Emir Timur -Timur Han - Timurlenk (1336 – 1405)

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-03-2012

Tarihin en büyük ve en gözü pek hükümdarlarından biri

tarihe adını, yirmi yedi ülkenin hakanına baş eğdirerek yazdırmıştır

Moğol asıllı olan Timur, orta asya’daki aşiretlerden birinin oğlu olarak dünyaya gelmiştir

İsmi “demir” anlamına gelen timur’dur

Gençlik yıllarında bir savaşta ayağından sakatlandığı için “aksak” lakabını almış ve ‘aksak timur’ (timurlenk) olarak anılmaya başlanmıştır

Genç yaşında orta asya’daki moğollar’ın başına geçen timur, türkistan’daki bütün hanlıkları kendine boyun eğdirir

Yaklaşık yüz elli milyon insan onun otoritesi altına girer

Hükümdarlığı sürekli savaşlarla geçer; Ermenistan, Kıpçak, Gürcistan, Hindistan, İran, İrak, Suriye ve Küçük Asya’yı fethederek iki yüz elli milyon insanın daha egemenliği altına girmesini sağlar

timur şimdiye kadar yeryüzüne hükmeden hükümdarların ulaşamadığı bir hızla dünyaya yayılır

İskender, Sezar Ve Cengiz Han’daki dünyaya hükmetme isteği onda da vardır

“mademki gökte bir tanrı var; dünya üzerinde de bir hükümdar olmalı

Zaten yeryüzü bir kişinin isteklerine yanıt veremeyecek kadar küçük” sözüyle bu isteğini açıkça belirtir

Timur, emellerine ulaşabilmek için görkemli ordusuyla fethedilmedik ülke, başeğmedik hükümdar bırakmamak için seferlere çıkar

Fethedeceği ülke halkları daha o gelmeden, adını duyar duymaz şehirleri boşaltıp dağlara kaçar

bağdat, tus ve iran’ın birçok kenti timur’un ayak seslerine şehirlerini teslim etmiştir

ermenistan ve mezopotamya ise timur’un ordusunu görmemek için haber göndererek bağlılıklarını bildirmişlerdir

Timur ve ordusu çok acımasızdır; ünleri tüm dünyaya yayılmıştır

Girdikleri ülkelerde taş üstünde taş bırakmazlar

timur’un şiddeti çok çetindir

Bir gün fethettiği kentlerden isfahan’da bir ayaklanma çıkar

Çok sinirlenen timur 100 bin kişilik bir orduyu isfahan’a göndererek ayaklanmayı bastırmalarını ve her askerinin bir isfahanlı’nın kafasını getirmesini emreder

Adı kellelerden kule yapan imparatora çıkar

Timur hindistan seferinde de büyük kıyımlar yapar

Ateşe taptıkları için yüz bin hintli’nin kafasını ganj nehrine düşürür

hindistan seferinde bir ay içinde yirmi savaş kazanarak alanında bir rekora imza atar

Timur’un iyi huyları da vardır elbette

Fethettiği yerlerde taş üstünde taş bırakmamasına rağmen asla sanatçılara, şairlere, din adamlarına, düşünürlere, bilim adamlarına dokunmaz, öldürülmelerini yasaklarmış

Hatta üstün gördüğü bu sınıfı yanında semerkant’a götürüp onlarla sohbet edermiş

Sonra Timur gittiği yerlerde büyük din adamlarının mezarlarında durup dua etmeden de geçmezmiş

Yıldırım Bayezid - Timur Kavgası

timur fetihlerine devam ederken yıldırım bayezid de osmanlı devleti’ni hızla genişletmektedir

timur doğudaki orduları dize getirirken, aynı işi yıldırım batıdaki haçlı ordularına yapar

Dünya ikisi de aynı dinden olan bu iki hükümdara dar gelmiştir

Yeryüzü egemenliğine ulaşma hırsı er ya da geç iki devi karşı karşıya getirecektir

