|
Prof. Dr. Sinsi
|
10.Sınıf Edebiyat Kitabı Cevapları
SAYFA 104
DANİŞMEND GAZİ
TİP NASIL BİR İNSANDIR?
kahramanlık yönü bulunan,cesur ve yiğit bir insandır
TİP DURAĞAN MIDIR DİNAMİK Mİ?
hikayenin başından sonuna kadar hareketlidir(dinamik)
HANGİ KISIM BÖYLE DÜŞÜNMENİZE NEDEN OLDU?
hikayenin bütün kısmı
SOSYAL ORTAM ÇEVRRE
kahramanlık yönünün ortaya çıkması bakımından etkilemiştir
BU TİPİN SİZİN SOSYAL VE TOPLUMSAL
çağın gereklerinden dolayı fark vardır
DİĞER KAREKTERLER ÜZERİNDE ETKİSİ
DANİŞMEND GAZİ
TİP NASIL BİR İNSANDIR?
kahramanlık yönü bulunan,cesur ve yiğit bir insandır
TİP DURAĞAN MIDIR DİNAMİK Mİ?
hikayenin başından sonuna kadar hareketlidir(dinamik)
HANGİ KISIM BÖYLE DÜŞÜNMENİZE NEDEN OLDU?
hikayenin bütün kısmı
SOSYAL ORTAM ÇEVRRE
kahramanlık yönünün ortaya çıkması bakımından etkilemiştir
BU TİPİN SİZİN SOSYAL VE TOPLUMSAL
çağın gereklerinden dolayı fark vardır
DİĞER KAREKTERLER ÜZERİNDE ETKİSİ
ana kahraman olduğu için vardır
TİP KENDİ KİŞİLİĞİNİN FARKINDA MIDIR
farkındadıryaptıkları bunun göstergesidir
SİZCE GERÇEK HAYATTAA
gerçek hayatta böyle olağanüstülükler taşıyan bir karekterle
karşılaşmak mümkün değildir
kahramanlık yönünün ortaya çıkması bakımından etkilemiştir
BU TİPİN SİZİN SOSYAL VE TOPLUMSAL
çağın gereklerinden dolayı fark vardır
DİĞER KAREKTERLER ÜZERİNDE ETKİSİ
ana kahraman olduğu için vardır
TİP KENDİ KİŞİLİĞİNİN FARKINDA MIDIR
farkındadıryaptıkları bunun göstergesidir
SİZCE GERÇEK HAYATTAA
gerçek hayatta böyle olağanüstülükler taşıyan bir karekterle
karşılaşmak mümkün değildir
Sayfa 107
1Cemşidin rüyasında gördüğü kıza aşık olması
karşılaşmak mümkün değildir
107
1Cemşidin rüyasında gördüğü kıza aşık olması
2Cemşidin bu kızın anadoluda olduğunu öğrenmesi ve önce çine
oradan anadoluya geçmesi
bBu olaylar hayal gücünün ürünü olduğu için yaşanamaz
cCemşidin rüyası
5etkinlik:
aYazıya geçirildiği dönem ile tema arasında bir bağ yokturBu
durum temanın iran edbalınmasından kaynaklanır
bKişiden kişiye değişir
3Aşk teması çok sık işlendiği için evrenseldir diyebiliriz
4Metnin yapısını oluşturan ögeler;Olay
örgüsü,mekan,zaman,kişiler
Metnin yapısını oluşturan ögeler arasındaki ilişkiler;Ögeler metnin
temasını vermede birer araçtır
1Cemşidin rüyasında gördüğü kıza aşık olması
2Cemşidin bu kızın anadoluda olduğunu öğrenmesi ve önce çine
oradan anadoluya geçmesi
bBu olaylar hayal gücünün ürünü olduğu için yaşanamaz
cCemşidin rüyası
5etkinlik:
aYazıya geçirildiği dönem ile tema arasında bir bağ yokturBu
durum temanın iran edbalınmasından kaynaklanır
bKişiden kişiye değişir
3Aşk teması çok sık işlendiği için evrenseldir diyebiliriz
4Metnin yapısını oluşturan ögeler;Olay
örgüsü,mekan,zaman,kişiler
Metnin yapısını oluşturan ögeler arasındaki ilişkiler;Ögeler metnin
temasını vermede birer araçtır
5Kişiler;Cemşi,Hurşid,Kayser
Kişilerin özelikleri;Çin hükümdarının oğlusurZorlu yollardan geçip
Hurşid için mücadele veren kahramandır
Hurşid;Cemşidin rüyasında görüp aşık olduğu kız
Kayser;Hurşidin babası
Kişilerin işlevi;Cemşid;Mesnevinin baş kahramanı
Hurşid;Baş kahraman
Kayser;Yardımcı kahraman
