|
Prof. Dr. Sinsi
|
Cumhuriyetten Günümüze Başbakanlık Teşkilatı
27 Mayıs Askeri Müdahele Dönemi
***
Cemal Gürsel
24- I Gürsel Hükümeti (30051960 - 05011961): Milli Birlik Komitesi Başkanı Cemal Gürsel, MBK tarafından Başbakan olarak görevlendirildiğini, herhangi bir siyasi partiye üye olmayanlardan bir hükümet kurduğunu ilan etti Hükümet için güven oylamasına ihtiyaç duyulmadı Gürsel, demokratik gelişmelere uygun yeni bir hükümetin kurulabilmesi için istifa etti
25- II Gürsel Hükümeti (05011961 - 20111961): Cemal Gürsel, Başbakan olarak, kendisi dışında MBK üyesi olmayanlardan oluşan yeni bir hükümet kurdu Güven oylaması yapılmadı 1961'de yapılan genel seçimlere kadar görevini sürdü
27 Mayıs 1961 - 12 Eylül 1980 Dönemi
***
26- VIII İnönü Hükümeti (20111961 - 25061962): Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından Malatya Milletvekili İsmet İnönü'ye verildi İnönü, CHP-AP koalisyonuyla bir hükümet kurdu 450 üyeli TBMM'de 2 Aralık 1961'de yapılan güven oylamasında kullanılan 351 oyun 269'u kabul, 4'ü ret, 78'i çekimser çıktı 1 milletvekili oylamaya katılmadı İnönü ''Af Kanunu'' tartışmalarının hükümeti çalışamaz hale getirdiği gerekçesiyle istifa etti
27- IX İnönü Hükümeti (25061962 - 25121963):
Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından Malatya Milletvekili İsmet İnönü'ye verildi İnönü, CHP, YTP, CKMP ve bağımsızlardan oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu 7 Temmuz 1962'de yapılan güven oylamasında kullanılan 397 oyun 259'u kabul, 134'ü ret yönünde çıktı 4 milletvekilli çekimser kalırken, 50 milletvekili oylamaya katılmadı Koalisyon ortaklarından CKMP ve YTP'nin kabineden çekilmesi üzerine İnönü istifa etti
28- X İnönü Hükümeti (25121963 - 20021965):
Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından Malatya Milletvekili İsmet İnönü'ye verildi İnönü CHP ve bağımsızlardan oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu 4 Ocak 1964'te yapılan güven oylamasında kullanılan 401 oyun 225'i kabul, 175'i ret, 1'i çekimser çıktı 40 milletvekili oylamaya katılmadı Bütçenin Meclis’te reddedilmesi üzerine İnönü istifa etti
Suat Hayri Ürgüplü
29- Ürgüplü Hükümeti (20021965 - 27101965):
Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından Cumhuriyet Senatosu Kayseri Üyesi Suat Hayri Ürgüplü'ye verildi Ürgüplü AP, YTP, CKMP ve MP'den oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu 4 Mart 1965'te yapılan güven oylamasında kullanılan 432 oyun 231'i kabul, 200'ü ret, 1'i çekimser çıktı 5 milletvekili oylamaya katılmadı 1965 genel seçimleri nedeniyle hükümet sona erdi
Demirel Hükümetleri
***
Süleyman Demirel
30- I Demirel Hükümeti (27101965 - 03111969): 1965 genel seçimleri sonunda hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından Isparta Milletvekili Süleyman Demirel'e verildi 450 üyeli TBMM'de 11 Kasım 1965'te yapılan güven oylamasında kullanılan 434 oyun 252'si kabul, 172'si ret, 10'u çekimser çıktı 15 milletvekili oylamaya katılmadı 1969 genel seçimleri nedeniyle hükümet sona erdi
31- II Demirel Hükümeti (03111969 - 06031970): 1969 genel seçimleri sonunda hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından Isparta Milletvekili Süleyman Demirel'e verildi TBMM'de 12 Kasım 1969'da yapılan güven oylamasında kullanılan 428 oyun 263'ü kabul, 165'i ret çıktı Başbakan Demirel, 14 Şubat 1970'de, AP'li 41 milletvekilinin bütçe aleyhine oy vermesi ve sonuçta bütçenin reddedilmesi üzerine istifa etti