Ve nihayet Timur Batı’ya yaptığı sefer için anadolu’dan da geçmek zorunda kalır

sivas kalesi önüne gelir

Sivas Katliamı

Timur sivas’ı -tüm doğu’yu dize getiren- güçlü ordusuyla kuşatır

osmanlı kuvvetleri sivas kalesi’nde direnir

Kuşatma 18

gününe dayanmıştır

Şehrin büyükleri kan dökmemesi karşılığında şehri teslim edeceklerini söyler

timur kabul eder fakat şehre girdiğinde sözünü tutmaz ve şehirdekileri katleder

Aslında verdiği kan dökmeme sözünü tutmuş, şehir halkını diri diri toprağa gömmüştür

Yıldırım Bayezid’in oğlunun da kafasını kesip kartallara yem etmiştir

Ankara Savaşı (1402)

bu olaydan sonra iyice üzülen ve sinirlenen yıldırım, anadolu ve rumeli’deki ordularını toplar

Beş yüz bin kişilik büyük bir sayıya ulaşır

timur’un ordusunun sayısı biraz daha fazladır

Ayrıca moğol ordusunun önünde bulunan filler de timur’a ekstra avantaj sağlamaktadır

Savaş başlamadan önce yıldırım ile timur arasında gerçekleşen mektuplaşmalar sonuçsuz kalır

Timur mektuplarında daha sakin, ılımlı ve uzlaşmacıdır; yıldırım ise tam tersine şiddetli, sert ve asabidir

timur’a hakaret dolu mektuplar yazar

En son mektuplaşmalarında Timur’a hemen topraklarından çıkmasını ve Timur’u cezalandıramazsa bir daha haremine girmeyeceğini yazar

Mektubun sonunda da yıldırım kendi adını, altın harflerle Timur’un adının üzerine yazdırır

o dönemde hareme girmeme sözü müslümanlar arasında büyük hakaret sayılırmış; birbirlerine saygılı olan hükümdarlar asla haremlerinden bahsetmezmiş

Yıldırım’ın hakaret dolu mektubunu okuyan Timur “Murat’ın oğlu çıldırmış!” diye bağırır

Yine bir mektubunda yıldırım Timur’a şunları yazar: “ey Timur denen kudurmuş köpek

ey tekfurdan büyük olan timur

Mektubunu okudum bilesin

Beni korkutacağını mı sanıyorsun? Senin işin gücün hesapsız kan dökmek, bizimki ise nizam-ı alemi kurmak

Selam müslümanların üzerine, Allah’ın laneti de senin ve askerinin üzerine olsun

”

Timur savaşta sakin olan, hırsını kontrol eden taraftır; yıldırım ise sabırsızdır ve timur’u bir an önce alt etmeyi düşünür

Bu yüzden Timur’un istediği ankara’nın çubuk ovasında karşılaşırlar

Tarihçiler bu savaşın ortaçağın en büyük meydan savaşı olduğunu iddia eder

ankara topraklarında bir milyon savaşçı ve başlarında iki büyük komutan birbirlerine üstün gelmek için savaşır

Savaşı Timur kazanır; Yıldırım tutsak düşer

Savaşın ardından Timur Yıldırım’a beklenmedik bir şekilde iyi davranır

Yıldırım’ı yanına getirdiklerinde komutanlarından biriyle çadırının önünde satranç oynamaktadır

Hemen osmanlı padişahı’nın ellerindeki zinciri çözdürüp yanına oturtur

Yumuşak bir ses tonuyla konuşarak onu över, yenilgisinden dolayı üzüldüğünü söyler

Kendisine söz vererek onuruna ve yaşamına dokunulmayacağını belirtir

Hemen emir vererek kendi çadırının yanında bayezit için üç çadır kurulmasını emreder; kendisinin burada tutsak olarak değil, konuk olarak ağırlanacağını duyurur

Timur belki de onca savaştan sonra ince bir ruh haline ve olgun bir bakış açısına kavuşmuştu; kendisine hakaretler yağdıran Bayezid’e karşı bu yüce tavrını ancak böyle açıklayabiliriz