bDeğişen hayat şartları nedeniyle etkisi yoktur
6Cemşid için derdinin dermanı yoktur onu nasıl anlatayım
7Kayser///sarayına///gelince mekanların sadece adı
verilmiştirBelirsiz bir zaman anlayışı vardır
8Hindistandan çıkıp çine geldi
9Kahramanların mekanın ve zamanın ayrıntılı tasvirleri
yapıldıMetnin tamamı nesir şeklinde olurdu
10Günümüze gelinceye kadar bazı söz değişiklikleri oluşur
bazı yabancı sözlü kelimeler kullanılmıştır
11Sade bir dil kullanmıştır
Klasik türk edbşairidir
Kişilerin işlevi;Cemşid;Mesnevinin baş kahramanı
Hurşid;Baş kahraman
Kayser;Yardımcı kahraman
bDeğişen hayat şartları nedeniyle etkisi yoktur
6Cemşid için derdinin dermanı yoktur onu nasıl anlatayım
7Kayser///sarayına///gelince mekanların sadece adı
verilmiştirBelirsiz bir zaman anlayışı vardır
8Hindistandan çıkıp çine geldi
9Kahramanların mekanın ve zamanın ayrıntılı tasvirleri
yapıldıMetnin tamamı nesir şeklinde olurdu
10Günümüze gelinceye kadar bazı söz değişiklikleri oluşur
bazı yabancı sözlü kelimeler kullanılmıştır
11Sade bir dil kullanmıştır
Klasik türk edbşairidir
sayfa 115
1üstteki paralel çizgiler; akıl,utanma-haya,ilim,iman
Klasik türk edbşairidir
sayfa 115
1üstteki paralel çizgiler; akıl,utanma-haya,ilim,iman
alttaki paralel çizgiler;öfke,aç gözlülük,haset,şüphe
Ana düşünce;İman rahmani,şüphe şeytanidir
2Dönemin tasavvuf ve hayat anlayışını ilahi aşkı ve bu aşkın
verdiği coşkuyu,islam inancının kaynaklarını öğretmek amacıyla
yazmıştır
3Makalatın Özellikleri:
Eserde sade,anlaşılır bir dil ve kısa cümleler kullanılmıştırBazı
sözcüklerin günümüze gelinceye kadar bazı ses değişikliklerine
uğradıkları görülmektedir
sayfa 116
413 ve 14 yüzyıl öğretici metinleri==>>*manzum metinler(şiir)
uğradıkları görülmektedir
sayfa 116
413 ve 14 yüzyıl öğretici metinleri==>>*manzum metinler(şiir)
mensur metinler(düz yazı)
5Tasavvuf Geleneğine bağlı kalınarak oluşturulmuştur
413 ve 14 yüzyıl öğretici metinleri==>>*manzum metinler(şiir)
*mensur metinler(düz yazı)
5Tasavvuf Geleneğine bağlı kalınarak oluşturulmuştur
Sayfa 119
a KONULARI BAKIMINDAN ÖĞRETİCİ METİNLER
*Tıp metinleri * dini metinler * İslam menkıbeleri * öğüt ve bilgi verici metinler
bSade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştırCümleler kısa ve açıktırBu dönem öğretici metinleri din tasavvuf tıp ve tabiat konularında yazılmıştırBu yüzyılda yazılan öğretici metinler aydınlatıcı ve yol gösterici metinlerdir
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1a
2T A S A V V U F
3e
4Makalat adlı eseriHacı Bektaş Veliyazmıştır
14yy öğretici metinleri anlatım biçimleri bakımındanmanzumvemensurolmak üzere iki gruba ayrılır
5D,Y,D,D,Y,D,Y
arkadaşlar 120deki 5, soru
d d d d y d y
121 , sayfayı zaten sınıfta yazcaksınız şiiri
123;birim değeri;beyit
birim sayısı;5
birimlerde anlatılanlar,
1şair sevgilinin yüzünü açmasını ve yürümesini bahçedeki varlıkların bunu görmesini istemiştir
2bu beyitte ise,şair aşk aşka sevgilinin aşkından düştüğünü ve amansız bir dert olduğunu anlatmıştır
3sevgilinin aşkınkından perişan olduğunu anlatmıştır