32- III Demirel Hükümeti (06031970 - 26031971):
Hükümeti kurma görevi, Cevdet Sunay tarafından Isparta Milletvekili Süleyman Demirel'e verildi 15 Mart 1970'te yapılan güven oylamasında kullanılan 404 oyun 232'si kabul, 172'si ret çıktı Başbakan Demirel, 12 Mart muhtırası üzerine istifa etti
Nihat Erim
33- I Erim Hükümeti (26031971 - 11121971): 12 Mart muhtırası nedeniyle istifa eden Başbakan Süleyman Demirel'in yerine hükümeti kurma görevini, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Kocaeli Bağımsız Milletvekili Nihat Erim'e verdi Erim, partiler üstü bir hükümet kurarak, göreve başladı 7 Nisan 1971'de yapılan güven oylamasında kullanılan 370 oyun 321'i kabul, 46'sı ret, 3'ü çekimser çıktı 75 milletvekili oylamaya katılmadı Başbakan Erim, 3 Aralık 1971'de kabinesindeki 11 bakanın ayrılması nedeniyle istifa etti
34- II Erim Hükümeti (11121971 - 22051972):
Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından 10 Ekim 1971'de milletvekilliğinden istifa eden ve 14 Ekim 1971'de kontenjan Senatörlüğü’ne atanan Nihat Erim'e verildi Erim, partiler üstü bir hükümet kurdu 22 Aralık 1971'de yapılan güven oylamasında kullanılan 349 oyun 301'i kabul, 45'i ret, 3'ü çekimser çıktı 93 milletvekili oylamaya katılmadı 17 Nisan 1972'de Erim, sağlık nedeniyle istifa etti İstifa üzerine hükümeti kurma görevi Suat Hayri Ürgüplü'ye verildi Ancak Ürgüplü'nün hazırladığı hükümet listesi, Cumhurbaşkanı Sunay tarafından 12 Mart Muhtırası’na uygun olmadığı gerekçesiyle reddedildi
Ferit Melen
35- Melen Hükümeti (22051972 - 15041973): Hükümeti kurma görevi Cumhurbaşkanı Sunay tarafından Cumhuriyet Senatosu Van Üyesi Ferit Melen'e verildi Melen AP, CHP ve MGP'den oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu 5 Haziran 1972'de yapılan güven oylamasında kullanılan 290 oyun 262'si kabul, 4'ü ret, 24'ü çekimser çıktı 151 milletvekili oylamaya katılmadı 6 Nisan 1973'de Fahri Korutürk'ün Cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra Başbakan Melen, 7 Nisan 1973'te istifa etti
Naim Talu
36- Talu Hükümeti (15041973 - 26011974): Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından Cumhuriyet Senatosu Kontenjan Üyesi Naim Talu'ya verildi Talu, AP ve CGP'den oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu 26 Nisan 1973'te yapılan güven oylamasında kullanılan 357 oyun, 261'i kabul, 91'i ret, 2'si çekimser çıktı 79 milletvekili oylamaya katılmadı Ekim 1973'te yapılan genel seçimler sonunda hükümeti kurma çalışmaları başladı Görevlendirilen CHP ve AP genel başkanları hükümeti kuramadı Bunun üzerine, hükümet kurulamadığı için görevine devam eden Talu'ya hükümeti kurma görevi yeniden verildi Talu, CHP, AP ve CGP'yi bir araya getirmeye çalıştı AP kabul etmeyince, Talu 10 Ocak 1974'te istifasını verdi
Bülent Ecevit
37- I Ecevit Hükümeti (26011974 - 17111974):
Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından Zonguldak Milletvekili Bülent Ecevit'e verildi Ecevit, CHP ve MSP koalisyon hükümetini kurdu 7 Şubat 1974'te yapılan güven oylamasında kullanılan 373 oyun 235'i kabul, 136'sı ret, 2'si çekimser çıktı Koalisyon ortakları arasında artan bunalım nedeniyle, Başbakan Ecevit, 17 Kasım 1974'te istifa etti