Daha sonra Çin’e yaptığı sefer sırasında hastalanarak ölür

08-03-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Emir Timur -Timur Han - Timurlenk (1336 – 1405) Tarihin en büyük ve en gözü pek hükümdarlarından biri tarihe adını, yirmi yedi ülkenin hakanına baş eğdirerek yazdırmıştır Moğol asıllı olan Timur, orta asya’daki aşiretlerden birinin oğlu olarak dünyaya gelmiştir İsmi “demir” anlamına gelen timur’dur Gençlik yıllarında bir savaşta ayağından sakatlandığı için “aksak” lakabını almış ve ‘aksak timur’ (timurlenk) olarak anılmaya başlanmıştır Genç yaşında orta asya’daki moğollar’ın başına geçen timur, türkistan’daki bütün hanlıkları kendine boyun eğdirir Yaklaşık yüz elli milyon insan onun otoritesi altına girer Hükümdarlığı sürekli savaşlarla geçer; Ermenistan, Kıpçak, Gürcistan, Hindistan, İran, İrak, Suriye ve Küçük Asya’yı fethederek iki yüz elli milyon insanın daha egemenliği altına girmesini sağlar timur şimdiye kadar yeryüzüne hükmeden hükümdarların ulaşamadığı bir hızla dünyaya yayılır İskender, Sezar Ve Cengiz Han’daki dünyaya hükmetme isteği onda da vardır “mademki gökte bir tanrı var; dünya üzerinde de bir hükümdar olmalı Zaten yeryüzü bir kişinin isteklerine yanıt veremeyecek kadar küçük” sözüyle bu isteğini açıkça belirtir Timur, emellerine ulaşabilmek için görkemli ordusuyla fethedilmedik ülke, başeğmedik hükümdar bırakmamak için seferlere çıkar Fethedeceği ülke halkları daha o gelmeden, adını duyar duymaz şehirleri boşaltıp dağlara kaçar bağdat, tus ve iran’ın birçok kenti timur’un ayak seslerine şehirlerini teslim etmiştir ermenistan ve mezopotamya ise timur’un ordusunu görmemek için haber göndererek bağlılıklarını bildirmişlerdir Timur ve ordusu çok acımasızdır; ünleri tüm dünyaya yayılmıştır Girdikleri ülkelerde taş üstünde taş bırakmazlar timur’un şiddeti çok çetindir Bir gün fethettiği kentlerden isfahan’da bir ayaklanma çıkar Çok sinirlenen timur 100 bin kişilik bir orduyu isfahan’a göndererek ayaklanmayı bastırmalarını ve her askerinin bir isfahanlı’nın kafasını getirmesini emreder Adı kellelerden kule yapan imparatora çıkar Timur hindistan seferinde de büyük kıyımlar yapar Ateşe taptıkları için yüz bin hintli’nin kafasını ganj nehrine düşürür hindistan seferinde bir ay içinde yirmi savaş kazanarak alanında bir rekora imza atar Timur’un iyi huyları da vardır elbette Fethettiği yerlerde taş üstünde taş bırakmamasına rağmen asla sanatçılara, şairlere, din adamlarına, düşünürlere, bilim adamlarına dokunmaz, öldürülmelerini yasaklarmış Hatta üstün gördüğü bu sınıfı yanında semerkant’a götürüp onlarla sohbet edermiş Sonra Timur gittiği yerlerde büyük din adamlarının mezarlarında durup dua etmeden de geçmezmiş Yıldırım Bayezid - Timur Kavgası timur fetihlerine devam ederken yıldırım bayezid de osmanlı devleti’ni hızla genişletmektedir timur doğudaki orduları dize getirirken, aynı işi yıldırım batıdaki haçlı ordularına yapar Dünya ikisi de aynı dinden olan bu iki hükümdara dar gelmiştir Yeryüzü egemenliğine ulaşma hırsı er ya da geç iki devi karşı karşıya getirecektir Ve nihayet Timur Batı’ya