4duyduğu aşktan dolayı kaburga kemiklerinin bile sayılabileceğini ve bu ahliyle musikara benzediğini
5güzellere acımasız şefkatli değilller demenin yanlış olduğunu vurgulamktadır
TEMA;aşktır
çbeyitlerin yerlerini değiştirdiğimizde anlamda bi değişiklik meyadana gelmez çünkü beyitler kendi arasında uyumludur
dyaşanması mümkün değildir çünkü hayali unsurlar vardır
egazel nazım şeklinin özelliklerini yazcaksınız bunu bulabilirsiniz
f ikisininde nazım şekli gazel nazım birimi beyit temaları aşk ölçü aruzdur
1242soru:ses benzerlikleri var ahengi sağlayan unsurlar var
1254soru;gül ve nesrin sevgilinin yanagı
servi ve sanavber;sevgilinin yürüyüşü
gülnar; rengi ve şekli dolasıyla aşığın vücudunaki yaralar
sayfa 121
1 etkinlik
NABİ'NİN SÖZÜNÜN AÇIKLAMASI
Bende dayanacak güç,sende vefadan zerre yok
İki yoktan ne çıkar,bir kere düşünelim
MUHİBBİ'NİN SÖZÜNÜN AÇIKLAMASI
Halk içinde devlet gibi itibar gören bir şey yok
(Fakat)dünyadaki devlet bile bir nefes sağlıktan daha değersizdir
AŞIK PAŞA'NIN SÖZÜNÜN AÇIKLAMASI
Şu gönülde dağ olan hem gönül bağını kesip hem de bağ olan aşk değil mi(dir?)
FUZULİ'NİN SÖZÜNÜN AÇIKLAMASI
Herkes,bayram için yılda bir kez kurban kesmektedir
Ben her zaman her saat senin kurbanınım
ULVİ'NİN SÖZÜNÜN AÇIKLAMASI
Ey sevgili,halimi arz etmek için seni yalnız bulamıyorum
Seni yalnız bulduğumda ise kendimi asla bulamıyorum
NEFİ'NİN SÖZÜNÜN AÇIKLAMASI
Aşık benim,rezilliğimle şehirde şöhretlendim(tanıdım)
Mecnun'un hikayesini yazanlar hep çöle,sahraya yazmışlar
sayfa 123
BİRİM DEĞERİ:beyit
BİRİM SAYISI:beş
ŞİİRİN TEMASI:aşk
BİRİMLERDE ANLATILANLAR;
1şair sevgilisinin yüzünü açıp salınarak yürümesini,bağdaki çiçek ve ağaçların da bunu görmesini istemektedir
2şair,bu aşk hastalığına sevgilinin aşkından düştüğünü,bunun da nasıl amansız bir hastalık olduğunu herkesin görmesini istemektedir
3şair sevgilisinin aşkından perişan olduğunu,vücudunda yaralar açıldığını söylemektedir
4şair,aşk derdinden dolayı kemikleri sayılacak kadar zayıfladığını ,bu hali ve inlemeleriyle tıpkı Musikar'a benzediği söylemektedir
5şair güzellere yumuşak huylu değiller,demenin yanlış olduğunu,gördüklerinde hemen yumuşak huylu olduklarını söylemektedir
Ç gazeldeki beyitlerin yerleri değiştirilerek okunduğunda gazelin anlamında herhangi bir değişiklik olmamaktadırÇünkü gazelin birimleri olan her beyit kendi içinde bir bütündürBu nedenle anlam aynı birim içinde başlar,aynı birim içinde biterDolayısıyla bir beyitteki anlam diğer beyitlere bağlı olmadığı için beyitlerinin yerlerinin değiştirilmesi gazelin anlamında herhangi bir değişikliğe sebep olmamaktadır
DŞiirde anlatılanların gerçek hayatta yaşanılması mümkün değildirgazeldeki sevgili ve aşık tipleri,şairin hayal gücünün ve bağlı bulunduğu Divan şiiri geleneğinin tipleridir
EGazel nazım şeklinin özellikleri;
*Divan şiirinin nazım şekillerindendir
*5-15 beyit arasında yazılır
*İlk beytine matla,son beyitine makta,en güzel beyitine beytü'l-gazel,şairin adının veya mahlasının geçtiği beyte mahlas beyti denir
*İlk beyit kendi arasında kafiyelidir
*Genellikle aşk,kadın ve içki konuları işlenmiştir
