İmam Buhâri

Câmiu's-Sahih'te hadIsler konularina göre kitaplara, her
kitap da kendi arasinda bâblara ayrilmistir Eserde, üzerinde
ihtilaf edilmeyen hadIslere yer verilmis, râvilerin güvenilir
olmasi hususunda titiz davranilmistir Râviler birbirine
baglanarak ilk kaynaga kadar götürülmüstür HadIsleri bazi
titiz ölçülere vurduktan sonra sahih kabul edip, uymayanlari
reddetme çigirini açan Buhârî olmustur O'ndan sonra gelen
âlimler bu yoldan giderek sahih hadIsleri zayif ve uydurma
olanlarindan ayirmaya devam etmIslerdir Sahih hadis kitabi
yazanlar çok olmakla beraber Buhârî kadar titizligi ileri
götüren olmamistir Hadis kabulünde kendine has çok dar bir
yolda tek olmasi onun Islâm ümmeti arasinda müstesnâ bir
söhret ve güven kazanmasina sebep olmustur
Sahih'in nerede telif edildigi hususunda degisik görüsler
vardir Buhârî, hadis almak için gittigi her yerde eserini telife
çalismistir Hayati seyahatlerle ve ilim yolunda geçen bir
insanin onalti yillik çalismasinin mahsulü olan bu eserin telifini
bir yere baglamak mümkün degildir
Câmiu's-Sahih'te yer alan kitap (bölüm) sayisi doksanyedi,
bâblarin sayisi üçbindört yüzelli kadardir Üç râvili hadIslerin
sayisi da yirmi ikidir Degisik senetle gelen hadIsler Sahih'te
yer almaktadir Ancak ayni senet ve ayni metinle birden fazla
yerde zikredilen hadIslerin sayisi yirmi üç kadardir
Kur'an'dan sonra ana kaynak olan Buhârî'nin Sahih'i ile
Müslim'in eserine Sahih adi verilmektedir ikisine birden
"Sahihayn " denilir Diger dört hadis kitabina da "Sünen ",
alti hadis kitabinin tümüne birden "Kütübü Sitte"
denilmektedir
Buhârî'nin bu eserine ait bir çok serh yazilmis ve üzerinde
çalismalar yapilmistir En meshur serhleri, Aynî'nin Umdetu'l-
Kari, Askalani'nin Fethu'l-Barî ve Kirmâni'nin Kevâkibü'd-
Derârî, adli eserleridir
Câmiu's-Sahih disinda, su eserleri vardir:
· · Tarihu'l Kebir: Hadis ricaline ait önemli bir eserdir
Sahasinda ilk yazilanlardandir Buhârî bunu henüz onsekiz
yasinda iken Rasûlullah (sas)'in kabri basinda mehtapli
gecelerde yazmistir Haydarabad'ta 1941-1954 tarihlerinde
dört cilt,1959-1963 tarihlerinde üç cilt halinde basilmistir
· · Târihu'l-Evsât: Tarihu'l Kebir'in kisaltilmisidir Bazi
yazma nüshalari mevcuttur Ibni Hacer Tehzibû't-Tehzib isimli
eserinde bundan nakiller yapmistir
· · Tarihu's-Sagîr: Tarihu'l Kebir'in bir özetidir 1325 yilinda
Zuafâü's-Sagîr ile birlikte Hindistan'da basilmistir Kitâbu
Zuafâü's-Sagîr: Zayif ravilerin hallerinden bahseder
Hindistan'da 1323 ve 1326 tarihlerinde basilmistir
· · Et-Tarihu fi Ma'rifeti Ruvati'l-Hadîs ve Nükâti'l Âsâr
ve's Sünen ve Temyizü Sikatihim min Züafâihim ve Târihu
Vefâtihim: Küçük bir risâledir
· · Eet-Tevârîhu'l Ensâb: Bazi sahIslarin özel hallerinden
bahseder
· · Kitâbu'l Künâ: Râvîlerin künyelerinden bahseden bir
eserdir Haydarabad'ta 1360 yilinda basilmistir
· · Edebü'l-Müfred: Ahlâk hadIslerini toplayan bir eserdir
istanbul'da 1306, Kahire'de 1346, Hindistan'da 1304 yillarinda
basilmistir
· · Refu'l-Yedeyn fi's-Salati: Namazda el kaldirmakla ilgili
bir risâledir Kalküta'da 1257, Delhi'de 1299 yillarinda
yayinlanmistir
· · Kitâbu'l-Kiraati Halfe'l-imam: Namazda imamin
arkasinda okuma hakkinda yazilmis bir risâledir
· · Hayrü'l Kelâm fi Kiraati Halfi'l Imam adiyla Orduca
çevirisi ile beraber 1299'da Delhi'de, ayrica 1320'de Kahire'de
basilmistir
· · Halku'l-Ef'ali'l-ibâd ve'r-Redd Ale'l Cehmiyye: Cehmiyye
mezhebinin görüslerini reddeden bir kitaptir 1306'da Delhi'de
basilmistir
· · El-Akîde yahut et-Tevhîd: Akaid konusunda yazilmis bir
eserdir
· · Abarü's Sifat: HadIsle ilgili bir eserdir ve bazi
kütüphanelerde yazma nüshalari mevcuttur
Bunlardan baska kimi kaynaklarda Buhârî'ye ait oldugu
zikredilen su kitaplarin ismini de görmek mümkün:
· · Birri'l Valideyn
· · El-Camiu'l Kebir
· · Et-Tefsirü'l Kebir
· · Kitabü'l Hibe
· · Kitabü'l Esribe
· · Kitabu'l Mebsut
· · Kitabü'l ilel
· · Kitabü'l-Fevâid
· · Esamü's Sahâbe
· · Kitabu'd-Duâfa
· · El-Müsnedü'l-Kebir
· · Sülâsiyyât

Kaynak: Sâmil Islam ansiklopedisi