Sadi Irmak
38- Irmak Hükümeti (17111974 - 31031975): Hükümeti kurma görevi Fahri Korutürk tarafından Cumhuriyet Senatosu Üyesi Sadi Irmak'a verildi Irmak, CGP'den 4 milletvekilinin katıldığı ve Bakanlar Kurulu'nun diğer üyelerinin tümü dışardan atanan bir azınlık hükümeti kurdu 29 Kasım 1974'te yapılan güven oylamasında kullanılan 378 oyun 17'si kabul, 358'i ret, 3'ü geçersiz çıktı 70 milletvekili oylamaya katılmadı Hükümetin güvenoyu alamaması üzerine Sadi Irmak istifa etti
Milliyetçi Cephe Dönemi
***
39- IV Demirel Hükümeti (31031975 - 21061977):
Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından Isparta Milletvekili Süleyman Demirel'e verildi Demirel, AP-MSP-MHP-CGP'den oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu (1'nci Milliyetçi Cephe Hükümeti) 12 Nisan 1975'te yapılan güven oylamasında kullanılan 442 oyun 222'si kabul, 218'i ret, 2'si çekimser çıktı 5 milletvekili oylamaya katılmadı Hükümet, 1977'de yapılan genel seçimler nedeniyle sona erdi
40- II Ecevit Hükümeti (21061977 - 21071977): Genel seçimler sonrasında hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından Zonguldak Milletvekili Bülent Ecevit'e verildi Ecevit'in kurduğu azınlık hükümeti, güvenoyu alamadı 3 Temmuz 1977'de yapılan güven oylamasında kullanılan 448 oyun 217'si kabul, 229'u ret, 2'si çekimser çıktı
41- V Demirel Hükümeti (21071977 - 05011978):
Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından Isparta Milletvekili Süleyman Demirel'e verildi Demirel AP-MSP-MHP'den oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu (2'nci Milliyetçi Cephe Hükümeti) 1 Ağustos 1977'de yapılan güven oylamasında kullanılan 448 oyun, 229'u kabul, 219'u ret yönünde çıktı
Gensoruyla Düşürülen İlk Hükümet: CHP Grubu adına Grup Başkanvekilleri Altan Öymen ve Hayrettin Uysal 29 Aralık 1977 tarihinde, içte ve dışta güvenliği sağlayamadığı, cephecilik anlayışıyla ulusal birliği zedelediği, halk çoğunluğunu yoksulluğa sürüklediği ve TC Devleti'ni Anayasa'nın belirlediği kurallardan ve çerçeveden uzaklaştırmaya çalıştığı iddiasıyla Başbakan Süleyman Demirel başkanlığındaki hükümet hakkında Anayasa'nın 89'uncu, Millet Meclisi İçtüzüğü'nün 107'nci maddeleri uyarınca ''gensoru'' açılması için önerge verdiler TBMM'nin 31 Aralık 1977 günlü oturumunda yapılan oylama sonucunda hükümet güvenoyu alamayınca düştü
42- III Ecevit Hükümeti (05011978 - 12111979):
Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından Zonguldak Milletvekili Bülent Ecevit'e verildi Ecevit, 11 bağımsız milletvekilinin desteğini alarak, hükümet kurdu 17 Ocak 1978'de yapılan güven oylamasında kullanılan 447 oyun 229'u kabul, 218'i ret yönünde çıktı 14 Ekim 1979'da yapılan ara seçimlerde boş bulunan 5 milletvekilliğini de muhalefetin kazanması üzerine Başbakan Ecevit istifa etti
43- VI Demirel Hükümeti (12111979 - 12091980):
Hükümeti kurma görevi, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından Isparta Milletvekili Süleyman Demirel'e verildi Demirel'in kurduğu azınlık hükümeti, 25 Kasım 1979'da yapılan güven oylamasında gerekli çoğunluğu elde etti Güven oylamasında kullanılan 438 oyun 229'u kabul, 208'i ret, 1'i çekimser çıktı Hükümet, 12 Eylül 1980'de yapılan askeri müdahaleyle sona erdi
|