FHer iki şiirde gazel nazım şekli,beyit nazım birimiyle ele alınmıştırKafiye şeması Baki'nin gazelinde olduğu gibi aa/ba/ca şeklindedirHer iki gazelinde teması aşktırAnlatılanlarda gerçek hayatta yaşanması mümkün değildirHoca Denhani'nin gazeli 7 birim iken ,Baki'nin gazeli 5 birimdir
2 ETKİNLİK
Aşk temasıyla bulduğunuz şiirleri sınıfta okuyunuz((arkadaşlar buna Özdemir ASAF'ın --LAVİNİA-- şiiri örnek verilir))
2Gazelde aşk teması işlenmiş ve bir aşığın durumu gözler önüne serilmiştiBurada ise aşığın durumu yine gazelin bütünündeki durumuna eşdeğerdirVerilen sözcükler okunduğunda yine halini anlatan ve sitem eden aşığın durumu ortaya çıkmaktadır
3 İMGELER
GÜL VE NESRİN:rengi dolayısıyla sevgilinin yanağı
SERVİ VE SANAVBER:uzunluk ve salınış sebebiyle sevgilinin boyu ve yürüyüşü
GÜLNAR:rengi ve şekli dolayısıyla aşığın vücudundaki yaralar
4SÖZCÜK: Gülnar
GERÇEK ANLAMI: nar çiçeği
ŞİİRDEKİ ANLAMI:yara
GERÇEK ANLAMDA ÖRNEK KULLANIM:Gülnar bu mevsime yakışıyor
MECAZ ANLAMDA ÖRNEK KULLANIM:Bu dertten gülnarlar açtı her yanımda
SÖZCÜK:muhabbet(gülşeni)
GERÇEK ANLAMI: gül bahçesi
ŞİİRDEKİ ANLAMI:vücut
GERÇEK ANLAMDA ÖRNEK KULLANIM:Gül bahçesi rengarenkti
MECAZ ANLAMDA ÖRNEK KULLANIM:Yanımdayken kendimi gül bahçesinde hissediyorum
SÖZCÜK:Musikar
GERÇEK ANLAMI:efsanevi kuş
ŞİİRDEKİ ANLAMI:vücut
GERÇEK ANLAMDA ÖRNEK KULLANIM:Musikar efsanevi bir kuştur
MECAZ ANLAMDA ÖRNEK KULLANIM:Öyle güzel sesi vardı ki Musikar'ı andırdı
6 Açıl bağun gül ü nesrini ol ruhsarı görsünler
Salın serv ü sanavber şive-ı reftarı görsünler
yukarıdaki dizelerde istiare(eğretileme)sanatı vardır
Kapunda hasıl itdi bu devasuz derdi hep gönlüm
Ne derde mübtela oldu dil-i bimarı görsünler
yukarıdaki dizelerde teşhis(kişileştirme)sanatı vardır
Açıldı dağlar sinemde çak itdüm giribanum
Muhabbete gülşeninde açılan gülnarı görsünler
yukarıdaki dizelerde teşbih(benzetme)sanatı vardırVücut sevgilinin gül bahçesine yaralar ise nar çiçeğine benzetilmiş
Ten-i zarumda pehlum üstühanı sayılur bir bir
Beni seyr itmeyen ahbab Musikar'ı görsünler
yukarıdaki dizelerde teşbih sanatı vardırAşık kendini ve inlemelerini Musikar'a ve onun gagasından çıkan seslere benzetmiştir
Ey Baki
bu ifade de nida(seslenme)sanatı vardır
Yalvarı görsünler
yukarıdaki ifadede iham sanatı vardır yalvar sözcüğü hem yalvar- hem de bir çeşit para anlamında kullanılmıştırHer iki anlamda beyte uygun olduğu için iham sanatı vardır
7*gazel nazım şeklinin kullanılması
*beyit nazım biriminin kullanılması
*aruz ölçüsünün kullanılması
*sanatlı bir şöyleyiş olması
*arapça ve farsça sözcüklerin kullanılması
8örnek yazı:
Bakinin gazeli yapı bakımından divan şiir geleneği yansıtmaktadırAnlatımdaki sanatlı ve manzumlara dayalı ifadelerin yanı sıra ahenk bakımından da çok güçlü olan gazelde aşk teması işlenmiştirşair aşk temasını aşık ve verfasız sevgili etrafında işlemiştirtemanın işlenmesinde manzumların yanı sıra şairin hayal gücünün de etkisi vardır
9Baki;
*şiirlerinde tasavvufi unsurları kullanmıştır
*şiirleri nazım tekniği yönünden kusursuzdur
*şiirlerinde çok güçlü sanatlı bir söyleyiş vardır
*divan şiirinin en güçlü şairidir
|