Ahmed Bin İshak

AHMED BİN İSHAK

Şâfiî mezhebi âlimlerinden Fıkıh ve hadîs âlimlerinin ve evliyânın büyüklerindendir İsmi, Ahmed bin İshak bin Eyyûb bin Yezîd bin Abdurrahmân bin Nûh en-Nişâbûrî'dir Sıbgî (veya Dubaî) adı ile meşhûr olmuştur Künyesi, Ebû Bekr'dir İmâm-ı Süyûtî, onun soyunun Bekr bin Vâil ve Rebîa bin Nizâr bin Mea'd bin Adnân'a kadar ulaştığını bildirdi 871 (H258) senesinde doğdu Nişâbûr halkındandır İlim öğrenmek için Horasan, Bağdat, Basra, Mekke ve daha başka yerleri dolaştı 57 sene Nişâbûr'da ikâmet etti 953 (H342) senesinde vefât etti

Meşhûr hadîs ve fıkıh âlimlerinden olan Ahmed bin İshak, Fadl bin Muhammed eş-Şa'rânî, İsmâil bin Kuteybe, Yâkûb bin Yûsuf el-Kazvînî, Muhammed bin Eyyûb, Bağdat'ta Hâris bin Ebî Üsâme ve İsmâil el-Kâdî, Basra'da Hişâm bin Ali, Mekke'de Ali bin Abdülazîz ve daha birçok âlimden ilim öğrendi ve hadîs-i şerîf dersleri aldı Kendisinden de Ebû Ali el-Hâfız, Ebû Bekr el-İsmâilî, Ebû Ahmed el-Hâkim, Ebû Abdullah el-Hâkim, Muhammed bin İbrâhim el-Cürcânî ve daha pek çok âlim ilim tahsil etti ve hadîs-i şerîf rivâyetinde bulundular

Ahmed bin İshak, ilim öğrenmek ve öğretmek için çok yer dolaştı Hadîs-i şerîfte derin, fıkıh ilminde derecesi yüksek, elli sene fetvâ veren, âbid (çok ibâdet eden), sâlih, aklı ve görüşü kuvvetli bir âlimdir Hadîs, fıkıh ve akâid (kelâm) ilminde, bir çok meseleyi içine alan kitaplar yazdı İnsanlar, kendinden ve eserlerinden çok istifâde ettiler

Muhammed bin Hamdûn şöyle anlatıyor: Ebû Bekr bin İshak ile senelerce sohbet ettim seferde olsun veya olmasın, hiçbir zaman gece namazını terkettiğini görmedim

Hakîm en-Nişâbûrî şöyle bildiriyor: "Aklı ve re'yi (görüşü) darb-ı mesel olmuştur Fetvâlarında şüpheli hiçbir şeye rastlanmadı İlmine kitapları delîldir Çok güzel namaz kılardı Ezân ile ikâmet arasında çok duâ eder, sonra ağlardı"

Yine Hakîm şöyle anlatıyor: Sıbgî'ye, İbn-i Abbâs'dan rivâyet edilen bir hadîs-i şerîften suâl ettiler İki kişi Resûlullah efendimiz ile namaz kıldı Resûlullah onlara; "Abdestinizi iâde ediniz!" buyurdular İki kişi sebebini sorduklarında, Resûlullah efendimiz; "Falan kişiyi gıybet ettiniz" buyurdular Sıbgî bu konuda; "O iki kişiye abdestin emredilmesi, mâsiyetlerine keffâret ve günahlarının temizlenmesi içindi Zîrâ Resûlullah efendimiz; "Abdest hatâları giderir" buyurdular

Kendisi şöyle anlatıyor: Fedâîl kitabını yazmağa başladığım zaman, şöyle bir rüyâ gördüm: Bahçeli bir evde bulunuyordum Bahçeye çıkmak istedim O sırada hazret-i Ebû Bekr göründü Benimle kucaklaştı Yüzümü öptü ve bana duâ etti Kitabı bitirince şöyle bir rüyâ daha gördüm: Bir evin önünde bulunuyordum Evden, Resûlullah efendimiz ile yanında hazret-i Ebû Bekr, hazret-i Ömer, hazret-i Osman veya hazret-i Ali (ranhüm) göründüler Hepsinin dört kişi olduklarını iyi hatırlıyorum Yaklaşıp Resûlullah efendimize selâm verdim Selâmımı aldılar Sonra hazret-i Ebû Bekr'e yaklaştım Gözlerimin arasından öptü ve; "Allahü teâlâ sana, Peygamberi ve bizim tarafımızdan hayırlı karşılıklar versin!" buyurdu Sonra yüzüğümü parmağımdan çıkarıp, Resûlullah efendimizin mübârek parmağına taktım Sonra diğer zâtların parmaklarına da taktım Sonra: "Yâ Resûlallah! Bu yüzüğün bereketi büyük oldu Zîrâ parmaklarınıza takıldı" dedim O sırada uyandım

Yazmış olduğu eserlerinden bâzıları şunlardır:

1) Kitâb-ül Esmâ ves-Sıfât, 2) Kitâb-ül-Îmân vel-Kader, 3) Kitâbü Fedâil-il-Hulefâ-il-Erbe'a

1) Tabakât-üş-Şâfiiyye; c3, s9
2) Şezerât-üz-Zeheb; c2, s361
3) El-A'lâm; c1, s95
4) Mu'cem-ül-Müellifîn; c1, s160
5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c3, s365