Altı - Yedi Eylül Olayları

Korkunç Zarar



İlk tahminler maddi zararın bir milyar lirayı geçtiği doğrultusundaydı Saldırıya uğrayarak, yağmalanmış ve yakılmış toplam dükkan ve ev sayısı 5538'di 2 manastır, 8 ayazma ve 71 kilise tahrip gördü Bu arada mezarlıklarda bazı kabirler de tahrip edildi Ruhaniler tehdit edildi; tartaklandı, biri öldürüldü





Hükümet Nerede?


Halkın huzur ve sükunundan, güvenliğinden sorumlu bir hükümetin olması yüreklere su serpiyordu Gece yarısı, Başbakan Adnan Menderes'ten sıkıyönetim ilan edildiğini duyurdu Ancak ertesi sabah sıkıyönetim erkenden kaldırılacak, ama akşama bir daha konacaktı Bakanlar Kurulu üyeleri İstanbul'a çağrıldı Sonra da Cumhurbaşkanı, Meclis'i 12 Eylül'de toplantıya çağırdı 12 Eylül Pazartesi günü Meclis olağanüstü toplandı İstanbul olayları gündemin tek maddesiydi Muhalefet lideri İsmet İnönü iktidara uyarıyordu: 6-7 Eylül Olayları'nda Türkiye'nin kaybı asıl manevi yönden ağırdı Vatandaşın el sürülmez hakları, kanun himayesi, hukuk devleti gibi kavramlar ağır darbe yemişti Bu olaylar vatanı cehennem kılan, Türk ulusunu uygarlık karşısında lekelemeye yönelik girişimlerdi İnönü konuşmasında sıkıyönetimin kaldırılmasını da istedi Ancak DP Meclis Grubu, sıkıyönetimin altı ay sürmesine daha önce karar vermişti Bir görüşe göre, sıkıyönetim, hükümetin muhalefeti daha kolaylıkla kontrol altına alabilmesi için ilan edilmişti







Dışişleri Bakanı Fuat Köprülü suçu ''komünistler''e atmayı denedi Emniyette dosyası bulunan ne kadar solcu varsa, bir delil aranmaksızın, hemen tutuklandı; sorgusuz sualsiz aylarca hapis yatırıldı Zafer gazetesinin başlığı şöyle idi: ''Müessif hadisenin tahrikçilerinden İstanbul'da 43 kızıl yakalandı'' Hapse kimler girmedi ki: Hasan İzzettin Dinamo, Aziz Nesin, Faik Muzaffer Amaç, Hamdi Şamilof, Kemal Tahir, Boratav kardeşler, Arslan Kaynardağ, Asım Bezirci, Emin Sekün, Hadi Malkoç, İsmet Selimoğlu, Recep Yelkenkaya Vâlâ Nurettin, İstanbul Sıkıyönetim Komutanı Nurettin Aknoz'a Harbiye'de tutuklu bulunan elli iki kişiyi ne yapacaklarını sorduğunda ''İstanbul'u yaktıran o heriflerdir Hepsine müstehak oldukları cezayı verdireceğim On, on beşini sallandıracağım, geri kalanını da yirmi beşer, otuzar yılla zindanda çürüteceğim'' yanıtını almıştı

ABD görüşü: Solcular bu kadar güçlü olsa, ihtilâl yapardı Demokrat Parti, sorumluluğu solculara yıkma fikrini doğrulatmak için, Amerika'dan uzman getirttip 6-7 Eylül Olayları'nı inceletti Amerikalı uzman, komünistlerin bu kadar güçlü olmaları durumunda, etrafı tahrip edeceklerine ihtilal yapmayı yeğleyeceklerini kaydederek DP'nin ''komünist parmağı'' görüşünü reddetti






TBMM'deki Azınlıklar




12 Eylül günü toplanan Meclis'te günün en ilgi uyandıran konuşmalarını DP'nin Ermeni ve Rum iki milletvekili yaptı Hem DP'li hem de Rum olan Hacopulos'un konuşması pek çok acı noktayı içeriyordu İstanbul Rum milletvekili bizzat başına gelenleri anlattı Polisin olaya seyirci kalışını gündeme getirdi Hacopulos'a göre, kolluk kuvvetleri sanki masum vatandaşları değil, mütecavizleri koruyordu Hacopulos, 80 yaşındaki anne ve babasının nasıl tartaklandığını, kiliselerinin nasıl yakıldığını bir bir söyledi Meclis'te herkes saldırganları lanetliyordu Ancak hükümet kuvvetlerinin gerektiği gibi müdahale etmediği, önlenebilecek olayların önüne geçilemediği genel kanıydı Daha sonra Başbakan Adnan Menderes ve yardımcısı Fuad Köprülü de bunu kabul edecekler, "kolluk kuvvetlerinin milliyetçi bir gösteri olduğu kanısıyla" ayaklanmaları bastırmadıklarını ve bu nedenle iyi çalışmadıklarını bizzat söyleyeceklerdi