yaptığı sefer için anadolu’dan da geçmek zorunda kalır sivas kalesi önüne gelir Sivas Katliamı Timur sivas’ı -tüm doğu’yu dize getiren- güçlü ordusuyla kuşatır osmanlı kuvvetleri sivas kalesi’nde direnir Kuşatma 18 gününe dayanmıştır Şehrin büyükleri kan dökmemesi karşılığında şehri teslim edeceklerini söyler timur kabul eder fakat şehre girdiğinde sözünü tutmaz ve şehirdekileri katleder Aslında verdiği kan dökmeme sözünü tutmuş, şehir halkını diri diri toprağa gömmüştür Yıldırım Bayezid’in oğlunun da kafasını kesip kartallara yem etmiştir Ankara Savaşı (1402) bu olaydan sonra iyice üzülen ve sinirlenen yıldırım, anadolu ve rumeli’deki ordularını toplar Beş yüz bin kişilik büyük bir sayıya ulaşır timur’un ordusunun sayısı biraz daha fazladır Ayrıca moğol ordusunun önünde bulunan filler de timur’a ekstra avantaj sağlamaktadır Savaş başlamadan önce yıldırım ile timur arasında gerçekleşen mektuplaşmalar sonuçsuz kalır Timur mektuplarında daha sakin, ılımlı ve uzlaşmacıdır; yıldırım ise tam tersine şiddetli, sert ve asabidir timur’a hakaret dolu mektuplar yazar En son mektuplaşmalarında Timur’a hemen topraklarından çıkmasını ve Timur’u cezalandıramazsa bir daha haremine girmeyeceğini yazar Mektubun sonunda da yıldırım kendi adını, altın harflerle Timur’un adının üzerine yazdırır o dönemde hareme girmeme sözü müslümanlar arasında büyük hakaret sayılırmış; birbirlerine saygılı olan hükümdarlar asla haremlerinden bahsetmezmiş Yıldırım’ın hakaret dolu mektubunu okuyan Timur “Murat’ın oğlu çıldırmış!” diye bağırır Yine bir mektubunda yıldırım Timur’a şunları yazar: “ey Timur denen kudurmuş köpek ey tekfurdan büyük olan timur Mektubunu okudum bilesin Beni korkutacağını mı sanıyorsun? Senin işin gücün hesapsız kan dökmek, bizimki ise nizam-ı alemi kurmak Selam müslümanların üzerine, Allah’ın laneti de senin ve askerinin üzerine olsun” Timur savaşta sakin olan, hırsını kontrol eden taraftır; yıldırım ise sabırsızdır ve timur’u bir an önce alt etmeyi düşünür Bu yüzden Timur’un istediği ankara’nın çubuk ovasında karşılaşırlar Tarihçiler bu savaşın ortaçağın en büyük meydan savaşı olduğunu iddia eder ankara topraklarında bir milyon savaşçı ve başlarında iki büyük komutan birbirlerine üstün gelmek için savaşır Savaşı Timur kazanır; Yıldırım tutsak düşer Savaşın ardından Timur Yıldırım’a beklenmedik bir şekilde iyi davranır Yıldırım’ı yanına getirdiklerinde komutanlarından biriyle çadırının önünde satranç oynamaktadır Hemen osmanlı padişahı’nın ellerindeki zinciri çözdürüp yanına oturtur Yumuşak bir ses tonuyla konuşarak onu över, yenilgisinden dolayı üzüldüğünü söyler Kendisine söz vererek onuruna ve yaşamına dokunulmayacağını belirtir Hemen emir vererek kendi çadırının yanında bayezit için üç çadır kurulmasını emreder; kendisinin burada tutsak olarak değil, konuk olarak ağırlanacağını duyurur Timur belki de onca savaştan sonra ince bir ruh haline ve olgun bir bakış açısına kavuşmuştu; kendisine hakaretler yağdıran Bayezid’e karşı bu yüce tavrını ancak böyle açıklayabiliriz Daha sonra Çin’e yaptığı sefer sırasında hastalanarak ölür