Kitabe Ve Kütüphane

Bugünkü Adıyla Beyazit Devlet Kütüphanesi ( 1900'de)


Kütüphanelerin mazisi yazının varlığı kadar eskidir Asur, Bâbil ve Hitit medeniyetlerinden günümüze ulaşan ve yazı yazmak için kullanılan kil tabletler çok eski devirlere ait kitap ve kütüphanecilikle ilgili bilgiler vermektedir Bu medeniyetlerde zamanla yazılı tabletlerin korunması, saklanması için odalar teşkil edilmiş böylece kütüphaneler oluşmuştur

Kütüphaneyle ilgili olarak yapılan araştırmalar ve kazılarda elde edilen bilgiler MÖ 2400 yıllarına kadar uzanmaktadır Asur Devleti Hükümdarı Asurbanipal tarafından MÖ 625 yılında kurulan Ninova Kütüphânesi bilinen en eski kütüphanedir Romalılar tarafından yakılan Mısırdaki meşhur İskenderiye Kütüphanesi ise devrinin en büyük kütüphanesi statüsündeydi





Kütüphane i umumi Osmanii” Kütüb-hâne-i Umûmî-i Osmânî 1300 “


Bu günkü Beyazıt Devlet Kütüphanesine ait bu kitabede kütüphanenin ilk adı yazıyor “Kütübhane-i Umumi Osmani” olarak Şahıslar dışında, ilk defa devlet eli ile kurulan küpühanedir Kütübhane-i Umumi Osmani Sultan Hamid devrinde 1882′de başlayan çalışmalar 24 Haziran 1984 neticelenerek hizmete açılmıştır


İslam Kültürüyle yayılan kitap merakı ise pek çok kütüphane kurulmasına ve bir kütüphanecilik geleneği oluşmasına önayak olmuştur Bu gelenek Emeviler , Abbasiler, Endülüs Emevileri, Selçukîler vs Türk ve İslam devletlerinde gelişerek yaygınlaşmıştır

Ne yazık ki Orta Asya’dan Endülüs’e kadar olan memleketlerde kurulmuş kütüphanelerin pek çoğu İspanyol ve Moğol istilası sırasında yok edildiler Zamanın bilim ve kültür merkezi olan Bağdat şehrini işgal eden Moğollar şehri harap ederek kitapları ya yaktı ya da Dicle Nehrine attılar Dicle Nehrinin günlerce mürekkep renginde aktığı rivayet edilir Bu katliamı sebebiyle tek nüsha olan pek çok orijinal kitap günümüze ulaşamadı

Osmanlılar döneminde ilk kütüphane Osman Bey zamanında İznik’te, ikincisi ise Edirne’de Lala Şahin Paşa tarafından kuruldu

Daha sonraki dönemlerde de İstanbul ve Amasya, Edirne, Bursa, Manisa, Trabzon ve başka şehirlerde de büyük kütüphaneler açılmıştır Topkapı Sarayı bünyesinde kurulan Saray Kütüphanesi, Ayasofya, Süleymaniye, Şehzadebaşı ve Bayezid kütüphaneleri sürekli zenginleştirilerek zamanımıza kadar gelmişlerdir

1882’de “ Kütüphne-i Umûmî-i Osmanî “ adıyla bir nizamname çıkarılarak herkesin faydalanabileceği umumi kütüphaneler oluşturuldu Bayezid Devlet Kütüphanesi, İzmir, Kayseri, Konya, Eskişehir, Diyarbakır ve Bursa’da Millî Kütüphane adıyla kütüphaneler kurulmuştur

Yüzyıllar boyunca yazılan ve bugün basılan milyonlarca kitap kütüphanelerimizi doldurmakla birlikte Osmanlılar ve daha önceki devirlerde yazılmış olan kitapları okuyacak, anlayacak pek az kimse kaldığı ve galiba fişe ve kabloya fazlasıyla güvendiğimizden buralara rağbet gittikçe azalmaktadır






Bir Kütüphâne Kitabesi : "Tamam Oldu Kütübhâne Sene h 1284" (m 1867 - 68) yazıyor





Bazı Tarihi Kütüphaneler





Nuruosmaniye kütüphanesi








Köprülü Kütüphanesi






Atıf Efendi Kütüphanesi







Millet Kütüphanesi


Kaynak