimlerin kaynagi oldugunu kabul ederlerdi Toplumu ve sanati butunlestirme cabasinda makine ve insan bilinci zamanlarini yansitacak gucte olup 20 yy in degisen sartlarina uygun bir estetik yaratmak istiyorlardi En onemli sanatcilari endustriyel desen, ahsap, metal ve seramikle birlikte film ve tiyatro ile ugrasan Vladimir Tatlin, tipografi, poster, fotograf ve film ile ugrasan Alexander Rodchenko mimari ve iç dekorasyonla ugrasan El Lissitzky ve insan duygularini sekillendiren psikolojik fenomen ve ic fenomenlere egilen NaumGabo olmustur Sanat tarihi icerisinde bu akima bagli olarak sekillenen en ilginc eser bir proje olarak kalan 3Enternasyonale anitidir Gelecege donuk eser olarakta unlenen bu eser uzay cagi dinanizmine uygun bir dusuncenin urunu olup masif bir spiral olarak teskilatlandirilmisti icinde bir silindir, bir kup, bir kure asili olup, cesitli mimari mahalleri ihtiva edecektiBugun ayakta kalan en onemli konstruktivist eser ise moskovadak, Leninin mozolesidir Vladimir Tatlin (1885 - 1953) Alexander Rodchenko (1891 -1977) El Lissitzky (1890 - 1941) Naum Gabo (1890 - 1977) Vladimir Tatlin, Marinaio Tablosu - 1911 Suprematizm 1913 de bir tavir olarak Rusya'da dogan akim; cagin mekanik dogasina uygun bir karaktere sahiptir Doga goruntulerinin taklitini reddederek, geometrik formlarin temelini teskil ettigi bir ifadeselligi yeglemekteydi Geleneksellesmis anlatim bicimlerini reddederek, yeni gercekleri yakalmaya calisiyordu bu geometrize gercekler doganin kaosu icerisinde insanin yucelisini sembolize eden temel elemanlar olarak dogal olgular icinde bulunmayan goruntulerle uygulandi Temel geometrik eleman kareydi Konstruktivistler gibi sanatin faydaciligi savunmalarina ragmen onlardan ayrilan ferdiyetci bir tavrı benimsemislerdi sanatcinin muhendis ve bilim adami olmasi fikrine karsi cikarak, hur bir sanatci tipi olusturmayi hedeflediler Sanat eserinin bilinc alti zihnin tezahuru oldugunu savunarak, insan yapisi meteryal ozunu degil, ama evrenin aciklanamaz bilinmezligini ifade için bir arzu oldugunu ilke edinmişlerdi Kasimir Malevich, The Knife Grinder tablosu - 1912 Abstre Ekspreyonizm Ekspresyonizmin uzantisi olarak 1940yillarin sonunda dogan bu akim 1950yillari icinde gelismis olup, 1960 ve 1970 yillarinda etkisini yogun bir bicimde gostermistir Dogmatik olmaktan cok arastirmaci bir tutum sergileyan bu hareketin metafizik sanrilara duydugu alaka belirgindir bilnc ve bilincsizlik arasindaki karsitliga onem vererek derin seviyelere inmeyi hedeflemislerdir zitliklarin butunlugu icinde otomatik yaratima onem vermesi surrealist akimlardan aldigi etkilerle baglantilidir Bu akim icindeki sanatcilarin ilgi odagi junf felsefesidir Arketipler ve bunlarin uretilmesi onem tasir Soyut bir uretimin egemen oldugu bu akimda dogaclamaya onem veren sanatcilar ic birikimin tumuyle disa vurumuna agirlik vermislerdir Derinligi olmayan yeni mekanlarda kurulan sanat eserleri seyirci icin ima edilen bir ozumseme ortami yaratmayi hedefleyerek bosluk icinde sartlanmisliktan onu kurtarmayi hedeflemektedirler Franz Kline, Henry H II tablosu - 1959-60 Kinetic Art Hareketin tasviri anlayisindan yola cikarak ortaya cikan bu harekete konstruktivizmin etkisi buyuk olmustur Eserleri hareketin kendisiyle degil hareket etkisi yapmasiyla ilgilidir kinetic sanat icin ozgun etki eserin karsisinda hareket eden seyirciden kaynaklanmaktadir Seyirciler eseri elleyebilecegi gibi onu harekette ettirebilir Gelecege yonelik tavri ile futurizmdende etkilenen bu akim farkli olan hareketi bicimsel bir sekilde degil de bizzat hareketli bir nesne biciminde ifade etmesidir 1950 yillarinda gelisim gosteren bu sanat akimi dort tip olarak ele alinir 1 gercekten hareketli 2 izleyicinin hareketiyle hareketlenen 3 isik yansimasi yapanlar 4 izleyenin katilimini gerektirenler Naum Gabo (1890 -1977) Alexander Calder (1898 - 1976) Josef Albers (1888 - 1976) Alexander Calder, Red nose tablosu (Kırmızı burun)